장음표시 사용
231쪽
dior .: LIB. IL DE ANIMA CAP. VIII.
fistularum varijs generibus: praeterea etiain inundatione aquarum , ac proinde acris agitatione accedente, pr sertim magna eX-halationum siue ventorum copia,quae acre
diffindit & disii pat, qui tenuem cum habeat substantiam,quid murmuri atq; sibi Aro so simile erit. Dubitant nonnulli de crepitus sit He tu, an diuersus sit soni modus,qui aliam vi ethlit . deatur habere generationis viam,quam ab Arili. scripta sit , atq; a nobis ipsis tradita: nam sal inspersus igni cum sonitu eNilire solet, ubi nulla videntur se collidere coris
porarinsuper castaneae salientes,oua etiam dum agantur, veluti instrumenta bellica ignem fundentia,valide sonanti Certe non aliam crepitus huius oportet coin minisci causam , praeteream,quam Iam nunc probauimus, nempe acrem posse collisi cor- poris vicem gerere atq; sonum recipere: ob idq; insitus sali humor ab igne extenuatus rarior redditur,vsqueadeo ut salem disrupat,atq; celeriter exiens externum concutiat aerem Sc sonu faciat:simili quoq; m do disrupto cortice oua sonant atq; casta neae,cum flatus ex humore intus genitus, de leuior, ampli brq; factus,haec ipsa disi pat,aeremq; percutiati no secus ac ipsa eM- halatio ventorum vehementius agitata ac rem diffindens sonum edit undeq; sonant, crepitant,& pro diuersa corporum ratione diuersos sonos atq; crepitus edunt. Ad hac horum problematum solutionem accumu lare o ossemus aliam a nobis traditam,raepe
quod aeris partes hinc egredientes, illinc ingredientes in disruptione castaneet etiam se collidant ad vacui repletionem,sicut descissione panni dicebamus.
DUBITATIO Si soni generatio naturalis sit, an potius violentat
. Ex quibus omnibus sequitur alterius dubitationis solutio, nempe, an generari Om I soni naturalis sit,an violenta Nam omnes Iu γιρις circunstantes conditiones violenta es Ic vi mi- i' dentur: etenim percussum, percutiens,&.. 2 ipsa aeris fractio atq; ictus violentiam in- . di ant atq; sapiunt. Rursum soni generatio naturam Sc speciem a generatione motus violenti trahere videtur: sunt aute eius,
ctio,impul sus,& vertigo: atqui sonus,qui est,a percu tiente & percusso impelli vid tur 1 in fortibus etiam suspiriis sonus per aeris tractionem,& qui est in tympano vel sistula fit per vectionem, de qui est in echo
per vertiginem contingit, ubi aer circGoluitur utiph ra. Ad haec, sonus in sine tar- 3 dior est atque debilior qua in iii principio, quod ea violenti motus proprium ut dicitur lib. i.de Caelo cap. 2. dc lib. q. cap. . teX.et t. Tandem quia percutiens,qui edu- 4.cit & generat sonuin , nihil sanὰ imprimit: quia neq; sormam ligni, neq; ferri, neque aliquod accidens naturale videtur: igitur soni generatio esset violeta. Tamen eoclu- conclusisso opposita vera est & peripatetica, nem--J petani generationem naturalem esse: Ra- ηi oneratio autem manifesta est, qua id ostendatur rivisna a fine: nam ad sonum percipiendum a na- ω in tura ipsa nobis auditoria iacultas tributa , est,tanquam naturalis quaedam facultas ad :.:u sonos percipiendos S distinguendos:ergo
si nullum ellet naturale agens, quod natu- . Iaraliter ederet & efficeret sonum, procul dubio ia natura ipsa aliquod naturale passuum ei seciliat, ad quod nulluesset institutum naturale activu, cum omni potentiet passiuae respodeat activa lib. 3.teX. II. atq; adeo auditus ad aliquam naturalem perse Etionem ordinaretur, quam tota natura illi naturaliter tribuere non posset: esset igitur frustra, manca atq; vacua natura,quae certὰ frustra abominaretur & abhorreret vacuum. oportet igitur statuamus aliquam naturam,qui naturaliter compleat & absoluat potentiam auditiuam,quq naturali ter perficitur in soni receptione: soni ergo generatio naturalis est, non tamen violen ta r quoniam sicut a li ae potentiae naturaliter a suis obiectis perficiuntur,ita quoq; &auditoria facultas perfici debet. Deinde sonus ipse est res naturalis, quatenus quicquid de potentia materiae educitur, naturale ess: quod deducitur ex definitione violenti, quam ponit Arist. 3. Eui. cap. I. culus principium extra est patiente nullam conferente vim et modo tamen sonus esse non potest tanquam violentum aliquid extra natura ut dicitur. s.Phycte κ.s3. na praeterqua q) causam habet naturaliter efiicietem,passium confert vim tergo quan uis collisio duorum corporum violentia fiat,soni autem eductio naturalis est. Ad haec accedat rationes illae, quib' lib. I. de generatio.
