장음표시 사용
251쪽
quod sensus instrumentum huiusce non est exactum , atq, per
Italis o Εκ cauas superius traditis,sensus odora disii, , tus inerato tertium sibi ve dicat locum: suit . . V. . et enim prnis disserendu de praestatioribus subtiliorib' sensibus,quoris cognitio prae- de stantior est & spiritualiori. gustu igitur di in
ctum antecedit odoratus,quia oblecta magis se ilicha S separata distinguit:ergo tu eXAEI P. . operatione,quq subtilior est,tu e X obiecto, quod distantius percipit, tertio loco Arist. odoratu collocat: nimiru,quia media inter 3 quin q, sensus cotinet ratione atq; Operationem: quonia odor qui eius obiectum est me diu quod da inter sensibilia esse videtur, cosistit enim in sum ali quada evaporatio ne, unde & ignis & auris natura participare videtur: quod clarius percipietur eXposita odoris natura, qua nobis cap. praesenti Arist. tradit. Et in primis inteκ. pr sentieX. cusat se,i non pol sit esse de odoris naturatam e Nacta doctrina: quonia inquit iensu hunc no habemus exactu & perfectu: quia igitur homo tenuiter & remisse odorat, defectu sensus accidit,ut no penetremus odoris natura:humanus enim odoratus magnis
. agitationib'Simpulsionab' indiget, perinde ac tardiores equi, nasi acriter calcaribus agitetur,cursum no coficiunt. Et si quiras, cos ara - quae sit Vatio , quod homo pessime omniumr iam amma liu odoret,& ab ali js animalib' odorus bomb ratu vincatur: cum certu sit,i siue cor siuetus er bra cerebrum senti edi sit initium & origo sen- forum. Ru, sicut in homine sunt perfectiores ope rationes,ita quoq; erut prς stantiores potetiae,utpote quieXcelletiori amni subseruiat 3 Respondet Arist. et .de partib .animal.
c. .l homo inter Omnia animalia proportione sui corporis plurimum habet cerebri cerebrsi vero frigidum & humidum est, de sensu ct sensili cat. s.circa mediuὶ sim autEodor in sicco perliciatur,& ad bene odoradum debeat esse in odoratu victoria calidi&sicci,sit,ut humor,quo redudat cerebru, odoratus siccitatem laedati per quem modii cerebri frigiditas ct humiditas odoratui, qui vicinus est atq; ei coniunctus, ossiciat &
noceat. Caetera aute animalia vel non habent talum cerebri, aut in ipsis cerebru notanto humore redudat,neq; omnia cerebro
odorant,sed haec bransuis, illa fistula,alia
vero praecinctu odores sent i ut vi autor est Arist. lib. 2. de parub.anini sitia 6. nil igitur mimim,quod horno ab aliis an una lib' superetur, qu et distantiora dc minora olf,
aut: quod enim in remotis est distantia, in Propiti quis est paritas: itaq; ratione ad id licerebri iudici si odoris in nobis non est exquisitu:odoramus enim secundum duo tubera prominentiam cerebro quas caruc las mamillares aut papillares inostri Medici appellat quae magis humida sunt,quam
odoratus complexioni conueniat: cerebri igitur vicinitate odoratus honunis hebeta
tui. Quod autem opponebatur, operatio- mminis nem tequi conditionem sormae, atq; adeo humanam animam exigere eraestantiorem ' temperatiorem non solum tactum, sed etiam omnes alios sensus Principio in inr, haec ratio non probat de singulis operatio- FG ων nibus, cum aquila visu, aper & talpa au- t. m.
ditu, vultur odoratu hominem antecedat: sed de omnibus operationibus simul sumptis, aut de praestantissima operationer quo modo honianis operationes lunt prς- statiores,ut praestatiori formae subseruietes& ad praestatiorem finem. Deinde fortasse colligit,homine prae satius euec sigillatim nativas odorsi disterentias discernere,cu mire per odorum species diu agaturiunde eXo ta est illa voluptuosa luxuries,infamis S ui tiosa in odoribus libido: sed neq; hoc odo ratui hominis conuenit, nisi eri accidenti, scilicet quia rationalis est atque intellectui. cui seruit, coniunctus. Quare sicut quod amittit ex una parte,ne percipiat quos iiq; odores,led etiam ma Nimos S propinquos propter cerebri vicinitatem,& hos non nisi habitudine ad sapores nanciscitura. id recuperat eri alia parte propter ministeri uti
teli emas ut perciplit plures odorum diffι- rentias. Quocirca cerebrum ipsum efficit odoris inquisitione di ite,& quod homo tardissimi.hebetisq; sit olfactus, ut neque eXacte quid odor sit quatum ad ementiam sciamus, nec persecte quale sit quatum ad differetias distinguam', nisi e X A portione& similitudine ad gustum t tame intelleci' prs sidio coprehesio dissereti aru in odorib' exactior est in homine qua in brutis, quae eas ignorat. An vero odorat' in nobis persectior sit essetialiter qua in brutis facile dilues,li ea distinctione utaris,qua nos supra ad finem capitis. s .nil igitur eκacte odora mus absque dolore vel voluptate , id es,
252쪽
non odoramus si secundum quadam ς cellent in Q ςs extrε mos, ut Diam vel Voluptatem inducentes: unde rςnussos &medios odores is pulter senu '' ut seque-DIex. mlitudine Aristuteles )eclarat.
Atq; crin sentaneu est rationi, tam animali si ea,quq duros oculos habent, sic sentire colores, Ut non eorum percipiant disserenotias, nisi terrore, contrarioq; ip - sius,quam hominum genus odores. Similem autem rationem
subire videtur, odoratus ad gu- odoris species ad species ipsas saporum.
