장음표시 사용
111쪽
Ssima: ivi, Sed dubitatio est,an sit anima subiectum
g αμο- qualitatis atq; adeo corporea,ita ut saltem NMI sim per accidens sit quanta, ut tarma igitis & si ev j- diuisione ipsius quantitatis pars animae di D r. vi datur etsi non per se, item per accidens, ut sicut est corporis sectio, ita sit ipsius animae per corporis partes, an vero indiuidua sit tota in toto in qualibet parte existens nita ab ipsa quantitate mensurata & exicsa, t a quantitate, loco ct litu deii matur & diuidatur, ut continuum, quod erat ac u vnia,
Doctura- sat diuisione plura In hoc enim leni v quq rocius no posuimus argumenta difficultatem ingenis Iresu, rebant: nam cita omnis anima etiam ra-Hu disp- tionalis in subiecto quanto atq; corpore cultra inte Sc diuili bili suscipiatur erit S ipsa etiam sal grastin tem per accidcs diuisibilis,cum Omne,quod recipitur, admodum recipientis recipiatur: aut sane totus homo non erit formaliter diuisibilis,quantus neq; corporeus,neq; degenere substantiae corporeae,cum eius serinnaa,quae dat eisse, corporea non sit: dc si diuideretur, fieret ex diuisione plures , sicut de
Richo de platali dixit Arist. Ob quam rationem Ba-
forma cor cho. 3. lib. Sent .di'. i9.q. unica sorma corporatas. . poreitatis posuit, ut homo quantus et set &diuisibilium accidetium capa X,qus in anima nostra natura sua indivisibili nequaquaciuta seo recipi possunt. Quo sit, omnibus etiam con- comuniis uenire, animam indiuiduam esse in ratione
cyus η Τῖ essemiae de tota in toto S tota in qualibetatam partemam ct hanc indivisibilitatem omnestione estis colitentur de quacuno; forma naturali siuenae totam substantiali siue accidentali, quae consert' toti esse,non parti,ut ipsa anima, dicunturtis, et qua etiam actus totius: in modo aute in est illia his parte, serentia, quia anima non aequaliter totumi q- ω & partes respicit,sicut sormae aliae natura aris. lestpropter quod sit alterum principium.
Diis a Idcirco sumendum alterum principium secudum. est in re triplex et se formarum Fenus,/ quaedam ωnt mere naturales, que cum insimae sint, omnino a ni aleri λ:compreheni. infimae duntur , utpote quae non solum materiam ii inae die in&rment , sed inti aeremui nullaq; rationeaus. P supra materiam eleuatur,vsqueadeo ut tul. amplius 'uam materiae isse vide alimri huius nodi sunt lapides , i ligna Sc tir uniue sum inanimata omnia , quorum formae em. aequo,quantum est e X parte sui. totu es partes aequaliter respiciunt ut totum S ad squaium perfectibile: indis Ieruter tameis: absq; fullo discrimine aqua sub pedali est atque sub semipedali quantitate. Semper enim minus minimo excipio. cum certa debeat Nota deesse materiae portio vt. l. Phyc te 36. minimo Arili. contra Anaxagoram arguit quia in natura L
minimo naturali sorma per accidens ita est in toto,ut non posui elle in parte,quia nian habet debitam quantitatem non ex rati ne organi, sed minimi naturalis: aia enunetiam supra minimi quantitatem non po- teli e Ile, tu si in adequato perfectibilicquare nec mutilum nec mancum nee truncum lapidem proprie dicimus: at viventia his nominibus appellamus. In altero autem eri . si
tremo aliud est formae genus quod neq; Ω- cundum ei Te nec secundum operari imateria comprehenditur, ob idq; inaequali rtotum & partes respicita cuiusmodi est nostra intellect tua anima, quae pro suae dignitatis S perfectionis praestantia ita sibi totum vendicat perfectibile, ut in parte tanquam in susceptiuo permanere nequeat, nissolum in parte per modum totius perseesse bilis non subsistet. sed neq; per modi, partis neq; primo neq; eri consequeti erit. Quo sit, mutilum est e corpus atq; mancum sine pede aut brachio nimirum quod anima imperfectum dc partiale,non totale & integruperfectibile informet. Totum enim pro - TE
prie dicitur , an quo ex Omnibus partibus
limul acceptis sit unum persectum: quare totius periectio nulli partium competii xt Arist. s.Met. tex. 3i .docet & quod aqua non dicitur tota: quoniam no habet partes actu & ratione disseretes,& quia pars aque
non minus totius rationem sortitur,quam
ipsum totum. Unde loco citato. s Mei.tex. Nota et 3 r. asserit Arist. colob 5 id est, truncum,de- Globo secti uuin toti opponi. Caeteriim ut aliquid. dicatur desectiuum, nonnullas exigit conditiones, inter quas una est, quod partes ha beat dissimiles: nam homo senea ut lapis aut aqua non diculur trunca Sc imperfecta, cuin ratio totius in qualibet parte salvetur. Ethereogenea autem & quq sunt dissimilis rationis,auulsa parte etiam non principali, truncum in persecta atq, adeo colobon dicuntur: unde colobon totum integrale de-Bet este ex dissimilibus partibus constans, quod parte non substantiali corrupta iaaliqua extremitate ut pede aut nare aut aure quae non regeneratur ut capillus divngues diminutum atq; imperfectu manet, quod est si num,rcspicere totum atq; periectum perfectibile ut adtquatum subiectuin , non tamen partem. Aliud aui eiu Sinus
112쪽
3, formae genus formae medium est, quod altius su-gonis me pra materiam eleuatur quam primum, aqua amplius comprehenditur quam secundum : quoniam primum formae genus non se attollit Sc quasi per materiam dilatat, ut
augmentatio ius modus ostendit in vi uenistibus, in quibus eX eo quod partim e qu illi inter, partim in qualiter respiciunt totii atq; partes,totum quidem ut primum simpliciter perfectibile,partem vero ut secundarisi& secundum quid: huius gradus sunt vegetatiua atq; sensitiva anima, quq quan uis to tum sibi vendicent, tamen in partibus sal uari videntur, ut Arist.hoc cap.experimen tis apertissimis probabat. Sed est adhuc informae tu ter has disserentia atq; sua etiam latitudo, duosρω- cum vegetatiua in partibus secundum quid tur: quia & virtualiter duret, nimirum quod in partibus maneat virtualiter totum corpus Or-
dissert ganicum,cuius anima est posita actus,ob id. ρελ- perseuerat & durat in parte: cum lamen Inua. sensitiva etiam in impersectis animalibus&m insectis de quibus paulo ante loque
