장음표시 사용
91쪽
x. D singulas vitae particulas, ad universae 'metam fine errore collineandas, quoniam hoc per Appetitum seu Uoluntatem in Actum re digitur, hoc proximh conandum est, ut
92쪽
pretia concupitorum libremus , & cuni Natura & inter sese componamus: ad quod quantum dextre jaculati fuerimus tantum benὸ morata erit actio; puta, si praeamanda praeeligamus, post habenda neglexerimus prae anteferendis.Compleictitur autem haec Consideratio eas Virtutes quae solent Temperantiae & Fortitudinis vocabulis
agnosci. Acceptare enim minus mala ut graviora evitentur, tantundem est ac bonorum potiorum privationem levioribus damnis magis horrere; neque hoc aliud est quam , nobiliora Bona ignobilioribus prae-
, 2. Verum, quoniam Natura nobis &Corpore conflatur & Spiritu , & Corpori multa Bona externa necessaria dc Spiritui aliqua gratissima sunt,quadrivio ferendum est hoc Examen : Nam & Corpori per se grata,& quae ad illa conferunt, inspicienda sunt: Dehinc , quae Animo tum in se tum extra se lucent & blandiuntur. Et quaesiu-pra explicata manent latum nobis ad Uirtutum investigationem aperiunt ostium. Cum enim hoc sit officium Hominis ut, in omnibus & sngulis actionibus, di Beatae Eternitatis consecutionem ob oculos habeat,& ex utilitate ad illam & operationem aestimet dc qualitates mensuramquς ei fi-
93쪽
- Statera Morum .gat, hoc planὸ Virtutis opus est has ins gulis actioni humanae subjectis materiis
perspicere& essingere. Palam proinde est juxta varietatem Agendorum multiplicari Virtutum progeniem ,& ex essicacia circa finem pretium & nobilitatem sumere. Descensus modo ad particularia ducens statim ad bivium offendit. Cum enim ex Animata Corpore conflatus sit Homo, patet Α-ctiones ipsius ex praevalentia alterutrius horum Principiorum genericis quibuslam disserentiis divaricari, prout earum male rice mSis Animae vel Corporis subeunt impressiones; & viliora quidem esse appetibilia quae gratiam a Corpore mutuantur, sed etiam no raro necessitate sibi pretium ficientia. v 3. Verum, utriseue saltem ordine praecedit ipse Homo, sive aggregatio & conjunctio ipsiusCorporis & Animae sine qua nullus ad Beatitudinem conatus intelligi potest. Hanc familiari vocabulo Uitam appellamus de ipsius dignitate primus Disputationi nostrae cedendus est locus. Vita autem &ipse Esse& Duratione cernitur: Et, si de ipsa Existentia quaeri ur,de Beatitudine quaeretur. Quare infandissimum est Scelus optare se nunquam iuisse: Est squi-. de ipsius Matitatis mulam rationem habere,
94쪽
here; quae, clim in possessione ipsus Divinitatis & plenitudinis Boni consistat, quid fingi potest aequalis facinoris quam hanc totam refellere & detestari, quod facit qui
sibi illam non curat 3 Partim his inferiores sunt qui aeternam Mercedem modo tamen eam agnoscant) quisquiliis humano. Tum Bonorum diserte dc conscia sibi mente
posthabent. e- Φ. Duratio vitae.ad augendam Beatitatem donata est,& ab ipsius Majestate dignitate haurit. Unde haec est prima deducito, . quod, quoniam nihil in hujus nostrae peregrinationis jucundis ullam comparationem cum exiguissimo profectu verse Beatitudinis sustineat, palam fit non esse dimittenda Vitam nisi ipsius Beatitudinis erg6. Hanc autem ad illam projiciendam patet duobus