Quod ita se ii beat odoratus noster ad
odores, sicut oculi praeduri quorundam. animalium cui cancrorum di locustarunt qui non percipiunt nisi e X tremos colores, ct hos qu em cum terrore. Quae autem: sit caula huius terroris, meum non est in praetenti dicere, neq; illa multum est ambigua & difficilis: non enim macie nec eX- Nuisite vident , quia terrentur & trement, quemadmodum mulae, quae hanc ob cau-rsam pavent & consternamur.
quia gustus tactus est quidam, uem quidem sensum homo ex-
ctissima habet. In ceteris nans sensibus vehemeter a csteris ani inalibus bperatur, at tactu lon
e c teris omnibus excellentiu spercipi t. Quapropter dc prudentissimum est animalia Indici si
autem est, tu, hQmmygςης' 'b hoc instrumentum sensus, inge- aliud quicquam, Q x. aq; iunx duri carne, ii sunt inepti menteam veru sunt molles car ne ij 4ngeniosi,manteque MXIU i
, .c Π ignotum per id, quod Mouut es,
anaanifestetur,infert Arist. e X his,quae di Mi ,3us adores,quos remisse assequvnur,eκ- actias e X saporibus venari,quandoquidem
persectiorem habemus Iustum qua in odoratu: Id probat,quia Fulsus est quida taci',
tactus verbperfectit, imus est in homine, quo vel solo sensu lionio cuncta animalia longe superat,estq; animalium prodentio simum, cuius hoc adfert indicium, quod molles carne sint ingeniosores , duri vero hebetiores. Vult itaq; Arist.secundum analogiam saporum o dchum discrimina sum da fore: idcirco quod sapore caret, odore similiter Sc carere solet: mox ut sapores mistione quatuor primarum qualitatu conat, ita &odores,nili quod sapor in humido praecipue consistit, odor vero in sicco, . cum calidum humidum e ccat de eΜlia lat: contra vero seisi dum est,quia sicut hebetat de retundit sapores, sic quoq; eXt in guit odore i Q :
coNTROVERSIA In An ex optima tactus teperatura
indicare liceat ingeni j p spicacitat e
ad disciplinas cap ei endas no tactui tribui MKi, v Idebere,sed visui ait auditui,Hai to e stide M. u Arist. invalle senseri: sensili cap. l. addine, . in HS lib. l. de goi e. m n l. c. zo. cir- stinc, reproblem. i. in particula siluc lectione. 32.3Melancholicos sapientiores esse ostendit,cum
4amen Scarne dura S pessima humorum Moduioni sint Ii ecli. Quid Zqubd verines, mugiles & limaces,qui sunt moli ores, pru
dentiores esse: foeminae etia essent ingenio in res Eclapieruiores,cuiti citra omnem co-trouersia molliori sint carne quam. Uri: va
rietam eii dissuluitur proposita nobisma. Sed vi quae ab aliis fusilis dict. sui , nos
253쪽
dc lib.quod animi mores corporis tempe . . . . raturam Maiiantur. Arist tamen dubia videtur tenere sent Etiam,& hac in parte hqret, Vt. I.lib. teX. I 3. tetigimus,sed infra lib. 3. de anima enucleabimus:nuc sat est suppona inus ex philosophiae penetralibus, et insallibili si de tenemus,rationalem nostra animam immortalem esse atq; operationε habere a corpore independentem: qua de re sat multa habes controuersia de immorta-Tbemist. litate ad finem horo lib. Quo habito, Themistius tactus bonitate indiciu esse perspinilop. cacioris ingenis a posteriori e X ponita. Philoponus vero non tantum senum esse dicita posteriori,sed etiam causam a priori,non quidem enicientem sed materiale,quae co-
causa melius appellabitur ut egregie de-D 7M. et nisistrat S.Th i. p. q. 8s .ar.7. incorp. Sadcum a.& ibi de Ca .ct. quoniam anima comen suratur corpori, cuius est actus, 3c per illud corpus indiuiduatur: quanto ergo corpus melius est dispositu,tanto meliore tortitur animaru .actus enim activorum sunt in patiente bene disposito ut supra teX.r . &forma in materia recipitur secundu capasi-'tτη taiε materiae. Vnde Caiet. cum S. Tho. col- ravonalis ligit,unam anima rationalem ab altera es
si mitis' sentialiter disserre , lino secudum speciem,mam dis quod alienum esset a fide, sed secudum indiuidualem differentiam ct materiale, luati si 'in species ad individuum contrahitur Sc qua- q. de tenus secudum numerudisserui. Sic in prς-νη ra. Arist. philosophatur ingenii vires e N
si V i, tactu eme eκpedendas: quonia sensus taco rincipa' fundamentu est omniu sensuum,quiq; pertis a uniuersum corpus spargitur atq; diffunditur: si ergo omnis sensus in tactu fundatur, mittim videri non debEt, si ex bonitate t
diu, subtilitas ingenia sequatur i etenim in puriore tactu sanguis est des catior,& phata sinata quae intellige di sunt instrumenta subtiliora sunt, unde dc animae sublimior Erit operario. Firmissima ergo est de costantis, ima collectio,quod si optim' tactus est, optima quoq; sit ingenium: eri aliis autem
sensit, uistina est collismo,vis visus perspicax est, et anima sit perspicacior: nam in lippis d. caecis praestantissimu ingemueN- perlinuru pecus naq; suit Homerus, qui sino strua gulari polluit ingenio: Non dicimus hane
tabi Mito teperaturam tactus Caulam esse inge iiij eianis ras u scietite, neq; tem feratura cuin anum coaiiertimus ut Galenus t ed citum maleti ε
sura inus O mnis enim forma proportionata habet instrumenta,& clausus per fenestras vitreas, si sint colorati, omnia videt colora ta, si autem nitidu sit S perspicuu vitrum, clarius & perspicacius videt: sc homines pro ratione proprii sensorii tactus persectius aut im perie cinis humanas absoluunt fuctiones. Neq; est in Arist. vlla collis O,si- Rati I. quide visus Sc auditus locis citatis per acci- bus misdes de quas ab extrinsecoco ducunt ad di- psitupersciplinas: vis autem ingenii per se& ab in- ω est
trinseco ex dispositione tactus consideran- sans. da. Est enim tactus in ordine ad anima ,si- umsicut manus in ordine ad artifice,organuici- simile. licet coniunctum de or anu organoru: siue enim penna scribamus siue cultello scindamus,semper manu illa munia absoluuntur: sc neq; videre neq; audire cotingit, aeque vlla alia operationem animae perficere in
corpore , nisi tactus supponatur ut fundamentu:ideo sicut ens apud primu Philosophu in omnibus includitur,ita tactus in Oinrubus corporis operationibus inuenitur.
