장음표시 사용
241쪽
Imo hane ob causam soniis proprias non habet dii serenuas: quoniam vi cepe pro- clamatum est naturam habet a motu red' Q in tempore pendentem atque adeo debilem, quae proprias non habet differentias, sed: translatitias ct aliunde precario loco ve et inditu ratum iubiectas de vocatas. Plures hic ab ν αππι Atii laeseruntur contrarietates,quae habetr aureas tamen unam rationem communem sub raquatuor tione formali,obiecti coprehensam. Quo accipise fit,diuersitatein sonorum esse pro diuerit - δε- tate sonantium instrumentorum S pro ratione pulsationis,unde diuersimode refran itur ac repercutitur ac vi eκ his omnib'eprehendatis, motum ei se veluti caulam soni subiectivam,quo deficiente motu . s itum cessare sit necesse:ob idq; ipsius m tus velocitas atq; tarditas veluti materiales. ciuis & lubiectivae sunt acutiet de grauitatis in sono videoq; Arist. per tempus in respectu ad velocitatem definit acutum,&per idem tempus in habitudine ad tardit tem graue, illud, quod in tempore breui multum mouet, illud, quod in tempore multo parum: ergo meraro iam di sterentiae percipiuntur ex motu pro dii serentia soriatiui corporis S pulsationis,& nomenis claturam'accipiunt per. ordinem ad con-G au no trarietatem tangibilium qualitatum. Vbit ut . sed aduertendum ei graue non sumi hic ut opa tm θ' ponitur u ui,de quo in libris dr Caelo: esset ponit r. enim sensibile per se commune aut perac- Ἀ- cidens, sed graue acuto oppositum sensi- tan bile proprium auditus est. Quod si dicas,
contingere nobis circa sonum deceptio nes. iram hic magnum,ille paruum dicit ense sonum: non igitur erit sensibile propriu fuditus Respondetur, deceptionem non esse circa non deci- somim sed circa eius magnitudinem, ut vi pitur - sui ei iam contingit, paruum colorem ma- ω ρηο- gmanr imulare , aut vice versa, sed magni
ρπῆ Disi ludo commvn est sensibile, de ad magni
bile. rudinein remissio Sc intentio soni referturasea iam instat teli pus,ut ad postremam caritas partem accedamus,quae de voce est.
tams A tque de sonoquidem deter minarum sit hactenus. Vox aurem, sonus quidam est animan
tis nihil enim in animator v v
cem habe ed similitudine quadam dicuntur vocem emitture:
ut tibia lyra,caeteraq; 4nanimata, quaecunq; extensionem, lon- centum, & locutionem habent: horum enim soni similes esse vo cividentur.quia vox & haec e dem habet. Atqui co plura sunt animalium, quae non elici ut vocem, ut ea,quae sanguinia expertia sunt:& eorum, quae sanguine habe ni, ut pisces, atque id non absq; ratione: si quide sonus motio quaedam aeris est. Sed qui vocem dicuntur emittere, Vt Ache . ,-.
loi fluuii pisces, ii branchiis sane sonitant, vel aliqua limili
De sono in communi hac emis aeterm natum abunde est, nunc vero de soni praecipua dc praestantistima specie dicendum este ratio ordinis postulare videtur: est Dis sese enim sonus voce communior, &vox solii vox.,
praecipua species: ob idq; statim prmcipio δ' a. lPhilosophorum Princeps smilitudinaria tna mera de trahatitiam quorundam inanimatorum phiaris. Vocem e medio reij cite natu fistularum dc instrumentorum musicorum sona per me taphoram voces appellamuri significandi enim gratia aliquando sunt institui vi dg in bello tuba receptui aut congressui cani tur,aut eta m ainm os recreandi de reficiendi, ut tibiis, tyris,& quaecunq; tria illa, sua in voce repertulitur, extentionem scilicet, concentum, & locutionem habent vnde transtatio suinpta esse videtur & commi nis quaedam denominatio: quia vox& hsceadem proprie Se suo veluti iure sibi ve udicat. Subdit Arist. Atint complura fiunt ansemasium,qua non Altinni vocem,dixerat enim inanimatorum quaedam improprie esse vocalia, modo vero ne quis credat de s bi f. suadear,animata omnia voce habere) sub
dit, ocem non omnium esse animatorum,
sed habetium quidem sanguinem aut humorem sanguina proportionalε, quae propter multum calorem a tractione S detractione acria indigeantequare i Hadae. Pylii .ct id genus alia, quae sanguine & humore illi
242쪽
dam quod dari simile & proportionale harbent, per quod diverbera m ct repe ut iucaerem, i larςm il ad inaniqs: Pisces Hautem, qua sanguine a ius mi pro P in si illicationis imaginationu i ubi c00sideraturnal mulivinorqua h'hς Ioh DLlΗΠ.yd dum est, nullam apposuisse differetiam eX