232쪽
cap. I . probabamus,nustionem esse naturale . nam licet elementa corrumpantur,
quandam tamen suam persectionem allia quuntur dum miscentur: ita etiam sonantia corpora dum sonant,suam sunctionem e Xercent, propter quam erant. Ob idque Aristot. caute & scite admodum principio huius cap. & sonum actu & potentia posuit: nam quod est in potentia intrinseca naturae , proculdubio violentum esse non potest: atque sonus,qui aerem tanquam edium & subiectum,in quo fiat, habet a natura propositum, qui fieri potest , ut sit
res violenta Idcirco ad primum argumentum dico, sonum non habere condit ones omnes eX parte patientis & recipientis violentas, q*od ab omnibus recipitur,tametsi ego non probem, quod quidam a se serunt, soni generationem eX parte essi incientis violentam esse: certe illud natura non admittit, ut violenter efficiat agens, quod naturaliter recipit patiens. Illud si-ntile de nil stione valde appositum est ad huius rei declarationem. Ad secundum, quod species sonorum distinguantur secu. dam species motus violenti, non admitti tur : licet enim aliquid violentit misceatur secundum particularem naturam, secun dum communem & secundum ultimam speciem motus naturalis debet censeri. Illud autem , quod tertio loco additur, quod tardior sit soni generatio in fine , nonnihil habet apparentiae: tamen nec illud euenit, eo et violentus sit sonus, sed ex eo quod non habet esse permanens , sed fluens, quod amotu pendeat, sine quo non habet esse: maxime, quod illud signum non sufficit, ut sit motus violentus, clim alias rationes habeat, e X quibus colligimus, ni generationem naturalem esse. Ad ultimum, non oportet, quod imprimat vel formam vel aliquod accidens , sat est, quod imprimat es influat aeri transmutationem & motum, ut actus sonandi edatur , quae actio non est patientis ut tale est, sed ut ab agente,quod mouet & transmutat, cuius vi aer, ne diuidatur, sui dissipationi resistit, quam ob causam unitur,condensatur atque contrahitur , unde vices plurium sortitur: non secus ac cum corpora dura inter se aerem collidunt & quasi
comminuunt. Porro nulla corpora dura
plana immediate se possunt tangere: quod intelligendum est de corporibus duris, s lidis atque minime liquidis, nam oleum la- pora κοὴ pidi immediate adheret: smiliter etiam p ur es intelligendum est de mistis, quoniam cor- Ie Imme pora caelestia,quae simplicia sunt, sibi inui- diu, 'vicem sine aliquo medio sunt contigua, atq; Histic 'de discontinuis propter duas eiu talem rei I I. medietates : ergo corpora duo sicca, dura pino.
atque solida in aere vel aqua immediate non se possunt i agere: cuius ratio est, quoniam iii separatione necessario vacuum es- set, aut motum in instanti concederemus, cum aer ad medium illorum corporis tam citis praesens esset,quam ad extremum: P tet, si sint illa corpora circularia, quadrata I . aut plana : ideira etiam erit , qua ncunq;
aliam figuram dederis. Quod si ob ijcias,si
corpora duo non possunt simpliciter esse immediata, sequitur primo, frustrari lapidis appetitum, dum terram quae eius est locus naturalis per semetipsa in immedi
te tangere non valeat,& prima causa desisceret,illuc grauiora omnia dirigelido ZRur sum leuiora non appeterent esse supra gra uiora , cum parua illa aeris portio mediar debeat inter corpora illa dura , quam ob rem appeteret elle extra locum suum naturaleZqiuae sane omnia absurda sunt & maxime inconuenientia. Nihilominus tamen
seinper est illa Aristotelica propositio &cap. I I. rursus repetemus vera: quoniam ob appetitum uniuersalem , ne detur vacuum, illa minora admittuntur incommoda , quia hoc magis repugnat: neque opus
habemus alia solutione interim , quod ad illum locum deuenimus, cuius est haec disti cultas propria.
ALIA DUBITATIO Quare auditus tardius quam visus suu percipiat obiectu
Quocirca,ut Arist. in hoc loco manifestὸ insinuat, sonus non est sine ictis: quam ob
causam necessum est alseramus, a motu pendere, sine quo neque sonus est neque multiplicatur, aut audiri ulla ratione potest. Unde diluitur illud problema , quod
visus praeueniat & anticipet auditum et quod in tonitruo , eiusque corruscatione constat , quod contingit, eo quod visus functio sine aliquo motu est , auditus aut εoperatio sine motu atq; adeo sne tempo- ris succestione esse non potest: idcirco tom
233쪽
truo si correscatione simul euenientibus,
clinis sentitur corruscatio , quam tonitruuaudiatum quo sit,ut sonus per ventum im-τ pediatur, quod de illuminatione non cotin
Medium sit. Illud tamen silentio praetereundum noION noso est, et Arist.etsi ad calcem cap.praecedentis
lusaer, te Η. 6.aerem medium soni esse di Nit,ram
scitiqua, Duc re plenius excussa S examinata quasi et oti se in proprio loco docet, non lolii in aerem
re traris, sed aquam etiam mediu esse,quanuis aqua terra aute hebetius ct obtusus sonum recipiat: plus quatit enim aer quam aqua sono ipsi conserre vin M. detur, per aerem tamen & aquam effundiciis L iur. Non ergo erat, cur Caietanus dubita inret,si in aqua audirent pisces, nec si haberent organa auditus, aut auditus esset a reus, ut aer ille intrinsecus extrinseco cogeneus esset ZQuod Arist. lib. .de Hist.animal. c. g. Plinius subscribit pisces audire Iib. io. Historiae naturai. cap. 69. S. O. ex professo docebat, quibus animalibus insit sentiendi vis, S sentit, pisces audire atque olfacere, cum sonos immodicos susere visuntur atque intra sua fabula capiuntur. Idq; de captura Delphinorum manifestum est, cum piscatores repente alueis uniuersum Delphinorum gregem
