장음표시 사용
561쪽
materialis i ct ita intellectus una ratione
Nota. separatur, quia non est actius organi: altera ratione non separatur, quatenus virtus est ammae,quae corpori substantialiter unituri se ani a rationalis separata est , quia elle habet a corpore independens, coniuncta vero,quia eli actus substantialis corporis.
Viae viri Quo fit, ut recte Aristoteles anima pro Ateles d- bauerit actum corporis,ct praeterea immornimae im talem,subsistentemq; in proprio esse, quia
monauta habet intellectum non organicum,lmpa iarem colli. sibilem,immaterialem S separatum a cor g pore, ut lib. 3.de Anima cap. i. Etenim maior est animae nostrae dignitas ct excellentia, quam sit materiae capacitast ideo licci communicet esse corpori, eidem totaliter non se tradit,quia non immergiturcidcirco ex hoc esse ct subsistentia animae,iam e cellenii dimanat virtus intellectiva,ad quaproportionabiliter materia non attingi tr. . scut enim a mimae rationalis esse, supergre- ditur materiam, ita intellectus S intellige, re ipsius supra materiam sese extollunt :&
scut anima secundum suam essentia actus
corporis estola intellectus,quandiu incompore est,sine phantasmate non uatelligit, a η quo determinatur,ut immutetur:inde sp ciebus emendicatis actuatur, ut se valeat intelligere lib. de Anima teri. I s. dc et s. Attende. Quam ob re a posteriori ex intellectiis oporatione collisimus animae nostrae immo talitatem S separationem: tamen a priori
in te Ilectus est separatus,quia anima est suparatai: in elligere enim animς & operati ipsius supergreditur materiam,quia i plana
esse animae mmediae supereminet.
Quid sit . Petenti igitur,quid sit id, uod toties imanimam culcamuI, animam scilicet lationalem M.
Da mi praticultatem materiae elia,eamq; superolere se*- gredi Breuisti me ev dictis ab Aritate myra mat, eiusq; doctrina ta multis a nobis tali. m. Ham. respodebo,particulatim ct singulatim omnia disti inguendo. Prinium,quoad fieri ip- . sius animae, est nos seri per trasinutatione pendenter a materia,quia non educitur ab ea , sed simplim Dei a chione per creationil producitur, atq; dicente Aristotele de ris aduenit, ut ex locis ante a me adductis iam patet. Secundδ,quoad elia nil aliud est quam nostram animam subsistentem ess i.& no receptam intra vim materiae, sed per se est talis: quia licet insormando det esse
corpori,ab eo tame non sustinetur, sed anima potius corpu4 dc materia cotinet lib. I.
facultatem & virtutes habere eXcedentes omnem compositi organieationem, qua, les sunt intellectivae etiamsi sensitius & vegetatiuae immergamur materiae . Quarto quoad operari,eu quod in suam exeat operationem iiitelligendi absq; communione corporis,ut organo, vel subiecto, vel cor- receptiuo. EN quibus omnibus suis partibus deducitur, animam secundum sui substantiam insermare &actuare corpus , ta men non pendere a corpore S incorrupubilem esse.Omnia autem ista quatuor pendent ex secundo tanquam in radice,nimirum quia subsistens est in sua propria e Ni- Animastentia. Quamobre intelligemus facile,ani- no solusemam nostram eXcedere materum,non so- ωh Gm-lum secundum quod intellestiua est, id est, vilictum secundum pol emiam intellectivam , sed fessem etiam secundum suam essentiam S substa ta es η-tia quia etsi anima uniatur Ina Ieria sub- tiam excellantialiter , non tamen ita , ut ab ea sim- dit mat .pliciter sustentetur, de absolute & omnino Hecapa gomprehendatur. Vt ipse ex his quorun- citatem. dana protervam instantiam diluas dicen. m t. V..tium, quod anima rationalis inquatum in imatellecti non est hominis sorma quod cin nos, ὸν dem natur in concilio Vienensi di Later malites et mensi ad ductis,& Al sensus a Castro lib. r. νeduplica contra haereses verbo Anima haeresi I. na ture,ut ius qua est intellectiva,non ellet &rma ho- tesiectio minis,neq; homo elici rati uinali ineq; ima- est far
go Dei. Quare non solum realiter & iden- subsignatice anima, intellectiva est humani corpo lubomia his altus, sed etiam tarmaliter: sc reduplis nis.cative inquantum intellectiva:cum hoc tamen stat.quod iro si tactus eductiis aut deptam, a coxpo : mediat erum anima no- obseruastra inter insimas de materiales tarmas , dc di cnse supremas illas, quae separatur. Aliud itaq; sim
est,animam intellectivam,ut talem, corpori sacrani esse, liud autem esse eductum de organicum: neq; enim in hoc qi d actus sit corporis,contestim sequitur,quὀd fit o .ganica, materialis,au t corruptabilin i s se. . diu , quitur, poteuam esse abstractiorem quam dic essentiam: nam in dactis patet potetiam de operationem abstrastione semeret ab es- sentia, nde ilium t , I potiori iure magis & . . prius, 3 e nobilius aburactiorem essu es sentiam, quam sit potentia .msi quod osse .
I ratione intellectus & intellectionis colis
gimus nece in rio se para tam esse essentia animae intellectivaen quod inlarmat materiam,
562쪽
teriam, inde pen denter tamen ab ipsa ma-Qua ratis teria. Et si instes, Anima est actus corporis: nei uelle- sed intelleti' nullius corporis est actus:er-ms nou go abstractior erit intellectus,quim et Ten Dacias. tra animae 3 Rei pondebo primoxnegando consequentiam,quia intellec us non potest magis abstratiere a corpore, quam anima, cum virtus non sit abstractior eo, cuius est virtus, sed proportionantur, ut dictum est. Secundo distingito antecedens,quia intellectus non dicitur actus corporis, sicut anima , quoniam'est accidens , qua ratione secundum quid abstractior eli : tainen quod attinet ad esse organicum, sicut anima intellectiva non est organica,ita neq; intelle rctus: imo intellectus a nostra anima haber, quod non sit potentia organica nec educta, Au sicut nee ipsa anima rationalis. Vltimota Ibastior men absolute dico, animam nostram aberis laso strictiore & simpliciorem esse intellecta. iat cZ linia ab animae abstra tione & si inplicitate sumitur nobilitas & simplicitas intellectus:
Par. . . .&eX dignitate animae,quae materiam eXce.