Quod si in melacholicis reperitur sapietiaoc ingenii praestatia non est intelligendu de
me lac holicis natiuis,qui natura frigidi sunt& scci, in quib'viget humor niger dc ater, sed de i llis,qui melacholici sunt eX accidetiex adustione cholers Sc sanguinis,qui licet humores habeat cratIos do obscuros ob l bore S exercitui studii illustre tam e habEt tactus copositionem, in quibus durities car .. nis non est paliua ,sed aduentitia ct iniuria
temporis coparata,vt in senibus,quit,' iam obcalescut carnes, de ob senium exiccatur:
vermes aut S mugiles verius pulpamentii quam cysnς habenti: foeminae vero mollitiem aque a S phlegmatica, & illa non arguit bonit idni ingeni j. quia est a que a h miditas, iussa S re dudans: sed mollitudo
sotu sanguinea est,quae cosistit in puri ris sanguinis mediocritate Jc reliquotu hu Hioru leperatura. Exqira mollitudine per Sistra ἴ se colligitur ingenii dex eritas, quae relucςt ni tactus.
dc a polleriori conspiciturin tenuitate visagimina ,susillitate capillorsr,ln ola manus
Ic reliquis lineis, notis atq; n nuum fgnioliaec enim di sim ilia argpunt, cordis & ce
254쪽
. . f dis lib. I. de Caeso te 32. st manuum
ostr rum lineptiones animoria ta iti qusdam esse delinea inenta:sane nemo dicet li- .neas frustra aut inutiliter manibus nostris Itinuis conligit ras. ζrsant igitur ignari rerum, qui humi ο- . e X constricta onς & manuit plica tione torirines. e Nistimant:quod qua sella in s quisq; irac. Iuce clarius percipere potest rium,quia oes ' sinuliter manus plicamqs,dissimile . a men linearuno Mi Ahon's: tumelia, quia plicatio manuum lad potest stellas,triagulos, uces in id genus alia stigmata constitue ae: sintiliter ςur in manibus unius eiusdeq; thominis variarentur haec signa aut qua de Musa tam diuersas lineas Sc rugas fros hominis prae se ferre videtur, ubi non eli tan-.ta plicatio atque constrictio 3 aut rursus in
xxiculis sue digitorum iuncturis & condylis cur hi erectas, isti trasuersas,illi pau'cas, alii vero minitas babent lineas, ubi nec digitorum est ilexqra,nec plica uot praesertim quod ubi Astrologus bonam aut ma- π α i m valetudinem ex caelesti co stellatione praedicit,aut ex aliquo dominante planeta vr .aut fixo astro infortunium prcsagit, ibi dil- H En Chironiaticus in loco manus, qui ei de cu . nia Bellation Ir Planetae atq; astro subiicitur, sunt lem reperit lineationem & proportio male deducit iudicium. Ex his ergo paucis
cuivis costabit, no solum manus duritiem
aut mollitiem, sed stigmatu gyrationes δε- stratorias & casuales don esse,sed potius vitae nostrae commolia , incommodave iudi c' se accidentia, ut so ualescenti uin infirmi. ehmm xms,Viri brςR; HGlongitudine i , Ete', n
Hrou. non dices cxl q=ruperuacane e creatos, aut frustra continuo,perenniq; mota moueri:
ς ira tam vasta de insgnia tax incorruptibilia illa corpora, quorum mirabiles effectus in luce,lumine,moto & influentia qu-ctis notissimi sunt: de quibus in ' ς' 'i, x de Caelo to. a. pronuntiauit Arist. Edrain
tutele me'taria eo pratipsa S ' ista componit,& in in huc inferiorem sua vis rtute gubernat:Sic dicit lib. I.Metheo o
mi omnis eius ipsi u secum inde cons Mur
virtv is,stilicet, tui an Muri asstor Deus,Hlorum lumine atq; iussuXu mediate, pro arbitrio suo haec inferiora.moderetur, Scut dicitur. Psal. lo 3.Caelu sicut pellem erit 'decit, ut non solum uniuersitatis libru leg dum,cosiderandumq; proponeret,sed eiiii
uniuersorum corruptibilium causam &oragine in propatulo manifestaret: creaverat
enim luminaria inagna quod Moy ses Gςrnes t.resert ut pr euem diei de nocti , ei senim in signa & tepora & dies dc antio , luceantq; in firmamento de illuminent telaram :quod & Regius Vates Psal. i 3 s. dixit
S Psal. i R. unico verbo explicuit, C sit e Irarrant gloria Dei,& opera manuum eius an
nuntiat firmamentum, Haec non ideo dico, nimem Vt Astrono mora iudicium omnino firma bH diui ct infallibile esse iudicem, ut est de motib' son gra loru&Plaiietaru coniunctionibus: neq; se sit . ut tam infirma de dei lς habeatur, ac cum ramarico pri icitur de his, qax ab hominis libero ar mmiud bi isto pendent,qu.e onanino indifferenti eiu deculant & cauum trabem csti ingentem .sed ratur. non eli prorsus issi tria in neq; in ertu i 'dici'm, neque 'miu. ricaallibile, qua
cri elemetorum naturis coni pactum qu0da caeli motu dc ire luxu secudum quo saan effectus pedet,quales sunt sanitas,infimulatas,lon a, breuisve vitae nolirae perio duit quod di Astronomus ex altris,stellarum ii