bamur in partibus non maneat secundum totam rationem particularem , cum lubiectum nec formaliter nec virtu aliter perfecte organicum maneat. Quam ob causam
pars illa avulsa in imperfectis & in insectis animalibus,quanuis sit sentitiua,no est simpliciter totum de animal eiusdem speciei r
negare tamen no possumus,nisi ineptu sensibus ipsis adversemur, esse animal secundum quid. Neq; prohibet, senstiuam illam animam elia in corpore illo atq; parte, quae nec est formaliter nec virtualiter organica,
propterea quod est in illa tan i in m pi6Nima via ad corruptionem am si insecti animalis pars abscissa vivat,signum est, quod stat alia anima actu, sicut continuum,quod
erat polentia plura, cum diuiditur sit actu plura, Sc lic sunt diuiduae anima: Sc eκteis is l.e formae Sc animae: siquidem sola sectione eX uno prodeunt plura: tam c. lilia emergunt mutila Sc manca dc unperfecta , signuest, per accidens id fieri: quia per se non manet in partib' vitae principium nisi via cor ruptionis. Et ata intelliges qu.e Ard ., de artib. an inal. cap. s.&. 6. dicit quod ha eat multiplicem ratione principit: in plantis etiam an una plantae differenter totum
dc partem te spicit. dc sic dissimilis est ad totum Sc ad partes habitudo. Displicet pro
quoddam esse Sc non quoddam totum ani-1Dal: est in primis contra Arist. dc deinde cotta manifestam experientia: sentiunt naq; ii tangantur. Quare minus absurdum videtur, li animal eiusdem speciei dicamus imperfectum dc quod iam cori upit ut . Hinc profecto ianua est atq; via nobis opericu-da ad quaestionis propositae solutionein mahanc distinctionem Ob id Arist. nobis insinua illi,cum dicebat in calce huius c.et. formam non esse in quocunq; subiecto, sed in determinato esse patiente , sicut persectio in persectibili dc actus in potentia veluti in .. proportionato,integro, primo dc ad quato perfectibili,quod ob has rationes unu erit dc per consequens indivisibile. Advertendum rursus est,animas omnes hanc differe tiain ex indivisibilitate sortiri,quae incausa est,ut diuerso lucido materiam respiciat: quare solae illae sormae,quae equabiliter materiam ipsam respiciunt di informant tam secundum totum,quam partem ita ut non mimis perfecte in toto ac ii 1 parte se habeant dc permaneant censendae sunt abso- . lute diuisibiles Sc extensae diuisione Sc extensione su biecti, quales sunt omnes lor in
rerum inanimatarum. Antinae tame omnes
iuxta gradus suos indivisibiles sunt Xxoq; a posteriori oste deuius quod operiamur, Mi da non uno Sc indisserenti modo partes ac ip ratio Gπ- sum totum respicere,quδd formae natura- Αι u. - les uec differentem nee diis uuilem habent habitudinem, actuationem .essentia Ocope-- rationem in partibus ac ait ipso toto , ideo . similem habet dispositionetii, auare sectio-Dein partibus conseruantur: non sic de ani lirantibus,quae in partes abscissa iam in via e iunt ad corruptionem. Hinc enim colligi- V i mus, nam quanq; animam esse induti sibi- lem respectu & habitudine ad adequatum, . x proportionatumq; de unum susceptibile: quoniam indivisibilitas animae causa est illius habitudinis atque conditionis, siue ut
periis primo totu respiciat. Rusui, ergo ani O mis. uae species tota est iii toto ec tota iii qua- Dit m libet parte, positive totalitate et sentiae,ne- μή imis uult talitate quantitatis in toto: quoa priς HimLmam licet secundum elientiam in quavis cu ii parte habeat omnia praedicata essentialia, . non tamen habet denominationem persem si in toto. quia hoc totuin est per se sust . p tivum,integrum Sc adequ*tiu ergo eX a -cidenti sunt per quantitatem exiesae dc di-
uitaui rauibus arsius susceptiui,m quibus
113쪽
diminute & imperfecte sunt: secus habent
formae elementorum S omnium inanimatorum,que omnino indisserenter in toto dc partibus squabiliter , & non minus perfecte suntlam quouis autem animatorum genere inade quate sunt, mutile & in acer quod euidens est signum, animam unamquanq; requirere indivisibiliter certum susceptiuu eadem verba videor de proposito repetere, ut res difficilis pluries iterata c lare lcat. Quod ut apertius intelligas, concede mihi
oppositum , videlicet quod ad diuisionem
totius ipsa anima per se diuidatur, vel salte per accidens siue per aliud: tunc sane inseram absurdum,partem scilicet animae parti materiae ita responderect proportionari, sicut tota anima toti materiae, ut de primo gradu formae dicebamus: quare in quacunq; parte quantitativa animae esset tota essentia animaet non igitur haberet anima secundum rationem suae essentiae diuersam
habitudinem S ad totum S ad partem: siquidem non minus partem quam totum ut totum perfectibile respiceret,quod est c tra Arist. locis citatis,atq; coua ipsain Philosopluam & animae rationem,quae corpus physicum dc organicum,ut totum quoddaatq; ad quatu persectibile respiciti in parte igitur est tanquam imperfectus & inads- quatus actus,quod est signu, ipsam exigere atq; suapte natura exposcere totum quoddam ut unu& indivisibile atq; ipsum pem sectum susceptiuum,& ita unum,ut per diis uisione deficiat ab unitate atq; adeo ab indivisibilitate,quae animς propria est,in uno ad quato perfectibili elle unum ad qua tu actum. Scio plerisq; Peripateticoru videri, hac sententia aliena esse ab Aristotelis schola , qui docuit cor primam esse sedem vitae libro de animal. motu ca p. . animal ita nos existimare debemus ac ciuitatem , in qua non oportet principem rebus singulis,quae
eruntur, interesse, sed quisq; suis officiis
fungitur,prout mandatum est: non oportet emo in unoquoq; membro animam esse, sed in certo principio, unde vivant & sua obeant munia sed tame loquitur Arist. node vi animae,eiusq; actu essentiali, sed de vim Otiua,de qua erat suscepta disputatio se enim sunt accomodatὰ ad rem,de qua agitur . interpretanda testimonia : quod facit