dit, oritur intellectus excellentia,& quod a. si materia non comprehendatur. Sed nobis exprimitur ammae dignitas de abstractio. 4a a dignitate de abstractione virtutis intelleiactivaemonenim intellectus animam excedit,sicut neq; accidens praestantius est substantia, sed intellectus es suprema virtus animae, quae ipsius substantiam indicat &manifestat. Neq; dicas, intellectum anima excedere, quando virtus non est maior eo cuius virtus est non est ergo intellectus ab astractior aut heparatior, quam ipsa animae substantia sed alio modo: quoniam anima abstracta est abstractione independentiae. iii essendo, qua nuis corpori copuletur, ut
actus eiust intellectus autem nec pendeta corporem essEndo, neq; in actuando, quia nullius corporis est actus lib. 2. teX. II. ta
men licet intellectus no actuet corpus,omnis eius inde pendentia & separatio ab antisimae abstractione de nobilitate pendet, quae est in se immaterialiter subsistens, ct per se .. . solam potens operari,&adhuc in corpor iiqn intelligit sine phantasmate lib. 3.c. V. de s. Sed hic admoneo valde memoriae
commendes, quoniam dissentiunt inter se
grauissimi Philosophi ,& etiam S.Thom. varie deliac re loquitura sed hee sit summa
ct concordia, nostraq; resolutio, quam plures Optare scio. Fruere igitur hac nostra
qualicuq; diligutia,ut ad sequetia pergam'.
An animς rationalis essectus siti
a tertia pars huiuς secudi pridici pati s argu meti: quoniarn cum in nobis no sis nisi viii. d. ivtinc a tarma, quae est sorma totius Se partium P ut lib. a. de Anima cap. 3.in qu sti e pro νς η pria huius rei diximus,& lib. t.de genera. tione cap. . tetineram & illa formi sit ani- Vxς η
ma in honalis, incorporea, indivisibili, de dies bilis
simplex quo modo igitur constituet homi- σnem corporeum, diuisibile ni nil stu3Picia fui ibi lesertim cum lib. I. degeneratione eap.ro.di s
Nerimus,formam milli modum este quendam substantialem eκ contempera mento elementorum prouenientem r unde nece
sum sit fateri, vel non esse solam formam
rationalem in nobis,vel anima rationalemmis a m Se constitutam esse ex elementis
Apparens est argumentum de cert. dissicile Philosophiae viscera non penetranti bus,qui rem superficie tenus consilerant, atq; in hanc rem indiligeter insudant: si ta-
men attenderent, fieret eis ex eodem Aristotes e perspicuum,quem non solum ena
randum , sed extollendum suscepimus, de iii hac parte usq; ad spectaculum de naturae prodigium repraesentandum. Hanc difficultatem viait de radicitus evulsit,mirabiliter 1: disssoluit Arist.bb. 2.de Anima c. I. INM 3I.& 3 2.ubi animae rationem similitii
dino figurae nobis proponit, quod seu i iii ε si
quadrato est triangulus, ita insensitiuoe: Vegetatiuum:non quod intelligas, quadra Tqμ-gulum simpliciter differre specie a triangulo, qui est in ipso, quia ibi habet rationem partis,& est in potentia: quod autem est inpotentia, simpliciter ge actu non est: si ergo differt specie , proprie & simpliciter est atriangulo,qui actu est a quadrangulo distinct': sicut in numeris similiter quaternarius
proprie dc sinpliciter non disteri a terna rio, qui in ipso quaternario, ut pars ipsius,
est: qui a ibi ternarius absoluid non habet ratione in speciei, sed ut extra seorsum existit. Habent praeterea numeri atque figurae aliud, quod eis comune est, videlicet quod si trigonus &tetragonus seorsum produca. tur,ut inter sedistinguumr,diuertas quoq; habent causas, tamen trigonus ille, qui in tetragono est, non habet aliam causam ab
563쪽
ea,quae est tetragoni: quia sicut non habet
eruistentiam distinctam, ita neque causam.
simio noc figurarum de numerorum simile nomme ρο stro proposito accommodatur, quia vege sim in nu latiuum seorsu in existens a sensitiuo spe-meris,s' eis dissert, de causam quoq, habet disserentem: Sc ita aruma rboris es anima bruti dimon ueriae sunt animarum species,tamen vege
' de latiuum, quod in sensitivo continetur , innit ν esse uno eodeinq; animali ita ei coniungitur, o n. Dr ut vegetativa a sensitiva anima non disti
gua turre dc physice, sed fortasset sola po-λ tentia di metaphy sice secundum rationem Drmalem: physice autem dc realiter eiusde . fiant speciei, ela unum idemq; esse habent, ique ab eadem causa producuntur. Quare Una propria anima est,siue in bruto siue inhoniane, in qua,quae communiores sunt, inpotentia & virtute continentur: v t enim in
quadrangulo est triangulus in potentia dc irtute, non in actu,ita ui homine est sensitiuum S vegetatiuum in potentia & virtute,non in actu, hoc est,sensitiuum ct ve- seia riuum in homine potentiae sunt, dc re ipsa a substantia animae intellectiliae no se-OIs a. par ntur. Vnde Aristotele, lib. et .degener, animal.cap. 3. docet, vegetatiuam de sensitivam in homine rationalem animam e initari,atq; adeo de foris aduenire, sicut intellectus,que in comitantur: dc ratione adiunctae animae rationalis,in qua contino
secundum substantiam, inde pedenter fiunti . a materia:tio enim est ibi nili unica ammae rationalis Arma , cuius rationem ahq sub. eunt, quia in ipsa continentur. Ob id ani maintellectiva,quauis sit ab exteriori age ti di de foris adueniat,virtutes habet vegetatiuas ct sensitivas organicas .quoniam vi tus superioris agentis attingere potest inserioris agentis effectum & adhuc amplius: ergo sicut producens quadrangulum facit in ipso latentem triangulum, ita dc produci lensitiuum non potest, quin habeat inclusum vegetatiuum: sic producens hominem .sensitiuum in ipso atq; vegetatiuum Iroducit.Vnica sanὲ nostra anima rationas,in nobis omnes illos essectus atq; opera
tiones eXercet,quae omnia,ammae commu
niores & pristantiores formae, si ibi essent, praestarent: est enim posterior forma , ob idq; praestantissima,& quae virtutes omniualiarum formarum, cem corpori coniungi Suma in tur,vm te contineat, eminetiusq; suppleat.