. ,' lia si tuli. parte potius sonitant, quam. vo cem edanL :i vhi. due en uni cli, vocem proprie essean animalibus,qus determina mae ad la hJxt ait o spiraudsi instrumenta. Unde ceρr pronuuin illa ria qdvQcena requisita, priarum tensi coη mn s de locutio, ν per extenr-iarur . sionem commutatem, per c qntrum me doricantuas auriatςm dc aptam vocis modulationem secundum consonanua: distin Gonem pro graui & acuit, breuis atque dongi ratione intelligamus . Mut in locμ-tione deprehendimus distres holum atquς attaculationem,quae in vocibus aliora am viatorum ab homine non reperiuntur : de quibus Ariae lib. s. de sene. anima cap r. bimul O voce animalium & eius in AEatione,qua se hi visisi in passiones e Xpla ruant, coeundi aut cibandi desiderium , la dionis aut de ectationis nocumentum pr0 tonunt tritaq; pro Nariret Iet Assectionum parte sorvi es, quoi iam se habent sicut superius & interius: haberigitur eandem for mam & desinitionem, de quibus omnibus
-n Uox autem & sonus est ani- thalis,& no quavis emcitur sine
discrimine parte , sed .cem ali- 'uo percutiente aliquid , & in aliquo, quod quidem est aer, so-
nus effici oleat, iure profecto vo c 'animalium ea soldm habe sunt,qus suscipiunt aerem. Iam
-enim ipta, natura ut ad gustum, & locutione utitur lingua quorum gustus quid m necessari
ltiones, ad internum, inquam, di sponendum calorem, quod quidem est nec elsarium, Sc causam in aliis expligabimus , & pd vo- Sem etiam coniicies' ia 33 ob bo
s in, ad truq: via illa requirutur percutio, modum,quo fiat,proponit duris dicit, vo percussum Smedium,tamen certo modo cem sonum elia animalis, non qua uis eius
243쪽
quod αεt dicitur iob id solum respirantia
es quae acrem attrahunt, dicuntur vocem O -- habere. Statuti tacitae Obiectioni occurrit, δε eadem ostenditq, non obstare illud instrumentu, ita nam quod natura instruxit ad cordis refrigerara sit ad tionem, ut ad voces edendas etiam dein plura. nitietur. Simile apponit appositissimum de lingua , quae cum gultandi gratia a natura nobis tributa sit, nihil refert seculidarium habere viam ad ipsam orationis interpretationem,ubi primarius, qui a natura profectus esse videtur,simpliciter ne cessarius esse dicatur: lecundarius enim gratia boni & ad bene elle, utpote qui conii nium habeat S aisnitatem ab ipsa volun-N rura late. Qua via respondebunus ad instatiam quatenus quorundam, quod voces non possunt esse ad ..' a natura, quae non ad duo ted ad unum inisclinat uti t. de CSlo S. i.Polit.docet Ari- not. tamen licet ita sit, quod ad unum natura primis determinat, sub illo uno plura poliunt sub ordinata contineri et quoniam emina,quae ad prolem ordinatur, plures potest alios habere usus sub illo primo co
tentos et sic igitur natura aere utitur ob na
turae indigentiam ad praecordiorum restigerium, dc sinat liter ad interpretationem dilocutionem,non tarn neces litatis sed villitatis ει cuiusdam magnae comoditatis gra laa,ut non maledicere positiuubvocem naturalem esse e X suo genere, qua sonus est, spontanea in autem ab specie ultima dearticulationis, cum ab aliqua imaginatione
efformetur: quae insequentibus Arist. ψς. si alius manifestat.
Instru mentum autem respirandi, sauces sum: pulmoq; id est, gratia cuius est ista pars. Naca quae gradiuntur,hac in parte plus habent caloris,quam caeterii. I, praeterea locus , qui circa cor est primus, respiratione ni-
mirum eget idcirco necessariuest aere ingredi respiratione at-
Proponit respirandi instrumenta, quoniam eadetii sunt S loquendi organa: respiramus enim saucibus 2 pulmone attrahc-
tibus & emittentibus aerem,vocem antem
formamus, cum aerem attraestim ad can
nam pulmonis reperculimus. Est enim e plere via: una,quae stomacho 5: ori copul tur,qua cibu in deglutimus: altera vero est, quae pulmoni coniungitur, quae aspera a teria a nostris Medicis vulgo nominatur,
quae habet operculum nominatum via glotiui, siue Iaryngis linguai est enim la-rynκ globulus ille instar nucis eri ierius in gutture emineris,ct illud operculum aspoarteri lingula appellatur,sive lingua su
cunda Sc minor, qua arteria ipsa claudi iurine erasitor cibis, deerrans,in alienum Ira mitem deueniat,unde strangulari aut tuseses excitari sit necesset ideo ertant qui in- , in ter comedendum Plinium lἡnt loquaces, rem aut cachinnantur et incuria naim 'nolira so- ilet euenire, ut si cachinnis Operam demus, cibus no perueniat ad eum tramitem, qua ad stomachum nutritur , sol respiratione praeueniente amota lingula per arteriam asperam cibus in pulmonem eadit. Juod in maximum vertit vitae nostrae periculumrsae arteria aerem ιnipiranius,qui vocis est materia: spirates autem ad la Tnge, dc ati rem ibi contentum comine uius, ut per-xutiatur', M sine percusisone elabatur . visat vo X.Quare .er, qui inspirando ad magnum cordis aestum continua euentatione mitigandum ingrediebatur , spuatur quia dem,S ad asperam arteriam commoditariis & alicuius boni gratia repetiussus, d articulandus & quali sormandusicontin tur: idcirco voκ non est sine attracto per respirationeni aere: ex quibu, omnibus.
