Petri Martinez Toletani a Brea ... In tres libros Aristotelis de anima commentarij. His accessit indiuiduus & inseparabilis comes, tractatus eiusdem, quo integrè & copiosissimè ex peripatetica schola animae nostrae immortalitatis asseritur & probatur

발행: 1575년

분량: 628페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

521쪽

de foris aduenire, & Deo cognatam, sem- .perque actu operantem . fatetur. Cupio enim ne diutius per Philosophorum se holas iste error diua gelu contra Alexandrum , unde Aristoteli gloriam de laudem inuidere videntur. Alexander enim lib.Σ. ' Problem tum docet, animam in corpore scut citharoedum in cithara immutabili- . in ter operari. Quare qui haec Alexandro

obiiciunt, ipsum ex nomine tantum noue runt rreperio enim ipsum libro suo et ..de Anima cap. et 3.eκpresse ammae immortalitatem cum Aristotele ponentem, dum ita inquit, Intelles 'compta arcue abolito organo non sicus operam quam artifex, ine ranus faber amissu ferramentu' agitetram rure,

non tamen materialem atque organicum astam:

incorruptibilem hoc certo modo, non auoce e -tiri, dum esse. Ea de dixerat eo de lib.2. c. I 6. Tu f. r. Σ. lis inquit forma,aut substantia materia -- caris tro ruptibilis ubi de anima no-

..2IIS' stra loquitur, ut ex contemura Sc titulo ca

luti sipatet. Addat, idem sensisse AristoteAemes memoriae commendasse, intellecta scilicet: extrinsecus aduenire. Idem repetit cap . I9.S to. & nos infra ex coInmenin

ratione ipsius,AleXandri .lib. r. de Anima

tex. 6siacum inde pro ammae grum Ortalita te argumentum nectemus : Se similiter e κIib. I 2. Metaphys te N M. de Ir. Quibus testtinomis Aristotelis uiua voce haustis Alexander conuictus & tra ictus est, ut ani. GLuna inae immortalitatem inconcusse teneret. ων af Idcisco quae obiiciuntur,nulla pel modicam/hian opetra dissoluentur. Fulcamentum nanqua

s actu, uς suma uni uoce actus est corporis physi- eo Dri i quia est a tu ι substatialis verὸ de substa:

α ualiter Vnitus, quod alimet ad veram deseplicatis. ος δ exuurationem animae, licet in specie sit disserenti quoniam animae specie disserunt,ct latitudinem habent ut stpe dicturi

est: una enim anima magis auc minus 4m mergit ut it aleriae,quam altera i quare non probatur auimae nostri mortalitas ex alia

Ποπιοῖο rum formarum corruptibilitate. Quod a mine, tem Obucitur aempe hominem non geneeqQ erua rare univo .cum reliquis animalibus ,dia luit sanctus Thomas I. p. q. I I s. arti c. a. Sc generat ibi Caietanus ad de quo nos infra ad naturali principale t anima enim nostra licet prius teret Ginatura creetur a Deo,tamen simul tempo- voce. re corpori insunditur. Quare notanter Ari stoteles dixit lib. t.Phys.ter et I - mogeneram hominem, nimirum probe ins-nuans,quod sicut equus non dicitui generare, quia producat formam equi, sed quia equum ipsum producit,ita homo,quom docunq; se habeat erga animam rationa- Iem , generare dicitur vere dc vitiuoce cum reliquis, quia vere producit hominem, licet anima creetur, ut dixi lib. I de caelo

cap. Iet. Quod etia in serius ad I. principale' ostendo eκ Aristotele lib. t. de generatione animalium cap. 3. ubi affirmat nostram animam de foris aduenire: quoniam illud-met amine esse,quod est terminus Kreati O- A. L nis in se,ut Deum creantem respicit, In eo- . uadem instami generantem hominem terminat, ut lib. . MetaphyLwX t .de et 8 Isimo

inquit seminem γnerat, γ' synodum facit,

id est, compositum de totum ijssim, quod vere fila partes autem no fiunt lib. 1.Phystextu 6 . sed in toto habent ess e. Si ergo equus verὸ generatur, quia fit totum, de partes equi Vere neque fiunt neque sunt nisi in toto quo non o b stante equus vere generatur quid ergo homittis verae de uni- iocae generataon P obstabit Quod autem

anima rationalis in se habeat esset si ta inenhumano torpori verὸ ut forma substantialis copulatur; dc totus - homo seuera in reliquis, eXeepta creatione a nimie , consimiliter generatur, nihil sanu verae hominis

tenerationi prohibebit uitii mo haec est sinimae nostiae nobilitas de singularis sua

excellentia, quod non resultet e X ipsa po tentia materiae , nec sit immersa materialibus conditioitibus de complerionibus,sed

ipsa pro sua praestantia d) dimitate isto

rum omiti uital est e usa: quoniam e X anini 'nostfh uti tui ali adeo trus commensuratione renitent quod in soluitisne agI. principale latuis exponimus Alterum vero , quod tantitur', eri libradde caelo cap. tr. disso des', & in Da ii, δε-ibnibus ad principalia argumenta lagarii ad i. St .

Quod pomi n. tita obde .bat,ilem pede 'm oua nominatione ii debere fieri ab abundar - tius refiatiori, non est tὲrith ponde did bile enim tirunest argumentum quod 'E Teiisaalitate vulgarium liominum sumitur qui non ut

homi

522쪽

DE IMMORTALI T. ANIM

homines, sed potius ut bestiae uiuere vi

dentur. Et citatus locus est apud Aristotelem lib. 9. Ethic. cap. 4. S lib. IO. Et irata

cap. 7. Vnumquodq; est praecipuum, quia estis irao, ut ita debeat fieri denominalio ab abundanti: intellige, id est, ab eo,quod est praestantius.Ideo Aristoteles ibidem mentem nostram proprie appellat hominem, quemadmodum D. Paulus Epistol. r. ad

imo, Corinthios eap. . Met enim inquit is, Pisoru est noster bomo, corrumpitur, tamen is, qui intim est, renouatur de die in alem: & hanc ob

causam sanctias Thom. I. z. quast. IC6.artic. I. legem nouam , non scriptam legem,

sed inditam & gratiam appellat. Ratione

tamen atque mente post habita, de aetem nis homines maxna e N parte non sunt soliciti, quia praesentibus omnes allicimur

lib. 3.de Anima tex. 1 3 futurum non perspi-otur quod pessima educatio & hominum

consuetudo iuuat,& nulla rerum conside ratio,neque dignitatis nostret codigna ponderatior quae si Pomponatius considerasset, hane suam salsam existimationem non dubito quin deposuisset. Etenim anima no stra uniuersalia & aeterna cognoscit, quae mirum est quam enixe assectet:hic autem

it si in rerum natura non essent, neque cogitasset homo quando nil a natura frustra co L. . cessum est. Quamobrem fallitur in secunt da argumentatione,quod nostrum intelligere sensum non transcendat, cum lib. 3.

de Anima tribus primis capitibus & maxime in 3. cap. & ibi in quaest. de obiecto. i. ' intellectus demonstrauerimus,intellectum directe uniuersalium esse,n5 singularium. Quid autem anima agat in statu separati nis,habes infra ad 4.principaler saepe enim vocat intelligere separatum esse,atq; adeo a corpore non pendere. Sed valeant iam me dacia,& ad veritatis eNactam discussionem,ueram doctrinae eXpositionem acce- damus atq; properemus.