Dirum . Quare anima nostra dat et se corporeum
quanuis indivisibilis sit & spiritalis 3cesse
misti qua nuis sit simplex deesse vegetatiuum S sensitiuum licet sit ipsa intellectualis ab extrinseco nanq; accς dens,prq stantissima cum sit omni u formaru,omnes formas secum in sua virtute per modum unius & coniunctim trahit, ct sacit smul una illa, qui divisim dc spat sim omnes alitiarm et facere possenta umuntur enim in suis perioribus,quae in inferioribus sparguntur. Quare cum anima nostra corpori,ut actus con iungitur,omnes aliarum Armarum virtutes,quas radicaliter& in virtute includit, exerit S prodit, ut corpori formaliter communicet esse omnium formaria, quod in se claudit. Tama igitur est animet nostre eXCellentia , ut unica ipsa mirabiliter formas omnes representet exerceat atq; suppleat, di cum sit incorporea, substat iamiacit corpoream.
Sed studiosus veritatis adhuc rationem ci ob
huius requireta. Probauimus enim esse,nonio mutatamen cur ita sit,ut anima nos r3,quae spi nostra essinus est, dum corpus informat, corporeum fον iactauquod eius naturet repugnaro vidςb '. uppleatitur,cum angelus,etsi uniatur, id facere non vos,it 3 Haec redargutio ultima grauissimae se huius disticultatis resolutionem e X poscit. Pro qua aduertendum, animam nostra modiam esse inter angelos dc reliquas formas m ateriales: nam separa ta,& spiritalis est cuangelis,quanuis angelus integer st sua sub silentia & natur deo angelus non coniugitur corpori, nec potest esse illius forma, sicut nostra anima,quae pars est hominis,ut siperius non semel dictum est. Cum alijs igitur iarmis conuenit anima nostra, eo Psubstantialiter informat corpus,dissere autem,eo quod subsistit in se,de a corpore nopendet. Quare anima nostra immergitur materiae cum materialibus formis, neque omnino separatur cum angelis,sed in utra-runq; cofinio posita mediat,dc utrasq; participat, quas ut superioris & inferioris hemit phaerii horizon ossedit, atq; adeo ad angelos collata pura potentia est, ct sicut ma-,nostrateria in genere intelligibiliu lib. 3. de Antia mateX. s. I Isin et s. tamen ad nos col- miam relata actus corporis est lib. z. de Anima stilia di cap. a. de r. Hinc pendet difficultas,hinc ues λetiam dissoluenda : eκ eo enim quod est inpotentia respectu superioriim,ut intellige tias de angelos respicit,habet quod sit actus respectu inferioris corporis organici,& Ω-ciat
564쪽
ciat vivetis .eXerceatq; omnia opera vitae:
quia ex hoc quod est potentia ad superio ora, consequitur,ut actus sit,ut ad haec inseriora se vertit,& prima sit& potissima omnium formarum,quae omnes alias formas supplet quantumuis materiales S diuisibi is
Ies, quia virtualiter eas omnes continet, &cum coniungitur corpori, eas eXercet primu enim in unoquoq; genere causa est cxterorum,quae in eo genete sunt lib. et M taph.te X. . & non solium adfert existenistram aliarum formarum, sed etiam essentiam supplet & costituitaquod quidem eN-celletius praestat, quam ipsae per semetipsas se praestitissent. Ergo ut semel dicamus cauda roti sa est,quod anima nostra, licet sit spirituatim lis & incorporea,est tamen pars naturae humanet,& non integra natura, ut angelus, sed actus est substantialiscoeporis. Nil mirum erit, si ex tali potentia S tali actu resultento tam mirabiles effectus Nςq; enim quaeredum est,cur ex corpore & anima fiat unu
lib. 2. de Anima tex. r. nisi quia talis est
natura coniunctionis actus cum potentia,
7uod potentia non existit, nisi per actum lib. 8. Metapli. teX.i6. qui est ultimus illius libri i quod enim est in potentia, fit in actu Nec oportet aliud vinculum quirere, sicut in ijs, quae penitus sunt secundum potentiam diuersa,aut secudum amam aduersi, qui, ut sematura sua non sunt concilia. bilia: agens enim unumquodq; potentiam . ad actum mouet. Rationabile igitur est, ut anima nostra omnes alias sormas suppleat:
ruta quatenus secundum esse est inde penisens a materia,exercet actus immaterialis ordinis,nempe intelligendo, volendo, &c. quatenus vero sorma est, quae communicat
materiae secundum esse,amis est corporis, ct formas materiales supplet , corpus lasemando & figurando i atq; adeo sicut superiores actus intelligendi modificatur modo essedi in corporeota inferiores eleuatur eX ait independentia ad corpus:& hoe est animasse habere perinde ac figuras, quarum priores sunt virtualiter & in potentia,p steriores autem formaliter & in propria sorma. Hi ne iam patet, quare anima, spiritus cum sit, corpori uniatur,nimirum quia p tentia est in genere intelligibilium S actus in genere sensibilium:estq; pars naturae humanae & actus corporis physici. Et patet etiam,quare taciat corpus & mistum, nimirum , quia est actus corporis, quod dum actuat & informat,alias omnes supplet sormas, cum in uno composito substantiali non sit nisi unica forma, ct illa iit aliarum virtus &supplementum. Vnde patet in forma ad hanc tertia par- Siluitur tem secundi principalis argumenti, quod argumen