circvdederint, iidem in mare obstrepentes efficiunt, ut territi erumpant uniuersi in Ilitora, capianturque tentato atque grauato capite prae strepitus nimietate, di tamen in Delphinis nulla est manifesta pars,
quae sensum ministret audiendi. Nonnulla alia eNperimenta adducit eo loco Ari- not. eκ his, quae assidue in mari versantur: quoniam qui rem piscatoriam percallent, pisces silentio inuadunt, di antequam fugiant, eX interuallis come fiantes retia ini j ciunt: igitur audiendi non sunt,
qui negant in aqua nullum sonum esse rcertum enim est, aptius & accommodatius subiectum aerem esse , ut qui neq; ita facile fugiat & elabatur ac ignis, nec ita tarde ac difficile sicut aqua e mediam emgo habet de quasi temperatam naturam , quae neque ita fluit S sevi bilis est ut ignis in sua sphera& naturali dispositione, neque tam difficile cedit ac aqua: solus ergo aer truditur atque restit ut subtemim habile ad sonum eκcipiendum: od idq; magis percipitur sonus, quem potius parum in aerem emergentes pisces suis branchijs Ex B. edunt, quam sub aquis natantes: et si saxum magnum terram fortiter di vehet menter percutiat, sub aquis sonus percipitur: ergo scut aqua ratitui colores , nact potest lonos excipere. Trifariem enim considerantur aer atque o qua , Plin. o , ut si uae nisdiaphana sunt, di se sunt medii in visui: pHxc-- Secundo, ut corpora saciliter siccndum I. d. auis. locum mobilia, ut suxibilia ct frangibilia, ct sic sunt medii in audii ui: Posti e
Ino, ut alterabilia, di si ni medrem Olsa inis: aer enim soni subicctum non es qua aer est,sed qua percusius dissolvitur atque vehementer dissipatur inter corpora dura ct solida: ergo cum flexibilitas atque m bilitas in facile posse cedere, non solum aeri , sed etiam aquae competat, pitvr ratio medii non est ei deneganda. De igne senis me nihil Arist. in hoc cap.dicit, nee quod ego ad aulegerim in alio eius Opeium: at vero S si die, ita et experimento res vacet,ratione tamen o - Iovi late nino non destituitur: quoniam ob eas de re Etam. quas aer sortitur rationes,licet propter subtilitatem & Taritatem debilius audiatur, sed acutius, ut contra in aqua hebetius Ecobtusust crediderim sane ad ignis etiam 'regionem tonitrua sonum suum multiplicare, ubi si diuina potentia homo existeret, non dubito, quin perciperet: imo in ipso orbe Lunae si adesset,lonitrua audiret.
Solum enim discrimen est, quod nihil vo caelum μtat, sonum realiter & per motum realem vi bini' in aere,aqua S igne esse,in Elo autem so- ς--
Ium intentionaliter multiplicaretur:in te se Tona m
Ta non crediderim ullo modo sonum esse, sy liequia contrarias habet omnino & oppos- Empinistas rationes caeteris elementis, ipsa enim
neque frangitur neque dissipatur facile,ut soni capa X st,nec adhuc illi' soni,que eκ- ploratores tempore belli percipiunt, cum
sibi erraneas eXcauationes timetes, aurem
terrae assigunt,& iter agentes a lone au t ese cauantes, ut lasso diant urbes,arcesq; de iurbet,appostis tympanis audiri solet. Quicquid de hac re si, certe in terra sonu, non est,sed in aere intra ipsus teris poros in Cuso, aut ipsa terra trementi,aer ips coliguus
mouetur& frangitur, & ita tonum percipimus in aere non in terra recepti na: non
secus ac longissimae trabis exirema parte percussa, si alteri e&tremae aurem ad moueris, sonum quidem percipies, qui, quan uis per lignu essum di videatur,in ipso tamen non est, sed in e Nirema aeris superficie, quae,cum ad lignum repercutiatur, sonat,non tamen quod in ipso lista Osubie- . Guc
234쪽
2IIctive ponatur. Non est ergo audiendus vir GH o- praestantissimus Christophorus a Vesapi sus a tib. I. de arte medendi fol. I s. ubi docet, ea m terram posse esse subiectum loni: praete-Grarer se rea etiam reij cienda est sententia Graiia-yis reiiciu tensis hoc loco asserentis, lonum sub aquis ruri non audiri,nisi aer tenuissiimus includatur quam dicit esse sententiam Pluto poni quia fractio aquae sonum non facit,sed potius hebetat & fractiones aeris relaxat, cum acris agitatio ipsam aquam percutit: fallitur tame, Sc in ipsum Arist. in hoc loco dc lib. . de Hist. animal.cap. s. Impingit,in aqua sonum audiri asserentem:quod Aui-cennas, Themistius & plures alii hoc loco Cai Muri affirmant, at Caietanus dubius est tamen rationes superius positae manifeste ostendunt,nain ad ipsam aqua est percussio sus- scies vi soluatur,quia fluxibilis & cessibilis est atque mobilis: sed iam tandem ulte-
e. to. Fit autem echo,sonitus, inqua
is , qui post sonum resultat, cum aer factus unus obvas, vel locu qui terminauit ipsum,atq; dissolui prohibuit, inde resilit, veluti pila, repulsus. Videtur aute talis sonitus fieri semper,sed non semper clarus efficitur: na & in sono
perinde, atq; in lumine fit. Lumen autem semper refrangitur, alioquin non fieret lume ubiq;, sed essent extra locum eum tenebrae, quo radi j Solis perueniunt.