ad. i pia ergo in toto S adςquato persectibilι adsquale inerit : econtra vero uiadi- quate & diminute erit in parte eius,licet in corde prima prodeat operatio vitae: quominatiuus calor,qui vitae est principiti, ibi sedem suam constituerit: significat ergo ibi elia sedem & originem omnis vitae,non tamen loco S subiecto dis inguhquod Platoni suit visum. Nostrae praeterea conclusioni familiaria adminiculantur experimeta. Primum,quod forma extensa S omnino diuisibilis quales sunt quet ad primunt gradum& genus formae pertineni per solam diuisionem non desinit esse m parte decissa Sauulsa, sed dum axat illa partitione sit,ut id quod erat in potetia, fiat in actu, se quod coiunctum sit separatu in ,atq; quod unu erat, sit plura. Quo fit, ut si haec est illarum sormarum natura , ct opposita prorsus sit animarum conditio,a oesriactione conseque tis huius talia nunc posts consequentis ar- suo, si sola diuisione corporis anima no potest retinere eandem speciem atq; rationsiactus,non igitur extenta & diuisibili, ad diuisionem subiecti: nam quod est natura sua diuisibile, sola diuisione non perit: est igitur anima in toto persectibili adsquate tanquain uno indivisibili quod si diuidatur,iam totum & unum persectibile non nianet' quia proprie non est totum, cum partes in ipso sin t in potentia totum e necesse ergo est, se habeant indivisibiliter, ut in uno perse ho& ad quato su biecto. Deinde quando se
ma extensa est,semper in maiori molle maioreris videmus magnitudinem geri vi. g. lib. Playsi.teX.so. Sc. r. lib. de Caelo cap. g. Arist.probauit at oppositum in animaliabus videmus,quod in maioribus secudum latitudinem suae speciei minor geritur visetus & debiliora sunt: quoniam habent incommensuratam magnitudinem suae sosenlae,quae tamen in rebus inanimatis crest
ret: Signum igitur est, animam minime adsouendum de administrandum illud corpus sufficere, non est igitur diuisibilis animae quod etiam de aliis priter intellectiva sentie dum est, quae suo in genere atq; modulo
inextensae sunt rideo rationes communes
sunt S in uniuersum colligunt de omnibus animabus. Amplius contendit Caiet. loco citato,animas per se & per accides indiuisibiles esse secudum essentiam rat secundum potentias diuidi atq; M.tEdi,cum surt qualitates corporis accomodat , aut e X distinctione perfectibilium collieit. Hinc clarum est & loco tertiae rationis subseruiet,
114쪽
DE ANIMAR Vul IN DIV. I SIBI L. Vi
hc deste doti quod. I. lib.de gene.cap. s. de modo auctionis diximus:quodq; dc ad hunc di ad illum locum interpretandum facere videtur, nimirum augmentationem ut eo loco imterpretati sumus cap. s.leX. 36.dc. 37. se cudam partes formales fieri: maxime quo niam hae formae hac earum exposita rati ne de indivisibilitate supra materiam sese efferre dc attollere possunt, ita ut in maiori materia eas adgenerari non repugnet robindiuisibilitatem ergo Armae prouenit, ut augmentatio secundum formam fiat:quo niam illa una de eadem a principio ad fine usq; augmentationis perseuerat, quae dum perfectius nanciscitur susceptiuum,eadem illa una forma occupat de informati siquidem augmentatio est quantitatis maioris
acquisitio , ut forma sui perfectibilis primide ad quati debitam assequatur magnitu dine : quod lib. I. de gene. cap. s.te X. 36. si gnificat, cum augmentationem docet fieriri exemplo viris,qui vicem habet mensuret di formae continentis: ideo docebamus ibi teX. 3s .augmentatione fieri secundum sor mam,quae eadem permanet,atque adeo secundum totum,quod etiam idem dc unum manet. Quod in ignis ex ligno continua generatione non cotingit,cum ibi non sit is mae prsexistentis dilatatio de expansio, sed nouae productio et antiqua enim illa,quae in primo minimo producta est . in suo erat
adsquato persectibili: nil erat, ob quod quasi per subiectum migrando,ea de illa in
materia fieret maiori, Sc maius corpus Occupare cogeretur. Qitae doctrina sana est
atq; planὶ philosophica, quae eri Arist. atq;
ex eius tam Graecis quam Latinis interpretibus deducitum quae praeterea pro augme-tationis ratione notanda est, nam causam, cur ipsa sit, reddit: quς omnia postea in ca-γite. 4. dilucidiora nent. Dices tamen, haec oli nostrae animae rationali possie competeremam cum sola illa non educatur de potentia materiae, sola est inter animas,quae a materia non pendet, atq; adeo quae hanc quasi migrationem. per subiectum facere potest'Dicendum, animas Omnes alias a rationali eductas ei se de potetia materi ,cum ab ipsa pendeant inesse dc conseruaruquia
semper inateria concurrit materializando,
id est,in suo genere causae coti nendo Sc sus edo, quoniam per se no subsistunt quomodo anima rationalis non pendet nec co-
seruatur a materia:quonia per se subsistere potest de separabilis est atq; adeὼ eleuatione dependentiae supra materiam no eX- tolluntur, cum separari nequeant, Si in elleatq; sieri a materia pendeant: tamen eleuatione materiae atq; organi eleuantur sane, cum anima non sit in parte materiae,sed in toto 'nit mrum quod sibi determinet totam materiam, ut integru persectibile, organizatam. Habent ergo amaret supra rationem materiae essentiam eminentem: siquidem
sunt formae partium atq, totius simul, sed primario dc per se totius sunt, cum alis formae no magis partem,quam totum ut adq-
quatum dc primum per se perfectibile deinterminent: comprehensio igitus a materia harum latitudinem caula de ratio est: animae etiam omnes potissimum brutoru non habent eundem ordinem ad totum de ad partem indifferenter,sicut sormae in animatorum. Unde sequitur,secundum totalitate essentialem non tantum animam rationalem, verum quamcunq; etiam formam corpoream tota esse in toto dc totam in qualibet parte,quae minimi quatitatem non eX cedat. Ratio superliti assignata est, quia ebsentia eius no in inti in parte, quam in toto coseruatur: sic etiam anima dc quaevis forma substantialis in materia est 5: in qua uis parte materiae,ne materia sit sine forma aut cum forma alterius speciei, dc per consequens non esset unum ut Arist. s. Phycte X. et . docet atq; animatum eX non animato aut eX animatis diuersarum specieruconsti tueretur . qua ratione tota albedinis