anima nostra formaliter nou resultat ex te in , iuia perameto elementorum,sed sapposito ac- aia nostracidentali temperamento ab actione eleme- faciat mi toru proueniente,ut corpus sufficienter di- suram sponatur suis organis & instrumetis ad ammae rationalis inductionem, ipsa anima rationalis statim introducitur, di supplet modum illum substantialem , quem lib. I. degeneratione ad mistionem necessarium esse ponebamus: sicut enim supplet forma corporeitatis, cum ipsa corporea non sit,quod maius mysteri u erit, si eadem rat one suppleat modum illum substantialem mistio- At drinis elementorum Certe ex hoc quod anima nostra a tirat corpus,haec omnia prouenire possuta quo enim modo vegetatiuum& sensitiuum in intellectivo continentur, ita quoq; corporetum S temperamentum a. ., illud substantiale elementorum. Non enim hoc maius habet miraculum, neq; maiore inuoluit repugnantiam: nam si anima intel . ilectiva,dum unitur corpori, sensitiuum &vegetatiuum facit, cur non etiam corporeum & mistum constituet Prosecto sienatura comparatum est,unam quanq; formarum virtute sua continere imperfecti
res & inseriores se et atq; adeo dum quaevis formarum materiam persicit secundum diis uersos gradus & ordinem persectionis, pr intelligimus materia priias esse perfecta,ta secundum inferiorem gradum,& secudum dispositiones , quae illum gradum inferiordeonsequuntur, quam secundum eas dispositiones , quae persectiori & summo gradui accommodantur. Id igitur est , quod dicit Aristoteles lib. a. de gener. animal. cap. 3. sensualem animam recipi tempore prscedenti rationalis animς receptione,& quod non simul fiunt animal S homo,neq; animal & equus. Ideo nostra anima dat esse
corporeum , quia corporis reperit dispositiones .esse misti conseri, quoniam inuenit elementorum mistionem & debitum temperamentum. Ita etiam de vegetatiuo,sen
stivo de caeteris omnibus aliis gradibus est plutosophandum, quos omnes una nostra smplex dc indivisibili s anima consert:quia illa una multiplices sormas virtute cotinet,
565쪽
quas iuxta varietatem correspondentium sibi dispositionum varie Sc diuerse exercitati Sc ut praeintelligimus praecedere dispositiones ad inferiores gradus,ita quoq; intelligendum praedicata inferiora dc impersectiora communicari: hinc igitur homo capax sit quantitatis &figuret corporeae atq;
dimensionis aeterorumq; accidetium cor poralium,quae anima rationalis secundum se sola minime caperet aut admitteret , nisi medio corpore,cuius est actus.
QVAESTIO An homo medio semine naturaliter generetur, an solum. supernaturaliter per. b. b creationem Quam, Vario demum in hoc secundo argi quoa isse Minento petebatur,si generatio homi-
csidopria nis naturalis sit quando anima nostra suis ripa pra actionem naturae habeatur, quoniam umreto non generabilis, sed creabilis. Breuiter ad Meritur, hanc dissicultatem respondi supra in pris bonit - mo argumeto ad finem secudi nodi elui deinis strenu nunc autem eXpressius oportet rem aperiatis tra- re. Non igitur debemus esse contenti doiat alti. ctrina generali,quod naturalis sit hominis generatio appetitu Sc naturali inclinatione materiae,sormaeq; rationalis natiua unione . cum materia, sed pressius S particularius agendum,& eX parte dispositionum ipsus agentis id enucleandum est,ut constet,quis fit intrinsecus terminus,ad quem hominis Rationes generatio attingit. Na si solum homo pr dubitas. duceret dispositiones accidentales, proseis cto nonsubstantiam,sed accidens produceret,atq; adeo non generaret, siquiὸem generatio ad substantiam est 3 Si autem homo solam faciat unionem animae rationalis cumateria,sola faceret relationem unio enim
relatio est quare neq; sic homo propria hominem generaret Si autem asseras, hominem materiam non facere quia est in generabilis Scincorruptibilis neq; animam rationalem quia creatura solo Deo attingere tamen ex vi dispositionum ad uniemdam animam rationalem corpori humano difficultatem habet: Nam qua via anima nostra, quae a Deo creatur, ex vi dispositionum in materiam sine eductione ab ipsa introducetur Et homo qua ratione atti get ad esse animae, quod iam actione Dei comparatum est Grauius enim dubium est, quo communius est de nobis familia
Principio certum est ex ijs, quae saepe di- DEH-Ni,hominem generare hominem naturali- tionis refoter de unmoce, non mimis, quam equus Lim. equum generat:quod indubitatum est,atq; apud Aristotelem a controuersia alienum ut lib. . MetaphysteX.a . dc 28state in quo,cum sit communis omnium Philosi, phorum conceptio, immorandum non est. Deinde, ut certa ab incertis distinctius se- Gonorauia paremus,ad generationem non es opus, Ut tu narura materia generetur,neq; adhuc Vt formam lis, no rese fiat. Itaq; ad generationem naturalem mi hnon requiratur,ut partes producantur,quia Gu reen dealbans notum est non facere parietem, raret nec facit albedinem, nisi per hoc quod iacit album: nee calefacies facit calorem,nisi fociendo calidum: neq; equus generat forma . 'equi, nisi generando equum. Quaresso mae omnes,tam accidentales, quam substatiales per se subsisterent, vere dc naturalia ter fierent actiones, per hoc et actionibus naturalibus illae formae ipsis subiectit coniungerentur. Sic igitur in proposito de homine philosophandu: neq; enim noua alia philosophia in hominis generatione indaAganda est praeter illam,quam in alijs rebus ponimus,licet modus sit diuersus,propterea quod peculiari ratione anima hominis subsistens est de a solo Deo creaturi tamen . ut anima est actus substantialis ipsius corriporis,quoad introdu ction E dc unionem eκvi dispositionii ab homine attingitur. Proauo tertio aduerte , quod cum anima no nostara subsistat in se,intrinsece,directe dc Pri trea Deo, mario a solo Deo causatur Sc terminus est oe alit rcreationis: tamen ut corpori unitur tanqua a ter