. . Verum no ita semper refrangitur, Vt ymbram essici aliqua ter
minare ignie solemus: quod quia
de tum iri, cum ab aqua,vel aere, caeteris, leuibus, ut patet, recte
De re risbno atque directo & primarici actum est, .uc autem agere instituit Arist. de sono rςheκo atque reciproco, qui inua iriata & infle ibili voce apud Latinos &dmi P δε- Gretcos echo dicitur:declarat enim proenti
smilitu te X.quoddam soni accidens quod echo appellatur per reflexionem fieri, eiusque generationem ostendit, Primo dicit, semper
echo esse, quoties sonus editur, licet non sena per audiatur, quoniam imbecilla rectemo non auditur: manifestat eκ lumine, quod semper reflectitur,no tamen sempervin bram facit: sic quoq; in echo contingit, qui, etsi in quocunq; eueniat sono,non tamen cotinsit semper eius magnitudinis,ut
percipi possit. Exemplum est Arist.de pila,
quae ab obiecto corpore repulsa resilit: sic quoq; in aere medio, antequam lumen ad corpora pertingat opaca,ubi funditus imis peditur,aliqua reflexione patiturisic in ipso quoq; aere sonus cum funditur,reflexione patietur proculdubio, etsi iste sonus obparuitatem no audiatur,qui vero auditur, maior est,& a corporib'solidis Scauis vedomibus & specubus repercussus: cu enim
libere praecurrendi capus non concedatur. regreditur reperculsus,veluti obstante cor
pore dissultat pila: in quem modum echo aemulas illas edit voces. Sed clarius & sensibilius atq; accomodatius possumus poneret exemplum de aqua inuae in stagno,iacto lapide,circulationibus & inundationibus useque ad littoris ora mouetur,cuius margini bus & sinibus occurres reciproco motu apunctu ictus& percussionis redeunt: pari igitur sensu intelligamus oporist, sonu in datione se effundere ad aliquod spatiu aere commoto,& sic per orbes & circulationes donec corpori occurrat unde repercuti tuti si enim sempet ite directa tederet , so lasse nemo se loquente audireti semper er sost reflexio,etsi pit exilitate sensum eia iugiata quando autem debitae est magnitudinis, percipitur,et si fiat a cauis & levigatis tersis S aequali superficie corporibus, non tantum sonos sed voees quasda aemulas refert echo. Inter omnia eκempla praestantius multo est de illa comotione aqui pro pter lapidis iactum in undas ct circulos agitate, quod est Boeti j simile. i. lib. Musicae. ubi saxum undam in paruissimum orbem collidit, deinde maioribus orbibus undarum globos spargit, atque eo que dum fatigatus motus ab et sciendis fluctibus co- quiescat: semper enim posterior & maior unda pulsu debiliori diffunditur. nam esseculationes gradatim a centro egrediantur,. quo, quo magis distant, debiliores esseiuntur, ut tandem evanescanti nisi contin
235쪽
gat motam undam ad obstaculum aliquod repercuti , unde necessu in sit gyrationes
retrocedere. Similes in aere intelligamus circulationes eri ictu, ubi eX centro pro
uenientes, aer primo pulsus facit sonum, ct pellit alium proximum, S sic ille alium que dum ad auditum perueniat, in quo fit leniatio neque putamus, sonum sola aeris dimotione realiter & naturaliter fui di , quod ad aliquod tantum spatium verum licet sit, quia sonus, qui effunditur, longius alterum illa repercussione sibi similem generare poterit: tamen postea docebimux, ad aurem non semper peruenire realem sed duntaxat intentionalem sonum,de quo infernis: modo ad rem regrediamur. Si illae acris circulationes dc in dationes non eNiliter Sc renti si e repercutiantur sed intense, contuaget echo generari , ct sonum reflexe audiri, quod maxime continget ob cauum aliquem locum Sspecum aut vas,aut simile aliquod aliud corpus , quod unam habeat , id est , squalem Sc leuem superficiem, ut unus ille in tus sine dii lolutione retrocedat & remi latur , quod in porticu olympiae, cui nomen Heptaphorion, memoria proditum est conligit te, septies eandem vocem reddente. Non secus ac cymbala, quae non septies, sed eo pluries resteritones de conge , minationes per iteratas repercussiones reis mittunt. hocntq; ad id elaboratas superficies, viiidem aer a superficie aequali r percussus, continenter atque aequabilitςtunus ingrediatur,regrediaturq;,& sum per eadem aequabilitate ieruata incolumis , i Aer non tegerq;ico meet. Parum autem resertiquo- mouetur niam nee modo disputo, an soni generatios ulto- unico duntaXat fiat ictu, ut placet simpli- rus unis eio , qua totum aerem Vnica repercussi ne quati docet, perinde ac si tanda mei tum domus i quatias, totam domum tre
mere e 1 nece iseia an potius de quod verius esse censeo, ut postea ollendam non uno ictu nec motu, sed plurimi sicommotionibus A repercussionibus repetitis , uxde inundationibus paulo ante diximus. Quod α Alexander dc Themissius approbant : nam aer non est vilicum corpus sol dum perinde ae domus, solubile dc dios pabile S suxile,ob idq; totus unico ictu non mouet'r, sed ista portio primo mota continuum aerem commovet,qui subinde alium excitat instar undarum, quas in si ctibus cernimus, ubi una alteram trudit, donec deficiant. Eκ quo sequitur,echo so- ficta s. num esse restexuin atque adeo a directo I . distinctum et nam si causatur per res exto- turis Io.nem, necesse est, mediam quietem riuer- no dir
