장음표시 사용
101쪽
Divinitatis Meditationem. Taistus omnium minimὲ ad Sapientiam immediath subservit, & infima propterea sede conten
Ia. Sensium adhuc non levis laus, sed praecipue Tactus, reliqua est; puta, quod Uegetativae partis operationes ab iis, si non
omnino, certe ex magna parte regantur& dirigantur. omodo enim evidens est Respirationem a Voluntario motu adjuVavari, sic, si penitius scrutemur, eandem totaliter ab ea pendere non obscuriὶ deprehendemus. Videmus in deliquiis quam intermortuast dum languet Tactus. Videmus inter semnum, si quid eidem obstar, expergisci Animal prae contentione Naturae. . Non possumus dubitare quin Cerebrum Tactu fruatur dum sopitum videtur, quandoquidem Somnia levissimis conis tactibus illud agitent. Est itaque, quam diu animatur Homo, vivus Cerebri T ctus : Si enim Cerebri usu privatus est Homo , jam non est sensitivus, hoc est , Animal. Si autem Respiratio semper a Cerebro & Sensu causatur, consequum est etiam illos motus, qui a respiratione pendenr, omnes a Cerebro &Sensu proficisci. .aa- sre & Ingestionem & Egestionem vesco-mur , & Concoctionem & Expulsionem E
102쪽
ventriculo; &, verbo, quicquid ope ne vorum fit. Q d autem si aliquis a Natura institutus in usum Animalis motus qui a nervorum agitatione non descendat, necdum mihi patet. Sive autem in universummotus Animalis a Sensu oriatur, sive non, certe illustris ipsius portio, etiam ad Uege, lativum gradum spectans, nativitatem ab
UHuptate Sensuum in genere , scialiter de ea quae est secundum
a. T haec quidem hoc proposito de- Iaduximus, ut Voluptatum quas
Sensu agnominamus, & Finem & Pretium indagemus. Providens squidem Architecta Naturae Sapientia, Animal, sine pulsu aliquo , ad actiones necessarias coli. tinuationi ipsius desidiose accessurum, stim istos excogitavit, alios dolorificos, alios suaves. Cumque Conservatio penderet ab
103쪽
Statera Morum eo, ut & quae vi musarum hosticarum sive extrinsecus incidentium, sive ipsi, propter Principiorum ex quibus natum est, contrarietatem immanentium) derasa vel debilitata forent, seu restituerentur seu confirmarentur; & alia , quae vel perpe-Yam ingesta fuissent, vel utilibus adhaerentia subrepsissent, expellerentur; Irritamenta quaedam, quae,commoda affricatione ad organa sen sationis, neruos ad admissionem propiti rum . Vel ejectionem nocivarum substantiarum cogeret, ad in venit y & alia,
quae ipsum implendi & displendi corporis
motum gratum redderet. Hunc actionum florem, Voluptatem vocant; adeo mani
festae in Appetitum Animalis ossicaciae , ut mon dubitaverit Aristoteles pronunciare, Stultum esse quaerere cur quis velit delectari ; tanto tamen apud rigidos odio, ut omnibus eam conviciis proscindant. Sed hi, ni fallor, Authori Naturae injursi sunt. Σ. In tanto discrimine magnorum U- rorum, nostrum est ut, quo modo Voluptas ipsa ad Uirtutem sese habeat, exquiramus: Scilicet an Virtus aliqua Voluptatem per 'sese eligere nata sit. Et ex dictis indubitatum est Uoluptatem non posse sic appeti ut non propter aliud appetatur : Neque enim
cum rationeUltimi Fipis toties & proposi-
104쪽
