장음표시 사용
251쪽
ara Staterae Morum 3. Quid ergo Z Non placebit mihi B num ab alio in Petrum collatum λ neque gaudebo nisi ipse fecerim λ Plane gaudebo,& placebit ab alio collatum in Petrum beneficium. Sed etiam sic Petri Bonum est meum Bonum priusquam de illo gaudeam. Verbi gratia ; Signo successisse ex voto Petro quod cum Magnanimitate tentavit; cur de eo surgit in me laetitia λ Quia praemium Magnanimitati cessit. Petrum itaque ob Magnanimitatem sest imo & amo; &, quod ex eo fit, per prius Magnanimitatem , non quatenus Vel quia in Petro est, sed quia Magnanimitas est & Bonum meum; dc Petro Dene successisse gratulor, quia litignaniminitati benὸ evhnit. M gnanimitas verb vel in me est, vel a me aestimatur & desideratur : Si in me est, Cla-rὸ meum Bonum est;&per illam omnis in
Magnanimus , & prim d Petrus, aliquid mei boni est: Si non in me sed in desiderio est, non minlis Bonum meum est; quicquid enim desidero, eo ipso tanquam Bonum desidero ; & meum esse aestimo, quia non desidero nisi ut in me sit; nihil enim habere desideramus cui Boni dignitatem non tribuamus. Unde, quicquid amo in
252쪽
-en quartum. 223 id ipsem in alio quia meum Bonum est. . Rem ipsam aggrediamur, & ab eo
quod omnibus notum est auspicemur. Homo, quatenus Homo, intellectivus est,
proinde ad Visionem Beatificam ipsa nati . vitate & existentia ordinatus; & , quod sequitur , convenit ei habere quicquid ad
eam consequendam ei necessarium est:
Quare haec singulis hominibus expetenda& gratulanda sunt; & in propatulo est illud actionis humanae princeps aXioma , Fac alteri quod tibi fieri vis;&, ghod tibi non vis feri alteri Qui enim Malum alteri vult, eo ipsis Bonum oppositum non vult ipsi. Cui aequale vel idem est,Diliges proximum tuu eut temetipsum. Quyniam enim aequaliter Hominis sunt quae Homini, ut
Homini, consentanea sunt,eadem utrisque aequaliter conveniunt, aequaliter eXpeten
da sunt, aequaliter de utriusque Bonis laetandum erit.
At enim, quia ipsam Naturam Humanam diligo in alio quia eam in me diligo , propter quod autem aliud diligitur ipsum magis diligitur, etsi aequale sit Bonum in se qubd Petro bene sit & quod Paulo bene sit, a Petro magis amandum est quod Perstro benE sit quam qubd Paulo. Et in hoc primus in Amore ordo conspicitur; quod Κ q. etiamsi
253쪽
etiamsi aequalia & aequaliter volenda sint Petro bene esse & Paulo benὸ esse, Petro tamen per prius volendum sit sibi bene esse, quam Paulo. E diverso si intueamur hominum multitudinem, eam gradibus inaequalitatis in infimas usque singularitates dividi percipiemus: Quare etiam Bona iis convenientia ex necessitate etiam inaequalia esse, & alium majoribus Bonis natum esse ad aeterna provehi, alium melius minori-hus,ac proinde aliquibus majora Bona desideranda esse, aliis minora ; singulis. tamen quae vea comparate ad ipsos maxima sunt. Hoc etenim cuique maximum est, quo melius ad Beatitatem Aternitatis scandit: Unde, quodammodb aequali amore majora his Bona , illis minora, concupiscuntur. Et, quoniam ipse concupiscens non neces.sarib est Supremus humani generis, accidit
ut ex majori amore minora Bona sibi concupiscat uvam alteri. Cum enim aliorum
Bona ex sta Bonis aestimet & diligat, minor est Amor quo aliis vult quae iis vult, quam quo sua sibi Bona amet ; attamen, meliora iiiis, ut quae sibi non conveniunt , velit
254쪽