Tertia huius tractatus pars co tinet tertiam & Veram opinionem , confirmationemq; nostrae conclusionis.

Tertia mi Cm veluti' proprio iure succedit tertian quam Octa sis, quam ducit sanctius Thom. qui La tu cu tinus dicitur Commentator Aristotelis:&vere ei haec quadrat nomenclatuta , quo- ST . ex niam doctrinam tanti, summique Philo - risi de sophi minime peruertit, ut impius Auς r fendit. roes, sed eleuat, mireque promouet, summopere perficit, ut Theologiae saera subseruiat,& fidem catholicam abundantius,illustriusq; exponat: quod sancti Tliormae studiu in vere pium pro vina . nostrae,

hac disputatione iuuare contendo. Cuius cinclusis conclusio est, Anima humana si inpliciter ω totius

est incorruptibilis & immortalis, etianisi quaestabe secundum quid corruptioni sit obito: r sit , quaxia: non quod secundum suam subs/n- probandatiam morti subiaceat,& in toto aut in pala proponite pereat , sed quod licet secundum tres ruri eas ct facultates, quae Organa si bavendi 'cant, debilitetur,& tandem formaliter secundum illas desinat quae tamen radiis

caliter in ipsa maneant caeterum rutantismae in sua substantia interire potest, sed

duntaxat secundum unionem ad corpus , ct organica munia, quae per illam coin Imunionem corporis cNercet. In hac con- Qui lusione unum est, quod potis unum con- trouertimus: & ut demonstretur, propo- T. 'unitur, scilicet animam nostram intellecti- . ..

uam immortalem esse eκ veris Philosophiae principiis,mque adeo eκ peripateti cis documentis , quae ab Aristotele acce- pimus , anima nolira proculdubio corpo- ' lari mortuo superest. Caetera autem, non rapi caspauca , neque parua , quae in eadem con- ων multa clusione inuoluuntur, eX hac, velut rami quae in eo a radice, pendent, quae in transcursu obi- clu=ue ter definientur, & ma Nime eX solutione ponuntis argumentorum constabunt et nimiru quod quaestis- anima rationalis sola est forma hominis , dc nis decu unica existens Omnes alias suppleat,estq; su examihomini instar omnium formarum,alias hO nunda. mo non esset unum ens: sed de hoc lib. I. de generatione cap. 4. S lib. 2. de Antisma in enarratione capitis 3.& in quaesti ne ad illud caput. Deinde in hac eadem conclusione includitur altera veritas , vi delicet quod ani na rationalis non educa tur de potentia materiae, sed quod dum creatur , corpori infunditur secundum vim praeuiarum dispositionum, quas misegit, ut corpori uniatur. Temo alia veritas continetur, quod anima nostra non unitur materiae , ita ut et coextendatur iaci immergatur , quia non est corpo

rea , sed spiritalis et ideo materiam supergreditur , ct tota est in toto , totaque

523쪽

TRACTAT V s

v in qualibet parte vi lib.et. de Anima cap. 4. 3. de indivisibilitate formarum diximus

ouu , quapropter nullius determinati organi actus est,neque a corpore pendet, licet sit actus essentialis & formale principiu substantiale& intrinsecum , quo primo vivimus dc intelligimus,ut habes lib. 2.de Anima cap. it& et. Demum ut alia multa praet' terram, quae ad explicatius eX ponendam V nostram conclusionem faciebant in pro- posita conclusione inuoluitur,nempe alimmani nostram pro multitudine corporum numerari, & unam quaq; suum proprium vendicare corpus, cui coaptatur & com- mensuratur: unde singularis, si non ut a causa,tamen ut ab occasione & conditione redditur indiuiduatactus enim & potentia sibi mutuo correspondent, & anima actus est corporis, non cuiuscunque, sed talis, ut lib.e.de Anima temet6.

cimte- Sed his, alijsq; non paucis omissis, iam

listestimo exordiamur , ut animae immortalitatemnus ais ex Aristotelis praeceptis inducamus:quod ἀπ ras erit veram illam Philosophiam deducere, dem 'a quae iuxta Lateranense decretum tenet dituri docet animam nostram natura sua immortalem esse. Multi occurrunt Aristotelis loci, in quibus eNpresse licet,hanc animo i me rum nostrorum singularem immortalita- δε loci ti, excellentiam considerare, quos ego re

ex Arist. seram non ut vulgo fit promiscue & tu- induces, multuarie , sed secundum seriem & ordivi enarra nem librorum, ut ea methodo ordinen

tio boruli tur, qua possint & nostram iuuare ho--u sit tum librorum enarrationem,& seipsos se-lucvlm- cundum rerum consequentiam inuicem Duri exponere, ut hac nostra diligentia ex lata rerum & perplexa vastitate quisque discerpat quod ad rem praesentem pertinere videatur, & a densissimis tenebris hane veritatem in lucem eruat, quam propter hominum incuriam Sc ob liuionem in meis moriam reuocabo. Atque nequis falso putet , me gratis velle verbis de non rebus disputationem instituere , ex eisdem ipsis Aristotelis testimoni js nostras ut res postulat conficiemus ratiocinationes, nec contortas quidem neque violentas, sed legitimas atque germanas, quae aculeis pungant atque urgeant. Etenim haec pars non

est a me leuiter praestanda , neque solum eloquentiae floribus aut lenociniis agen dum , sed punctim , caesimq; feriendum,

ut oratio rebus accommodetur, no autem

res ad orationes trahatur. Explanabimus igitur animae immortalitatem, licet pin- sui & classa nostra Minerua: efficaci t men de accurata doctrina de caetero elaborabimus, ut Aristoteles semper sui simi- iis ostendatur, nec latum unguem a se di ias dere. Totam igitur mentis nostrae aciem in hanc rem intendemus, ut eX Aristotelis scrini js locupletissima testa monia in me dium conferantur , quae propositam de monstrent conclusionem . Et quando in

his tribus libris de Anima propriam haec quaestio sedem habere videtur,eX eisdem Irimo loco testimonia inducam, in qui inus Aristoteles multus est in separando metem S intellectivani animam a corpores . eiusq; corruptibilitate.Dum igitur haec lo OUenia.ca adduco, aduerte , germane lector, me etiam horu lib.enarrationem consummari

velle:ideo postquam libros percurrero,d inceps alios Aristotelis libros perlustrabimus,in quibus non pauca ad rem praesentem reperiemus: sed iam tandem conser

mus manus.