Quare vox est ictus aeris rei. Nemso.
spiratio he attracti, qui ibi idem
ab anima sit ea quae bis inpar:ibus col locatur, ad eam parten',
enim omnis quiuis animalis sonus vox est, ut diximus sit enim, V Q cvt & lingua sonus esticiatur,& ,
etiam ut tussientes ei sciunt sed ' .
oportet & animatu sit id, quod verbera aliqua. cum imagi--natione. x enim senus quida
244쪽
Oxu, 'l'u respiratione trahitur uti tuo is sed hoc serit aerem eum, qui est in gurgulione ad
ipsum. Signum autem est, non posse quenquam edere voce spirantem , aut respirantem, sed aerem retinentem: detinens enim
Posuit proximis textibus partes ad vocem concurrentes,quas modo in eius definitione collocat: atque adeo cX his,quae di-Nimus , sic poterit voX competenter demniri, VOX sonus est repercussus acris inspi- aucis, rati ad vocalem arteriam ab anima iactus quae qua . cum imaginatione sgnificandi : quatuor habet partes. Prima est formalis, quod sit serus, qui ex repercussione situ Secuda materialis aeris inspirati,nam ille solus materia est vocis:Tertia est,ab animas actus,qui causa efficiens proxima est ipsius vocis. su lus enim soniis ab anima proueniens potest esse voX,cui adiunges instrumenta ut pulmonem atque vocalem arteriam sunt enim cum causa Ascienti instrumenta con- numeranda. Postrema particula est causa sinatis,cum aliqua imaginatione significadit optima ergo est definitio de vere physica , ct quae per omne genus causae rem eX- ponit , & quae diXimus omnia aperta sunt, De insectis au em, quae etsi canere Videantur ut apes.suo murmure, grylli stridore, cicadae sono tamen ad membranam septo transuerso subditam, qua praeci itistiam cor
pus distinguitur,colliditur , S attritu spiristus fit sonus sine respiratione aut aliqua sin nificandi imaginatione, frequentatis ictius una diaphragmate de parte pecto liaetrem percutiunt: ob id aeris attracti dici, tur & inspirati,qui ad gurgulionem repercutitur. Vbi tria illa , quae te X. 78.e uenare docuimus in soni generatione,in vocis etiasormatione comperiemus in sua verberas pulmo ell, verbe alii nanq; di percutitur aspera arteri Maer vero est,in quo fit verberatio, attra cius Sc detentus cum aliqua up ginatione, quae particula tussim,sibilum alios sonos a ratione vocis reiicit, dc vocas definitionem complo: tussicutςs enim, c creantes sonum facimus,qui .voregio est
appellandus, nam in voce aer respira tus in
gurgulio ridetinetur & ad ipsum repercutitur:cuius rei liguum cst,qRod cum loquimur & aς rem. detinumus, non respiramus uisi oratione intςrrupta. Quam ob causam merito Arist. te X, 8 . tria ad vocem cocurrere dicebat,videlicet, extensionem,melosoc locutionem: extensio enim requiritur ad vocis sorinationem,ubi aer contrahitur &detinetur,atque ita quatitur, ut ad debitam articulationem subigatur , curn in simplici sono cito fluat & traseat: vota enim e XanImae appetitu & imaginatione,protensione ait equitur,ut non statim desinat,sed contἰ-nue tur, rellectatur, elongetur, abreuietur, acuatur,& tonis quibusdam obtunditur atque tenoribus quatitur, ut varios accentus pro extensionis differentia reserat . hic omnia Aristo t.perextensionem intelleAit. Secundo habet inelos , id est, consonantiae concentum & toni suavitatem, qua priua
tur simplex solius, qui ex simplici sit ictu,
qui ferre non potest iliaues illas modulatione, quas-Hispane qui ebros Musci appellant nisi per accidens ex multorum instrumentorum coniunctione, ut contingit in orgauit, aut aeri varia dc diuersa repercussione, ut in cithararum chordis, mono chordisq; euenire videmus. Habet tertio VOX locutionem ui ter varias repercusesones Sc mire elaboratam dc restactam ad Pirgulion m aeris detentione,in qua sundatur hominum impositio ad placitum significans: ubi propter primum vota quantitas merito appellatur atque etiam propter secundum .propter tertium aule 'ualitas: nam extensio syllabarum secundum longum & breue quantitas est, ut est compositio dc figuratio,& quatenus illae articulationes describi a figurari postant,qua litas est: sed dicamus illo secundomodo,qua concentum paritum dicit, proportionem innuere, atque adeo illa conlideratione re. latione eise: qaare oratio in multiplici genere ponitur diuersis considerationibus. Inspice diligenter hunc Arist. lacum brdicit, vocem linum acris esse, qui quidem ab anima sit ea, qua has in partibus colloc tur: quod quidem videtur fauere dicentibus,animam non esse totam in toto sed in balibi vero potentiiliter:
245쪽
Oportet o animatumsit id, quia verberat σaliqua cum imarinatione, quo a sono differt, ad quem mira ri, siue animatum sit percutiens,siue inanime: sed ulterius procedam'. Notandum insuper est, voces alias esse articulatas, de harum quasdam significati uas, quasdam non significati uas, quae pollent tamen ad fgnistiandum imponi,vt Blitiri, In hume Buc Vas. Ad articulationem autem prae-raaπιω- ter pulmonem&aspera arteriam,quae suntianda γγ praecipua & omnino necessaria instrumen- m. ta,concurrunt alia,ut lingua,palatum,quae
etiamsi necessaria sint, non tamen simpli. citer ut priora et loqui enim possemus illis duobus prioribus instrumentis,sed non a ticulate , ut loquimur duobus secudis concurrentibus'praeter quae ad eXactam artii culationem di vocis formationem quatuor dentes anteriores & labia exiguntur , ut omnia ad vocem requisita ad amus,liu elaboretur & ad nutum adfabre estingantur. nox ali- Et si quis obi jciat contra vocis definitio-ror a vi nem,illam nimirum particulam,cum ima- PHAD- sinatione significandi,destruere illam diui-Hos, ali- sionem Dialecticorum proclamatium,u rer apud cem aliam esse s sicatiuam, aliam non Dialesti significati uani. Respodebo ev distinctione s Gi- de voce, sermonem habere in praesentiarum si*η- Arist. qtiatenus conceptui & metis passionisca M. coiungitur ut lib. i .Periherm. & ita Omnis voκ est passionis significativa:alio vero modo sermo est de voce vi. i. Elench. quia res non possiimus ducere ad scholas inquit Arist) utimur nominibus pro rebus, & hac ratione voces dicuntur significativae, vel non significatiuae, quatenus eX humano instituto ad res significandas sunt impositae: priori autem modo usurpatur in hoc loco dum dicit,omnem vocem esse cusignificationis imaginatione, quatenus eXammae ima natione oritur, t tanta eXtε- sone,debit bq; concentu vo X articuleturres hanc vocat Arist.hoc loco vocis significationem,& non pugnat cum illa Dialecticorum diuisione,si quidem vox non significativa apud Dialecticos hῖc apud Philosophum profertur cum imaginatione significationis : sed iam tandem caput absolua
nx.yr. Patet autem, Ac quam ob causam pisces vocem non sundunt fauces enim non habent. At hac
partem non habet, quia non suscipiunt aerem, neque respirant.
