장음표시 사용
121쪽
9 a Statera cruorum dum est ex ordine ad Contemplationem, Scconsistit in libertate quam dat serviendi Ultimo Fini:in qua conditione sui didi uim
est) cedit Temperantiae Alimen rorum .Er- si enim Castitas cum addita est Temperantiae multum elevet hominem ad Contemplationem, tamen ut condistincta est & singulatim sunt comparabiles ad Ultimum Finem, ita cedit Temperantiae circa victum, ut expositum est. Neque hominum
αstimatio multum curanda est, qui ut in proverbio est) dissiciles etiam nugas admirari non des nunt. Qiss itaq; delectat C stitas, Uictos Parsimonia tanquam rius dem Parens & Custos, & quae eandem ad fructum perducat dc finem , pariter remagis attonitos teneat. Autumes Uim
tutum quae circa passiones impenduntur , eas quae fortissimas passiones comprimunt debere ceteris praeferri. Cum itaque jam declaratum sit delectationem Veneream esse violentissimam , sequitur Castitatem esse ex Temperantiis perfectissimam. Respondetur, virtutes considerari circa Desideria delectationum tanquam Aetiones seu Materiam , circa vero ipsas delectationes tanquam Objecta. Desiderium autem escae , videlicet Fames , est magis. violenta quam Con-
122쪽
cupiscentia carnis , ut patet ex eo ceddeam tollat;& qubd adeo horrendi essecius, quam sunt hominem vivum, vel etiam1uas carnes & ipsa venena vorasse praepotentia Esuriet patrata sunt, quales nunquam ex Veneris cupidine nati esse prodantur. Imb canes & alia Animalia , dc imprimis Amicos, casto amore pro suis
sese morti objecisse qudd maximum krhest quod ex Concupiscentia nascitur) legimus & audimus. I 2. Ex dictis prae manibus est Moderationis Regula. Si enim nullae praetere circumstantiae premanet, attendenda est tentationum molestia ; quae , si graviorem vitam de a Divinis rebus magis a lienatam reddat quam quae mulieris containum comitantur incommoda, subden .
da est jugo Matrimonii cervix. . Si , ex opposito, Tribulatio carnis onerosior est, in libertatem sese asserere mandat Suprema vitae humanae Dux & Regula. His
consilium dedit Gentium Magister, sive Uirginibus , sive Uiduis, ut maneant Deo devotae. Et substantialis quidem
Virtutis ratio in utrisque par est , nempe propositum perseverandi usque ad mortem in caelibatu: sed materialis extensionis haec est varietas, ut universiilitatem
123쪽
atera Morum seu totalitatem vitae in Virgine contineat; in Vidua ejusdem partem ; eis ejus quae supersit, totam 9 quae proinde differentia in juvenibus non est magna.
go non sit experta Voluptatem quam dese, rit; Uidua E contra illam sustinuerit. Ve rum hujus conditionis anceps est vis secun-dtim Personarum indolem : In una enim eXpertorum gaudiorum memoria, iis in perpetuum carere arduum efiicit; in aliis cantundem agit experimenti defectuaeSed, in hoc plerumque excellit Uiduitatis. cain. sa , quod potens sit suae Voluntatis rictim vitae conjugalis experimentum habeat; Virginum, prae sertim juvencularum, magi s dubia est fides. Clim enim quasi secretae a rebus humanis degant in .Parentum
milibus, vix est unde quis sibi persuadeat
quod lassicientem notitiam tunsiHinnani habeant, ex qua cum ratione se possint M.trimonii solatiis in integram aetatem abdicare. Patet itaque maturae aetatis oportere Virginem esse, in cujus manu tanta de
se dispositio relinquenda est ; neque seculiadum Annos sed secundum judicii soliditatem testimandam esse hanc maturitatem quamvis non minimὸ ab educatione usque a puellari petatula pendeat. . I . Sed
124쪽
xι. Sed subjicit nobis Apostoli accurata expresso occasionem alterius dubitationis ; Utrtini scilicet alia causa sussiciat Virgini subtrahendi sese Matrimonio,
quam ut severius sese ad aeternitatem paret; adeo enim diserte effert se hoc suadere ut habeant majorem libertatem serviendi Deo, ut videatur haec esse unica exceptionis ratio. Et certὸ de Uiduis fortiter premit, ad Timotheum scribens ut adolescentiores viduas demiteti& rursus mores nubere sec. Et clare innuit causam, quia scilicet defectu occupationis 'evadeban t otiosae . verbosae, sc euriose'. eircumiaeumeuntes domos loquenter quae non opor, tet. Et addit experientiam, qudd jamdam eonversae erant retrὸ Satanam. Climitaque eadem sit ratio de Virginibus quae de viduis adolest tibus,eadem deb*t cxe- My Apostoli de um de sententia,/ Hodo Virgines extra Parentum sint positae potestatem.