Ex libro primo de animae

I Nitio horum librorum de anima leN. I. Locus prii docens Aristoteles huius scientiae prae- n ex lib.

stantiam,praestabiliorem inter omnes scien i . de alatias naturales dicit disciplinam de anima. teX. I. iii Vnde cum lib. I. Posterior. cap. 23. tex Elatextitu 3. doceat Aristoteles unam scientiam 43 lib. iatrifariam altera eXactiorem, Primo, quia res ti redemonstrat propter quid, cuius alterata- e. s.lib. I. tum dicit quia. Secundo, quaa ςX paucim de partiribus procedit , Ut subalternans praestan in Panimistior est subalternata,Vt Arithmetica Mu- ει sicam excellit. Tertio,quae non est de sub tecto aliquo praestantior est ea , quae versa tur de subiecto: non quod velit Aristote les aliquam scientiam non habere subiectum,cum ibidem doceat omnem scientia unam esse eκ unitate generis unius subiecti: sed per scientiam,quae non est de subiecto,intelligit eam,quae a sensibili abstrahitur subiecto,ut velit scientiam esse prs stantiorem,cuiuI subiectu est abstractius, id est, cuius genus subiecti materiae magis est exinpers, excellit eam,cuius subiectu materiale est & corpore v. Itaq; cum lcietia de animano sit exactior e teris disciplinis naturalib' a primis duobus modis & coli derationibus

524쪽

DE IMMORTALI T. ANIM

sca ausculta tione, in qua docemur propter quid:& quia comunio amplior atq; priores , ex paucioribns,certioribusq; procedit superest,ut doctrina haec exactior sit, ut eta primit Aristoteles initio I. lib. de AnimateN. I .quia rorum est earum,quae manis praesta

biles, magis sunt admirabiles. Caeterae nanq;

omnes naturales disciplinae in naturae sensibilis conleplatione se occupant Sc versantur,genusq; materiae sortitae iunt: haec autescientia de anima genus tale entis versat &tractat, quod materia vacat, ut lib. I. de partib. animal irim cap. s. Res nanq; ita sepe

νιο tametsi inquit leuiter attingere po*m tumen ob tiuscumsectas eneris excellentia amplius sit timur, iam cum haec omnia xcbuiu ctu revereus. Hac igitur de causa scientia de anima eNactissima est,quia non est de subiecto& materiali aliquo: ergo si non est de subiecto, Anima,quae subiectu est horum

libroru, materia vacat,& immaterialis est, ob id etiam immortalis. Secundus Vt optimus magister pergit Aristoteles locus lib. ad aeternitatem nostrorum animOIum de-I. de Ela monstranda ,sicuti coeperat:& iste locusto- rex. Iz.et tius quaestionis neruu tangit,atq; ipsius no-i 3.acti. dum veluti digito como strat. hi enim cumbiatu aliis natura nihil faciat frustra,sed unuquodque nonnullis propter suam operationem ut lib. 2. de ce I s. lo tex. I 7.Torum quoq; quorum Uictus, cris

tib. i. ipsu essemuria congii fit,ut si assectionum

animae aliqua ei sine comunione corporis competat ut propria, separabilis sit atque adeo perpetua:secus si nullii habet affectu proprium , neq; operationem sortitur sine corporis consortio, ipsa non est separabili'. . Egregia sane S subtilis argumentatio,quae tibi erit dilucidior,siliteram teN. I 2.& I3. lib. i. deῖAnima diligentius perspeNeris. 'Per pro Atq; quo plurimas,vanas sue eNi Ortas eripria προ positiones praeteream,proprium opus ani

rationem mae no excludit obiectum,quod ut lib. 3. iura ouid de Anima ea p. 3. dicimus quid ditas est rei

Arist. in materialis,excludit tamen organum : nam religat, propria operatio animae est, quae ei soli co- uenit absq; organo: propriu ergo opus est, quod ericludit corpus,no obieetiue,sed organice,ut lib. e. de Anima teX. I i. quod nullius est corporis adlas ipse intellectus. Quare

conditionalis consequentia Aristotelis illo teN. I 2.Sc l 3.nsi tu in apparens est & iopica ut Ferrariensis lib. 2. contra gentiles cap. 9. ad finem capitis commentatur sed etiam demonstrationis medium es sicari co-

tinet ut subtiliter his libris Caietanus assit c litimat quia si nullam habet anima propriam

operationem separata, mortalis erit oc minime separabilis: s aut e separatur, propria operat ionc,qu ae D li animae copetat, fateri est necesse. Quod aute praedictis textibus Ir.& i et . dubitare videtur, infra in eodem lib. I. de Anima teN. 6 . de sue . dilucide diluit du affirmat,plures operationes ab ala inchoari,nemri qua ve=ὸ inquit tib illa operationes sunt teN. 6 ipsa igitur sola ala nostra sussciens eli sustinere intellectione, atq; eX propriis sine corpore operari: quia operatio , Ppria propriu esse indicat. Quod euidental, llatim teX.6s. manifestat du dicit ibi,sivaresenenis no est, circ.quod anima non sene uit, neq; marcescit cum corpore: ergo anima nostra simpliciter est incorruptibilis. Ad quod alludit lib. 3. de ala teX. I. csim dicit ibi, De animae aure ea part qua co gnosiit sapit.s c. animam esse qua sapimus,

cognoscimus ct intelligimus : intellectione aut e corpus non iuuat,sed potius im pedit,

ideo laboriosum est,con Ela esse cum corpore, neq, ab eo absolui pse, ut lib. i. de Aia tex.