Sed qui ita dicunt, vehementer
aberrant. Quam autem ob causam, alius sermo est.
Eκ dictis inseri, pisces vocem habere, quia non respirant neq; li bent fauces, ubi formet voces,literas atq; sy llabas figuret rideo carpit oppositum dicentes, &ad sermone de animalibus se resert. Hic de in Exedi a no atque de voce dicta sufficiant,quoniam iis nunc Aristotelis icholia facimus, nequeanstituimus lingulas quaestiones ad unguem persequi, nec diuersimode sentientium placita recitare & referre , seu falsa dogmata
resutare: tantum enim vera demostramus,
uae Philosopha ignorare non decet: quaree auditus compositione susticiant quae dicta sunt a nobis,exactiora sane a Medicis sunt postulanda. Quanuis obiter annotare calidis libet, prouidam naturam sagacissime in au - c ccus ditu humorem biliosum prouidisse,ut me- hum obrana illa dc tympanum ex calido S sicco dimim. magis essent sonora:nam sic me brana sic- uisus. cadi extensa,quam humectata & contracta melius & aptius sonat, facta itaq; mollis sonum perdit, sicut de chordis music
rum instrumentorum eκperimur & de
tympano humectato r humor ergo ille biliosus& cholericus in siccitate & duritie
conseruat pelliculam,quae aerem animatuct natiuum contineti sit uiliter de vocis mutatione &discriminibus non est iste aptus locus, legendi sunt Medici locis superius citatis & Arist. lib. s. de gene. animal. cap. 7. Tamen non pol Sumus ulterius sine aliqua ostensone progredi,cum quorundam, tu quere plutosophica sunt, exactiorem polliciti suerimus examinatione : ideo propter nouitios quet Ilionem de natura soni terminare libet.
Multa sunt, qui dissicilem Sc perplexam
naturam soni reddunt. In primis si quanti- I. tas sit,aut qualitas, aut in aliquo alio gene- re ponatur Moκ de proprietate & condi- et .ione eius statim post naturam examinan-
Uum est, an senuci possit&distinguat ut v
246쪽
tempore dc a moriH nam secus non erit in praetenti de seno amplius considerandum, quam de motu aut tempore,quod est in&. 3. uisibile atque adeo insensibile. Adhaec , de subiecto soni controuersia pr tereunda noestinam dc si Arist. in aere tonum videatur collocare,certe Vrget,quomodo citharet Scymbala sonare dicatur,imo cymbala tinnitum quendam atq; stabilem de perma- . nentem sonum conseruanu Demum quod sonus non videatur solum multiplicari pereas aeris gyrationes Sc inundationes, cum in cellula satis clausa externus sonus auditur,& cymbalum ad maiorem quidem diis stantiam sonum diffundit,quam possit a rem mouere. Et etiam apertissimum est de Iapillo cadenti eκ tecto in pauimetum t bulatum Eccless,qui per totam aulam s num extendit,aὸ quod certe spatium aere
commouere non posset: ergo necessium est,
solium , qui realiter principio diffunditur, deinde secundum intentionem dc speciem ad auditum usq; deserti: alias si realiter in ipsum auditu incurreret, iam sensibile poneretur supra sensum, quod non posset sa-α si L cςrς sensationem. Haec sunt, quae ut pleraq; alia praeteream, eXceptisq; illis, quae
tura tu in xςX-ςXpositione sunt adnotata evami- nare pollicebamur :& quanuis quaestio de natura &rei ellentia semper sit ambigua ct perplexa quod rerum naturas minime penetrare valeamus haec tamen de soni natura & proprietate omnium profecto dissicillima esse videtur: neq; mirandu est, pendet enim a motu atq; tepore rebus suapte natura successivis Se minimὲ permanentibus,sed eκilibus & tenuibus solo fluxu aisque elapsu cosistentibus: quare ipse sonus, licet maxime sensibilis sit, tamen non poterit non habere esse admodum tenue atq;
ad intelligendum difficile. Tentare tamen semper debemus atq; in difficillimis conari ut posteritatem iuvemus ut quoad fieri possit clarius & breuius ne res e vilis & saxa e manibus elabatur rem ipsam enodemus,& quatuor propositas difficultates toti de conclu sionibus eodem ordine propo-x .concis. sitis absolvemus. Primum omnium conistro cauis esu sio certa apud omnes esse debet, num formali qualitatem eis,eamq; absolutam: quod ut quod*- probemus,in memoriam reuocandum est, nus eqvidi quod in expositione huius cap.te X. r. supras est ter potamus, sonum neq; aliquam ex quatuor
ris spe- Primis qualitatibus elia neque ex his alijs
secundis,quae ex actione primarum resur-Funt, sed potius qualitatem quandam,quae
a sonantibus corporibus per modum resultantiae producituri probariq; potest,supposita quarta huius quaestionis conclusio
ne, quod sonus non solum realiter sed in- . tentionaliter etia diffunditur,ut postea patebit. Quaero igitur,an species illa,quae necessario habet causam effectium, prod
cItur a motu,an a corporibus sonantibus