i ta& examinata consisteret, aliud non pro- pter illum appeti. Sed . quaeritur, utrum Voluptas intendi possit tanquam Medium ad hunc Ultimum Finem, vel tantum motis db admittatur tanquam comes Achionis, suare qua Achio non possit perfici. 3. Et statim ex ipsis evolutione quaestionis manet manifestum, eam tanquantὶ Medium ad Supremum desiderabile appe- oportere. Si enim Voluptas Aliquid est, i maxilae si Amo est, male ordinata erit Nai. tura, nisi, ex ipsa vi sedit sitae in rerum Natura, habeat Homine mad Beatitatem promovere. Idem ex proximo fine ipsius Uoluptatis seu ex effectu ipsus liquet. Cum enim faciat operationem delectabilem &iteratu gratam , palamque sit propterea
Naturae inditam, non minus apertum est ad hoc institutam esse , & ad hoc appetendam. Accedit, penetrabiliorem esse in nervos objecti virtutem dum ciet Voluptatem ; & per consequens nervos, per quos Aetiones naturales vel efficiuntur vel ad, juvantur. , magis in voluptate conniti, itaque Voluptatem assectat, aetionem perfectam quaerit. Estque proinde Voluptas aeque atque ipsa Actio quaerenda. Tarisdem Voluptas vel est ipsum scire sibi bendesse . seu t ut sic loquamur, ipsum anima-D 1 liter
105쪽
liter benὸ esse, vel dispositio Essentior consequens hoc esse , & composita ex ipsa de Essentia: Qui itaque refugiunt Voluptatem & solam amplexantur Actionem, nobiliorem & vitalem actionis dignitatem Meminentiam repudiant, & materiali mo tuaeque adhaerescunt. Certum itaque esto ipsam Voluptatem a Virtute cum debita mediocritate esse sectandam. 4. Per ipsa tandem Morum latifundia, vasto rerum humanarum aequore d ffusa, expatiari licet. In quibus quae primo OC- currit, caeterorum Finis & pretium , est ipsa Sanitas ; hoc est, Uita sana, & eXer-cirio seu culturae Animi humani opporis ltuna, & ab iis regulanda. Non itaque Athletica Sanitas, vel nervorum robora, vel succulenta corporis habitudine , vel pulchritudine , aut agilitate, aliave gratia squae corpore terminetur , praestans, Homini, quatenus Homo est, venit appetenda; sed ea quae Cerebri functionibus, &Ωientiis evcolendis , & vera Judicia in
mentem demittendo maxime servit. Haec est Sensuum Sanitas ; quae Membrorum sanitatem supra aestimatam , Ut materratim & instrii mentalem partem , in sese comprehendit. Talis Sanitas nimium ha- heri diuturna non potest. Longaevitas itaque
106쪽
itaque optanda est & conanda homini ex Finis & Ultimi sui Boni praescripto ; ctim desiderii futurorum bonorum imprimendi nullus sit terminus nisi quam Naturae necessitas figit , quando ultra vivi nota potest: Qualitas vero Sanitatis ea curanda est, quae pacandae & purificandae phantasiae maximoperε est idonea. Sanitatis propria dc genuina causa est cibi potusque assumptio; proxima proinde Circa ea Versanda est aestio. Neque difficile est ex
praeassiimptis inferre , eam oportere erialimentorum & quantitatem & qualitatem , quae ad Sanitatem supra explicatam maximὸ confert. s. Absti ahendo itaque ab iis quae per accidens comestionem & potationem coinmitantur , nulla cibi vel potionis species est vitiosὸ pretiosa vel delicata nisi qua . tenus vitiat Phantasiam , phantasmata u- nius lineae. & propaginis plus aequo a Cendens. De Quantitate par est ratio- Regulae itaque Temperantiae , quoad haec, ὲ Medicorum placitis , sed maxum E ex privata observatione 6c experientia , hauriri debent; quid gravet dcconstantem vitae cursum interpolet , quide diverso juvet , & propositam contemplationem promoveat, advertendo.