uenire ut lib. 3. Phys. cap. S. ostendit iam Arist. gressius enim& regressus pilae co-tinuari non pollunt, sicut nec ascensus descensui, quos motus longo naturae anteruallo dillare cognoscimus. Quare cum necesse sit quietem esse inediam, distinguuntur & disiunguntur illi motus, alias simul accederet S recederet, motibusq; contrarijs agitaretur: igitur echo non est idem sonus sed similis , sicut nec est idem motus continuus sed discontinuus , ubi non I . . negamus eundem eme aerem, sicut fiat mur eandem esse pilam tendentem & regredientem, negamus tamen eundem esse motum , eademq; ratione neque esse eundem sonum. Quam ob causam Paulus Ve Ecbia γοnetus echo vocis id est, vocem reflexam cista si non eme vocem docet: quoniam non cau- ω . satur ab animali secundum eas rationes, quas Aristot. in hoc cap.ponit: echo igitur vocas sonus est atque voci persimilis,atque iteratio soni est sua semper conseruata figura , mini ini quoad fieri potest, unici dempta numerica unitate sic continuitate, adeo primo sono similis est , β in omni bus primae naturae a conditione re bondens, ut sensus unum & oninimum esse iudicet. pit etiam , ut nunquam contingat, eundem sonum ab eodem directe S refle-Ne audiri,quod de colore contingit in propria natura directe atqne in speculo ref M visa,vide quiniex. Set .dicuntur sed quia plus aequo immorari vivior, adsequenti dproperemus,
Recti3 autem a Veteribus au Tex. st. dieiidi vacuo tribuitur aut horitas : nam aer vacuum esse vi detur.ZIs autem est, qui audireficit, cum continuus, Y nusque fuerit agitatus. Verum quias ra-
gilis est, 'on personat, 'is id, quod est percussum , sit leue
Tum et i qm unus ipse simul ob planitiem , ipsam evadit: leuis
236쪽
Ex vulgari Antiquorum opinione , qui In vacuo lonum fi ti dicebat bilistit Ail not. aerem audiendi & tani medium esse 'nam aeris locus vulgo vacuus apparet, Sse vulgari no ibitie dicitur & appellatur vacuum, quia mente' potitas quam sensu constat: tonen eminUG.nsisti; est, de si agitetur,addireficit,nani tibis iis terru iuri itur. Sc ob stl agitatusionum continere potest quent ad aurem usq; deseri aa quae nὸ cessaria est vilitas se conti insiti, im unus
lonus unum habeat motum, virum dese-
tEns, vinii corpus repercussula, quod eis repercussi e trorum euadii: nam ex suislterficie asper 3c haben mineti has,no it v na ct qualis r percussibia q adeo mi mi; bene sonii P res sexus reis ditur, qui tamen optime reflectitur ab viis superficiec5tinua & regillati Similiter θ. in tu initis festexione Arist. hoc loco vacuum non anfirmat eme. yibd.'.Pliis. negatur, sed argu hientulit seriae . salsa alio fuisti sentenili de vulgi deceptio ne,&quasi an mi commihi concepti one probetur, medium audi ediae rem esse deo sequitur. i bia:
os a igitUr sonum efficit, quo
mouet usque ad auditum continuatione aerem unum. In est autem auditui quidam instus aer,
atque cum auditus an aere sit,' cum externus aeriouetur. &internu i mouetur , ac agita Iur. QRapropter animal non omni
aua it lx parte , neque quouis
aer pertransit,& penetra i . quippe cdm animatum non habeat aerem ubique,quo possit qua uis sua parte moueri.
Dubitari solet, si unus numero sonus audiatur, hoc est, s tanatiuu moueat me dium usque ad auditum , ut color est motivus diaphani usque ad visit in , aut si di uersi sint soni, sicut Se diuersae sunt inuna dationes aetu atque motus quomodo ide
sinus numero a pluribus auditur Respo- det Aristor. in praesenti tem quod itinat
atque efficit sonum, monere aerem unum, non limpliciter sed continuatione, ut unus
sonus sit ratione fundamenti. Gilibet .pina pars illius soni immutat sub ratione totius dc principalius, quam sub ratione fartis sicut de tangente unicam isnis portionem , dicitur totum tetigisse,& videns unam partem Solis, totum dicitur videre, licet non adaequale secundum totum)quo
circa si Petrus & Paulus eundem sonum audiant , alter intensius quoniam prae stantiori auditu praeditus est, aut quia est in propinquo)alter vero remissius quod si in remoto , aut debiliorem auditum haheat fit, ut tametsi partes diuersas quantitate atque numero percipiant, eundem sonum numero audiant. Nulla non E est illi consequutio , audiunt diuersos sonos , ergo rion audiunt eundem sonum numero: alia enim diuersia, est in ratione partium i sita, sed vilitas eκ ratione' totiui pendet: ergo quanuis sonus non aded umis
sit ac color , tamen ii Qndiuisiim hi in color & νnus est sonus sicuta sole
plures multiplicantur radii, quorum qui- ibet totius bolis est repraesentativus,ita a sono vno in medio multiplicantur species variae ipsum repraesentantes. Praeterea est ratione Aristot. quia usque ad autem mouet aerem unum dc continuum r nam si aer totus continuus non esset, sed aliqua
sui parte interruptus atque abscissus , sub lectum non posset esse , in quo serim dς-ficere posset. Divimus enim paulo antri aerem semel pulsum atque perciissium obi ter sequentem impellere,si in iisq; plaga igurare atque formare, qua &'ipse nierat informatus , Si ita gradatim continuata eis citur serie, donec accedat ad aerem naturalem de insitum atque cauitatibus audi tus inclusum,& in locis diuersis de a multis unus idemque onus auditur magis ieminus pro cuiusque vi audiendi, distan dique ritione, aut quo magis fuerit agita tioni coniunctus seiunctusve. Dices,vnuni aerem esse continuum atqRe unum motum, proinde&sonum continuum perin- deae fluuium unum, uniimque hominem variata etiam materia dicimusisse sonus unus, quia eadem est soni M litas, quae diuersis auditibus ob ij citur , scutidem color diuersis aspectibus: Tat ergo