non a motu, quia sensibile commune est, quod licet per te concurrat ad sensatione, non tamen per propriam speciem: neque i nantibus corporibus, utpote qui sensibiistia sunt per accidens: necelsum ergo est aseseramus, aliquam qualitatem inde result
tem est e, quae Sc sit sensibile per se propria& hac sui imaginem &speciem producat,
quam vocamus sonum. Confirmatur,quia si aut a motu aut a corporibus illis species soni produceretur, fateri subinde opus esset, corpora dc aerem sine percussione sonare: hoc autem est,quod im. 8. diceba-
mus de requisitis de praeuijs ad soni gen
rationem,qualia sunt tria corpora,eri quo
rum percussione de collisione sonus actu resultat: ergo qualitas est illorum triu cor porum, percutientis scilicet & percussi,aerisq; collisi, quae,quatenus sensibilis est in
ordine ad auditum , relativam videtur habere naturam ut dicit Aug. ille Niphus
tametsi ut in ordine ad illa tria corpora cosideratur, absoluta res sit. Rursum sonus neq; est percutiens, neq; percussiim, neque fractio ipsa aerist igitur necessiim est sit aliis quid aliud eκ his proueniens& resultans, cuius forma sit qualitas, finis autem senabilitas efficies vero fractio illa vehemusq; percussio. Adhaec,sonus naturalis forma de physica esse videtur, quoniam naturaliter potentiae perfectiua,tam ere parte effici Elis educetis,quam medii suscipietis atq; ipsius potetiae,quae,dum ipsa fit tonus,perficitur. E κ quo patet ad primum argumentum so
Iulio, nu qualitatem esse in praedicamen
to qualitatis stam in tertia eius specie. Ne que inde e X plodenda venit,quod successi ua esse videatur: tum,quia successio ei non competat ratione sui,sed ab annexis, quoniam a succes, tuis pendet,motu scilicet de tempore:tum e Xperimento, quia fluens sonus ipse percipitur,& ita sensim sonum es. fundi aperta docet experientia eorum,qui dura corpora collidui, de multo ante om-
247쪽
ὐη LIB. II. DE ANIMA CAP. VIII.
lis collisio percipitur,quam ad aures sonus
perducatur: unde conflat,visionem in momento fieri,auditionem vero tempore in
et . Gulu. iori aut minori pro interualli ratione. Soca nus ergo qualitas est per se sensibili, quod
D D omnium c 5sensu comprobatur atq; ipsiussis speci- auditus natura,quae ad sonos percipiendos scam o ipsum costituiti quae res apertior est , quamnus qua- ut oporteat ad eam comprobandam testilitas est bus uti non necessariis: sola tamen dubita-sesen tio est in solutione proposita argumenti, sebi se per quod squire in multis alijs materiis vide-jμη mne tur. In primis ex Aris .cap.6. definitum rein causi f- liquimus,motu sensibile esse per se qia auis nate inj commune , qui in praesenti tempore nihil nuati habet nisi indivisibile,nepe mutatum esse, ad quod partes motus terminatae continuantum ergo de sono , qui sensibile per se proprium est,eodem modo poterimus no titiam habere , utrunq; enim successivum est, utrunq, sensionem inducit: ergo nulla debet esse in sono noua difficultas, quae in
motu eadem non reperiatur. Praeterea lumen eXhis,quq pro X imo cap. di Ni murinu-
quam idem est, sed propter variationem medii atq; caulae efficientis, Solis scilicet. continuum motum, semper fluit, aliud atq; aliud lumen est, Sc tamen sentitur de videtur: ergo sonus eadem ratione idem est: sicut flumen etiam si uentibus aquis unum dicitur de pereuntibus ciuibus ciuitas una, eo quod aliquid simile loco eorum succedit:& in aere,maxime qui unus est & continuus,sine aeris diuisione ad auditum usq;
multiplicatur, ut patet eκ teX. gr. Rursu in
ut molesto huic argumeto in forma scholastica faciamus satis quantiis verum sit. uθd indivisibile,ut tale est, videri no poset, tamen qua diuisibilem quandam sortitur rationem,ipsum sonatiuum esse quod es indivisibile in sono videri non est imis possibile sonatu es le in sono appello,sicut
In motu mutatu esse, quod partes mos cλtinuat,ita sonatum esse est partiusoni continuatiuum ergo etsi sonatu esse, ad quod continuantur partes soni, reipsa sit indiuisibile,tamen ratione, ut duas partes praete-
ritam & suturam cum praesenti copulat,dine tepore uisibile est. Eadem enim est de tepore ravde lib- tio,cuius partes ad praesens instans copula-3 ππ.s tur,atq; de motu,cuius etiam partes ad mutatum esse copulantur: ob idq; haec omnia eandem admiti ut dissicultatem,in quibus partes praetςri ζ ct suturae non percipiuntur, nisi praesens, non qua indivisibile simis 'pliciter, sed qua successivarum partium est copulativum. Sensibile exemplum est de ligno per arctissimam & linealem rimam praetergrediet: similiter de rota figuli qui
videretur in momento , etiamsi momento mouere Iuri ergo illud argumetum nullam
debet amplius habere dii ii cultate. Ex quo Coresari,