coiistellatione,Cluron ancicus ex ipsa -- .nuia coplexione avq; teperie siue lineatur 'ne hau insunt ient aed potius probabilitandat coiectura: nonne caelu generat,sesematq; corpus, alterat, disponit, bonam. aut mala inclinationem inspirat Nomple Nionῆ . inum a
probam aut improba non ingerit sane sic ora docet optima Plutosophia & Arist. philosophorum Princeps itum alibi scpe,tum loci cit tis eκ presse. Ea propter licet. quisvin' strum suo libero arbitrio optunaq; p Ri detia haec iuuare,impeditu i eos, i ,1 4 rtusaute natiuam instillationςm Iollere. Reterra dicarς iratura nunqua. νὴ hit, no em '
255쪽
adduci potes,qui torus est coniecturae plemus, ut ex bonitate tactus bonitas ingenii 'colligatur:t Eluxvrib conditio, bonitas scidiori aut malitiam Vola manus describitur, inde Chiromanticus,inspectis desineame-
tis ct linea rum gyrationibus, quasi in extertia horolo manu internarum rotaru motus,id est,natiua inclinatione & copleXiomem, vitae breuitatem aut infortunia haud
improbabili coniicit indagine per sipia a-ta,quae a Deo,caelorum & elementorii vi tute media te,nobis impressa sunt S in manibus posita vi inde quisq; agnoscere valeat opera sua , id est, mores, ingenia, propensionem,S tacita quaedam naturae desi-
deria. Innumeros resorem autores anti-
Hetae pii re atq; Neothericos,si hac re ereprofesso determinaretia: sed quoniam obiter in malinio h Πς xςm inciri , post Arist. unus Galenui instar omnium sui ficiat, qui affirmat,tot ii corporis habitum ac temperiem eκ tactu solius volae manus percipi posse. similiter denos dicimus de lineatione,quae ipsius co plexionis expressu in quoddam indicium est, ct animi more, maxima ex parie co Poris temperaturam sequuntur. Non est
ergo nouum neque omnino vanum, eX lineamentis corporu mores eri votaq; ma
nus coniectisse, ubi bonitas tactus praemi net: vola autem ex diuersitate tactus diisue sis linearum incisuris fragitur,quae frustra non sunt,sed vitae comiti Oda & perio dum indicare valeam. Ad haec Arist. alludere videbatur lib. 3. de Anima ca . cumtev 3 8.dicit, a re anima est dit manus, mani
enhnici ut tuis spiὐ mmtorum: quan Obiem iii, ibi de specie intelligibili loqueretur,
corram.ι nos hic legitime de significatione loqui quoniam manus no soluna organum in organorum, sed instrument uni quodda& virtus cili aut figur, nos lis complex i
nis , quae veluti thensa quoddam a natura ptopola itur consideranduin: non enim minas homo quod attinet ad corporis coptemonem de conditionem , nam ratiotialem animam cum eius libero arbitrio semper
cipio) quam aliud quod uis mistum ab
ipsis caelorum influentiis pendere & configurari videtur. Rectὰ ergo coniicit Arist. molles carne mente esse aptoriduros se oineptos, unde eius Commentator eolligit, homines boni tactus se inpet elle discretos
us aptior est , idem sentiti filibri, Tegni
& Aibertus videndus lib. i . de amnes.ir ctat.r. h penultimo,& Arist.sect. ro. probum aium problem. et aactus ergo,qui in Ila et vola manus relucet,varijs linearum incisu- ne, maris varias singulorum hominum conditi a rennes demonstrat: ornimur nanq; ista linea - etio, menta a seminatiua & generativa Nil ite, Pt prana in manuq; perfici utur oc coli mira antiar, a tum Did iisq; est extima vola manus,qualis est mi - kidualisima cordis,ut unusquisq; opera sua digno- re onstere possit. Haec dixerim,vi videas ,quit,' initiis,qubve adminiculo Chiromatae sit ita foueatur non ut de ea isodo disputei. aut quidpiam definia , sed ut pro loco pro senti lubter uiant, quia Arist. ingeni, si tilitatem ex bonitate tactus arguit tactus
aurem accommodatior complexio4n volam anus praeminet , ere cuius carnostate mollitie, duritie , caeterasq; linearum signis colligere liceat vitae conditionem,ing ιu,
morum'; propcsiones. Nec me mouet, i, Opitis Arist.particula seu sectione . a L problem. ρ is 3. dicit hominem animaliuti, prudentillia γηδεαρο-mum, eo quod breuius caput habeat itaq; .ζμ tminimum caput signum elle dicit nidistii ηri sense consilii ct singularis prudentiae quia Galenus in Tegni caput minimum detestati h& paruitate eius vituperat: Arist. verosa
uitatem capitis prudentiae attestari docenno pro paruitate interna cerebra quia oportet, cerebri vel re, sin spatiosi magi si icerebrum dc caput pro parte interna ted