as. Enimverd, si natura sexus respiciatur, clarum est quδd propria salutis femineae via in generatione libe Hrum, ut Apostolus docet, .sit collocata: Unde Consecratio, qua totaliter Deo dedicantur , inter Heroicas actiones computanda manet: Heroicae autem actiones'paucarum sunt, de
125쪽
Maura orum non nisi ad inagna aspirantibus suscipiendae. Certὶ itaque viles causae, ut, quia non possint vivere in pompa quam sibi debitam icredunt, vel ne cogantur laboraremanibus, &hujusmodi aliae, non satis sunt ad amplexandam adeo egregiam sortem.Non . 'bstant tamen di sta quin haec utilissime ducant ad vera incitamenta attendenda ει menti admovenda, εcita per accidens ad effectum ipsum perducant.16. In ipso non minus Matrimonio experientiae assilescendum est, dc ex agnito in Contemplatione profectu metienda quantitas Voluptatis: Quod , caeteris circumstantiis mente deductis faciendum intellisitur ἱ in re enim multa alia consideranda
sius Voluptatibusseeuniam Tactum. Onjugali delectationi assinis est ea
126쪽
dus quidam & accessus, vel reliquiae surgentis aut decedentis passionis. Dulcedo maxime consistit in excitatione phantasiae, ex qua sequuntur in nervis praevii quidam motus, & praeparatorii ad generationem& inclinationes ipsius: praeterquam quod sint Amoris, quae est dulcis passo & generationis parens, indices. Est nihilominus radix quaedam dulcedinis in ipso exteriore contactu , quae ad suscitandos hos essectus instrumentaliter deservit; quae etiam, absque ultoriori fine , solatium quoddam Animi, & molestiae aegritudinisque medicinam , Sc cordis dilatationem causat. Horum itaque moderatio clare in hoc conis sistit, ut eo fine & modo ad Ueneream praemittantur, ut actionem persectam dc
intentioni Naturae congruam reddant. Ast, eorum quae hilaritatis occasione exercentur, ab circumstantiis dc periculis aestimanda est moderatio. Haeret ad hanc Ludi contem
platio , Ludi, inquam, Naturalis, quem videmus & ab Animalibus & ab Hominibus , praesertim Adolescentibus celebrari ; & positum in motibus quibusdam
localibus, modb ab una persona sola, modo a pluribus, aliquando cum contactu , aquando sine illo, plerumque cum quadam E victo-
127쪽
Statera Morum victoriae & excellentiae affect atione, exhibitis. Nam & hi motus cum ingenti deIectatione, & in hominibus cum risu, in Atellis quoque domesticis grata quadam
commurmuratione , in cattis rero domi,& in agris ab haedis, hinnulis, agnellis,isannis & aliis Animalium pullis cum eo habitu corporis qui delectationem testetur, peragi cernuntur. Et Voluptas horum motuum est tota Interna ; ex ea quae honestum adolescentiae amorem hoc est, ex grata & amica conversatione originem ducentem, & illa quae suae excellentiae agnitionem ex Victoria patefactam sequitur, consistens. Nam, non nisi inter Sodales & notos eXercetur Ludus, vel certe
hi praeferuntur ; & Victoria talis est ut
non offendat benh dispositos. Intentio autem Naturae in his est discutere fumos vel humores graves, In membris, maximὸ verbin articulis, ex ciborum, in vasibus ad eos circum corpus ferendos destinatis , concoctione residuos. Unde & per se mode ratio in his petit, ut tantus 6c talis si Ludus qui Sanitati ad exercitia homini proposita idoneae conservandae deserviat Somnus ad eundem Finem a Natura institutus est.