essetia in qualibet parietis parte reperituis licet non sicut animae et nam inanimatorum sormae sent quidem in toto dc ut parte addquale Sc totaliterisormae autem animatorii in toto sunt adsquate,in qualibet parte nototaliter,sed inadetquate . quoniam esse potestatiuuvnu ostendit,l in corpore organico integro indivisibiliter sunt. Quare sesenis inanimatoru per quantitatem formaliis ter diuidu ntur,at'; in parte manent no minus persecte , quam in toto, cum in parte etia hint ut in adaequato persectibili: diuiso nanq; igne pars ignis in parte materiae ut proprio susceptiuo manet, quod de forma animatorum negandum est. Sed obi jcies, cum pari etiam ratione dividantur animae, saltem quae imperfectorum animal tu suntdc quae vegetati uoru ,consequitur,eas diutins biles pari ratione essesDicendii ad hoc ar-Sumcntum , quod quaestionis atq; rei pro-
115쪽
yolutio de positae nodum acu tangit, non disserre has imam hormas in diuisione unam excipio ration Lucuriae lem sed in diuisioni et modo, siquidem aliarn induu- est in animabus diuisionis ratio . quoniam silultate. licet tota es lentia in parte maneat , tamen non totaliteri quia non manet sicut in proprio perfectibili ad quato simpliciter , sed secudsim quid S ere consequeti,quod opi
me declarat animarii indivisibilitatem etia ecundum es Ientiam e nam cum aliae manimatorum tarnas secundum rationem qu vetatis materiae extendantur , an quacunq, pane materiae per diuisionem periectem
Mentiat animae totum corpus organicum ut
integmin persectibile ita occupare desid 'Tam,ut in parte anima tota persecte esse nopossit, neq; adhuc ei aliqua pars quonia in portione a sitsceptabili auulsa pars non est nisi in via ad corruptionem.Quare si uteri perientia testatur diuisio cum anima pugnet, adeo ut anima tollat & ad corruptio nem deducat ipsa indivisibilitatem atq; in- ν' tegritatem vi qua suae naturae Nativa con ditio si assectat:vnde cum anima plantae, quae potentia erat plures, diuisione fit actu' Plures,partes non continent animam,sicut
partes diuisi lapidismam in partibus lapidis diuisi simpliciter& persecte manent sormae , quae ab ipsis partibus absolute cominentur: in partibus vero plantarum atq; insectorum animalium non item simpliciter manent sed secundum quid,atque adeo ita impe secte,vivia ad corruptionem aperia Pars plL tur,& adhuc non sicut in planta ,sed sicut in se muti semine:quia si plantetur aut inseratur,c8r semis m, rupitur ut Serminet: scut semen non nasci- qtiam pu tur,nisi prius emoriarur,ergo & planis ab-tae ratione scissae potius seminis quam plantae ratione habere 'vi serent,velut si ement fructus quida ex ar- deetur. hore sumpti: nam certe non vegetatur nec nutritur,nisi insita aut transplantata,est ergo velut semen. In animalium autem imperfector u partibus animet neq; actu neq; Potentia manent , nisi in via ad cor ptionem,neq; simpliciter neq; secundum quid: nam totu respiciunt 2 no parte nisi qua- diu ει quatenus sunt in toto.Itaq; licet anima quecunq; tota sit in parte ante diuis nem secundum essentiam,non tamen secim dum esse potestativum: neq; adhuc erit in eadem parte facta diuisone nisi cum qu dam ad corruptionem tendentia quae animae indiuisitalitate demonstrat.Formae v ro inanimatorum sicut habet totam essentiam in toto,ita in quacunq; parie, quod ζ aei se extensas,corporeas ct diuisibiles mani
festat tantum abest, induit sibiles ut sint. Ex eo patet, quod pars formae in animatorum cum parte uraterisco eretensa diuiditurque ibi persecte manet in parte abscissa secuta- in . dum essentiam atq; potestatem,n5 eadem ctvna,quae erat in toto sicut contingit in animabus sed aliar verum secundiim este Nirtuale&potestativum ironesi tota anima in qua liber parte secundiim omnes suadi -cultates&vimites: siquidem anima requirit corpus persecta organia a tione dispositum , licet ncia tantam requ:rat anima imperfecta Orsarii Zationem,quando in ramis manet virtus: quandoquide in corpus est organicum virtualiter. Exemplum apertum
inde animalibus persectis, in quibus determinata videmus organa ad diuersa munera obeunda ergo qua nuis in genere caulae - . duplex scientis anima principaliter sit in aliqua mkΡ-- parte ut in corde aut aliquo proportionali, seudi linquia uide virtutem motivam maFis mei is sirus -- ex mani sellat,ianae in genere causae forna mae extalis in toto est, cum ad ipsum ut primu atque ut o me proprium persectibile desinetur: est enim re iam Lamma ut dictum est actus organici corporis. Non ergo adscribitur his animabus vela sectoruni prs sertim viventiu totalitas tita iiii a & integralis perse,sicut nec alijs,sed nec adhuc per accidens , in quo punctus est dis ficultatis, caim pars animae in parte corporis non maneat: abit nanq; statina atque moN perit.Quὀd vero in mi enorii S ain losoru aDimalium partibus, item etiam hi plantarum ramis anima ipsa maneat, ars mento non est, eam diuisibilem esse, sed signum,quod non tam perfectam in diuisibilitatis rationem as equatur,sicut alis ania maernam planta ad formas naturales es ni inium materis coniunctas accedit,scut D stra anima ad separatas intelligentias inclinat: quare persectorum animalium animae mediae erui.Quae omnia probari S suaderi poterant eN his,que lib. I. de generatione cap. s .in questione de pugmentatione di x mus,& postea etiam dicemus cap. q. ct de indivisibilitate specierum intentionalium cap. 7. &. I et . quae in anima senstiua recis piuntur,in quibus latitudo eadem est , quae ct animatum , de quibus speciebus ut animae sormis proportionabiliter loquedum, ac de ipsis animabus dictum est. Ex quo se- Palat quitur,Granatensem minus bene plutos
116쪽
QUDE ANIMARVM INDIVISIBI L. 91
phatum sui Te,qui hoc loco animi tantum rationali indivisibilitatem tribuit, reliquis