sequitur,quod et sit sonus a motu Sc tempore pendeat, est tamen absolutares, sicut de motus qualitas est, quantitasve vel locus, cum a propi ijs suis terminis nullus motus distinguatur similiter tempus , etsi succes- ν suum fit, quantitas est absoluta de continua : nihil igitur obstat, ut sonus absolutares sit, et a motu S: tempore pudeata quare sonus sua natura sensibilis est. Tande quod 3 oncta
tertio argumento cotro uertebatur Oxter cete,
ea quae dicta sunt teX.79. ut rationi propo no corpo sitae faciamus sati, veram esse Aris semen radii a letiam alicrentis,aerem subiectu esse S the naria si bdium ipsius soni per aerem,ignem &aqua ipsi i l intelligeda ei Te semio: qua de re Caietanus este: dubius esse videtur: sed sermo est de primo bcc e dc praecipuo sub lecto, liuod est aer, ut stu- ρli calcasNibilis & qui ante dissipatione ictu Sc per- sam ma-cus, ionem patiatur, quod est ipsi cu aqua Vale, de
commune. Probatur nostra allertio , quia S a la- sonus,cum accidens sit, in aliquo debet eta lius Ursse subiecto,non in corporibus sonantibus, i . 79 re ergo in medio acre , qui colliditur: conse- cbit coquentia a sufficienti partium enumeratio- I m Sc ne nota esse videtur cum maiori . sed minor sve
ostenditur, quia si in corporibus sontabus cm msi esset sonus semel facta percussione 2 pla- η tiga, perpetud duraret,cum subiecta ipsa pecnaaneria sint: ergo in acre inhaeret,quia ille cum coissiditur, faciliter cedit Sc sonat, ob id solus dicitur soni subiectum , ut per totum caput Aristot. insinuat.Praetcrea quia solus aerita videtur proximum & accommodatum subiectum soni, ut in solidis corporibus percussis sonus non recipiatur, nisi ut aerem intra se verberata collidiit. Aperi ius signum est, quia cum aer vicem duoru aut omni u trium sortiatur ut in teN. 79. stendebamus certe necessum est,in se suscipiat sonum e nam percutiens S percusium ab ipso non distinguunturrimo haec est ratio, quare cetera sine aere non sonent, aer vero a laretio uorum omnium subeat vicem. Chri-: stophorus tam ea Uega lib. i. de Arte medendi fol. l 4. Oppolita in sententiam fra- ingilibus confrmat argumentis,iai nurum, P
248쪽
pulsum cymbalum tinnitum edat&sonet, etiamsi aer abeat,dissipetur atque longius profligetur dinon resonaret utiq; inquit nisi in ipso sonus ellet inhaesiue imprestus ut in subiecto quieto & permanenti et ram
ut ipse statun subdit hoc signum non est, u sonum eis inhaerere, sed potitis quod pul-
. sationem adhuc patiantur, eiusq, retineant vim ct impressionem, quam in ambietem aerem es eum , qui in cauitate includitur, effundentia, sonitante igitur pro nobis potius hoc militat argumentum. Quod sensibilius apparet: quia si aer primo per Gsus prosii iur , sonus sentitur , quasi in ipso aere a hiens profligetur S sugiat volitas, ct qui manet sonus siue potius tinnitus, debilis est ex debilioribus illis resul-
. aans titillationibus: sonitant autem illa, quia trementia sunt & aurea : aes argento commistum maximam habet aeris coriam , quM a terreo non opprimitur: er po pro sonatium corporum ratione de diruserentia in ipso aere Varius sonus est. In -
.' super sonus non est sine motu: at sic est, quod cessiste motu percutientis ct per-Kussi, aer mouetur: ergo in ipso sonus essς debet: nam sonus non est sine motu, ut eX. 86. ostendebamus : cum igitur sonus ad modum illic expositum motum aeris praesupponat dc requirat , velut propria passio subiectum, necessiim est asseramus, in aere laquam in subiecto inhaesionis col-T: Glema locari. Quae omnia confirmo eX solutione GFlui- problematis,quod ipse pro se adducit, neri r , mr re,quod si cymbalum impediatur aut leombati uiter ex una parte tangatur, disrumpiturdi nim cum percutitur serreo aut metallico tinti--rnabulo cymbali linguam urbaniores appellitant quoniam interna aerio agitatio, qua sonus te in aerem effundit,impeditur. Quod potius mea sententia euenit, quia aeris violenta agitatio ibi impedita re lilii, aut vehementius etiam incurrit:& aerisia tura cum subtilior sit, quasi propter vacui Nitationem cymbalum ipsum disi indit atq;
disrupiuvnde quod parum dc leue in comparatione tantae magnitudinis , quanta est
ipsum cymbalii ratione dicta graue ct magnum redditur:hoc enim tale cymbalo est, quale est, quae loco cito dimouentur,quoties aer facile subingredi non valeti ergo et tam grauia dc magna corpora tam leui o casione frangantur,aer facit: quod est argumentum, in eo sonum esse suum. Iuuat id,
quod cymbala magnam ct latam habeant superficiem, eamq; planam atq; ad sonum edendum maximi elaboratam: quoniam si acus feriat acum vi te N. S6.dicu Arit t. nosonat, quia planas & magnas non habent superficies.Arguet quispiam quia non ci- so Murret hoc dissicultate quod si aer subiectum obrectio esset sorti quomodo virum & idem posset 'messe subiectum S medium 8 Praeterea cuin aer vicem habeat percutientis & percussi atq; me dij, qui sieri potest, ut idem non stin actu ct in potetia tactu quide vi essicies,