107쪽
Quicquid autem aliunde circa haec variari possit, necessum est hanc Regulam constantem tueri, ut ille sit cibi & potus m dus oui spirituali vitae exercitationi , si non h1c & nunc , certh ὸ in universum convenit. Unoe Temperantia exigit i lem subjectionem passionis, seu concupiscentiae cibi&potus, ad desideria Be ritudinis, ut in quibusdam circumstantiis ab omni cibo potuque, jussu R ationis, valeat Temperans abstinere. ἱ 6. Sicut autem in universum generali Corporis ad Animae ministerium aptitudini consulitur, sic Temperantis est in singulis refectionibus aestimare quid sibi,ante sequentem,ex hujus pastus essicacia sit agendum ; & hoc attendere, ut neque ad operationem suam vel de istu virium sit imbecillis, neque copia ingestorum deses & ineptus. Pretium igitur Alimenti ex fructu, hoc est, a commoditate quam facit ad Contemplationem vel Amonem, seu ex viribus quas sussicit ad eas in praesenti aestimanda est. Voluptatis vero aestimatio, ex eo quod praebeat vires & excitationem adsumendum quod nobis in illum finem est conveniens. Et, qui ex hoc fine & methodo comedit melior est abstinente, ex pro-Priis utrumque pensando. Abstinentiae-
108쪽
Examen secum um. nim & Iejunium, citra accidentia verbi
gratia, Praeceptum, vel Consuetudinem,& alia hujusmodi, ex propriis librata ponderibus , neque bona sunt neque mala ; sed, sicut ipsi cibi, materia Temperantiae,& ab ipsa regulanda. . Ex his de speciebus Temperantiae circa alimenta facile est judicium ferre: Ex ipsa enim dilatorum facie & quotidiana experientia in aliquibus cernimus vehementem appetitum multi cibi vel potus; in aliis mediocris, sed delicati. Unde propriae Temperantiae & Intemperantiae species immediatὸ sunt duae. Et Uitia quidem etiam singulas denominationes acceperunt: - Ingluvies siquidem cibi Quantitatem res ' picit, Guia Qualitatem. Ingluviem osten-d unt praeoccupatio cibi antequam ventriinculus sit vacuus, aviditas in vorando & nimia oppletio : Gulam, cum condimenta
vel etiam pretiosiores cibi quaeruntur quam comedentis conditio patitur. M cta comitantia & hominem deturpantis sunt fere inclinatio aliqua in Venerem indecora, & Uer bositas ,& facetiae sordidae, & gestitio ludicra, & apparens e Xcrementorum exuberatio , & ad abstractionem Mentis gravitas & desidia. Dicuntur haec
109쪽
tivo calore rapide facilis digestionis alimenta vorante, plerumque sunt avidi ciborum, praesertim fructuum & bellariorum, quia suavia sunt nutritiva.' 8. Speciale est in potione Vitium quod Ε-brietas appellatur; sed Gulae vel Ingluviei filia, potius quam species Intemperantiae; Vinum enim, non Ebrietas vel Excessus Vini, concupiscitur; & nimium ipsius desiderium trahit Ebrietatem, tanquam es inctum: Variantur autem Uirtutes & Vitia per materias, non per effecta. Nomen tamen Sobrietatis senat affectum medio rem potos, & propterea inter virtutes
collocanda est; cui adversatur Ebriositas, non Ebrietas. Consistit autem Ebrietas in eo qubd Homo fit Bestia Rationalis hoc
est, ut utatur Ratione ut Serva Passionis, Non ut imperante. In eo itaque consistit hoc Vitium, non ut Homo perdat Rationem , sed ut ea abutatur. Turpitudo enim
Ebrietatis est in desectuosa Actione. Est etenim liquoris inebriativi vis in eo staquod facile convertatur in fumos & Spi- Titus calentes seu activos, qui juncti spiritibus quos in corde praecellere invenerint, eos augent& faciunt hominem ins-gniter activum circa materiam ad . quam
per illos Spiritus propendet.Unde opplen-
110쪽
tur adeb unius propaginis spiritibus vacua cerebri, ut alii Spiritus locum & vim ingendi in animum non retineant: Et per consequens non maneat homini potestas conferendi opposita, sed agitur violenter in unam partem ; dc nonnunquam non silum fertur in illam partem, sed etiam adeo vehementer , ut semet ipse a cupiti Consecutione impediat. Status itaque Ebrietatis est: analogus dc proportionatus 'statui Passionis. 9. Ex his manet aperta ratio tot inordinatainum actionum quae in ebriis videmur. Regulariter enim in qua quemque adii ne occupat Ebrietas , eam auget dc exaltat. Unde alium superbirs dc magnificEloqui , alium furere , alium ineptire dc gesticulationibus risum movere , alium lascivire saeph videmus: Alium amicitiae& liberalitati , vel prodigalitati exponit; alium lachrymis alium risui deditum facit. Est autem Uitiorum & inhonestis.
smum , quia non manet potestas turpitudinem suam celandi ; re periculossiimum, quia non habet Ebrius quo caveat mala. ' Patet ex praesitis Ebriet tem rn quodam medio consistere ; undri qui usque ad Somnum di stuporem bibunt, Gulae vel Ingluvie, non Ebrietate,