vero minime . probatq; potissimo argumeto,quoniam essent inquit omnes animae incorruptibiles.Fallitur sanemam non hauberent inde incorruptibilitatem, sed potius ex independentia ad materiam, ut de anima rationali dimini fuit: unde cogitur singere nescio quam commutationem de augmentatione,quod fiat secudum partes sormales, id est, aliquo secundum speciem ad ueniente, cum taliae ii dicat statim nullam sormam esse corpoream & quantam per se, nimirum ergo quod nos tollamus per
accidens, ubi ipse abstrahit per se: nam si
per se non sunt quantae &corporeae ut ille fabulatur quid mirum ut per accidens non sint secus non haberent aliquid amplius,
quam sormae in an una toru,que per se indiuisibiles ut ait) ad diuisione qualitatis, per
accides tame diuisibiles sui: sic ergo etsi corpore ,tam e cu quatitate potius corrii puntur,quam diuiduturaliquo modo. Ex quibus facilὰ pro eo si ta soluentur argumenta. .r .ar Primum praelertim cum sua confirmati gommisi. ne, et licet anima vegetativa aliquo modo indivisibilis sit, non tamen sicut anima rationalis,habet enim vegetatiua anima in
mum gradum inter formas indivisibiles:ob idq; in primis negadum est antecedens, est siquidem suo ut expositum est modo indiuisibilis.Deinde neganda est consequentiae nam in sensiliuis etiam in intellectivis ve-- gelativa anima actii non est, sed potentia: quare licet eadem ratione homo oc planta Vegetentur,planta tamen per anima in sor ma propria, homo autem per vegetatiuam
animam in potentia secundum valorem dc eminentiam, qua perfectum imperfectum iactans continet atque supplet. Huius autem argumenti confirmatio,quae colligit eXsorma rum indivisibilitate nos incorporeos esse, sic eluditur facile, nostram anima m, de qua potissima est difficultas, valore & eminentia corpoream esse, ob idq; actus corporis
talis dicitur quare non tantum propter ma teriam ut rationem remotam de materialem,verum etiam propter animam ut causam proXimam atq; sormalem nos corporei sumus de quanti . Mirandum ergo non est, aliquod compositum corporeum essedc formaliter quantu,cuius forma talis non si usi valore dc virtute atq; in radice, prae sertim quod cum in corporeo recipiatur, admodum ipsius recipietur. Neq; enim nouuhoc est aut mirandum nam ex actu de potentia sit, verbi gratia,homo,cum neq; materia neq; sorma homo sit, fit tamen ex illis : nam partes non sunt per se, nisi id quibus res talis est,ut equi forma no est equus, nec albedo non est alba: ob compositione igitur homo quantitatis dc reliquorum corporalium accidentium capa X est recipiuntur liquide non in sola rationali anima seorsum ut sic,sed ut coponit de est in toto. Alterum vero, quod obi citur, facile diluitur: g- v nam digitus substantia corporea integra non est, sed pars substantia: praeterea corpus organicum nori est,cum accommodata instrumenta ad animae functiones obeundas non habeat i anima enim non est a ius
capitis aut pedis, sed corporis physici & organici,ut anima rationalis debet este corporis humani ut ad squali susceptibilis: quare
digitus noti est aliquid per se subsistens in
ratione partis,ergo nec totumramma enim
pedem non respicit aut digitum tanquam proprium & adequatum obiectu atq; per sectibile litem quia non est tota anima definitiue in pede,sicut est in toto homine,no solum quia non est a tu,sed quia anima noest actus illius p rtis ut totius .Huius autem argumenti soluxio totius est quaestionis resolutio,quae in hoc cosistit, quod in homogeneis, quς conflant eX partibus eiusdem
rationis,quaelibet pars valet seorsum a toto separatim per se subsistere,& hoc est totius denominationem suscipere, quod pex
se valeant permanere: de in ethereogeneis
qualia sunt omnia animata partes no suscipiunt denominationem totius, nec valet
seorsum ii toto permanere,quia no sunt oesana dc dispositiones sufficientes, ut sorma 1 2. in parte conseruetur de in eade in totius specie perseueret: hinc est,ut no quaelibet pars hominis sit homo, sed quae recipit denominnatione totius, luet illa esl,que separata permanet in substatia totius. Cofirmatio ς que impugnat imo melius inanimatorum coniootitionem. nam sormae inanimatoria perfecte in partibus sunt,cum tamen anime in partibus imperfecte sint, ut dictum hae nus est. Respondeant igitur,quomodo nose
sit absurdum,lapidem exi finitis lapidibus constare: siquidem sorma lapidis est in toto de in qualibet parte Et respondebimus ad
argumentum propositum,quod minorem contra nos apparentiam habetitamen dici
117쪽
mus,partes sicut non sunt res neq; entia, ita neq; sunt animata,non enim sunt actu,sed Potentia, qua diu in toto sunt non separata. Quod tertio loco obiectum est,ioluitur , si dicamus, animam secundum ei lentiam in quacunq; parte esse, non tamen secundum ei te potet latiua ct virtuale: potentiae nanq; non sequuntur animam nude S in se, sed quatenus est in su sceptiuo atque organo,idei , accommodato illius functionis instrumento. Quo pollio, butus rationis cosirin tio maiores videtur habere vires, ut desinete anima in parte totum destruatur& p xeat: at vero quantiis ibi anima sit eiusq; t ta virtus, non tamen est illic totaliter secun dum esse potestativum, quare totu ipsum non perit: quia anima illam partem primoci per se non respiciebat,sed totum, ut satis dii se toto quaestionis decursu declaratum est. Ad ultimum, quod anima motibus contrairijs moueretur, dico nil prohibere,cum per accidens moueaturi maxime cum id, quod mouetur, non sit simpliciter unum S cotinuum. Exemplo sit, homo in naui erus ens,qui quiescere potest secudum e & moueri a naui, aut in contrarii ma locusem ei, ad que a naui sertur,& naui descendente ipsum ascendere. Secundo & melius dico,animam non moueri neq; per se neq; ret accidens ad inorum unius partis,sedi rius ratio huius est,quia in toto corpore desinitive est,non tame in parte unde quavis in parte moueatur tota,no tame totaliter: quoniam in toto variis virtutibus, modistitq; instrumentis ad motum utitur. Reda
sum uniuersa,quae hactenus dicta sunt validissime & plurimorum sentetia esta ac trusime ex Arili f. Phy s.lex. g. S. 8 6. quibus textibus ut Niphus eκistimat) Arist.