- .vbietia videtur docere melius e Trintellectui sine corpore esse i quare si intelligit m es absoluta a corpore, ergo separabitis & immortalis erit: unaquaeq; enim res efficacius de prius se habet ad esse, quam ad operari. Habes autem multa de operatione intellectus possibilis lib. 3.de Anima cap. I. S de operatione intellectus agentis cap. r.& ibidem quod intelligere actio immanens est in nullo organo corporeo suscepta, sed in intellectu possibili,qui solus locus esiformaruo tua. 3. de Anam HeX. 6. in telligere erso Per se phalasmatibus no obligatur, neq; in iubiecto & organo corporeo recipitur.Porro anima nostra rationalis ex natura proprij esse non susetatur a corpo re, nec operatio ab ipso pedebit: quia si ab eo dependeret, intelligere in corpore reciperetur , tanquam in subiecto ct materia: quod naturae intellectionis repugnat, quia lib. 3. de Anima praesertim cap. I. intellige re spiritale separatum ostenditur. Ideo noest, quod scioli Aristotelem calumnientur,& probro dent, quod dubitationem e X te N. Iet.& i 3. inductam, nullibi dissoluerit,cum no solum citatis locis sed plurimis alijs , quae in discursu huius disputationis adducentur , non obscure id praestiterit. Quid quod ne editernos testes petam',do-

525쪽

so1 TRACTAT V s

obserua- mesticum habemus testimonium Aristo-da exposi telis in his eisdem textibus Iet.& I3.intertio ab ip- dubitandum, lutionem eκ pressius, quam sis verbis ut dubitari possit, non semel innuit. Siquis si impe enim paulo diligentius inspectet , semel rita tex. tex. I r. Aristoteles affirmat, assectumani Iet .et I 3. mae propuum esse,cum dicit, Atque plurimi lib. i. de sunt, quorum sine corpore nullum aut agere, aut ais, etiam pati viditur: ut irasci, confidere, cupere, omni

rex. Is . nosentiscillaec sine corpore non contingunt.

Subdit etiam, Maxime autem ipsum int His gere, proprio ge est. Ecquid potuit clarius

assirmare Zlterum autem cum eodem teX-

tu i r. subnectit, Quod siae etiam imaginatio sit quaedam , aut sine imaginatione non sit,

nec istud scilicet intelligere γ esse sine corpo

ra pote Lubi tanquam absurdit,imum subis intert, quod intelligere non possit esse sine

corpore: per se enim notum est, intelliingere per se sine corpore esse. Et teXtu i s. subinfert, anima naturalisesse considerationis, cum dicit, Idcirco naturalis est de animav l omni, vel tali considerare insinuans anima M. aliqua ratione separatam. Quod si adhue instes, Aristotelem non asstinare, sed subdubio relinquere Certe magis inspiciendum ad animuin Atistotelis, de sensum verborum , quam ad eorundem eXternum sonitum, ut ex addu ctis locis & ceteris ad

ducendis planius resoluit. Quid quod di

Nit,intelligere animae solius esse proprium . quia si cum corpore haberet commune, nunquam corpus impedimento esset, quominus pure de sy ncerὸ intelligeremus: qui-nimo corpus, veluti caetera cuncta instruis menta,ipsam intelligetiam adiuuaret. Cuius contrarium experier ra docet: quia laboriosum est lib. I. de Anima te X. 9. Dropter corpus intelligere,=uippe cum meliussitiat Tectat, n es cum corpore: ct Sapiens s. cap. suae Sap.diNit,Corpus cπιm,quod corrum-mur, arx auat animam oe tenena inhabituri οὐ rimit sensum multa cogitantem. Quod Aristoteles, lib. S. Politi c. cap. . in fine dixit, N.m simul ment .m corpore laborare non oportet, cum se inuicem impian enata sint: quoniali labores icontrariarum rerum efficientes

sunt i labor enim corporis menti impediis mento est. Nihil amplius est quod optem', ct ab Aristotele exposcamus a m ex his locis unum annotare licebit contra eos,qui tu ut Philosophiam Aristotelis peruertunt,quod infra loco in textibus praedictis Iet. i 3.3c I s. eXpresset C. de anima loquitur: ut videas errare dice ri r tes, Aristotelem nunquam de immortalitate agens animae meminisse, sed de intelle ictu &potetia intellectiva loqui. Ad hue locum reducitur quod Aristoteles lib. i. te X. I s.docet, nempe animam physicet esse

cons dera tionis,secundu quod habeat operationes coniunctas: ubi innuit animam separari Sc metaphyscae esse cosiderationis, ut lib. r. Phyl. te X.26. dc lib. l. de partibus animalium cap. i. a quib'supersedeo, quia adducta sunt superius initio horum libroruad finem quaestionis de subiecto librorum de anima, dum anima nostra considerati nis naturalis esse probatur. Ex disputatione Aristotelis contra Pla- Iocus terionem lib. I.de Anima cap. 3. a tex. 46. ad ri' ex M. 69. satis aperte quiuis mediocriter allectus I . de aucolliget,animam nostram immortale Ari- text. 46. stotelem sensisse. Reprobans nanq; Aristo- 47- S et teles Platonem,non quoad ipsius intelio- 49.

nem,sed quantum ad verborum sonitum, quod ni a te doceret per symbola, nequis e Ninordinatis verbis in errorem incidat,quod Plato diceret, intellectum magnitudinem, circulum & numerum esse quae Plato intellectui metaphorice tribuebat probat, intellectu sine magnitudine esse, dc impartibilem, penitusq; in diuisibile, ex eo quod intelligendo iacit persectam circulationem

de perennem conuersionem:quod sine in- . i

diuisibilitate animae fieri non posset,maxi- 'me quia intellectio Sc conuerso,quae intelligedo fit, sine motu fiat: ob id magis quieti

as,imilatur,ut lib. .PlaysteX. I9. dicitur Scu X. eto. Marius: operatio enim animae, in

qua beatitudo consistit, motus eXpers es. Quare licet intere. 9. colligat,non absolu- Pnpendete, sed ad hominem,laboriosum esse animae sensu rex. intelligere in corpore,cu corpori iuXta sen- tentiam Platonis contra natura anima uniretur in quo sensu ratio Aristoteli et essica cissima est tamen oportet haud indiligenter semper aciem intellec nostri dirigere, quo metiris Aristotelis intelligetia nos du- . cit. Vult enim Arist. nucleum sub cortice opinionis Platonis Sc latentem veritatem manifestare, de quod intellectus spiritalis

si, quod supra sensum sit reflexilius, de quoa impartibilis Si in diuisibilis,quoniam

impartibilia Sc indivisibilia cognoscat.Preterea Sc incorporeus, quia intellectio non motui,sed quieti magis de statui assimilatur: de quia in hoc sta est animi beatitudo, ani ma nostra miro tenetur desiderio antellige-di sub

526쪽

DE IMMORTALI T. ANI M.

de ara.