3. V Uplicatus est itaque nobis Pers ab narum ordo.Alius enim est eorum quibus majora vel minora competunt Bona; alius eorum quibus aequalia & eadem, his prius,illis posteriis,adamanda sunt. Et, qui actu est Amor,ut prudens sit, ex utrius. que ordinis comparatione libratus sit opor tet. Quoniam verb Bona aliis optanda vehsint Intelleistualia, vel Corporea , &, qu ad utraque, alia constituunt Naturam, alia eidem adjciuntur , palis est priora sub votum non eadereλ Huic enim optare ut alius fiat, non est quicquam optare huic sed alteri quem nescis, ut fiat ex hoc. Ad Naturam autem spectant quae tolli non. possitnt. Non Staque desiderandum est. ut quis melius Ingenium, , rectius aut formosus aut etiam sanius si infirmitas naturalis sit l) corpus habeat , Sed , ut huic Animae & huic CONPOri , quantum pote, quae optima sunt his sappoutis apponantur: Optima Voc quae huic maxime proportionata & congrua
255쪽
Statera truorum sint. Eorum modo quae Naturae adiicium tur, sicut Intellectualia sunt meliora, sic maximoperh optanda sunt eorum capacibus , & quodammodo sine modo. Ipsa enim Virtus sibi modus est, & habendis,&utendis quae habet: Intellectus autem non est perfectus nisi per Virtutem, ut supra dictum est. Spiritualium autem desiderium hoc selo limitatur ut capax sit subjectum; aliquae enim virtutes non nisi a paucis e
erceri natae sint. 2. Commoda autem Corporea,chm Ι
strumentalia sint, ex Natura ipsorum i psis
uti callentibus accommodata sunt,non quibuscunque. Sunt autem haec, postquam Peculii carceres evaserunt, opes & Potentia. Et Peculium quidem omnibus optandu est,
non enim congruam sustentationem excedit. De Opibus autem & Potentia ex supra discussis sit evidens ea esse propria Instrumenta Magnanimorum, neque aliis optari posse nisi in perniciem possessorum. Singulis itaque Potentiam participantibus,participatio debetur & opum pro ratione muneris eXequendi; non velut Praemium Uirtutis, Vile enim est accedentem ad imperandum aliis Seruum esse Pecuniae, quae Serva est subditorum ipsius) sed, quod saepius rePetitum est , tanquam Instrumenetum
256쪽
tum, ut congres rem gerere publicam pro sua parte vatiat. Tantundem est de aliis il-Justribus Animis ; His enim non praemiorum loco dantur opes & agri, sed ut alia de maiora Virtutis exempla praebeant chin
Respublica poposcerit, vel per se, Vel per
Successores sibi similes , aut potiores. 3. Posterior Amoris ordo rursus est duplex. Alii enim persenae amanti conjunctae sunt unitate quadam Carnis; Alii communicatione quadam & commercioOfficioru. Depersonis priori Unitate conjunctis satis supra, cum de Cognatione quaereremus, indagatum est. At quos Commercium junxit, vel illud Constans quasi in totam vitam, vel Temporaneum: Et, si Temporaneum, vel Publicum vel Privatum: Constansn biis Commercium est ad Vicinos & ejusdem
Gubernationis socios; namque ex Naturae proposito nemo habitationem mutat, vel
patriam: Quare, tacita quadam Animorum conspiratione, sibi mutub patrocinari, de emusvis bona peculiaria quasi communia protegere & curare innatum est. Sed quoniam vicini interdum non ejusdem publicae adminimationis legibus subjiciuntur, eo posito minor est gratia vicini quam Co- civis, caeter6qui major. Ubi enim utraque obligatio intervenit, clarum est geminas
257쪽
a 23 Statera Morum uni praevalere: Ubi vese pugnant inter se.