hanc format consequentiam,si prima causa esset in magnitudine,eliet sicuti pia magnitudo diuisibilis: quandoquidem esset maior in maioriam; in infinita etiam limineis,
atq; adeo diuisione subiecti diuisibilis esset
rari quoq; cosequutione,cum anima una quaeq; etiam rationalis in corpore si .diui, sibilis necessarib erit iuxta sentξtia Arist.
scut est ipsum eo us diuisibiles Dicedula
'tamen, alienam esse interpretationem ab
Arist.mente, qui nil huiusmodi in his tex- ibns somniauit: quia cum tem f.hac con- lusionem probet, primum scilicet motore impartibilem esse, ex eo quod infinitae sit virtutis: tex. vero. 86. esse immobilem &imparii bilem ad partitionem magnitudiris, quia cum infinita virtus sit,a magnitudine abstrahitur: non ergo argumentatur, quod si esset in magnitudine, diuisibilis eiaset,nisi ad sensum, quo te N. So. &. SI. dicit, semper in maiori magnitudine esse maiore vim secundum subie Oli diuisonem. Bacho rationes dicit esse dialecticas , cum tamen
conte Xturam literae cossederanti ut illic nos
docuimus statim physicae S propriae a sq,
demostrato: iae appareant. ideo dico,illo. S. cap. Aristotelem duntaxat probare, Deum Non esse in magnitudine eo modo,quo alis forma naturales sunt:siquidem non est materiae immersus neq; ab eadem comprehesus: neq; adhuc ut anima, tuae salum in radice quanta est,quatenus radicaliter forma
es actus substantialis est, quae sua unione
atq; cum corporis comercio licet ipsa corpus non st,corpus tamen constititit. Quare rationalis nostra anima magis est indiuis
bilis,quam ruri ius,quia est indivisibilis ut abstrahens a toto genere continui, iCod tamen puctus initiat,terminat S cotinuat de natura pudii liabes. 3. de anima c. 3. eX. et s.)ob idq; licet anima sol maliter sinplex es- sentia sit, tamen in virtute atq; radice multiplex est ct corporis quanti ct diuis bilis formale principium: nam cum materia stpropter sormam atque adcis etiam propter operationes 2. Phys.le N. 88. Oportet co rus ipsum ani mae susceptiuum organa h vere multa pro fNCctionibus eiusde obeundis eidem animae proportionatis. Id autem, 'o. - 'uod se do argumeto kc eius cosirmatione dudu dicebatut de partibus animatorii, si par ibi didit, exactius ta inen in calce sequentis capitis declarabitur, si sorte fortuna quod lib. I .de Reneratione cap. q. des deratur ad
supplemiam questionem de multitudine&vnitate formaru in eodem composto, adiecerimus. Interim obiter scito, animalis de- Dominationem totius esse & non partis: naplantarum partes animata sunt potentia, actu vero minime, animalium vero saltem persectorum neq; actu neq; potentia. Qua in te ut Grana tensis censet principium nopetitur nam ut corpus organicum animalis denominationem suscipiat, primum & adsquatum persectibile esse oportet ut dicithti Arist. ex. :6. inest quidem in corpore sed non quocunq; ,sed tali, id est,in propo
tionato receptiuo . ideo potentiae omnes II O
sunt in quacunq; parte, iam sequuntur ese sentiam,
118쪽
DE ANIMARUM INDIVISI BI L. ues
sentia, ut est in organo determinato, quod Perpende possit esse illius operationis particeps.Quam tuam re circa quarti argumenti materiam contam ar - derandum,compleXionem primo de per lamento. atque ad quatia totius perfectibilis esse, da illa eadem etiam eli inad quata parii icomplerio i quam ob causam mirum ellunon debet . si una eademq; anima contra riorum motuum sit principium ad contra
rios terminos per diuersas partes amoueri SI perinde ac in instrumentis niuscorum fi
ri videmus,in quibus discordantes fides ab arte regulantur & in concordiam ita rediguntur, ut eX variis sonis atq; multum diis uersis una harmonia nobis edatur: sic quo . ties ab antina humores regulantur & quasi
- G in officio continentur,cerebri frigiditas calorem cordis non destruit,neq; econtra co tinentur siquidem ab anima de eius liarm ma vi. I. lib.NX.9o. nisi quicquani contra naturam accidat,quod ab anima de eius regimine partem aliquam subtrahat. Et hie
est huius quaestionis non contemnendus ς' usus & commoditas maxima de hac animarum indivisibilitate r nimirum quod 6t Viuentia omnia constent ex pluribus par tibus discontinuis atque ethereogeneis dis ' uersarumq; rationum , quae tamen Vnitate de indivis bilitate animae continentur &vnitatem habent:sane. 3. de anima tex. 66 dicit, quod nec ossibus nec pilis sentimus, quia partes sunt terreae,& inter carnem de carnem ossa sunt, iuxta ossa cartilagines de
nerui sunt: ergo homo no poterit unus eiIevnitate non solitin materiae, sed nec formae eo modo, quo unum est quodvis elem et tum, & quod vocatur homogeneum, via r. Phys. teκ. 3 o. unum continuum, consitum atq; congeneum dicitur:animal aute quodcunq; nec congerieum est nec unum, nec consitum , sed ex ethereogeneis distri liabusq; partibus componitur,ossibus,neruis, carne,venis, eri tot tamq; disteretibus humoribus atq; qualitatibus contrarijs con-
satur. Quare si una non esset indivisibilis
forma, quae partes omnes unitas contine
dio cap. quomodo unum esset animal noesset sane unum , nisi ob ipsius formae viaitatem Scindiuisibilitatem: etenim in tot ilialis partibus ethereogeneis unica est formasib stantialis eas omnes animans, Pra dat ossi esse os is,carui esse carnis, & ita in caeteris dispositionesque varias inducit: se
S. Tho. I. p.q. I r .art. et .ad. r. quodlibet ethe De parti-reogeneum costatam partibus diuersarum bus. rationum haberi tib . tame unam formani totius, nimirum quia non quaelibet pars animalis est animal, nec qu libet pars h minis est holito i partes enim huiusmodi ethereogeneae cum sinat, denomibationem
torius non recipiunt: sicut in tromogeneis
quaelibet pars a lux est aquae tamen pariesulae ethereo genee iii animalibus non disserunt specie persecta ratione, necessum est ergo continuentur a liquo uno nem pe indis