Verbiu, Nidetur, m

apud Aristotele no

na infra

loco 6. et

lutionis ad I. di substantias separatas, quod est signum,

ad eas secundum aliquem statum , mo dlimve animum nostrum peruenire pos se. Quare quatiuis eκ hypothesi Aristoteles contra Platonem arguens laboriosum animae esse dicat, quod corpori coniungatur, tamen absolute colligit melius esisse intellectum sine corpore , quemadmodum dici solet, ct complures sane consentiunt: modum igitur essendi habet sine corpore hoc enim est , quod intendebat.

Et ita omnes consentiunt, corpus non co currere organice ad intellectionem, sed inde pendenter a corpore animam intelliis

gere: quod si corpus obiective concurrat, non simpliciter, sed secundum quid,id est, tantisper dum in hoc statu residet, ubi tu

ipsissensibilibus formis intelligit,lib. 3. de Ani

ma teX. 39.

Vt desinant inuidi detractores tanta gloriam Aristoteli inuidere,persequar caetera, quae sequunturinam tex. 64. lib. I .de Ani ma & duobus sequentibus multa eleganinter congerit in hanc rem p Oderanda : cuius loci testimonio utitur S. Thomas lib. 2.co tra gentiles.Vbi,antequam ad vim testimonii descendam, adnotare libet, quod cum in hoc loco ponitur Verbum videtur, aut sonat', non indicatur Aristotelem dubitaiare: quod lib. 2.de Anima Ieri. 21. de lib. I r. MetaphysteX. I r.etiam reperies,& in plerisq; aliis locis, quibus immortalitas animae tangitur , ambiguis de dubijs verbis utitur, nempe Miletur, obscurum, festus:D-men non par est, statim eNistimemus,Aristotelem perplexum aut dubium animi fuisse.Nam ut ex lectione grauissimorum Philosophorum accepimus frequens est iste Aristotelis mos,ut in rebus etiam planis,Vocibus ambiguitatem significantibus aperte utatur: vi primo hominis modestia

inspicias, qui sine supercilio ullo docet, iis

in rebus maXime,in quibus non tantu vult suam notificare animi moderationem, sed manifestare elaam,de illa controuersia no

dum ex prosesib determinatam , neq; lata sententiam fuisse,quod marime Philosophiam & eius studiosos decet, ne temere ante tempus. quippiam affirmare videatur. Ideo Themistius verbum Ῥida pro apparet dicit usurpari,ut Porphyrius in cap. degenere, Videtur itaq; neque genus e. Praesertim quod in locis, in quibus de immortalitate animae apud sit mentio, vel res adhuc erat indiscussa, vel non erat ad disputandum proprius locus , vel con tra antiquos philosophantes agebat, qui

plurimos miscebant errores , illis ambiguis verbis summa cura atque diligentia, ut vir ingenio praestantissimus, nolebat sententiam libere iudicandi reliquis adimere, suam tamen perfunctorse e Nponebat mentem, quo dociles lectores faceret, ct animos eorum conciliaret ad eam suscipiendam sentetiam,quam plane pro ponebat , ut omnem inuidiam & aemu in Iandi occasionem hoc dicendi tenore remoueret. Quod in praesenti loco iacit, qui cum te X. 62. dubitauisset , an anima moueatur, tristetur 9 gaudeat, cum dicit,

At enim rectius de hae ipsa quidpiam ad talia respicies dubitabit, tubitque ipsam moueri citeX. autem 63. In ultimis verbis colligit,

quod i urgueere, seu ratiocinari,aut taleforsetane haut etia tale,id est,forsan no est sicuti mere irasci,ut anima moueatur ad motu corporis: quoniam intelligere,quidam est animae propria operatio, in qua anima cum corpore non communicat. Et quanuis dicat Aristoteles, quod de his alia sit ratio, hoe ideo est , quia e Xa tam discussionem huius rei in futurum rei jcit. Quo tamen non obstante, hic in transitu definit cum dicit , aliam rationem esse de operatione intellectus & de ratiocinatione ab ea, quae est de ita & timore, qui assectius communes sunt animae cum corpore. intelligere autem soli animae competit. Quare male Scotus contendit eN hoc loco colligere, nam quod intelligere sit totius compositi: nam de intelligere alia ratio est, quam de ira scit irasci enim organicum est, intelligere aute sine organo corporeo: ergo est solius animae operatio , quam iuxta hanc senistentiam Aristotelis sanctus Thomas I. p. quaest. 77. artic. s.docet a sola anima nasci, progredi atque s ne consortio corporis fluere i habebit ergo anima separata unde naturae pentum persoluat,cuin functionem propriam sine corpore ei ex vera &peripatetica philosophia accommode mus , quae incolumis destructoxcorpore di anima perseuerat. Id clarius in t tu 6 . ubi affectus animae quositam a corpore incipere docet , quosdam autem ab illa , id est, anima originem trahere. Un de habes animam eri se agere & inchoare, sustinereque operationem, quoniam nulloi cor-

527쪽

TRACTAT Vs

bini in refutandis

alienis ad propriam

Jbae soli

competit absit, eorpor corporeo organo tanqua subiecto ad eius operationem indiget. Nequis autem quae dicta sunt diluere putet,quod Aristoteles hoc loco in reprehensione Philosophoru versetur, qui motum in desinitione animae posuerunt: Sc dicat, Arillo telem non eX propria sententia aliquid dicare,sed contra Philosophos aris guere, aduertat, Aristotelem cos eri pro pria sententia impugnare, eo quod nihil ab eis essectum est huiusmodi definitionis genere et quoniam non omnes animi assectus ei cum corpore sunt communes, sed quoiadam habet proprios sine corporis communione: quare ineptam docet esse eorum rationem,qui omnes hos motus soli animae assignant. Aperta igitur est Aristotelis inpra lenti pro animae Immortalitate S eui dens sententiar quam ut Varius aperiret,&omnem tolleret ambiguitatem, subdit intextu 6 s. se loqui de intellectu, non quocunq; , sed de eo, qui aduenire videtur, ut Itb.2.de generatione animalium cap. 3. deseris aduenit. Et insuper inquit, EsU Ea quaedam e re non conumpitur: hoc idem est,acsi diceret, Nullus credat, me in praesenti reprehensione de intellectu quocuq; fecisse mentionem, sed de eo, qui homini conuenit,& de foris, non de potentia materiae, aduenit et & ideo non de intellectu, qui potentia est animae, sed de substantia, hoc est , de anima intellectiva, quae substantia quidem est,id est,per se existit,non ut potentia animae,quae accidens est ipsius: sicut enim ratio accidentis est in alio esse, ita ratio substatiae est per se existere. Quid apertius Tamen non sistit in his Aristoteles: quoniam subdit,non quamcunq; substantiam esse,sed illam, quae non corrumpitur: loquitur igitur de anima intellectiva, quae ab interitu est immunis. Nec conten tus Aristoteles simplici hac assertione, probationem subdit ibi, A I ab ea maxime, quae