modis posse inducere; quoru alter est Hortationis,alter Coactionis. Cogit nos Beatitudo, quoties in eo situ positi sumus ut vel pereundum sit vel mortale quidpiam aete nitati praeferendum. Haec tot summorum Virorum & Feminaru conditio fuit, quot, ne sacrificarent, nὲ polluerentur,ne illicita facerent,poenis & morti se tradiderunt. Ε dem est illorum necessitas, qui, ne iuramentis vel alia professione Haereticorum secietate contaminentur , ficultatum. tibe
95쪽
libertatis vel aliorum commodorum jacturam adierunt. Hortamenta Beatae vitae in eos vim habuere qui assumptis sponte poenis Vel incommodis breviorem sibi mortalis incolatos modum posuEre; adae. ternitatem properantes per detrimentum ipsius medii ad eam comparandam dati. Haec, ad legum deserendae vitae interpretationem , non ad partium comprehens Tum enumerationem , exempla eXpressimus; quae & multae, dc variis generibus,
verum sub his semper Legibus dissipatae, suis locis occurrunt diligenti Animadve libri. . Deinceps, quoniam a simpliciori bus & manifestatu facilioribus ad minus explicabilia Disciplinarum ingenium nos ducit: Primb, ad partes Hominis; deinde,
per Corporea ad Animae propria quaerenda est semita.Sunt autem in Corpore meminbra sensas expertia, & Sensus. Quorum, quia Sensus sunt immediata Cognitionis hoc est, Animae, quatenus Rationalis Α-nima est ) Instrumenta, caetera membra ad eos adjuvandos &conservandos nata sunt. are cum Membrorum Bona sint Instruis mentalia, dc inferiora sunt Bonis Sensuum,& propterea & aestimanda & tractanda; B Ra Porro Membrorum ferὸ ad Valetudi
96쪽
nem, Vires, & decorem reducuntur; quorum Decor, cum species tantummodo sit,
si ad Corpus referatur, Indicium duntaxat Bonorum Corporis est;si ad exteriora comparetur, sitam Utilitatem habet, quae ma gis ad Fortunam quam ad Corpus perti
6. Virium duae quodammodb partes sunt, Nervorum specialiter dotes. Una Robur, & quodammodo Quantitatem Α-etionis respicit; altera, qu, Agilitas selet nominari, ejusdem Modum, & suavitateniquandam, & dominium hominis in mem bra & aeriones denotat. Et hae quidem duae Praestantiam Usui membrorum conciliant , Substantiam Valetudo; quae, juxta Plantae & Animalis in homine gradus. dupla est; alia, quae potentem hominem reddunt ad sui & speciei Conservationem; alia, quae ad Motus Animales seu transsationem secundum locum. 7. His ita deductis, ad aestimationem horum Bonorum progrediendum est;&, inprimis, notandum ; quod, clim dubit tari nequeat quin Totum sit Parte maius, sic autem se habeant plura ex proditistis his Bonis ut unum sine altero haberi non pos si, palam restat ea Bona quae praerequirunt alia, semper esse potiora: Reapse e-
97쪽
68 Staterae Uuorum nim posteriora includunt priora; &, quod
sequitur, rationem Totius habent; praeterquam quod etiam Finis quoquo modo e cellentiam habeant: Unde quidam, qui ni-bil ultra hanc vitam odoratus est, aulus est
Summum crede nefas animum praeferre pudori, Et propter Vitam vivendi perdere eam se . r.
Ipsam etenim Vitam speciosam & honestam, quae non aliud quam talis vita est, dignatus est Causam seu Finem vivendi appellare. Aliud Comparationis Principium est, illa quae pure rationem Instrumenti shabent, si sint unica & quod inde nascitur necessaria, sicut de se nihil aestimabile continent, sic totam Finis sui gratiam induere& aequὶ cum ipse Fine aestimanda esse; climipsa destitui sit ipso Bono per-se-concupito destitui, de illa habere sit ipsum Bonum in potestate esse. Sin alia sint quoque Instru
menta,ex caeterorum cum eo comparatione
militas propositi organi erit aestimanda.
