장음표시 사용
191쪽
16r Staterae Morum possit insidere, Deum plus Mali extra ordinem permittere quam faciat Boni; Daemonibus nocendi ampla diplomata signet, Angelis extra legem benefaciendi parca manu potestatem faciat, Neque enim credo quenquam de Spiritibus Tutoribus adeo licenter opinari, ut asserat eos benevolentiae divinae erga redemptos Christi sanguine operabus suis deeue: Quid ergo quod amplos Greges Diabolo communicantium ubique audiamus , Raros admodum qui Angelicis dignentur alloquiis p Nusquam Congregationes ad Angelos, cum Sabbata Daemoniacorum in os passim ingerantur Verisimilia effabor, si non vera. Malamiseros mortales in sui memoriam magis adigunt,quam Bona ,Illa a Diabolo habere oris ginem testatur Catholica persuasio:Si quod
ero Malum a causa non apparente incidit, statim in omnis Mali radicem, Daemonem, refunditur: Et plerumque angustae animae de proximo inveniunt Diabolo Ministrum, cujus ope Diabolus ipsis infestus fuerit. Hinc tot suspecti, ut, si Inquisio.
res acres fuerint, crimine per contingium
serpente, per optimos quosque usque ad integra Coenobia suspicio permanare sueverit: Nescio enim qua vi inala fama vise sor est bona.
192쪽
--en tertium. 1638. Sed undecunque hoc sit, ad institutum revertamur, & parem Angelis & Daemonibus in interiorem vitam sollicitudinem esse credamus;De exteriori vita,quando miraculis locus est, Atris ad maleficii, Bonis ad beneficia promptitudinem non negemus indeficientem: Citra hunc articulum non facilὶ Circulatorum nugis Credamus , qui lucri causa cum Bonitatis Lmaginem, prae vitae nequitia, sustineri non possint) summa scelera dc Diaboli commercium sibi imponunt, ut alienas exina. niant crumenas, Magiam ic horrenda nomina crepantes . cum turpissimi &vilis. smi sint homunciones & amplius nihil. Dedecorosum est, itaque Homini prudenti dc forti vereri hujusmodi deliramenta, & non vi vel dolo, qua via patet, irrumpere gu gustia, & foedare latebras, & in lucem pro trahere fabulas cum ipso Custode earunt& Cerbero, ut sensim e populo Christiano evanestat pudendus ille supposititii Diaboli tremor, & indigna illa opinio de potestate in Christianos homines, quae eos a Vera pietate avertit, & fide in Christum , &subjicit immundis tenebrarum Incolis Neque nefas credas, aut te Cacodaem iinitiari , si tentes eorum domos. isodb po testatem quam praefert sertε habeat Magus.
193쪽
1M Staterae Morum gus. Ades enim ut inimichris & destruas regnum ipsus, Et, si Fide firmus sis in
opere non tam bono quam Heroico , quid tibi molestus esse potest λ Aut Miraculi casus est , aut praestigiator est Magus: Hunc itaque horrere stolidum est, in Deo per miraculum praesente non confidere modicam fidem arguit. Intrepide itaque adoriendae sunt hujusmodi praestigiatorum
9. Vulgatior est Tarditatis ad Scientias quam nimiae Appetentiae lapsus : vulgatior & improbior. Rus Servi, alii Scientias quaerunt, sed prave; alii negligunt, vel etiam contemnunt. Prave sectantur qui tenentur cupiditate minoris Boni per eas obtinendi ; Honorem aut Lucrum pro ulteriori Bono sibi proponentes. Horum quanto vilius est pretium, tantb gravior in Scientias injuriae. Tolerabiliores Stolisci, qui Beatitudinem in Virtutibus , maxime in Politicis, collocantes, Scientiam ad
illas referebant; stultὸ alios , & Idolum Reipublicae, sibi praeponentes; caeter6qui nobilium praemiorum si animus vocibus
respondebat) captatores. Inferiori consederunt loco Scientiarum desertores, qui Voluptatibus , qui Fortunae alle stamentis inescati Scientias neglexerunt dc vanas
194쪽
Examen tertium. 16sreputaverunt. Ubi itaque consistentos, res Veritatis , qui. Scientias, tanquam seductrices a vero humani Generis fine, e terminandas existimant λ Et in duos se duvidunt calles, alii desperationem,alii inutilitatem causantes: Hos ducit ultrδ se culis ingerens spectabilium splendor; ut Belli Gloria, vel divitiarum Luxus : Illos occupati, per inanem disciplinarum imaginem , regni Loquacitatis perdendi metus , & Scientiarum acquirendarum terret praesumptus labor. Utrique humanae Naturae sunt teterrimi hostes; sed priores quodammodo Barbari & inermes , a quibus ipsa se paulatim vindicat Natura; steriores, proximis ipsi Scientiae Natura donis , adversus ipsam mei & armati , & quod sequitur inter Intemperantiae limites vitiosissimi; primo Naturae Amabili aversi, & contrarii, summe que repugnantes.