in senestite', sis scarlancis c. quod anima propter fetuum hominis non senescit, sed eandem facultatem habet: signum inquit huius est,quia sisenci talem acciperet Oculum, videret sicut iuuenis, perinde acsi perspicilia sumas: quare inquit sisectu non est,

quia anima quicquam est missam quia id, in quo es alluid, passem est. Ideo concludit di

cens , Hipsum igitur miali ere, ac contemplari marcescit, quatenus ex corpore S phan lasmate pςndet, ut lib. 3. Lex. zo. Attamen rem ut penitius corroboret, in tex. 66. diiscit, Intellefluo autem diuinum quid estfortasse,pasime in Ucat. Violentissimus sane dc palmatius locus,qui usque adeo Alexandrum exercuit,ut tadem in nostram flexerit sententiam, pronutiantem & proclamantem, non esse dubium , quin magnus Aristoteles animam nostram immortalem dc aeternam crediderit: tam graue est momentum veritatis.Nec poteris hoc testimonium eludere perpalin genesian Pythagors,seu animaru in corpora transmigrationem, quando Aristoteles eam locuplete oratione refellit atque explodit lib. I.de Anima te X.

set .s3. Sc 6I .eamq; fabulae persimilem esse dicit, dc lib. e. de Anima teX. 2 6. animam in αν tore tali, id est,accommodato ipsa commensuraturiquippe cum non qu quis anima sine ullo discrinii ne corpus quod uis suscipit, sed licet veniat de foris,tamen ad determinatum S accommodatum subiectum. Diis scedant igitur vel hoc testimonio conuicti quicunq; contrarias partes agunt,& animam intellectivam nobiscum immori lem esse fateantur: nam ubi alia argumenta obscuriora visa fuerint, hoc euidentius est, quam calumniae ulli patere possit. Nec hine discedam quin ex hoc eodem lib. I. Aristotelisq; commentatione contra Platonem teX.9I .& 9 2. colligam, e X presse Aristotelem tenuisse animam nostram separabilem esse S minime organicam. Cum igitur Aristoteles contenderet non esse ponendas tres animas, quae loco,stu & organo distarent,concludit teX. yet. si animae in partibus determinatis corporis collocantur,quod cuilibet operationi animae sit determinata certa corporis pars, re sideatq; determinatum organum corporalet insere Aristoteles,cuum rei partium corpo similis

lectus autquo continebit pa ti,serere γοθησdifficillimum est: sentit ergo intellectum nodeterminari ad certum corporis organum, quia nullius corporis est actus. Eandem argumentationem visus est supra sacere c. eiusdem lib. i. teX. 18. Sc sq.&c.s .a teMSO. utrobiq; cotra Empedoclem agens,ut eius opinionem labefactaret atq; imminueret, quod anima esset harmonia,aut eri elemctis composita. Tandem inquit Arist. quod elementa,eκ quibus anima constare putat, cum materiae rationem subeant, seipsa non poterunt continere,& simul certo vinculo religaremam quod continet, Philosopho- Alexan-

δε Ion est

animas

. I. de

Cum quia

bis am

abis. rum

528쪽

DE IMMORTALI T. ANI M.

rum omnium iudicio,praestatius debet e fleeo, quod continetur: nec reperiri aliquid potest inter natura constantia, quod conlinere dicatur, nisi formae rationem sortia. turi intellectus ergo est , qui continet corpus,& animae proprium est cotinere: unde

colligit teX.9I . 'uapropter inquit π Cressa, ii luitur corpus , arq, putrescit, quoniam

egrediente anima spirat & marcescit corispus. Vides quam aperte anima dicatur continere S regere corpus: & quod amplius est,egredi dicitur corpus,ut eri modo dic di & proprietate sermonis plane intelligas, dissoluto corpore animam non perire , sed

egredi. Quam loquendi phrasin supernis

obseruauerat Arist. in eodem lib. I.te N.AI.

dum dicit, Riniquo 'ripotest, Megressa rursus

eo pus intre amnex quinet, ut animalium ea, ua mortem obierunt , resurgant. Quibus verus licet aduersarios incommodis Vrgeat,

ct nihil ex propria sententia affirmet, tamequid de ala sentiat, perspicue nobis declarat atque proponit. EX his igitur omnibus palam & in promptu est intelligere, quam vim habeat aduersariorum opimo, quam ni fallor ab eorum mentibus diuulsiimus: quod efficatius & euidentius sequentibus praestabimus.

Ex libro secundo de anima.

Locus π I Eriam etsi quae adduximus Aristote- sextus ex V lis testimonia,vel leuiter e X posita ,sa - . z. de iis esse possunt ijs, qui in meridiana luce

aia r - non hallucinantur,tamen ut illi, qui obstim M. natiores &pervicaces sunt, suum deponat errorem,ad alia loca Aristotelis descenda: teperiuntur enim satis multa, eN quibus hane nostram sententiam non curtam ut . γ' quidam putant sed plenam potnis atq; perfectam reddere possim. Recensenda sunt igitur ea,quae in lib. 2.de Anima Aristoteles pro eadem sententia adducit,Principio cap. I. teN. II .dum inquirit, an sit animae G nitio communis,ita ut rationali anime macompetat respondet, aliquas animae par- tes no separara quod de vegetatiuis & sensti siluis verum est aliquas vero separari,

intellectruas a ropterea inquit quod corporis . i , , nullius sint acta. Quid erepressius dicero potuit pro militia separabilitate 3 Nec'obstat quod subdit, At obscurum est, necdum pater, . t quae sunt non dubitantis , sed modeste a