particularis est ea quam vicinia creat ; p hlica, quam Legum communitas δc inpu- blica commoda jurata Fides. Uicinitatis obligatio Voluntaria est, & quasi sonuita ;Reipublicae,innata, dc magnis vinculis cor' roborata & firmata. Temporaneum Commercium, quando quovis modo Publicum est, ut Belli, Mercaturae, Societatis viae veIConvictsis, & similia, ad Naturam praecishspectatam non pertinet, sed prout certis sese pactis illigavit , & propterea non est illius negotii quod prae manibus habetur. - Φ. Tandem Unitas quae sic particularis est ut Pacta non includat , necessum est ut ex Actione & Passione nascatur. Quae veIest inter AEquales ; & divisa est in duas, Familiaritatem, de Amicitiam prout ori
tur ex communicatione eorum quae in propatulo sunt, εί proinde non magna; di communicatione arcanorum , dc quae gravi sIima sunt negotiorum privatorum. Inae qualium vero Unitas ex Actione, universim est inter Beneficum & Beneficiarium mala enim ex natura rei non faciunt Unitatem propter quam quisquam praeametur alteri. Manifestum autem est Ami
cum plus diligi quam Familiarem , α quamvis Arist'telas videatur oppositus
258쪽
Beneficum etiam beneficiario. Non enim quaeritur cujus Amor,sit nobiliqr;sed ,cujus Amor sit prior seu quasi magis cordialis, α haec praestantia ex parteBeneficiati se tenet. . Amat enim Beneficum ut perquem sibi bene est, sive ut amat sibi benδ esse. Praetere . turpius est deserere Benefactorε in aliqua necessitate quam Beneficiarium. DeindeBeneficus non nisi superflua sibi impendit in Beneficiarium, dc ex iis unionem ad ipsum habetineneficiarius autem obligatur Benefico ex iis quae necessaria illi sunt. Tandem Benefici virtus qua obligatur Be neficiario , est constantia quaedam dc perseverantia in opere non necessario, & aequo cessare levibus de causis non sit inhonestu :Beneficiarius autem per Gratitudinem obligatur Benefico; cujus tanta est vis, ut visum sit Legum Romanarum institutoribus mereri Ingratum ut tollantur benefacta. Rationes vero quas affert Aristoteles probant magis nobilitatem Amoris quam necessitatem & praecedentiam; ut, quod Be
neficus sit Agens, & amatio quaedam Actio,& quodammodb ctim labore facta ; quae
omnia Nobilitatem non necessitatem amoris produnt. Εjusdem rationis est quod jucundior sit amor Benefici,& per consequens honestior : Iude enim sequitur quhd no-
259쪽
Maurabilior sit amor Mnefacientis, non Dddconstantior.
6. Cur itaque Filiorum in Parentes Amor non est prior Amore Parentum in natos λ Nempe, ex Natura non ex ele stione nascuntur illi Amores: Natura autem plantavit eos prout ipsius ossiciis optimὸ quadrant ; juxta autem Naturae jura proles nutrienda est a Parentibus, non Parentes a prole: Propterea etiam reliquit incertiorem illam Cognitionem qua Parentes noti sunt Filiis ea quam Parentes de prole habent : Et, in periculo aequali, potius deserendus videtur Pater quam Filius secundum Naturam; tum quia in Filio minus sibi auxilii est exmatura rei, quando eidem est 3c Pater & Filius; tum quia Naturale est ut Patres velint Filios post sese in vivis es
se. Hae autem rationes inter Beneficum &Beneficiarium nullam stim habenu. -Ex Ε- lectione enim Beneficus in Beneficiarium Propensus est, neque ex necessitate senior illo , &, quod sequitur, minus capax indigentiae, sed a Fortuna sequaliter pendet; Et Scientia ex utraque parte aequalis est ;vel, si qua est disserentia, Beneficiarius melius novit Beneficum quam δ contra. Magnanimi enim est non esse memorem beneficiorum quae secit, maxime vero memo-
260쪽
quartum. rem esse illorum quae accepit : Ea autem quae commemorantur a Philosopho curianeficiarius obliviscatur, sunt pravi ani mi, non generosi.
I. π π AE sunt Personarum Amabilitates L A quas librare oportet ; & quae cui
sit anteferenda, exponendum est. Et iam quidem ordo eorum quibus majora Bona optanda sunt elucidatus est ; nempe, ut po-riora quoque, ut potiorum Virtutum Instrumenta , desiderentur unicuique , secundum rationem Virtutum quarum exercitium ei secundum naturam adaptatum est. In ordine connexionis ad Amantem clarum est,quis in ordine naturalis coniunctionis, quem trahar, ex dictis de Constanguinitate. Rursus evidens est majorem es