. . 8. Uerlim, ut gradum promoveamus. Ex praefatis claret Ualetudinem, quatenus ad motus membrorum vim confert, quanti ipsa membra aestimandam esse; quia sine valetudine oneri magis sunt quam e
98쪽
molumento ipsa Membra. Inregritas rurissus Membrorum, cum Corpora sint, &Corpus Ens pure instrumentale,tantum affastimanda est quantum Usus. Usus verbMembrorum s sepositis accidentibus ) ad
Nutritionem seu Conservationem Animalis institutus est,& ex Utilitate ad ipsam dia 'gnitatem sumit. Tanti itaq; iaciendum est Membrum ex propriis quantum confert ad Conservationem Animalis. &tacilitat ciborum aut propagationis commoditatem
Virium & Agilitatis excellentia aliquale iii hominibus Bonum est, sed vix perpensione dignum, nisi qua per accidens insignia saepe praemia adit; ut Celeritas Cervi vitam tuetur, Robur Leonis eseam sibi conficit. Uerum, non ex hujusmodi accidentali a
aestimanda est in hominibus ipse itatis
9. Sensus, saltem caeteri praeter Tactum cui non est assignata propria habitatio, Membra sunt, & claret esse praecipua: Cum enim Corpus Animae causa fabricatum sit,& Animae princeps operatio sit Cognitio, Sensuum quoque funAibsit Animae Cognoscenda inferre, clarum est illustrio . rem esse ordinem Sensuum ad ditandam ω perficiendam Animam quam reliquorum membrorum. Veruntamen ipsorumSensusi
99쪽
sub hoc vocabulo tantum-non aequivoca est denominatio.Sensus enim Internus,ubi.
cunque ille situs est, sive in Speculo Lucido sive alibi , formaliter quodammodδ est susceptivus Cognitionis ; Lxterni essicienter duntaxat. Oculus enim impressiqnem illuminati sic suscipit , ut fortiscatam rein fratctione transmittat ad cerebri illam particulam quam. Sensationis dote imbuis tam credimus; illic suscepta, jam ipsamet Cognitipest. are, prorsus alia ratio Sem stivi seu Sensus est in ea Cerebri. parte quam Sensum Interiorem dicimus, alia in
oculo caeterisve Exterioribus,quorum e dem est ratio. Io. Patet ulterius, quod, quoniam Homo ad Beatitudinem non nisi per Cogniti nem sine qua nulla est Volitio) progredi tur, Vita autem non nisi ad Beatitatem homini prodest, tam charum illi oporteat es se hoc Internum seu genuinae sensationis organum quam ipsam vitam; & plus laedi violat i irrecuperabiliter . Sensatione seu sensationis Subject o quam sublata ipsiuvitita:Restat enim telluris inutile pondus sibimetipsi & concivibus gravis , cum nullo lsuae aded molestae morae emolumento. EX-teriorum Sensuum, vel potius Instrumen-
100쪽
ad viistui dc generationi praeparanda commoda egregie ministrent) eminenter tamen prae reliquis aggerendo scibilium in Animam thesauro conducunt &, propterea, Homini jure gratissimi sunt, & quasi famuli ad secreta Dominae suae admissi & gazarum conscii. Caeterorum, Tactus sua se necessitate commendat;nam, salua vita,Omnino deficere non potest.. II. Quare ordo Sensuum ustatissimus etiam pretio eorum gradus assignat. Visus, Contemplationi, tum Naturali, quae Deo ex in spe stione Creaturarum inhiat; tum Artificiali, cujus Ministrae sunt Lemo & Scriptio,prae cunctis inservit. Auditus propter Auscultationem & Disputationem, quae ineffabilia convehunt in Animam disciplinarum augmenta, soli oculorum servitio cedit. Odoratus quasi Portutor cerebri est, saluti ipsius specialiter consulens; monendo qui grati, qui inimici hospites, regionem obsideant & aditum tentent. Gustus quoque, praeter sal bris tentationem-experimentum, etiam ad Naturae rerum interioris explicati eni, mirificε confert: quod ipsum quoque non
leve est Odoratus benencium, sunt enim . aperrissime cognati hi Sensus. Uerum,. hujusmodi Scientia rarius adhibetur adi . Divi-