195쪽
I. - Ε ipsa Veritate satis. Ea cum se I diffundit, ex Subjecti natura n vas appellationes sertitur ; sed universim est aclio ab ipsa Veritate, in Mente Agen-.tis habitante, speciem trahens ; quali utentes secundum Conscientiam agere. . Ast actu, vel est formaliter ipsa Veritas,ut quando alium doceo quid ipse sentiam; vel imago quaedam vel vestigium Veritatis quae in mente est; ut, cum figuram, quam mente concepi , lineis in carta exprimo; quae non est Veritas, sed conformis Veritati, seu res exterior menti similis. Et quoniam Veritati charior est ea sui propagatio quam vocant Univocam,ea primo tractanda est.2. Amor Veri spe statur in Vocibus, Scriptis, nutibus, gestibus, & quibu scunque actionibus,quas assumi r homo ad mentem suam alteri patefaciendam ut Verita
196쪽
-en tertium. Iutem teneant. Neque cuiquam dubium esse potest: quin ad Amatorem Veritatis spectet haec conformia menti suae perficere,si abstractὶ ab incidentibus disputemus.Cum enim dicitur, Nihil&n--Εm ducitur ; neque quicquam magis dissimile est Homini cujus Natura est Scientia & Cognitio, hoc est, Veritas, quam Falsitatem ab eo procedere : Certum nempe indicium est qubd Amor Ueritatis, hoc est, suae N turae , non sit in eo potissimus ; sive, quod
ipse sibi dissideat, & in sese partes oppositas dc contradicentes includat, quarum deterior regnet in meliorem. Perspicuum proinde est Falsum voluntarie procedere ab Homine esse indecorum; nisi impediatur per Veritatis propalationem tanti momenti Bonum, ut naevum falsitatis, per compositionem cum ipso , reddat amabilem. Oppones, quod cum voces eX Naturae instituto natae sint significare Mentem, quando applicantur ad significandum ali udquam Mentem nostram, praeter Naturami psarum usurpari; &, propterea, Mendacium esse intrinsech malum,neque posse ullo Inconveniente i aut Bono reddi excusabile. Adjce , per voces falsas eX proprietate rerum propagari in audientem
Falsi , Veritatis oppositi, corruptelam
197쪽
Humanae Naturae maxime exosam.