128쪽
oppressio Sensuum ab humore,vel ab exercitio , vel ab alimentorum qualitate aut quantitate proveniens. Unde per antipe ristasim concentratus calor viscerum foristius erumpit; & modo digerit similes humores , modo per transudationem excernit. Hoc cum Voluptate fit, quae in pr
fimdo Somno vel nulla est vel quasi surda; sed , in confiniis Somni &quali media via gilia sentitur lenis quidam vapor affricari membris cum grato sensu, & in eo viget Voluptas Somni. Sed vitium & Intemperantia Somni videtur magis ad Mollitiem quam ad Concupiscentiam reduci: enim Somno cedunt, magis gravitati cedunt quam Voluptate trahuntur. Sed interdum utraque tentationejunctim vinciamur. Moderatio Somni ab amonis secuturae alacritate & perfemone in particul ri metienda est ; in universam vitam a regulis Medicorum & privata experientia est petenda. Et sic de Voluptatibus secundum Gustum & Tactum principia sunt
έ. Superest tertius sensus odoratusicujus vehementia magis in noxiis fugiendis quam iii aphetentia placentium manifesta est; & propterea Intemperantia huju* Voluptatis speciale nomen non habet 3 neque - L 2 per
129쪽
per se loquendo, sepositis circumstantis ra-rd incidentibus, inter homines admodum vituperabile ; non enim multum impedit vel debilitat actionem humanam. Esse tamen etiam in hac Voluptate Intemperantiam ex accidentibus perspicuum est. Odorum prima intentio ad qualitatem cibi demonstrandam directa est; Animalia muta praeterea ad Venerea odore ducuntur: Est i& historia de Femina quae Amasium odore venata sit; sed plerunque - Oculi sunt in amore duces. Utcumque, haec odorum Con- /templatio non ad hunc locum pertinet; In hujusmodi enim Virtus & Uitium non ha- ibent locum, sed in odoribus propter se praeparatis. Putantur autem Cerebro esse commodi si cum moderatione capiantu est itaque ex Medicinae regulis petenduo per se Odorum modus. Ad Contemplationis enim exercitium relata immediate operatio, notandum sive emolumentum sive detrimentum, non affert.
. Levis quoque & serme imperceptibilis est delectatio quae exUisu & Auditu hauri . tur; verbi gratia, spectati' virentium, vel soni lenis & suavis susurri accommodata delinitio, quae ipsa Sensium organa grata quadam aspersone perfundunt. Caeterae enim horum sensuum deliciae magis ad Intelle .
130쪽
Examen secundum. IOItellectum referri, cum in proportione im- materiali resideant, consentaneum est. ,. Hact enus de iis quae proprie Sensationem comitari vel afficere dicuntur Uoluptatibus , & quarum Intemperantiam maxime exprobrabilem docet & Philo phus &Εxperientia , & de quibus Verecundia est. Habituale autem 'recundiae principium, a Natura insitum, dicitur Pudor , a quo Pudicitia. Unde , secundum Ε-thnicos, mulier dicebatur propriὸ pudiea quae timore exprobationis non sese prostituebat; quod vulgariter solet esci, praecura honoris. itaq; proprie est timor turpitudinis futurae, Verecundia praesentis dinplicentia: Unde ipsa Erubescentia qua sanguis ad exterior a emittitur quiddam simile Irae videtur habere : Timor autem sanguinem ad interiora retrudit. Per Pudicitiam abstinetur ab omni turpi Venereo, & per consequens non selum ab ipsu opera conjugali illicita, sed etiam tum ab externis operibus , tum a Verbis & cogitationibus obscaenis ; & sic , secundum materiae diversitatem seu Qvglitatem species sortitur. Sicut, ex Q ntitate materiei, dis
pescitur in Conjugalem & eam quae Virginali & Viduali communis est: valdh enim notabilisest differentia inter omnim