actus substantialis eius,ab homine attin - ω atri itur essemue, Se directe inducitur, Sc ut sic. iii terminus formalis est generationis: quoniahomo propria sua actione di humani seminis Virtute eousq; peruenit ut materia sum cienter dispona t,& subesse faciat animae rationali,& hoe tandiu laborat,vi materia organice dc lassicienter illius sit capaκ. Quare in uno eodemq; instanti anima rationalissimul tepore Sc ab homine Sc a Deo producitur: sed diuersimode, quia prius natura a Deo creatur, dc per creationem anima habet suum elle proprium,in quo subsistit,&ad quod, ut in se est, creatio terminature at
566쪽
posterius natura homo vi te se ius M. Diistit ad idem esse a Dimae, non absolute,ut est in se , sed vini funditur & coniungitur corporuatq; adco eadem mma seciuidum rem terminus: est a m Do percrcat onem, & actionis hominis per funerati QDe sed formaliter diuersino de se habct, qui creatio ad anima ut ui se terminatur qua via creatione sit anima, sed homo factus noest ' eteneratio autem hominis ad animam, ut in corpore est,terminatui quomodo humo genitus est inima tam inito 3. sit ablo-lute sed in materia quoniam Hlud
esse animae in materia, quam praeparat, Vt anima inducatur & substati aliter unita ponatur. Et hoc igitur non eq=omine cooptari creationi Dei, nisi remote di extrinse-cῆ,quia non attingit ad animam, te Nn
in aliquo subiecise collocandam, quatenus disponit homo inateriam sufficientem iri inducatur forma,qua sit alio homo g nctanti similis. 3 in pyri cxpcr. Phi 'hantur qui dicunt homiη n . incoplete
destinatum homo auis in n0'rdinatur 'eq, amplius per se sacere potin , quam mate iam disponere, corpus ad receptionem ranimae intcsς stim orS re, animamqi,
se fecta esst,etiamsi ulternis ad animam non pertingat , quom δm id iam cum Vteris ad Deumi pertinet. q;mm amyagentia nyturo sa Ount, i m. 4 ipsa ιρο- hedri ctat sorinas tinis sunt ps cere, sed du-t lareat eas. ponerem cbpostq VI ID. -Mς- raph. loco citato id autem qua omnia entia in guneratione faciunt, quicquid sit forma,siue crotur,sye educaturno est
luti causa fecit da virtute seminis emissimateriam praeparat, ut causa ipsa prima an mani cr et,quam cois ori edi vi iiiiii, ζψο- vis infundat, . Vide ,quomodo finis actionis suo prin-ς pio respcindet , di eisecius pr0ximae suae causae asiimi vir, S homo genitus generati homini simili, euadit, ct homo in calalogo naturae potulur,& cum rehu, naturalib' collocaturZ lib.7. Melaph. te N. 7. 2 d. S et v. LX vici tui naturae actio hon in is m ne ratione pei viam semini, quod virisscst materialis,coi porca & organica homo veneratur dependenter ab organo corporeotadeo liac virius non transcendii usoue ad animam intellectiuam, xi in se subsilui, quia visc, immatera lis cst S ab organo corporeo inde pendens: ergo secun cum veram plutosophiam haeretici In est,&in peripatetica philosophia eric neu, quod homo virtute seminis animam rationalem in se producat, sed tantum coniungit naturaliter,ct ita liomo naturaliter generat hominem. Et scioli desinant iactare, quod in hominis generatione ordo naturae turbetur: quam madii nἡ usi servatur,ut dictu est. Ex his habes,sume emitu virtute animae rationalis, n9nt e attingere ad animam
in te ed modulam cNplicato. Quod si redarguas, Pla=34 va corporeum est & materiale,tamen qui ῆSit v tute lumnis inteluctus agentis auangit ad speciem intelligibilem di immateriale supra lib. 3.de Anima cap. 3.quaest de i alellcctu aginie) ergo licet semen ina eriale si di organi vin ,, tamimae est villi' metuum, poterit attingereati animam rati valem producedam in se ' ne& sub tibi erredarguimur, t omnia constent &aperiantur.Faleor igitur,pla antasmata materialia esse, ab ii uellectu tamen apente illustrata S gilium pia quidditatem se latitanieluiiuellectui possibili os edere, atq; in ipso species intelligibiles & immateriales pro cere quae loco citato e Xposta sunt0 Rx sente 'humanum directe non agit in virtute age MD, HI In Rimalis: quonia.homo quas uis Seniret in virtute propriaeso ae immaturialis,quae est anima rationalis,tamen ut generat,materiali lar g no VU-tur, sicut ad videndum S audien quin Ideo ut deuerat homo, amma non supergrς ditur materiam , nςq; agri A in malerialis est , sed in virtute;lbu, , ae materialis et .iwhas virvut ciuiu semctipsa contine 2 m- Virtus seis minis i u mavi non transcendit ad anima intel-lictuam
567쪽
uoluit id est,ut refert actionem animae vegetatiuae: ut sic enim anima intellectina , licet sit simplex & immaterialis, tamen virtute cotinet omnes alias formas eductas ct materiales,operationesq; organicas illa ru, S ita ad modum illarum operatur:& non
minus perfecte & proprie anima intellectilia vegetat & sentit,caeterarumq; formarum unia exercet, quam si reliquae praesentes adessent secundum rem,& proprias operationes secundum semetipsas exercerenitas minatio ergo naturae,opus est anime humanae,tamen ut vegetatiuae munus, per Orga num corporeum eXercer. Vnde soluta est in statia, nani animae intellectivae virtute se. men emittitur: tamen qua vegetatima est ct materiali organo utitur, sic non transcendit,ut ponat anima in se subsuentem: phialasma autem non agit in intellectum possibilem,qua materiale est, sed qua illustratu
intellectu agente intelli bilem quiddi ctrinam i S.I ho.didici loto ei ui Seme -- tatem in se ostedit. Quod si adhuc vigea , q. ρο.& i ii &ab Aristotele lib. e. de
manum Semen humanum disponit ad imam in- . -
quatenus tellectivam,ut intellectiva ess,dispositi eadanima necessaria:ergo agit in virtute ilitellectivae pone tam animit quod S S. Tho.videtur asserere