visibili animae unitate S ita copulentur dei colligetur per ipsain quod est necessaritim
ad unitatem viventis, S ut animal non dicatur unum per aggregationem aut Vnum per accidens: luis paries illae disseretes,os, caro,venae atq; humores per neruos quasi per funiculos cralligantur,ct inter duritiemositum mediati mollitudo carnis, ct haec
Omnia una cute teguntur: et deniq; uni
uersae partes unica anima in rmantur: inrplantis aliquid est bis atq; cuti proportio nate ergo si animal non diceretur unum ratione materiae de corporis cuius partes) , adeo sunt distantes di discontinuae, ut materia ossis a materia carnis necessum est, sit. unum ab unitate formae , Se s animal tot
tamq; contrarios habet motus de operationes, oportet ab una anima per i nodumius regantur & in una harmoniae consonanti contineantur:amma enim in ipsis omnibus . ,
per in tarmationem est vel ster praesentiam, de indistantiam: quod dico propter parte
fluidas,quae nondum sunt conuersae in na- - turam a lita, & propter humores ipsos, qui serte non sunt partes animalis, licet cnt de costitutione naturae ipsius animalis. Ere vitii culictis
uersa nostra disputatione consequitur,ani- mu' qua
mam Vnamquanq; totam esse in toto ani, picinis crmato atque totam in eius quibuslibet pa valtera cotibus .Pruuum enim notum est in toto esse, moditas,
quando anima desinita est actus corporis φ' anima physici & organici, sce.& no vnius organa, Prael2M ergo toti' est amis,quare erit in toto. Secu-imia est indo autem, quod tota in partibus sit, eri eo- romoe mdem principio probatur: nam actus est to-rra in cy-tius & partiuam actus vero proprius in pro libet par
prio est persectibili , ut hic teX. 24. Ec. 26. te.
Arist.ostendito tum esse in patiente disposto: atq; adeo quod in omnibus partibus
sit, declaratur ex eo, quod non tantum to -E V
tius, verum de partium Drma est substantialis quoniam unam tantum totalem sese
119쪽
- τα . . niam toti dc partibus esse conserctem. C.
. I. lib. de gene. potuimusn opus no e Te aliqua partiali forma ostendimus.& sequenti cap. amplius patefaciemus. Ergo si nulla alia est totalis forma in quocunq; animato neq; parti las,sed sola unica anima est,etit sane illa dc totius de partium istina atque adeo a clus,qui in eo erit cuius est actus: ergo non solum cst in toto sed in partibus:ni velimus absurdum , quod sequitur, ad mattere, Depe eam duntariat esse in partibus si cui est forma accidentalis: veluti figura domus , quae tota est in domo uniuersa, pars autem in pax te' aut sicut serina substat inlis manimatoris,quae tota est in toto & pars in partibus. Hic autem cum anima substanti
Iis tarma sit,i qua totum & partes este sortiumr,erit proculdubio anima in partibus: squidem ipsa recedente atq; abeunte par tes Omnes naturae statim concedunt , sicut de toto contingit,non enim partes manent
nisi squi uoce,vt supra tex. 9. quare si non diui)untur per se ad divisonem subiecti. bene tamen diuitionem habebunt secunduesse potet latiuum aut secundum persecti nem ipsius essentiae .ea ratione qua totum idem est et perfectum , positaue secundum
totalitatem essentiae, totalitate vero quan
titativa negatruet quonia nullas Labet pa tes eritensiue, quarum una sit in una parte corporis, alia in alia.Cuius autem ratio est:
quoniam erit ensio soli quantitati per sei p. quae reri' sam couenit,sicuti diuisibilem esset reliquis q. honis autem per accidens conuenit id est,per ip- non 'L sam quantitatem: quia facta avulsione non
Miro reis minus nanent inesse diuiso. Animabus au- semiti tem neutro modo: quoniam non conuenit
diuisibilitas ipsis sicut quantitati,nem sicut - . corporeis tarmis inanimatorum: quia per diuisonem pars Drmae corpores manet in parte subie animae vero partes non periecte manent, nisi ut in semine, in virtute Notanda aut via ad corruptionem. Cum igitur diui- resolviso. sibile sit omne corporeum atq; eX diuisione per se fiat numerus, quod in diuisione animatorum proprie ct perfecte non contingit,ita ut post diuisione permaneant sed
corrumpantur: signum est, eas proprius indivisibiles quam diuisibiles esse: liquidem vi non semel cliximus non habent animae ad totum atq; ad partem indisseretem lia- γα is bitudinem. Huius sententiae est Alexander deri ille Aphrodisienss Aristotelis discipulusci diligens auditor. I. lib. de anima, ubi de
da partibus ct substantia animae Inquirit,ex prose quaestionem praesentem tractans,
in hic verba prorrupit, Anima vero ii pasetes neq; magnitudine n q; numeri diuisone divisibilis: non enim separatam animam facimus ab his, in quae diuiditur , sed potestatum quas habet enumeratione ct disse- ventiarum Nauentu diuisionem eius constituimus ponit eri emplum in haec verba eo fere paelo, quod si quispiam pomum red talia ct pulchritudine distinxerit, aut infi-
rixa & iapore diuiserit, profecto eiusmodi
uisio neq; ut corporis,tametsi pomu ma. Nime corpus est, neq; ux numeri esse videbitur: hactenus Alexadera pertissimis pro nuntiauit, animam ct numeri ct corporis diuisione indivisibile esse. Durandus. l.lib. sent.d. 8.q. 3 . 2. p. d.quae est sexta quaest io in ordine, variare mihi videtur Itandem tameomnes praeter intellectivam diuisibiles s cit: cum tame Arist. I . lib. de anima tex. yo. atq;.9i .usq; ad finem contra Platonem eκ propria sententia argumentetur Sc probet animam non esse partibilem,unde colligit animain esse unam atq; adeo indivisibilem: unam itaq; anima ponit,quae corporis par tes contineaubene arsus Arist.quis continebit' id est, persectabile quod unum non est,natura tamen sua diuisibile,nis una co-tineret indivisibilis forma, unum no emi, est igitur animatorum forma indivisibilis. Nam vis argumeti in hoc consistit,quod in lapide atque in caeteris rebus inanimatis nquibus non oportet quaerere quod contineat partes omnes in ordine ad unum to- tu: quia queuis pars unite & vni uoce eiusdem est rationis inter se & cum ipso toto: cuius oppositum in rebus animalis eXperimur , scilicet partes differentes & di sunctas,quae unitate non retinebunt,nis asor