paruitatem externam ossium S carnisu, dicium esse vult prudentiae:quoniam haec it arguunt lvictvm eme praestantiorem , spim . metus subtiliores Sc calidiores,quando partes superiores hominis minus cras Iae sunt atq; terrestres: sic ergo intellectum Arist. problema eandem continet seritefitiam oliti praesenti axiomate: solet enim natura ca
lorent mittere maiorem & spiritus subiis.liores ad caput ut partem' intissim ait Ivlide quo ekterius caput breuirus est iiii riti, maius esse solet.H.e ergi, temperatu. s iratoritamis; quae sapienti alii do pruderitiam ar τι rami guit,tii si homo per inertiam & conleptum negligit proprias animi vires atq; destruat aptitudinem At habilitatem, per se etia I xiorem praestaret vita iri viris sapientibus t prudentibus,nisi quod facilius laeduntura contrariis, dc quia in accidenti ob vigilias ct labores studiorum atq; frequentem
meditatumem corporis vires extenuanturi mittit
256쪽
atramentum impgustui ingratum :.. mittit enim natura calorem S spiritus ad' i eam partem,qua pluri u laboraturiunde neceisse est, calorem namtum: a vitalibus operationibus auocari; inde ob cruditatis humoriam redundantiam lotius corpo . sis imbecillitatem sequi necelle est & repsi tinas mortes,cDncia 1bq; vitam eorum
Odorti abreuiari. Quaeres, si tactus arguit ingeni, inrex is vires, quare odores ita poribus potnis qua Acin no S cingibilibus qualitatibus sui nuntur Reis MEMμ- spondet Saho.quod tangibiles qualitates malim . simplices sunt,odores autem sciit S sapores qualitates sunt secundae, ex primisq; riualitatibus constant: idcirco odores cum saporibus y cum yx pinquioribus magis conueniunt,indeq; nomina etiam sumunia quamobrem subdit Aristoteles. Q mi m et VI .i T
Vt autem saporum alius dulcis alius est amarus: si c& odorta quosdam dulces quosdam appellamus amaros. Verum quaedam
odorem habet, saporemq; similis rationis ulcem, inquam , porem, dulcemq; odorem quaedam cotra. similiter & acer est,
atrament uiri impres Iprum ι tamen non ςst mimi ingratuita: Oaedam vero lsri 'lim O lorant i sapiunt, ut uel dulcem utrunq; Tex. 9s
praestat, eodorem &saporem crocus sis mliter & thymus cu aliis acre sapit & redolet. Vtriuiq; ratio eil,Prioris icilicet notionis , quin ignotum per id,quod notius ςst, Ξ, manifestatur: cum ergo odores tenui tu i altequamur, per lapores declaram', & --
mina, eadem seruata analogia, imponamus, ni milli dulces aut amaros aut austeros livi ..iu in
cupantes. Alterius vero, quod non similis ter se habeam, rationem reddit S.Thom. in
quia sapor consistit in humido aqueo quo- siccocco dam tenus digesto, itaq; sapor est primo Id Ahumidus unde saguine dicimur nutriri I. - . : i quam ultimo & proximo alimento , quia .. calidus & humidus est alvero odor in lic co igneo certa proportione praeparatoco
scitur,ita quod sit prima siccus,vt humore cerebri temperet: cum igitur dissimilis sit commistio& proportio. dtissimilis quoq; erit odorum & saporum suauitastataq; ma tendeteria di subiectum saporis est humuiu,m- quo i citeria autem S subiectum odoris est siccu: pa is, 'uare tam odor quam sipor,consistunt in quodaesti debita commistione hunHdi S siccupasib .
uum autem non est idein in utroq; lamentilein est ac iuum nempe caluiu:quod te MIo .clarnis interpretabimur. Sed si quiras,
guis nam quia Odore non sun ν quale non determinat prius de saporibus, uti diximus, Nani et i, perindς siquidem sunt notiores , quam de odorib, atque sapores, ideo nomina οι - Res detur,quid sufficiti initia quaedam
est dulcὶs,ut croci,mellis 6;: alius acet , v trerum. Idem & in caeteris murdus seruatur
m-- m Textus iste apertus est in se atqi eu diistis Ddi sn sestus, nempe quod odores; qui, analogiam habent ad sapores Pi lde norm si ¬iones emendicate videantur,qua mis non semper verum sit, ut odores de sa. pores sibi mutuis correspondeanta quedam enim sunt suaviolentia,quae pessi n habent saporem,ut aloe quaedami vero, suauem cum habeant saporem, peta mea .rant: cuius exemplum non aliud occurrit quam olei linci,quod pessime odorare mcommunia, qtiς habetur de .saporibus pro Her usum "idianaeπperaeuariti O do: Arist. perfectionis est ιχ nobilitatis,quo
ordine odor perfectior est quam sapor , tacut odoratus perfectior est gustu. Liur. κ. L M, unora labu dua moeno κοῖ si
. A tqui sicut auditus est au40 Tu. ys.l xlis , atque inaudibali & vis ratus e standorabilis ibi ludii nodi,
257쪽
malam , tetrumq; habet odore hoe appellari nomine solet: si -
uter Sipium insultabile dieitur.