' animam disponat dispositione, 'ae neces rsario attingat & trahat animam rationale, i tu, mnon tamen formaliter ad intellectivam , ut mistiti si- intellectiva est S in se subsistens,sed ad in miniscua tellectivam identice ct realiter, ut in se da unus pore ponitur: quia uno modo anima no- ad mlesie stra utitur organo , ct se attingitur ii semis Elara arine alio modo ut intellectiva non utitur odi maaraia
gano, ct ut se a Ieminis vi non attingitura in histo enim modo non cadit formaliter&re duplicatine sub dominio.& iure seminis, quod cum virtus sit corporea , directe rerer se non attingit ad animam vi subsistentem,sed ut actiis est corporis. Nolo dicere. quod in generatione hominis terminus nust anima intel pectiva,quae actus est corpo ris, sed quod ut intellectiva non attingitura virtute seminis, quae duntaxate ὀ peruenit ut animam intellectauam uniat, quae simul ct vegetatiua ct sci sitiva ess. Hanc do
. . necesiua Dotem. q. 3. aris ad iri REs 5 de emo Car, hoc argumento probar animam inins iniissiadis uam virtute seminis generari: quia licet auit ae dima ma intellectiva,ut intellectiva'& iminate- ' :ML sialis est,forma st, tamen est actus corpo- heriaitima Opo huius trita ponderanda 1
Nec alicuius momenti est quod contra hoc insere basidi,videlicet hominem solam miris, noulationem generare di quoi sani ad vivone Hisma Irianti animae ad corpus virtus seminis attin teriae tagii,si tu ident vi dictuini es agentilam na- fmae, turalium D M. es paries,sed totum sa- tironus
ctiua,reduplicatiue & formalit et sumedo, . rarae G est. Aliud enim est dicere, quod matή- ῶσακω rialiter & identice, ut re duplicat conditio-
modum nem generantis, in virtute intellecti u ani- exercredi maestat hominis generatio .aliud est, quod munus 'in virilite intellectit irae, vi intellectiva est, mari. om specificatiue fiat seminatio.Neq; hoc imitii rnia iv - est peculiare in vegetatiua quia & in sensi-mine re tiua ide reperiemus: intellectiva enim alit unica ani ma est qua semimus , cum non habeamus mariti, nisi unicani animam.& illa est intelle atnalem sed ea non sentimus, qua intellectilia Est, cum sentire organicust, quia intellectiva anima ut intelleis rua,non est organica hi bet ergo anima nostra realiter de de facto Organum, quod tamen sormaliter non Exigit,ut intellectivi est. Ex qua doctrina pEOcipies facile, qua via semen humanum ad
umo, T dam,su relatio es de haec accis dens est. Si r sterior ipsa labstantia huma- mine exis. produm, in ipso toto fundata , quae tonitur. Yd partes termatiatur. Alitra est vitio sub sta nitalis,quae unitas appellat ut, siue umofundamenta lix. quae nihil aliud est, quam causalitas scirinalis β actualix ipsius anime ii corpore ad lianditerminatur genera-ilio nihil alivis est, quam ania mam date Q. Mimaliter S u aliter subiecto corpori. Et cum potentia inxistat peractum, aetias ct substantiali Od hoc esta divlubstantiade terminatur generatio, non ad i, Vmonem,quae relatio est, sed ad mlath in lubitantialem , siue funda entalem via, o nem: homo eigo est terni miis,gratia cuius, Q ianima vero terminus quo: &homo gen
rat totum hominem categorem auce, non
talae totum homi siem sincategorematice,
568쪽
id est, totum, & no totaliter,quia totum g nerat, non tamen singulas partes: sic ei lini Logici breuius divissent, sed rem omne n5mmo in explicuissent tam exacta. Similiter non mi ineratio litat cotra doctrinam nostram quod in haene nodit postrema parte inserebatur, nimirum in suu e se iteratione nominis soliam fieri es Ie acciden- accidensa tale,qua tenus materia disponitar ct m pale Hsub ratur ad iam a non tamen esse substat tale,st utiale quod ad veram generationem requiritur: eriam. Nam homo virtuti: seminis non tantii ma teriam accidetaliter praeparat,sed formam rationalε inducit,quae substatiale est e con- nrt: ideo generare dicitur propri & vere,duia dat primu & substatiale elle, quoniam facit corpus humanu per formam substantialem existere: ideo si homo dat corporicietium substantialem,esse substantiale generando iacit. Ut
DUBIUM An dispositiones quae anima induc ut, ipsam praecedant vel sequantur
ET si urgeas, Nemo producit accidentia
alicuius formae, quin producat ipsam sormam: ergo s homo producit accidentia& dispositiones ad anima rationalem,pro ducet quoq; ipsam anima rationalet Disfiacultas ista implexa est,de qua super S. Tho
me dictum est: nuc vero breuius & tortasse distinctius atque verius. Accidentia igitur quaeda sunt,quae animae nostrae natura velut proprietates consequuntur,qualia sunt intellectus & voluntas,quq animam comi tantur & cum ipsa comproducuntur, ideo a solo Deo, a quo anima creatur, ipsae cDnereanturict de istis verum est quod assumitur, nil causare ista accidentia, quin etiam animam producat: imo ex eo quod anima a Deo creatur, ista accidentia a Deo con creantur. Alia sunt accidentia alterius generis, quae scilicet ab homine fiunt in ma-xeria,quae per ipsa praeparatur ad receptimnem animae rationalis de quibus in prs senti disputatur & locis citatis apud s. Th. de quaest. de spiritualibus creaturis arta 3. adeto.& quaest.de anima art. VJ materia enim non est capax formae , nisi ut vest,tur accin
serae accidentia nosunt uni ordynis. dentibus , per quae appropiatur & accom- modatii rad formam hospitandam. De his
igitur accidentibus, quibus corpus organse Zamr, praesens est controuersia', si ptaec da iit animani rationalem , an sequantulisi