' - centis verba: quoniam nondum erat deico

mi natum, si anima nostra actus estiat, ut gubernator est actus nauis: sed huc locum ibi in nostra enarratione diligenter habes eX-

positum. Nihil habeo, quod addere pos- regiae

sim, nisi quod videtur Aristoteles tex. II. ann sano lib. 2. de Anima praeparare nos ad cape G nes.sendam solutionem quaestionis propositae

lib. I. teN. I 2. & I3. Alterum e ram notare

libet, quod Aristoteles dicit,quasdam partium animae separabiles in numero plurali , ut intellectit in agentem & possibilem

comprehenderet,ut non sollim intellectus agens separabilis dicatur, quod pleriq; aD firma t. Estq; locus iste promptis, imus . nam cum Arist. in eodem capite tex. . definisset animam actum esse corporis, vidissetq; intellectivam nullius corporis esse actum, debeatq; actus in potentia esse & persectio in perfectibili, merito lib.et. teX. II. dubitat, si esse actum corporis omni animae c ueniat,& si secundum omnes partes:& dicit, non omnes partes animae inseparabiles esse , quando mens nullius corporis est actus. Atq; ne videretur finitionem animae qui uoce aut analogice nostrς animae cum reliquis conuenire, subdit, obscurum est,ne dum patet, Erc. ubi collatione animae nostr

cum nauta insinuat quod postea explanat& definit) nempe animam nostram uniri

corpori, ut actum substantialem univoce cum reliquis, licet separabiliter corpori copuletur. Re autem nondum discusta, modestis potius quam ambiguis utitur verbis, quo potvis benevolos, quam calumniat res auditores reddat.

Quod in pri cedenti cap. I.lib. 2. de Ani- Locussema circa te X. I l. dubitatum fuerat, cap. a. ptvn' ex

eiusdem libri diligenter eXplicat, Princi c. 2.lib. 2. pio dicit tex. 33.Animatam ab inanimam τώ de animataseiungi,dc anima intellectiva vult consti- ὰ rex. i 3. tui praestatissimum gradum animatorum, ad et I . qui intelle tuus dicitur, ubi iam animam nostram actum iacit corporis,siquidem genus & Padus viventium constituit. Idem

nouat dubitationem propositam seX. I a. si Omnes animae partes sint separabiles: diteN. et O. diluit,quod facilὰ tonstat,vegetat uas ct sensitivas non separati Abdit autem te . et t. dicens, ne intelleZA πιν eontempla

macit, potentia nondum qui equum est manife-mm. Sed ii detin hoc animae genus esse Medi sum, idq; solum peritae, atque 'erpbsuum ab eo,

529쪽

so 6 TRACTAT V s

tuit clarius desiderari,ut non solum eta verbis huius te Xtus consta t, sed eX contexi

ra etiam ct totius doctrinae decursu dixi-2 mus Iam loco & 6. verbum videtur non

. is significare dubitationem anim ae, sed assi mationem potius. Praeterea sicut dubitatio proposita de partibus animae erat, ita solutio incustincte de tota parte intellectiva intelligitur, ut no solum ad intellectum Amnde. possibilem,sed ad agentem etiam editendatur, ct appetitus quoq; intellectivus comprehendatum quae omnia genere disserunt

a caeteris animabus,ut incorruptibile a corruptibili lib. io. Metaphys tex. 26. Est

Octauim ergo anima nostra incorruptibilis. Iocus ex Minime absone argum etaremur,si rem lib. z. ct propositam ex lib. et .de Animateri. I. colata re ligeremus, ubi unum quenq; gradum ani-3iar 37. maiorum per propriam animam constitia .Quspmpter inquit in singula quaeressum est,qacram sit cumis; anima. ut quanasiit annma plania, quae bestiae qua deniq; hominis: de qua hominis anima fusius supra dictum est

contra Averroem. Continuo teX. 32. subdit rationem,& mentem homini tanquam formam copetere de anima enim cuiusq;

disserebat eo loco Aristoteles cum dicit, Extrema autem, atat; minima radionem babent, mentem. Qui us enim mortalium inest ratio, bi sunt continuo Cr cetera cuncta, cidc post pauca, De inlissedia Memplativo alia ratis est. Ex quo loco supra contra Averrocm agebamus, quem etiam edi his, quae sumemus eX teX. a. lib. 3. de Anima loco V. perfui e-musubi enim dubiu lib. z. teX. 32. Insinua tum soluit Aristoteles, posteaquam eode . . . lib.et .cap. Is .ieX. Is s.& Is 6.& alijsdamnabat Democritum atque Empedoclem Jc . alios,qui sensum cum intellectu miscebant . . u de confundebant: demostrat intellectivam .i animam substati aliter nobis uniri,licet separabilis sit, ut statim loco V.subi jciam. Ne igitur veritatis aduersarius hunc locum infirmum dicat, veniamus adsequentes,ubi

iste perficitur.No me fugit quod Aristot

les lib. 2. de Anima c. I. dc et . vult animam actu e sse corporis, corpus tamen ipsa non est quod magis eXpressu lib. t. c. r. te X.26..dum dicit, Idcirco recte admodum putat θ,qκirim Mima ne n esse me 'itque corpu3 al quod esse aridetur. Etenim ipsa corpus non est,

aute corporis aliquid, civit de intelligas iuXta Arist. mcorporea atq; immortalem esse

Ex libro tertio de anima.

Λ Grauissimis igitur viris accepimus, Ari Transi

Ixstotelem immortalitati nostrorum ani ne Tritur morum proprium Sc integrum volunt e di- ά lib. et Aecauisse,quod si ad nostras perueiiisl et ma- aia ad 3.nus, scioli nulla ratione nos perturbarent, sed pera jt cum alijs multis Aristotelis scriptis,dc hominum indiligentia antiquatum est S abolitum: tamen si hunc tertium librum de anima diligentius euoluissent, ii 5 dicerent amplius animam nostram intellectualem de sententia Aristotelis cum corpore interire. Hic fixo cogrediendum pede, & tanquam eri proprio loco potiora sunt sumenda argumenta, ut nil praeterea optandum sit ad rem , quam agimus,lllustrandam. Iecus m

Ab intellectu possibili. nus exi,

si tertii NE multus videar atq; in multiplican- dedia i di, locis fastidiosus sim, unum locum uerso c. I.

bri tertii de Anima:nam etsi plures distin- ad i6. iactae rationes ab eo colligantur,tamen Om ahis, quaenes huius capitis partes in unum scopulen adhiberidunt, nimirum ut intellectum positoilem tur ad ei esse ostendant,m quam rem teritu mutuo expeditio

sese consequuntur,eXponuntq;. nem.