Dὸ sit - Nil est difficultatis in praesenti patetic dis perse lassi, quae adfinem cap. .diXimus, Intelle-ο Orabili. Oa sunt,quod visus lucis est &tenebrae, &praecedentixa'. quod auditus soni est S si-
demi unam in uniuersum ad eandem poten'matio tiam pertinent habitus S priuatio,quoniaisesu ex- eiusdem sunt rationis formalis S sub eadere λω potentia posita & in eode genere cum fi cipitur, mitu collocantur: ad eundem ergo sensum 6;fes pertinebunt,nisi quod habitus atiirmative sibili preo per propriam speciem dignoscatur, priuas. etio vero per negationem S carentiam ut absentia proprii obiecti tentitur, inquan- turn sensus non immutatur nec a proprio θobiecto comouetur: unde priuationes per ordinem ad proprium habitum apprehenduntur: oppositorum sane sicut eadem est Nes hdisciplina,ita idem est sensus.Et si quaeras, v . quomodo priuationes huiusmodi,cum nul. et e se lum habeant eisse, a sensu externo sentiri
Si b possinit Respondetur,quis dreductive pomuntur sub sensibili proprio & per se,qua-nenus per se pertinent ad sensum ut proprii sensibilis oppositum: quare Sc si improprie .re large dici posset sensibile per accidens,
atenus non sentitur per propriam specie sed per speciem sui habitus,non tamen diicitur proprie sensibile per accidens: quia sensibile pes accidens est substantia, quae ser se non continetur sub proprio obiecto sensu H. prauatio autem per se coti ne tur sub im sibili proprio unde nec sentitur res lexe,quia tensus exteriores non faciunt supra se reflexionem nisi aduertentia quada, praesidio de adminiculo alicuius interioris taeditat in se h sttamen sensus telion immu
nood . 'piti ia ne milenti uridcirco turdus impro HE dicetur innire silentiunt,aliastiarin es.
di, prieterea hab rei naturale M inscursumba silenti uitivi sonui, ut antinat cocii , te audi da silentio iudicat, concultris
visu de tenebris i videsidib. 3. rex. et s. t N- acinis ubi ista absoluuntur. In Odorabile rifariain dicatur, primum quod paria una ha bet odorem, more quod prauum, demum quod nullo praeditum est odore,ut sunt Melum&quatuor corpora simplicia, pura de syncerat de in odorabili tertio modo loqu-
mur in praesenti. - . . in .ls
pit autem ollactu seriam per Te nmedium, Vt aerem, aut aquam. Etenim animaliuoi ea, quae in aquis degunt, ridentur odorem sentire, tam habentia, qtram non habentia sanguinem tacui & ea,
nanq; nonnulla o dii rem alimen
V. Z zmar nac Determinauit medium odorandi, quod est aer & aqua : in utro iesum elenaetoaalogia qua spatia animalia percipiunt Odi rem alimenti , ut .est compertis,arnum ta ergo & aqq , quae ut diaphatia , inegiuisi sunt videnda,ut participam altim innoia. natam qualitatem, odorisdi medium sunt
An oci tum in Hii ionaliter multiplicetur bis thediu;
de leniatibne odoris α' multipliciatvit hei deni per medium , t tiariam. an solussi sit secundum est e reale & nρturale nys 'dissundatur S multiplicetur etiam secundum elle inteliticinale nam dubilarioli en -x umi, habet, eo quod nisi intenuo lite alta plicetur, quomodo vultures in bello Tr- '. Miano ut testitur Homerus ad liungenta milliartacodore alimeti peris enissent Zeco tra vero si non multiplicetur realiter , qRῖ sieti posset,ut odor esset inimedio a Mente odorabilia Res est in controuersia postia hquia de ea apud omnes non constat, quo
potero brevius & dilucidius sine argum E. inrum si uu ct op opum turba meari dicam
258쪽
DE MULTIPLIC ATIONE ODORIS. α3s
Isis ditam sententiam. Principid ex cap.6.sup odari ponendum est , quod cum obiecta propria
quinq; sensuum sint accidentia odor, qui odoratus est obiectum,non erit vapor aut halitus,eκhalatio, aut sumus aut quid pia in simile : quoniam ill haec omnia subitantia sunt, subitantia autem non est sensibile per se, sed per accidens : est ergo odor qualitas quaeda in realis absoluta dc permanens, etiam si successive deferatur cum suo subiecto: evaporatio autem illa fumalis causa
est odoris per aerem dii fusi, sicut impulsio ct collisio aeris soni est causa: odor ergo est
insumali evaporationetaquam in proprio subiecto, ideo sicut calor ab igne dii Fundi triau, tur. Antiqui vero Philosophi asserebat hara, i4ω litum esse aut fumum,intelligentes e uapo-smario. rationem illa subiectum esse odoris: dc ita cessat disputatio Arist. c. s. de sensu&senis sili contra antiquos,si eos cadi de & amice interpretemur: ad idq; alludi t Plato in Thim o & Galenus lib. de instrumento olfactus de Arist. se R. t 3. problem. io.& sectio.