dicat praecedere; praefuisset quoq; alia
ma ante animam rationalem, super quam
dispositiones illae ad anima fundarentu
atque adeo ante animam rationalem alia
praefitisset forma : si dieas, quod consequuntur, deberes asserere , quod illa accidentia fiunt a proprio agente illius se Qquare sequitur, quod si homo producit accidentia , producat quoque animam rationalem, quod semper negauimus. Re- spondetur tamen , quod iri productibne iacto 7 pro illorum accidentium duplex ordo consi- du ne derandus est,Vnus naturae,qui &'intentio. adci I 'nis sue persemotus ordo appellatur, & cum attenditur secundum rationem causae sor- malis . finalio aut efficientis: quia finis est qui primo ab agente intenditur: finis autem ab agente inferitus, re. idem est cum sorma lib. S. Phyctex. o. Qua ordinis consideratione accidentia, quae pereecth disponunt ad Armam &'inducunt semmam veluti ilum a dispositio, simul sunt
cum forma, quani necessario consequuntur: prius enim est esse substantiald, uani accidentale , δ' accidens substantiam supponit, in qua se t esse enim secundum quid accidentis praesupponit esse simpliciter substantiae , nam in toto composito subiectatur , ut diximus lib. i. de generatione loco ei uiri Alter ordo in generautionis, qui est secundum is equutionem &iste se tenet eκ parte materiae , ut a causa materiali aliquid init de potentia in actum. Iuxta hos duos ordines diuersimo- Accideis de loquimur, ct satemur accidentia prius ria prius, esse, aut posterius: Nam cum tarma ma- c poste-gis si natura , quam materia secundum Πὰs fr- priorem ordinem' naturae, prius est sor- ma amerma, quam sint accidentia, quia magis est simiae. intentat secundum autem posteriorem Ordinem generationis, accidentia, quae praecedunt, vi dispositiones , materiae q. prae parationes , prius sunt. Rursum si ordine temporis dispositiones in re considerentur, sin ut tepore sunt cum sorma:quia xt 'rdispositio ultima ct persecta simul est cum forma i secus est de imperfecta dispositione,quae tempore multo antecedere potest. Si autem consideretitur dispositiones m ultime
569쪽
ultimae &persectet secundum intellectum,
se praeintelli tur praecedere eN indigetia dc necessitate materia: quoniam accidentia secudum ordine causae materialis via exequutionis forma praecediit sue in re, siue se . cundu cointelligentiarid eium,quod prs p aat,anteire lebet.Qtiocunq; tamen Ordine sue intentionis, siue eNequutionis cosa derentur non tam E eN parte materiae,sed eta parte formae sic semper accidetia formam sequuntur sicut effectus suam sequitur causam: resultant enim accidentia in unione formae ad materiam,& in ipso coposito materia di serma recipiuntur.
Te xii Quare qui dicta sunt clarius resumamus
g distinguedo tempus in v erum,siue reale didi- imaginarium, siue secundum nostram considerationem: Realiter igitur secundum te. Pus Verum accidentia simul sunt cum formariameia formaliter secundum considerationem teporis imaginari, accidentia prius
Lot, eri hoc solum quod praeuitelliguntur
disponere S praeparare.materiam ad introductionem l orni ae . I Iis habitis, omnia consentiunt, & quod accidentia ex partem teriae per coimelligentiam praecedant, ct quod e parte sormae sequantur: nun quam tamen sunt in nuda materia , quoniam in toto compositoi 't proprio subiecto recipiuntur. Costat etiani, d,quod producit acςidetia, producere sorma: intelligedum de accidetibus, quae sola sorma conseuuntur, non de alijs,qui in coposito sunt de praecedunt, non ut producatur sorma in se,sed ut inducatur in materia,& fiat totum,in quo illa recipi utur accidentia.Quare non probatur,quod homo producat animam rationalem in se:nam pr cedentia ac-- cidentia, formas,quae etiam antecedunt anitici am nostram rationalem ,supponunt. Hic divitie sufficiat pro secundo principali ar-- mentoria a lib. I. de gener. c. .&ua recQ-i gnitionib' illorulibroru apertiora sunt,&dabitur fortasse occasio hic susus tractassi.
An anima separata operationem. ' habeat propriam, &quM.,
parari contingeutficiun quam operati nem habeat separata, ex eadem doctrina
non constat din testetur, anima sine phantasmate mlut intel igere. Secundum est, Amulta & violenter ad corpus tr heretur, quod eius iunctioni ad intelligendum im- Δψου pedimentum praestat Demum linoratur, , ii ar quosne ad corpus veniat de ad que usum, ct an propter animae commodum, an pro- -
pierapsus corporis Optarern equide,pro N bale hui' terti j dubi j dissolutione a Philosopho mus quod qui omnium opinione ingenio fuit prista derii simus dissicile lioc argumentum elabo- aiasipa-NIu haberemus, de assabrὰ sculptu. Des, rat ope aderamus igitur hac in parte Aristotelis sen innesic, tenuam: neq; enim constat quid senserit, Utiquoniam non habemus librum,que de amma separata scripsisse, dubitandum non est, no solii quia promisit,sed e tia quia S.Tho. . opuscul. I 6. dicit se vidisse,sed nondu traia latum: probabilis ergo locus est coiecturς, ipsum de anima separata quidpiam dictal sal a doctissimis nanq; hominibus accepimus,aliquod opus animae immortalitati dicatum ab Aristotele fuisse riuod tamen indiligentia hominum obsolevit S antiquatum est,& tandem abolitum ad nostras noperuenit manus. Sed dem', ipsum aut moris , te praeuentu, aut incuria, aliave causa de statu separatae alae nihil memoriae prodidi me, non sit statim conquens,anima de Aristo et telis sententia separari no posse:ab autoritate enim negative infirmu est argumentu.