in una ct indivisibili anima. Dices,s omnes animae indivisibiles sunt, non sunt igitur corporeae quare spiritales erunt Dicendum, omnes sermas animatorum praeter rationalem corporeas ct diuisibiles esse ea ratione, qua eis spiritalitas negatur. sunt enim substitiae non incorpore e & spiritales, ersit igitur corporeae ct materiales: dicuntur tamen toto nostrae quastionis processii cum
Aris .impartibiles atq; in diuisibiles iuxta positionem Alexandri non postiue indivisibiles liac enim ratione essent dc spiritales, quod argumentum colligebat negative ergo intelligendum est: quoniam nec
120쪽
numeri neq; corporis diuisione per se aut per accidens diuidunturiquia diuifio per se non fit ut corporis, ita Q in parte salvetur vi mammata: nec diuisio punit in numeruanimata,sed ipsa orbat & ad corruptionem praeparat, quod est signum , ipsorum in te gritatem tolleremon ergo diuidatur ratione quantitatis, siquidem accommodant sibi unum certum atque integrum persectabile, unum autem dc indivisibile idem: sed amma nostra rationalis non tantum negati ueindiuisibilis est sicut exteret, verum eua pOsitive ta ut proprie spiritalis sit, quod est in . hac quaestione considerandum attetissime. h Cim Sed quoniam satis multa prodegimus Ver P Πρ ba,vi rem difficile,qua a nemine diligeter V, NMI, excussam necdum resoluta accep1,eXpla H ε naremus, receptui canentes magnum fiet seu operae pretium, si breuiter per conclusiones M'. in una aciem redegerimus , ut omnes facile intelligant,quae sit mens nostraiatque quid. sentiat Peripateticorum schola. Supposto enim et indivisibile in Arist. lib. 3. de ani- ma cap. 3.& S.Tho. I. p.q. 8 s. art. 8. tripli citer dicitur, primo modooctu sicut contia. nuum,quod mim est diaetii in plures partes diuisum secundo modo, indivisibile vi quidditas ct species rei:tertio modo, indiuis . : sibi levi punmis,cuius pars non est: sic proposito nostro hane distinctionem accomo dantes: primὀ,puctus est indivisibilis, ut opponitur quantitati. secundθ, spiritus est indi. uisibilis, ut opponitur corpori . tertio aute,' anima quiuis iuxta gradum suu dicituri
diuisibilis,vi eum toto de persecto couertitur,quod unitatem exigit omnium suarum partui. Quare licet anima nostra rationalis
indivisibilis sit ut spirii',quia vetὸ est incorporea. item vi puctus,quatenus non habet quantitatem,nee ipsa ista eam admittere dc recipere potest. t iςn proprie nec ipsa rationalis nec alit ahim; sunt in diuis biles sicut punctus: quia puctus licet non sit diuitabilis nec quantitas si est tamen quantitatis principium: nulla ipitur anima est sicut pu-ctias iudi uisibilis, quia nulla earli est principium quantitatis: sed duntaxat indivisibiles dicun tur,quia de se.vnum quoddam totum p;rfectinia dc tu tegrum natura sua exigunt atque indivisibile primo modo id est,acta unum integra de indiuisum. Hac eandere solutione accipe per conclusiones collecta. Neme - Prima conclusio, anima nostra rationalis
Ams uead eo indivisibilunt sit eua spiritalis. incorporea ct immaterialis thanc habes in conci .
fine. 3. lib. in quaestione de immortalitate nα clari animae.Secuda coclusio in altero extremo, talis 'a inanimatorum forniae omnino sunt diu ita ira repec
biles: quia corpores sunt dc materiales Sc in tus. partibus saluatur non minus,quam in tuto Tertia coclusio, animatorum formae, id est, omnes animet in X ta gradum suum, non solum quae sunt persectorum animalium,sed etiam imperfectorum dc adhuc platarum, indivisibiles appellandi sunt,ut unum determinatum di perfectuin atq, integru persectibile sibi sua natura asciscunt:ideo qus uis illarum tota est in toto Si tota inquavis Parte . qua nuis latitudo sit in hac indivisibiis litate,ut dictum est. Quarta conclusio, licet animatorum formae modo praecedenti co clusione dicto suat indivisibiles,tamen corporeae sunt dc extenst atq; quantae dc diuidi possunt: patet,sunt enim actus corporis dc a corpore eductus. Quinta collusio, anima nostra rationalis est positive indivisibilis' quia nec per se nec per accidens est diu s bilis,nec ratione sui nec in se capax est qualitatis, unde ullam vel minimam diuisibilitatem admittat,& formaliter aut materia
liter diuidatur et quoniam qua nuis sit actus
corporis, non tamen a corpore eductus. Sexta conclusio, caeteret ammae iuxta suum
latitudinis fra dum indivisibiles dicuntur negative, id est, non determinant sibi aliis quod persectibile diuisi biliter,sed indiuili- cluniabiliter zideo de se sunt in diuisibiles, quatenus susceptiuum indivis bile exi unt,quod
informent, dc in quo ut uno indivisibiliter saluantur.Quare isae omnes formae anima ..toru sunt indiuisbiles formaliter, id est, de se exigunt indivisibilitatε: materialiter autε nil vetat, eas diuidi per accidens ad diuisio- . nem subiecti corporis,la me iris non saluatur in partib' iam diuisis, misi v t dictu est in via ad corruptione,ut in anulosis di insectis aut veluti in semine quod de platis diceba- .mus. Septima coclusio, anima nostra rationalis,quae perfecte est in diuisibilis, postiue tota est in toto dc tota in qualibet parte,quauis definitive no fit nisi in toto alia autuata qu quis negatrue tota est in toto a qua uis parte,quatenus in parte non sunt nee lalua- rtur,nisi inutile dc ina liquate. Sed vi res hic Summa valde quidem necessaria ad rerum naturas que 'nis percallendas de munia animaria percipien- sim muti,