I. opinio. . problem. s.&.6. Modo vero Auicenas Auice q. s. naturai. parte. z. cap. de olfactu tenet, pquod seu odor secundam esse naturale est in medio. dum esse quia non est sine fumali evaporatione,&rea οίη quonia remoto odorabili odoramus:quod diffod, est argumentum,odorem manere secunduturi esse naturale,& medium affectum esse si
mali illa evaporatione,ut remoto igne aetcabdus manet calore reati,ita odor realiter
manet in medio. Praeterea quia habet in
medio vera essem etiam ad medendum rergo qua nuis non maneat substantia odorabilis,manet ipsa qualitas,quae ut calor ab
igne, ita odor ab Odorabili derelimis est. Rursum visio colorum non impeditur ab
aere moto , quoniam intentiones colorum o ita, . intentio aliter tantum multiplicatur, odores vero per motionem aeris impediuntur
dio: alioqvin quomodo album & nigrum, quae sunt contraria , per eandςm partem aeris videntur perciperentur quoq; od res conitarii per eandem patiem medii
quo nixi ruentiones conIrariorum ii on sunt
opinime. Sed Commentator Merro pis .
senti commento tenet, quod odor sollim et .su est realiter in corpore odorabili, in medio Auremis autem solam est in tetionaliter & spiritua- qu οδεν liter,sicut de coloribus dictum est: Probat, mulit pliauoniain sine mora de subito ad magnam c ιν iη- istantiam sine motu multiplicatur, quod tot madi- est lignum . intentionaliter diffundi. Tum tenetiam , quia si solii in realiter multiplicar
tur,aut aer cederet,aut non : ii primum d deris ia ni corpus magnum cederet minoinrusi secundum fateari, 'duo corpora se penetrarentaest ergo in medio secundum ei se . Tintentionale & spiritale. Insupex,quoniani sentiuntur odores ad valde magnam dista tiam,ad quam fuinalis illa & tealis eua po- ratio multiplicari non posset: cum enim sit certus rarefactionis teri nutus,fieri no posset, ut ad quingenta milliaria resolueretur
aliquod corpus iii fumalem evaporatione: itaq; Avicennas renet, odorem esse in me- t dio non nisi uno modo nempe rς aliter &naturalite contra vero Auerro. quod non nisi intentionaliter. M. lai autem media videtur incedendum via cum S.Tlio. Odore et media
in medio ad certam spatii dii anciant rea- Autorix. liter & naturaliter diffutidi, iisde vero adsensu in intentionaliter Sc spiritualiter multiplicari . Priore in huius allertiolus partem probant argumenta pro Avicenna adducia:neq; mouere ii os debet oppolitum arguinem uin quo fulti alis evaporatio aere
penu traret, quia aer huc & illuc agitatus dispergitur S cedit, diuiditui atq; condensatur : isc ita non est corporum penetratio, sed nuda delatio, quoniam a calefactus ab 'gne.pro X imum calefacit, de sic dein- r ceps donec is agentis evanescat: sic in pro - aposito odorabile afficit aerem sumali eua-
poratione qua ii quadam aquae ct vini pe
Utilione' deinde vero odor E producit rea dem: tandem hi ni itudinem sui in medium ct insensum producit. Posterior vero parsevc argumentis pro Commenta tore adduciis satis liquida est, Sc ita treces Iatio ais rendum est propter sensus spiritalitatem: nam commune est omni sensui ut diximus te X. s. '; sens bile ipsi usim' sagat, quia sensibile positum supra senium non
tacit sensati orient: odorandi ergo fatio haec
est .v t ab odorabili eua poratio fiat, in qua odor est re inex & Iobie nive, & ita real aer per actionem caloris ad aliquam medii 'dillantia nil diffunditur, inae Verbadsentium uitentionaliter pr educ Crediderim, tameia
259쪽
. Eserua tamen, istam realem evaporationem non intuma- semper esse necessariam simpliciter ad odoti mapora sandum, sed ad bene & ut distantius odoris V. remus: nam in aqua pisces bene odoranti. i . licet frigidissima sit: sufficit ergo intentio, natis odoris multiplicatio. Quid autem din. serat inter realem &intentionalem qualitatem,lupri cap. 7.cum de lumine disserui, pluribus daXLex illo loco petenda, quq ad hunc scrupulum diluendum desiderantur.
παρῖ. Qu circa dubitatione is locus habere videtur, si cucta quidem similiter olfaciunt, homo
vero respirans, non respirans autem, sed spirans, aut detinens spiritum, non olfacit, neq; eminus, - ipsos neque cominus, neq; si in- ipsis naribus intus rem olentem 'o
suerimus. Atque sensum quidem' non fieri, si in instrumentum sensus res ipsa sensu percipienda
led non sentire sine res p i ratione, proprium hominum esse videt tu r, quod quidem experien tia late patet.
messis Quaesti meni mouet circa praecedentia,
de Hira- an omnia apimalia similiter percipiat odore Odo - rem uno. secundum specieira sensu odoratis. tu Dubitandi occasio e si, quia quae respi- ruat, nec respirando nec det viedo spiritum po Isunt olfacere, etiamsi odorabile intra nares sit: quod est homini proprium cum reliquis respirantibus, ut experientia comprobal:ape, xero, pisces,sormicae sine respiaatione odorant: alius liget rerit sensus in
D sq. Qua re' ea, quae sangu i nis e tapertia sunt, cum noni respirent, sensum quendam, preter eos sensus qui dicuntur, alium habeor.
id esse non potest : quippe cu
odorem percipiat. Sensus enim rei tam malὸ, quam benὶ olentis.olsactus sine cotrouersia est. Pr terea a vehementibus Jc ipsa corrumpi videntur odoribus, a quibus & homo corrumpitur,
ut bituminis , sulphuris,& similium. Necesse est igitur, ipsa ol-
sacere, non respirantia tamen.