potentia ut subiectumi, Scitamen respectu eiusde. Nihilominus nostra semper sententia vera esse debet,firma Sc indubitata δε-lum aerem e illi soni subiectu. Qua in re videtur etiam peccare praestantissimus Vega loco citato,qui no solum in solidis corporibus,sed etiam in ipso aere sol locati v nurn debet liabere subiectum Ec non plura, Scit Iud dicimus esse aerem, qui eκ illa collisione proxima sit materia apta ut sonum recipiat. Praeterea aut esset in corpore solido hercutiente aut percusto,cum fieri no pos sit visit in ambobus cum unum accidens
non positi esse in duobus subiectis,& non sit maior ratio,quod sit in uno qua in alio sequitur , in solo aere collocandum ess r. Quod usqueadeo verum est e videtur, ut Aibertus dixerit, sub aquis sonum non se- ta,rheo quod aeri qui est eius proprium sub tectum , ibi non sit. Nec quempiam moueat, quod cymbalum aut citharam de in nauersum corpora sese percutietia sonareelicatur,ut inde quispia cogatur asserere, nipssvi in subiecto sonum esset quonia illa si sonare dicuntur,quatenus sunt soni esse ctiva & eductiva', non quod in se illum
num recipiant rimo in unauersum hoc veruest,t physica agentia,qus actione traseunti agunt,in se passionem illa non suscipi uir iactus enim activorum sunt iii patientei diasposito supra hoc eodem lib.MX. 26. Scita ignis, dum calefacit, a passione recepta in ligno dicitur agens:& ideo cum ex tex. 3 s. utrunq; corpus verberet & Verberetur,aee
habeat rationem collisi atq; percussi i ergo in ipso recipitur mottas is se utque passio impressa,atq; adeo in ins ih de resultanς in aere mobili etiit. 3. phystem ir. Quocirca aduerten ὀum tamen est, ii hoc disterreobis i. lectum auditus ab aliis: quia res aliis subie Oae in eisde sentiumr corporibus, inquab inhaesiue sunt, ut de colare, qui in pariete a : Va
249쪽
prospicituri at vero auditus obiectu in corporibus lanantibus esse videtur. Decipitue
tamen in hoc iudicio auditus,& errat circa
subiectum lani,& metito corrigendus es ab ilitellectu: quia etsi audiatur A in corpo ribus sonantibus appareat,hoc est laquam a causa effectiua . tamen subiective non est nisi in aere tanquam in subiecto deserente, in quo tamen sonat tanquam ad aliis
quid, quod ei fecit ut dicitur tere. s.
Ouapropter primum argumentum non habet aliquam difficultatem: quia in percutiente re percuito sonus est tanquam inpotentia effectiva: in aere autem ut des
xente subiecto & potentia passiua, ct idem aer subiectum potest elle S lani medium,
sicut idem aer medium est ad deserendas intentiones colorum & recipiendas: uno vero nullum Posset esse medium ad ali in quod accidens deserendum,quin idem etiasit subiectum. Ad aliud autem, quod ob
ijcitur, quid idem elset in actu&potenata a,non probatur accidere respectu eiusdei quandoquidem aer nunquam est agens nisi per accides,quando duorum aut trium
scilicet sortitur rationem :&tunc neq; ea dem ratione neque eadem sui parte, coridem omnino modo relata agit atque pa-
παῖ, titur. Prosecto sicut motus di resilitio pilae non est in pariete, sed in restiente pila sonus in eo, quod ni ouetur, nuit & quadam sua re ira tione restit: idcirco li in corporibus solidis&sonantibus est aer vi tu aliter de sicut in virtute causae efficientis, in aere tamen formaliter, a quo 1seimsus informatur & perficitur: necessum est
enim , ita asseramus eri teN. 8s. ct in. 3. Phycte X. I . motum in mobili colloceis mus. Quamobrem tex. 79. docet Aristot. celerem & vehementem debere esse mos tum , dc qui acris praeueniat dissipationemo dilfusionem, secus sonum non impri
meret et omnia enim essicientia actionem saam naturalem exercent in accomm
data sibi materia: quia non quiduis a quouis sit, sed determinatum ex determina. to , ut. I. lib. Phyc tex. 3. dc per uniuersum caput quintum latissime ostendi in .e lu- tur. Sed iam ad postremam difficultatem sis, quas veniamus de multiplicatione reali aut inscitiasso rei monali ipsius sonit S conclusionem in m expli- quarto argumento probatam tanquam ve-em ο- risiimam assirino,nempe tanum multipli-mu GD cari non solum realiter ed etiam intenuo-
naliter dissundit quod ex illa communi L. realiis omnium sent usi proprietate,inserius citet. sed ma iadeclaranda, notum est:sunt etenim omnes urinal,
sensus sensibilium susceptiui sine materia: tremuli quod est dicere, non physice realiter & na- plicata turaliter,sed quasi spiritaliter sue intenti naliter. Quae multiplicatio nitentionalis licet Granatensi non placeat propter dependentiam i motu et vertam praeter e Nperimenta in argumento adducia , certit si ismum est, quod si duo ex aduerso loquerentur , ct aequali vi ct impetu illas aeris