3. Respondetur, in mille inconvenientia incidi quando res Morales trachantur
Metaphysice. Et, propterea, quicquid sit de hoc an sit intrinsece malum quoad rationes Metaphysicas, nihil morari philosephum Moralem, qui omnia ex Ultimo
Bono metitur, & omnia Bona vel Mala dicit secundum ordinem quem ad illum Finem obtinent. Rursus dicendum , quod
nihil cujus tota Essentia potest esse in rerum natura extra voluntatem ) possit es se per se & intrinsece Malum in eo sensia quo Scholastici loquuntur, quia sequere ,
tur oppositum ei esse per-se-Bonum , &per consequens Amabile citra ordinem ad
Snpremum Bonum , quod destruit principia Ethicorum. Sed, reuertendo ad propos tum opus, dicendum est , Malitiam quae ponitur in improportione Uocum ad suum significatum non esse nisi Malitiam Physicam, quam non repugnat justificari : Nihil enim esse magis naturaliter Malum quam Mortem Animali, & tamen Homo non solum libere occidit alia Animalia, sed suam etiam vitam cum ratione potest oppignorare. Saninus Doctor comparat Mendacium ad bonum finem editum,Furto quod Eleemosynae cau-
198쪽
amen tertium. sa fit, quod propter necessitatem licitum
evadit. . Praeterea, quid levius est Vocibus, aut magis in voluntatis humanae arbitrio, 'ut litem pro earum indemnirate quis suscipiat ξ Sed & eaedem Voces, si cum interr gatione aut dubitatione, Vel quocunque modo praeterquam enunciative esserantur, innocenter significant aliud quam mente nostram. Evidens itaque est malitiam Mendacii no consistere in injuria fael a Vocibus per indebitam applicationem, sed in injuriae jeu damno quod homo infert sibi per simulationem, live per hoc quod exterior facies est dissimilis interiori. Duo autem Mala ipsi ex hoc proveniunt.Inprimis enim,est quasi IKgritudo & Infirmitas Veritatis non pro- ducere actum similem sibi; &, deinde,facie
eum vilem & contemptum coram aliis,quasi defectuosum a natura Veritatis, hoc est, Hominis : Praeter tertium inconveniens,
quod ipsi non fidatur; & sic evadat impotens ad agendum inter Homines, quatenus actio ex Fide & Ueracitate pendet. Ex quisbus patet Bonum acquirendum vel debere compensare haec incommoda, vel Mend cium in iis circumstantiis proferri ut haec incommoda non sequantur: sicut,cu Infantibus &Pueris interdu falsa dicuntur,ut eos
199쪽
Statera QMorum quietos & aversos a desideriis praesentibus reddamus , non propterea censetur quis Mendax ; & tantundem est de pluribus locutionibus jocosis , ubi non nisi risus honestus quaeritur. Nemo enim ejusmodi vocum abusum in communi hominum vita Vitio, sed Eutrapeliae imputat. s. Commercium quoque humanum, vel Fides, a qua pendet Commercium,non laeditur si homo nihil praeter Justitiae regulam , & raro, & graVi duntaXat eX causa, mentiatur. Sicut enim qui semel est inebriatus , vel per potentiam medicinae sanitatis ergo assumptae , non propterea est Ebriosus aut ebriosi infimiam sebit ; sic neque qui semel est mentitus, ob gravem dc legitimam occasionem, Mendacis subit notam & infamiam, sed, qui levi de causa j & propterea frequenter , mentitur. Sed & inde Commercium fidei & loquelae non laedit, quod non sit considerabile quod facit, neque transeat in exemplum conversationi futurae. Sed &, si qua laesio
foret, tale nocumentum non est aliquid irreparabile ut faciat malum-per-se. Similiter ipsumasistimari mendacem est Malum tantummod5 Fortunae, quod meritb Iustinetur propter ingens Bonum. Et tan
200쪽
dissimilis interiori suo Intellectui, si per
Passionem & imbecillitatem fiat, malum est , quia est disconuenientia irrationabulis ; sin autem ab animo per Rationem reis iste disposito sat, non est cur non possit es se laudabilis; ctim Oppositio sit ad Intellectum prout est Natura , Conformitis
vero ad, eundem prout Ratione gubern
6. Et sic videmus Stratagemata & Dis putationes Eristicas cum exercitii gratia fiunt, a nullo reprehendi, imb tanto plus laudari quantb magis decipiunt; cum ip- satnet deceptio non sit deceptio, sed magis Veritatis propalatio. Neque refert qubdactiones in quibus est stratagema , non sint Institutae ad esse Signa, sed accipium
tur ab intuente pro Signis per errorem; Verba autem sunt Instituta pro Signis, hoc enim non enervat Instantiam Disprutationis Eristicae quae fit per Voces, & Comicarum repraesentationum usum. Sed re ipsum Stratagema clarὶ destinatur ad hoc ut Hostis aliud putet quam revera in tenditur. Tandem Voces non habent hanc vim a Natura sed ex Institutione humana , quam non est videre cur non possit violari ratione magni boni; Cum & ipsa Natura tum corporea , tum spiritualis, H α pro