237쪽
m. Nune ρmnium frangibiis . sic. ylium usque ad auditannicon - ' cetario realiter , sed sat est Vi en or aliter: quoniam quanuis sonus Po' valitas fixa , sed quae lalsitur, rartyon eati s sequentes priores reparan sirmili situra, ut in suuio sic in aere se substituentes, aliae enim sunt aquae, & ta inenest idem uulnus: similiter nouae sunt aeri partes, 'ni atque motus, tamen idem cuae iidem sonus,&idem dicitur motus pres pler fundamenti unitatem,acris scilicet cori inuitatem tq; propter unum semper & V Hatuis coriunum impulsum. Similis etiam ς' mLm; sumine sicis, itudo atque luminis noultas L8 Ii- sontinua vi cap. proximo diximus . quacuis L non inllit, visione in esse vitam, insi qui lio sexuitur, nec illa vicissitudo percipi uis smili etiam modo plulissophanduin est in praeientia. Vel distinguamus,circa corpμβ
rationem habetin auribus interna illa auditorii meatus extremitas, ubi dilatatum
sonum, qui tamen inde in orbes & circulu, diffunditur,atque vi varias assicit potentias,non est si meliciter unus: ut manussa ostia, qua coniungitur brachio, una est, at vero qua in plures digitos diaribuitur,.niis sit vetat, plures dicatur: sic de sono atque de c'lore , quia multi per diuerses species Duenlur, quarum aliae ad dexteram, litia am,&sic orbicul Miter secundum ad sinistram,&rrae est sm ς in. disserentiam positionis. Quare sis summa et wx .i28Molibri puncto me da j terminatur
Va , o conius pyramidis visualis eiusdem coloris, sic euam in qualibet portlucula ipsius medii esse potest immutatio soni:ergo hac ratione unus sonus a pluribus audiri posset. In hoc sodem te X. Arist. operationem iptis istis . auditus declarat, quae nihil aliud est,
atauus. qudinis uperceptio inproprio inll ruineist', quam. ac mino date Arist. per instru- metitum & organu auditus enodat & pr ponit, nempe in auditu praeter e Xternum aerem, qui mouetur, internum, insitum &naturalem esse docet,quo aud mus,cum ab e X terno m 'Retur ac agitatur: qua ob causam ea solum part eaudimus es no vniue so corpore : hic nanq; aer in illa sola parte a natura situs est,sicut humidu glaciale pu' pillae sua quoq; parte ad videndum: ita linatura organum auditus prope cerebram collocauit. Quod recte cum Galeno lib.l. de causis symptom. internum quendani meatum aurium qua parte nςmum ibide: accolumn sata repercu o, cui applicitur nacbrana uuaedam mouia X. appellata, quae inisa se instar tympan ere in iliqnaturale in Ec insitum cUtinet, qui scut dio
tur LOInna Oue I a motu aeris exterioris
ipse interitus. neruum luci sn sum tangit
quo sit aqd uo, ab ipso natum au tore mi rabili qua sani curuationς β Xyri s ansea- fill,' protectus, ut aer via, ς' i mini' c ' grς diatur,ne vehemutias quam par est, ae
rem internum in Ouens,auditu in laedat aut
destiua niti Uae I per alia, Mai ni iactus
ransiit , antequam ad ovalium perue
letia suauius tansat. Idcirco auris exterius cartilaginin sacta est, ut si uatium im retu in aeris excipiat: deinde an stactuosalvi maiorem,quam auditus se My ut , topcret violentiam. Qua via Iaulo ante dicebamus, aerein externum agilitei si 'ad aurenix'; sonum de erret, ibiq; lo: principio c 'uitatis contiquari: narii ut aqua aquae , sic aer continuus est 3c nunquam dotiguus , vita moueri aerem usq; ad uadit 1 lcotinus. t ne una: sanq/n cauitate auris duplex est
ret . unde nunquam di in elucatecantilia, tus est, sed iste alterum intra membra nam & mensaigem contentum mouet, ad
238쪽
abillius specier ergo aer dicitur, non quia ditus i ut sit immobili, , atque
rix. 83. Pnplere sit corpus,sed a praeduliuniori inq; prior ille aer tu principio auris positus,tuc- .dium est ad deferendas formas sonorum ratius vero interior membrana comprehinsus,qui animatus est,iii strumentum aut oris ganum sentiendi ab omnibus Peripateticis alteritur,& iste nunquam effluit foras sicut alius,qui simplex corpus ust. Vbi ad uertendum est, Granatentem plura hoc doco asserere,quam parsit,praesertim quod falso existimet, acrem illum internum in animatum esto perinde ac e ternum mamquomodo, rogo, audiret dc sentiret, in
Nime cum animalis sit. pars ct praecipua atque vitalis i igitur ut Philosophorum ct Medicorum affirmat doctissima turba necessim est asseramus , aerem animatum ei Te,consignatum S pellicula illa obseruatum. Andreas Vesalius ut Fran- ciscus Valesi us lib.de controuerlijs. 2.cap. a 3. resert primus duo reperit ossicula. qnae. Omnes alios latuerant: unum. simile ineudi de molari denti posteriorit alte tum autem malleolo de deti interiori per-smi inesse dicit, unde autorii et peritissimus coniectat, ex ossiuin figuris instrumentum esse auditus, dc unum pro incu-dἡ, alterunt pro malleolo pulsando sonum facere si in erri suae immutationi, unde gra xo ux ing 's, harmonicos aut pessimos reddi ipsos sonos. Caeterum quavis pro alligensia viro doctissimo , viam illaru pa vcm indaganti, gratiam trabeamus,non tamen istatim certum est, qua ratione m linteolus , dum incudem caedit,iam distinctis deeκactas edere poliri voces atque harm
nias. Adde enam, quὀdc ut ex exirectione constat , illa duo ossa vertebras non haberet , quibus se vertant, sed alligata sunt
ut malleolus secundum capitulum, aliud Qtein ea parte, qua incudem refert , ferire & tangere aut percutere possit, ut sonu edat: sed haec ad Medicos reseramus, nos vero ad Arist.nostrusu regrediamur.