orbiculationes mouerent,quod sese impedirent in medio, ut contingere videmus in
aquae inundationibus, quae si aliis aequalisbus occurrant, ambae regrediuntur ad sui principium ita ergo eueniet in aere: igitur si non multiplicarentur intentionales soni species, non se audirent: imo interdiu nihil omnino audiremus, ubi aer tot tam varijs
ct contrariis gyrationibus vltro citroq; agitaturi non sola igitur est realis soni multiplicatio ad certam distantiam,sed deinde ulterius intentionaliter dissunditur secundum sonantium corporum vim ad mai Tem , minoremve distantiam pro ipsa percussionis S ictus ratione: quanuis realiter non multiplicetur ad omnem distantiam, tamen secundum sui similitudinem ct intentionem usque ad auditum peruenit. Vbi concipias velim , similes est e deis bere inteptionales inundationes illis realibus, quarum sunt similitudinest intentiones enim bene possunt seipsas multiplicare in auditu , sicut in visu, ubi imago unius speculi in alio repraesentatur. Quod& tonsores faciunt duobus e regione positis speculis, ut Ostendant coronarum perfectam rotunditatem equanuis propter v
tos colorum intentiones variari non via
deantur, quia color stabilis est S permanens: norum tamen imagines ct similitudines mutantur & variantur, quoniam ab
ipso motu ut saepe dictu est pedent: quare
sicut cessante motu no in sonus, sic nec species ei' manebiticessat enim agitatio S collisio aeris,quq proxime causat Intentione. No enim aliter sonus intelionalis multiplicari intelligitur,quam rea lis: ut enim adat uod disnitu spatiuaeris dimotione sui itur realiter,ita deinde suo illo repercussa allia generar,ut iure e aliud lume reflemi
250쪽
a. ergo aer sonans, qui intus realiter no ingreditur, intentiam aliter & secundum ii in ilitudines subingredi poterit. Praeterea color - est in subiectorealiter S in medio intentionaliter, quo modo dicitur motivus diaph ni intentionaliter ergo qua lauis sonus re
liter sit in medio & non habeat tantam spiobserua malitatem sicut color,tamen sui similitudinradice bu nem di intelionem adgenerare poterit, se. Bu sole. ςundum ' am anima est omnia,no autemtiae. secudum res ipsas lib. 3.c. s. ergo sonatiuu
est motiuuin auris intentionaliter cotinui
tale quadam usq; ad auditum , hoc est,do nec aere extrini ecum intrinseco colungat: quod teX. 82. eo docet Aristot. quia nemo dubitat alsi cuin clausi audi mus,aerem per ti poros parietum continuari. Εκ quo sequi. - tur,quod sicut sonus intentionaliter multi
ius etiam pii xur,ita di motus nili cet lonus,ut lentia isti i- bilς proprium,speciem multiplicat:motus ., d G Vero, t sensibile commune, non speciem
- , sed speciei modum vi cap. 6. dictu est. Et
haec dicta sufficiant: nam de echo nihil est, quod de nouo dicamus: sic ergo a nobis dicta sit de soni natura per omne genus ca imae G se. De voce autem, si naturalis sit, vel ad naturalis pl citum,atq; eX electione procedat,an ex sit au ad natura 'controuersia est,quam Arist. lib. r. dilacitui Periburm. cap. de Oratione definit contra
Platonem. Ideo unico verbo dicamuS,VO-cem naturalem esse S a natura tributa inrob idq; habere instrumenta naturalia secundum suam essentialem significationem, qua eri imaginatione affectibus coniungi turi& no secus ac motiva facultas, cu pro secutione molitur ac fuga m. suis instrumetis utituriita mente concepta passionis eκ- pressione, aerem percutimus S lingua movemus , quae omnia naturalia sunt. Habet tamen voκ accidentalem quandam significatione ex beneplacito,hominsimq; instituto pendentem: prior significatio ea de est apud omnes: posterior vero non nisi apud eos,qui conuenerunt pacto aut usu , ut se suas mentes eXponerent secundurn quanis dam accidentalem Sc voluntariam signifi
cationem: unde vocum proprietates sume
det sunt,ut quod alia sit significativa vel nos gnificativa, quod aequivoca vel analoga, quae sunt disciplinarum proprietates.
In hoc cap. Arist. de sono auditus obiecto,eiusq; conditionibus, generatione, medion partibus, unam ponit diuisionem,&
Sonus igitur quidam actu,quidam pote is esse Diuisio
est,exrensionem,concentum atq; locutionem habens,quae per gisne aeris fit ama Em ab anima, oe adluetutione repercuβι cum 'nificari ima
ginatioue. Sed de sera m voce sic bacimu sit
bili non aequὸ bene,atq; de hisce, quae dicta sunt, discernere, determi nareq; pos
sumus. Non enim sic pater, quale quid sit odor, ut sonus, vel lumen , vel color. Cuius causa est, nos non habere hunc. sensum exactum, sed inferiorem'com
plurium animalium sensu. Remi siὰ nanq; homo olfacit,& nihil odorabilium percipit absq;