Εκ natura igitur intellectus possibilis i. at Aesbpraesens sumitur locus, cuius naturam, Ob- latet isiectum atqi operationem ibidem minimo pro filio indiligenter explanat Arist. Argumentum ne ex texprimum eruitur a teX. I. Vbi proponitur im tu i . tentio Aristotelis ut supra contra Aueris roem ponderabamus quoniam praeparat auditorem ad eorum dubiorum dissolutionem,quae lib. 2.teX. 3I.& 32.proposuerat: atq; resumit demonstrationem lib. z. cap. z. Obsentiti coneNam,& Ἀπ.et in formam redactam, dc teX. et s. eXplicatam , h;c autem scilicet lib. 3.lex. I . proposito accomodata nego tio, ut animam intellectivam formam ho- Proet .r rini us essentialem esse ostendat. tionesvp.

Alierum argumentum deduci potest ex ponitur obtex. 2.ubi communio sensus cum intellectu tedita m- constituitur ex determinatis lib. a.tex. 18. telli' ibile 62. Sc II 8. tam enim sensus,quam intelle- esse prectus viri' est passiua,quo significatur utra- puniisque perfici a suo obiecto, hoc est, quod si- tellectu, cui obiectum sensibile praestantius est sen- ut supras ta intelligibile nobilius & excellentius lib. 3. deest ipso intellectu et quod lib. 2. dicebam ala tex cap. s. tu 38.

530쪽

DE IMMORTALI T. ANI M.

eap. s.quaest.de sensu agente ad tertiu principale . Estque exprella Aristotelis mens lib. I et . Metaph. teX. s I. ubi docet Deum

esse suum intelligibile: nam si aliud a Deo esset intelligibile Dei, ipsum intelligibile aliud a Deo, dignius & excellentius esset Deo,quod absurduesit Deo enim aliquid

esse praestantius manifeste repugnat: & tamen nobilitas intellectus ex nobilitate pedet intelligibilis test enim intelligibile intellectus periectio, sicut sensibile actus est sensum perficiens dc veluti generans,in actuq; deducens lib. 2. de Anima teX. sy. Hoc est,quod in proposito Aristoteles cupit nostris mentibus imprimere, nam est certissimum & potissimum huius doctrinae sulci

mentum: quod s. Thom. prosequitur I .p. q. 87.art. I.Vbi ordinem intelligibilium supra ordinem intellectilum couirinci quam propositionem diligeter Caietanus ibi eN- ponit,licet valde obscure de diisu se,tamen

et . ratio Vere & Peripatetice. Argumentatio igitur ex eo . hinc sumpta ,sicaaectitura. Obiectum & po-m e seu rentia in eodem sunt genere de gradu re

sus tu rum:&sicut Aristoteles lib. I. Phyctex. 69. tigilli, asserit, materiana,quae potentia est, peractum tex. r. S sermam manifestari, sic sensus per sensibile , tanquam per suum actum, declara. tur,& intellectus per intelligibile,tanquam per suam perfectionem,expenditur.Quare per naturam intelligibilis,naturam intelle Chus venabimur: sunt enim in eodem ge- nere intellectiis & intelligibile et cum ergo

intelligibile uniuersale sit, abstractum &aeternum,intellectus abstractus erit S aeternus , ut infra circa rationem nonam huius

loci. Quod assumitur in hae ratione,vniuersale aeternum esse obiectum intellectus, exsequentibus patebit,& lib. 3. de Animaeap. 3. quaest. de obiecto intellectus expO- obserua. suimus. Quocirca licebit etiam adhuc prooportionabiliter argumentari in hunc modum: Si materia rerum corruptibilium &materialium ingenita est & incorruptibilis lib. i.Phystex.I 2. intellectum,qui potentia est rerum immaterialium& incorruisptibilium, necesse est, immaterialem & incorruptibilem esse fateamur. s. rario Εκ tex. 3.tertium ctiam formatur arguis

ex Sprie mentum eX proprietate intellectus potit-tate posii bilis,quem ibi Aristoteles impas, ibile esse bilis latet vult, eleganterq; ostendita Nam si potentia lectus ex intellectiva caret eo, ad quod, ut recipiat, rex. 3. est in potentia,sicut senius caret sentibiliba

quo perscitur etenim sensibile actus est persecti ipsius sensus,quia non est proprie

s 8. ita intellectus in potentia est,ut ab intelligibili absque motu perficiatur: quare cum in potentia sit ad omnia intelligibilia, etiam abstracta de immaterialia, fit, ut ipse quoq; intellectus abstractus sibin immate is

rialis omnino propria pasSione vacans. Sed h c argumentatio a sequentibus pendet, Ut proportio ista aperiatur: ad eas igitur properemus oportet,vt haec ab illis suas sumat

vires.

EX textu . clarius argumentabimur eX conditione intellectus, quem cum Ana Xagora A ristoteles immistum esse dicit, quonia susceptiuus est omnium corporum: ab omni igitur corpore denudabitur. Quod ibidem exponens, tres adducebam rationes,quibus intellectum immaterialem esse

cius praestabam,dum eXplicarem,quo mOdoirecipiens denudatur a natura recepta: recole quae ibi diximus, ne oporteat nos molestos esse repetendo. Nunc autem , illa

supposita commentatione & doctrina , sic

ratiocinamur: Anima nostra cognitiva est S receptiua corporum omnium: ergo ab omni corpore denudaturi ergo nulli cor poti miscetur:ergo est independens a coris pore et ergo potest esse sine corpore: quare immaterialis est, incorruptibilis S immo talis. Profecto totus iste discutius, ct om nes eius consequentiae,eidem huius teNtus medio innituntur: quia si intellectus corpori misceretur, corpus,quod intus eNistit, determinaret intellectum,atque adeo prohiberet , ut non esset determinabilis per

omne corpus: ergo nec susceptiuus, nec cognitiuus omnium corporum '. quonia corpus, quod intra animam eNisteret, aceret, ne anima determinabilis &m potentia esset ad omnia, quia iam capacitas & possi bilitas potentiae aliquo determinareturrieringo non esset capax omnium. Sensus enim nostri determinatae sunt naturq dc organis eae potentiae:& quia corporibus imiscentur, non cognoscunt naturam nisi particulariis ter&determinatam,ut discurrenti per Oes sensus & eorum obiecta patet: It intellect', qui uniuersaliter & absolute sine e receptione,omnium est cognitiuus,im mistus,immaterialis, incorruptibilis & immortalis erit. lib.et.tes. II.

Et sic dubitationem positam

SEARCH

MENU NAVIGATION