no,quri sectu dispergitur,ac dissoluitur verum cum prohibentur dissilui , tum ni tis ipsitis
est sonus. At is aeri, qui in auribus est collocatus, intus est cos hoc ut exacu sentiat disseren i
tias omnes motus. Et propter hoc in aqua etiam audimus: quia non . ingreditur in ipsum institum aerem, nec in aurem ob
obliquitates ipsius, aqua. Quod
si acciderit, non audimus , nec item si aegrotauerit ipsa mem brana. Quemadmodum etiam non videmus, cu ea pellis aegro
At enim fgnum id est audie- TELI
di,vel non audiendi, nam auris semper sonat per i nde, ac cornu. Semper enim aer insitus, motu suo quodam in auribus agitatur, Verum ipse sonus alienus est,& non proprius. Et propterea Veteres vacuo njs inquiunx audire,ac personante, quia audimus - eo, quod determinatu aerent habet.
no vacare, ut omnes ianos recipiat,de intra aurem contineri docet: no inquit,v
cat aer,ut omnis soni sit perceptiuus, qui aer facile dispergitur atq; dissistitituri non evo habet resistentiam dissoluendi ,sed potius cum prohibetur dissolui, tune motio ipsius est sonus, id est, merito suae dissolu, tionis ct fractionis quae violenta sibi et ,
cum moueatur & agitetur in actionem illam sonoram desert ad auditum t quod in relligendum dicit de aere externo . qui ad omnes impressiones facile patiens est , neo sciens resistere:facile ergo omnium ion rum receptruus cedit, . EieXacte atque perfecte ad auditum usq; distincte omnes de .sere sonos tonam antermu quam auribus eollocatur . omnino est immobilis, ut esea te ipso audiam'. Et hic ethmna causa, pro
239쪽
riam acrem , ob aerem alium atq; ob caui
cares ipffitis' auris es specu subterraneis miti si ingrederetur, iton audiremus perit de ac ae Potante ipsa membrana scut neq;kidemus male se habente p e t sicu la,que te git octilbi Nota dum tamen est, aerem eis
terniuriamin ob dein Omnino no esse: nam
ad Solis radios patefiunt ramenta, quae agi tantur Ec volitant , de aeris scobes motum ostentarit, vel ob aeris commotionem vesob vapores de sumos , qui ipsum agitant: sc quoq; si aure digito obturata sentitur internus quida sonus di tinnitus. instar bo-bi,quod signum non est , aerem ipsum ii
ternum de animatum a se moueri, sed potius quod ille alius aer exterior 3c ina'imatus moueatur a calore ab ipso corde ad caput ussastandente de pes aures spirante, .vel a reliquis vaporibus, qui in aurem incurrentes , aerem Illum eri traneum ad aereuia humorem , qui audiu otii deseruit, agitanti. ergo sonus ille instar in cornu so nantis aut sibili aut bombi, pio fumorum Varia agitatione eueniens: quod quidem nos est signum; animatum aerem moueri, sed argum iam a Qtius inculum is de saluui auditus, qui optimc constitutus sonum illum quantuliniis minimum percipit:erso merito nullum habet a se sonu, ut omnes a talia- sonos possit eXciperemam is ipse,que Pelabia; P cipit auri manu admota, alienus est strepitus, qui intus in auribus excitatur, Si non Hoenu. propriuS. Neq; recuso Pauli Veneti intemoret auolaem,qui hoc loco docet,Arist.probare , acrem non naturalem dari de inti a aurem contineri,duobus experimentis, de iste imum sub quis,de aegrotanuunH. in super ob bombuiis inice nummIra au rein,qu m natura nimis callide anfractu iam de obliquam iacit, It externus ille aer ad tutelam interni prae paratus difficilius di iuueret dc melius contineretur, neq; molis liessed aditus stociuis ipsius,auditus: itergo audatio sicut visioMoti in membra ha aut o Le , sed in neruo ibide dii semina to iuxta foramen, quod cecum Vpellatur, si illis in Ie quod peruium non sit. Et si dicas; mo cum uisdsi auditus est de natura aeris, ergo' tuin δε-- Mobllior eriti de pnaestanum:visu. quanto bilirat mi aes aqx a praestat . de cuius naturae ponitur . visita Z Rei ponderit Knon sequi,quia si aetaqualest praesi atri mistum aereum a quin Haetat:nam Philes sangui m qua dena' LM. ι l. otura est aeris, spiritibus prcssantiorem dic si qui tamen sunt de natura ignis. Similiter contingii, duci corpora ess natura eiusdem elementi,ut stanum 3c argenium, quae' de natura aquae intelliguntur; quod utrunq; liquefactibile' sit in liquidum aque uiu resolubile, di tamen argentum estuano perfectius de nobilius. Sintili etiam ratione de auroi Sc pham b o, qu* sulit de natura tere tamen quod alterum altero prγstet atq; nobilius lit, ex ratione diuersita-
tis prouenit ipsus missionis,quae ut diximus lib. I. de gene . cap. IO. Jad formam mediam terni ina tur, quae est quassi modus substantiae,actioni Sc passioni elementorii respondens .sed de his alibi latius dilueren
' Sed utrum horti duorum so- τ .net, utrum id, quod Verii atur, an id quod verberate At constar,
v tru nq; sonare, modo autem di- - i. iuerso. Sonus enim , motio est eius, quod eo motu moveri potest,quo mouentur ea, quae resiliunt a corporibus leuibus,cum quispiam percutit. Nec omne quod uis, tam verberatum,quam verberans,sonum essicii uri di-Ximus, Non e nim, ut pater, sonus
sicitur, si acus seriat acum: sed opus est, ut id, quod verberatu planuixi duo simul. r inde
rat,iicet principale si pieremi , di sita sact.