Ne proposito vexemur scrupuist,respo-det Aristo t. quod vi rus est,uniusq;.speciei rodoratus in on subus: quod probat priinu po e X unitate obiecit, euiidemq; Daq; odore 'ς & respirantia & non respira alia percipi ut . . Deinde quia utraq; a vehementer grave. in s πη- olentibus & sentibilium excellenitis cor. I 'r I c rumpuntur atq; ab his, quae foetorem ex se ς ο exhibent, ut in apibus & piscibus euenire videmus: quare etsi accidentarie disterant in modo odorandi,ide sensus est in utris vi, quia idem proprium sensibilς nepe odor, i
a cuius excellentia corrumpitur: prior aute , e ratio eX conuenientia obiecti procedi po- sterior vero e X disconuenientia. aetiolae .
contrarii: ictu circa in homine & tui brutis . . . , odoratus est eiusdem speciei : ea dena ergo ... NY, facultas odorandiasticitur odoribus, ino do tamen diuerso iam tu tris respirando in illis vero alasq; respiratione. Solutio iD- rin tioc consistit,quod dili eren ta no est insensu Sed in modo te nitandi, neq; est in bonitate aut malitia aut aliqua di terentia specifica, sed in indiuiduali composition qanimalium atq in organi d ueri a dispost tione,de quo sequitur. D is n
Atq; hum; instrumentu sena i insus, in bomine perindu de lux ab instrumento differre talium animantium: atq; ociuir disserui
duros oculos habent. Nam animalium ea ouae mollis ocii e
ros habent, palpebrῖ. ypia . Isepem,& tegmen habent; quas
260쪽
haben t pro ficto itala . sed i l lico
res ea lividi ni , 'ua: in perspicuo sunt. Sic igitur dc inarum et um
spirant,velamine care perinde atque oculus durus, ut dixi musan his au tem,quae suscipi ut
aere habet vela me quod cum respirant, aperitur, enis meati .
biisve distentis : & idcirco quar
respirant, non olfaciut in aqua: necesse est enim olfaciant respiurando, at id in aqua facere ne queun t. Est autem odor sicci , si
cut humidi, sapor : ipse; a ver
instrumentum olfactus est pote-tia tale.
Quod eadem est odoratus quam ocul rum differentia: nam molles habentia oculos cilia habent de supercilia , palpebras quoq; , quibus oculi tegantur r duros vero habentia oculos nullo indigent cilioru aut palpebrarum vallo aut sepe:tame est oculorum eadem natura ad colores percipiendos,licet si diuersa instrumenti eompositio i similiter & eadem analogia odoratus se habet, nam in respirantibus odoratus coopertus est,atq; ad operculum remoue dum respiratione indiget, ut adimi mo aere per nares, illo motu odorandi ianuae aperiantur, ut odor penetrare valeat: non respirantia autem aperta atq; exposita habent λria odorandi,quare olfaciunt sine respiratione. Haec est Arist. mens de sensu &sensi. cap. s. &. . de Historia animal. cap. 8. alludit etiam .a.de parta b. animal. cap. I 6.haee docet vera Philosophia & peripatetica sente tia,quam eXponimus. Quiequid dicat Neotheticus quida, vi relicto Arist. nescio quid comminiscitur eκVesalii dissectione sententia. 3.&. . irempe quod ol- saetiis nullo operiatur operculo , sed quod eadem est omnium animalium sue spiratium siue non spirantium huius sensorij copositio, de quod respiratia nisi inspirent, aquatilia nisi branchijs aquam recipiant,
odorare non pollunt et citat prost Aristo telem locis litaris i cum tamen in praesensi aperta lit Arist. lententia , qui ut de oculo doquitur hic r. de partib .animal cap. t bita & de odoratu sent rendum in quibusda, scilicet,sepe de vallo occultati de vςluti Ω- pei& vallo obduci ob id indigere naribus, quibas vehantur derecta ducantur od m
etes, ct aeris ret piratione dilatentum nerui, periantur pori, remoueantur operimenta. '
Quare nares no sunt nisi viae qua da ira, quae ni mis. a natura datae sunt,Primum gratia respirationi , deinde adi olfaciendunt , tertio ade urganda excrementa,postrem,ad v
nustatem dedecorem. Quo sit , ut respira- sopus o Diio ad odorandum non ut simpliciter ne- rans IH cessaria,sed tantum ut praeparet vias,tollat moeco obstacula,aperiat ianuam Otia ius, qui in positio. anteriori parte cerebri secundum progressus instar tuberum dc mamillarum porrigitur Sc extenditur, ubi os capitis pertu sum est Se pectoratum in modum cribri,ut ea purgentur excrementa Sc percolentur. odores: iste igit locus est, qui veluti oculi Ipalpebris , ita ipse crassa me ninge tegitur, ' quae etia rara est deporis reserta. Exactior huius rei inquisitio ad Philosophum non spectat, sed ex anat ae petenda Sc Galeno lib.de via partium. 8.&6. Postremo Arist. nico verbo naturam odoratus ostendit ex suo obiecto,nimirum , quia tale est in po- Elia,quale essensibile in actu de quo supra te M. 62. nseritSergo explorandus est ex obiecto, id est natura odoris est enim odor passio sicci, sicut sapor passio humi-Hi,non quod iri puto sicco aut lium ido suis perexcellenticoris stant, sed certa seruata sapo=ις es quatuor qualitatum primarum inastione: Odoris nascut enim ad huimidum, calidum, frigidu tura. de siccum conueniunt ut a dilue agentia in i humidum , hu nudum autem ut pasi iuum leagens: ita P humidum , non hilodcunq; sed aqueum,se habet passive Jc veluti materia in sapor ῆqui1όb id dicitu passio humidi: in odoribus vero calidum frigidum de humidum a Fentia sunt, si 'a' Vcro O i . 'terreum sed igneum passivunt est rea gens rideo odor palato'dstituesicci igii to: subtilis. Quare petspes a natura odoris non erit diffscite Oli .iclli cognoicere: quia Omne recipiens dei iudatur natura teὶepti, scalatiens tale est in potentia , quale agensi est in actu: si ergo odor est primo sic , in actu, odoratus erit primo siccilli poteritia, quia