ipsius igitur dictis quod probabilius &secundum peripatetica philosophiam con- in m
sequentius dicamus, prius in genere,deinde it,odo in specie,ut a comunioribus ad speciali ora estauta. ordine doctrins procedamus. Prunu omnium ut breuius agamus, ct ne cogamur aupra in hac disputatione habita sunt,
erius lib. 3 de Anima enarrata, fasti- . vi I
diose inculcare ex his locis accipiam' animam humanam,quadiu in corpore est,nihil prorsus intelligere, nisi habitudine ad phantasmata , sine quibus neq; species acquirere, neq; acquisitis frui valet. Mox animam separati posse , Aristoteli fuit certi se Aia si pasmum,qui cognouit animam nostram im- rabilis. materialem & subsistentem esse,ut sat multis insuperioribus demonstratum reliquimus, & lib. 3. de Anima cap. I. teX. I . &I s. per se in ordine intelligibilium S sep a. ratorum collocatur. Vidit igitur ad illum ordinem posse peruenire,atq; subinde acu tissimus
570쪽
tisiim' Philosophus intellexit otiosam esse non pollia,cuin adeo abhorruerit otiositam tem,Scvnumquodq; essi: propter sua operationem viderit,aperteq; M. Me Aminat . I 2.52 I3.affirmauerit,quod si separara opera; ionem non hab otii tui qua contingeta corporeaeparari x sed ii sib lumas eXdo, N: trina peripatetica,atauim nostra separa .urribb bilis eli de lententia Axiit. lib. 3. de Anima
cap. I.&z.&locis aliis citati L: ergo lateatur nobis Aristoteles est necesse,operationem
habere animam in flatu separationas. et nii, , Ilain coimuum dicta sint,& in praesi, limustia dium corum, quae dicemus, adducta , quae incoim. sumi sthola Aristoteli, une ulla os semi uersia. ne recapicnda, Sed in pu cuuxi magnani. profecto habent ambiguitatem,S petenui disputatio iii perina atq; eriposita sunt: ma Ni mecum hac in partei D, destrat Aristo, teles, & Qua sententia propter caus/ iniqtio huius terti, argumenta λdductas non stet:veri senili ter tame indaris,qua super', sum,mdagada sunt. Qvqrim' enim de ope n ' ratione an iux separatae & modo eiu ,qua P eoniectare licebit ex ipso modo ei sei dux emni sicut operatio indicat ei l entia, vel Mim 'ti essectu, i posteriori monstrat propria cauri
re satu, ita vice versa ei sentia a Priori manii da stam faciet operatione, vi causa ima in selut M a & declarat ei sectu. Hactenus ab operatio ne aruio xxssentia in ostendimus,nuc a dericlaraia A manifestata et lentia notirae animae,ipsius est ap tenda es in statu leparationis demolixauda operatio. Recurru enim discursus: tale nairi; nouimus estu nua,quam Dri tu est operatio: nunc autem ab ipsa ellen--o. . . ua explorabimus dc eripentimus Oppram h Onc. Peculia Iς 1griur animae rationali estic Q duos habere modos essendi, tuod saepedi'Nimus: est enim coluncta corpori, cuius est
actus substantiali si est praeterea separata a L. I/ corpore,quia subsistens an propria exiliet ιδ --ua haec superius latissime & susis, me e κ' posita sunt ergo duos habebit proportio- atos operadi modos,ut animae in corpor
erustenti respondeat operatio intelligendi per conuersionem ad phantasmat animα autem separatae correspondeat opeiari &intelligere separatim per conuexsionem adita luperiora: oculus enim S intuitus animae nolirae in hori Eonte eli tu periorum ec infe riorum , Vtraq; igitur conuersione ad diriuersa confriciet.
nia in v nuquodq; Operatur sicut est in acta Dra Δο - notissima & receptissima est proro luto bus mo- sed anima nostra A ristoteli nue cisii,uncta, iis I acia nuc separata a corpore est coiuncta pom- esitur lib. 2.de Anima c. i. Sa. te parria vcto ostenditur lib. 3. de Aia c. I .d 1. de vituli moduexistendi significat S declararita. i. PhysteN. 26. lib. ia. Meta. tuκοῦ i6.3e. I dergo in Nin Aristari utroq; statu iuxta inoda ipsius status operabituri ut in corpore, sicut tu a ctus corporis per ordini ad pirata linu ta intelligit cie parata ame, vi a i orpore ab a turtur,ita a corpore abioluta liberali; cbuersione ad superiora intelliget. Comitiata potest haec doctrina vere peripatutitur quia .m Via,dum ala nostra corpori iniungitur non intelligit,nisi ut est in potem iaJad abstrahendue X phantasmatibus dc sui sibili bu : quod animae propriuest,eo laturaia liter pars est hominis ec actus corydris,cui coluncta Operatur, ut in potentia est lib. 3 de Anima redi. i i s .et s. inde aut E ad im- materialia non se extollit, nasi discuisue de coisse intelligeta: tamen ea non penetrat, neq; distincte cognoscit,quia species, quas habet, a rebus sentibilibus sumptae sunt, Semhil in corpore intelli pit,nisipphatalmata sensibilia adducatur. Recte igitur diAit Arist. pr dictui eηtibus, et anima vi tabula rasa eii Ain potetia, atq; adeo intelligit se sicut intelligibilia cucta:quonia perfeci tua ipsius ammae sui Dedum eiu a rebus per senusuum phalasmata: at cum separatur,delinit esse in potetia respectu sui, remoto EI; corporis obstaculo,iit sibi presens de in actu se Obsentiti per sua essentia intellige,,quia immateriatis est& de ordine superioru: ideo limpia secundu modu pro tu ipsius amme resultat species per conuersione ad superiora ,seperiorsiq; instuxu in ipsam, no solum ex communi uniuersi ordine,sed ex propria etiam aiae naturae quia ille modus naturalis est, etsi nun soriaste naturalis sit, quatit con iunctus: de quo statim dicemus, ct S. Tho. quaest.de anima artaro. Quo sit, non solum P a n unumquodq; agere inquatum est in actu, stra astu sed etia naturale est agere per modum suae Mese. substantiae et merito igitur anima nostra secundum proprium eNistendi modum cognoscet,nempe in corpore dependenter apliatasmater separata autem couersione intuitus ad superiora,& secundu quod iam in