240쪽
ei se, eliditur, si ita i si adi in alte ,
pn potim in neutro, sed sormaliter & subiective in a rete ostea cliceimus. rtasse subie.tiue in aere collocabim', essestiue in per cutiente di percu :& quai uis sonus aere non indicet sed caulain effectiva, i actualiter coniungitur, tamen non est eiusdem actus,cuius est potentia, si simul non sit e sectiva de receptiua potetia . sed de his possa, cael ra in te X.clara sunt.
At disserentiae sonorum,actust nomanifestae fieri solent . nam tabsque lumine non videntur colores, sic neq; acutum, grauel
tem a tangibilibus transatione Arcu tur: acutum nanq; multum in breui tempore sensum mouet. graue verb longo inintempore
m rum. Non igitur idem est acu
lumq;: sed sit alterius quidem
motus ropter velocitatem talas, at terius autem talis ob tardiaetatem. Et similia esse videntur oculo, atque obtuso, quae sunt in tactu : nam acutum quidem
quasi pungit, obtusum autem quas pellit: quia illud in pau-cα, hoc in multo tempore m
Uet. Otiare sit,ut illud sit velox.
. Soni disserentias inuestigat, & primo
momodo percipiantur docet,manifestat. ue in lumine, quod ita actum esse colo. aut prodiimn cap. docuimus, ut sine ipso colores videri sit impossibile et sic an praesenti Acissi lanum ad acutum ct graue se
haber contendit, sine quomon discernas, vi sine lun ue colores videri est mapos Irin e . Iste locus si cum Commentatore &quibusdani Neothericis elletna nota ηN Uicandus,dicere naus, sicut lumen acuis eli colorum, ita ex Ono actu disseremiae sonorum colligantur, e cita nihil omnino diceret Arist. trustratorium nanq; est , qu*d sicut colores non percipiuntur vis ad lu- nimis praesentiam,ita neque tam disserentiae nisi ad praesentiam soni actu: nam quis hoc neget Z nemo nugatorium esse non videt. Preterea abunde magnum esset argumen tum,ut colligeremus , sicut sonus est de essentia suarum differentiarum S speciem, ita quoq; lumen deessentia esset colorum: quod superius falsititi esse ostendimus, &. amen asserere esset necesse,aut fateri opus esset, argumentumi Arist. ex similitudine in proportione non tenere. Vult ogo Ariastol. meo iudicio quod sicut colores in ratione visibilis sunt in potentia sinellum isne , quo accedente mam se stati ur Sperci piuntur quanuis .enim .ntea essent rea linter & vere, ipso tamen lumine se produnt& fiunt actu praesentia at vero sonuri, qR ut principio huius xap. disimu aut actu est,aut nullo thodo est,sed in sala potentia, io ipso solo actu sese auditui obiicit & sese nobis prodit, eandem sortitus rationem, quam colat in ratione visibilis, ita sonus in ratione audibilis. Vcialiter si placet,quod comparatio tenet inter lumen & colores ex una parte,& motum S iusseretias soni ex alia:nam sicut lumen actuat colores, semotio a ctuat sonos: quod probabile reddistur ex eo,quod fabiungit Arita disseretias lanorum nomine sonantium sumi ct d nominari graue ct acutum , quael a tangibilibus translatione quadam dicuntur: quoniam tactiles qua litates caeteris sunt noti re Macutum igitur,quod tactu in pungit .ci to penetrat & quali. perforat,multuinque in breui tempore se usum moues iobtusum suis graue, quod tardius longo in ta*apo re parum mouet: sic enim istae differentiae
sine ipso son4,boccst, sine motu de fui sa acutum enim. grauedicet ident non siit ei Od veloκ de tarda, attributione & tius latiorve quadam per illa definiuntur: ergo quq d velox & tardum ad motum tui est acutu es obtusum respectu tactus, idemq; est acutum di graue habitudine ad auditu.