장음표시 사용
401쪽
Statera imorum distinguitur contra Magistratus, non esse nisi tot capita, quorum nullum unum haheat potestatem in aliud; &, quod sequitur, neq; Omnes in Unum potestatem aliquam habent. Non habet itaque Multitudo potestatem in singulares nili ex Communi Consensu,quo singuli consenserunt in unionem de societatem quandam communiter C randi bona sua. Palam itaque est Multitudinem, ex eo qubd Una Consensu& Ratione faela est, eo ipso ex natura rei accipere potestatem in quamlibet partium proportionatam Bonitati suae; ut , quantum Bonum Multitudinis est praestantius , utpote habens rationem Totius & Finis respectu Boni unius membri, tanta si Potectas in Multitudine postquam Una est ad cogendum quemlibet sngularem ad agendum quod necessarium est toti Multitudini. Inde habet Potestatem Uitae & Necis, quoties malefacta vel omissa in periculum vocant Pacem & Ιncolumitatem totius Multitudinis ; dc fortassis etiam in causi, minoris pretiI. a. Agnita Potestate Multitudinis ci rescit vis Consuetudinis seu Moris; qui non est aliud quam constans quaedam Voluntas Multitudinis circa Actionε Commune seu Publica, usu non Scripto firmata. Evidens itaque
402쪽
itaque est quod hoc habet commune cum Lege , quod ex natura rei utraque sit perpetua , sed Lex Scripto firmata est ; Consuetudo Aetione & Usu. Vis obligandi est voluntas Multitudinis ; quae, cum sit illa quae Potestatem dat Magistratui, immediatior & fortior est voluntate Magistratus ;sed Voluntas Magistratus habet hanc emianentiam qubd credatur Prudentia & Con- ' silio regi, cum Voluntas Multitudinis Temeritati obnoxia esse censeatur. Uerum, in
Consuetudine propriὶ dicta, Experientia plerumque supplet desedi um Prudentiae; si enim longo Usu perspectum est utilem esi, Consuetudinem aliquam, nihil opus est
ulteriori prudentia: Sed,quia natus est Mispulus etiam noxias Conluetudines velle tueri, propterea Principi Consuetudinem abolenti parendum est, velut Rationi Naturae vitium corrigenti. Sed bona Consuetudo majorem vim habet quam Lex scripta, propter eminentem in ipsa Multitudi nis Consenium; & sic palam est Populum firmius illi adhaerere. Naturalior enim est Lege; dc Populi Con suetudinibus regebantur antequian scriptae forent Leges tiamnum reguntur in iis ad quae Lex non se extendit;& ubiq; fundamentales Leges non sunt nisi C5luetudines in Scriptu redactae.
403쪽
3. Unde patet quid Lex sit; nempe Ordinatio vel Regula quaedam a Principe simul & Populo in perpetuum lata. Necesse est enim I gi, ut, si non fuerit prius per
modum Consuetudinis a Populo confirmata, sit postmodum per usum acceptata, lioqui non nisi Mandati rationem habet. Disteri itaque Lex a Mandato, quod datum immediate a sola potestate Magia stratos vim habeat, neque sit Usu intro- duinum, natum sit esse de servitute particulari & temporaria, & propterea nonne cessario scriptum & fixum. Addit itaque ratio Legis supra rationem Mandati quod sit ex Necessitate Publica, merita, Acceptata, dc plerumque etiam Scripta. Mandatum tandem est nuda Uoluntas Principis de quocunque in Bonum Rei publicae agendo, sive communi sive particulari sive se- terno sive temporali , sive acceptato fi vetantum acceptando, sive scripto sive lavoce prodito. Vis ipsius ex pura Voluntate Principis ;& tamen, quod mireris) plerumque Arrius est vel Gge vel Consuetudine. Quod ex eo evenit, qu bd obedientia Subditi magis in eo implicata fit; Qui enim restagatur Mandato Principis, videtur dis stive necessitatein Obedientiae, hoc est, totam Reipublicae machinam,quasi vulnus
404쪽
is caput vel cor infligat ; cum violatio Legis vel Consuetudinis non ultra Bonum per eas intentum impetere putetur. Et sic videmus gravissimis poenis subjici resistentes Mandatis Magistratuum, quasi Rebelles & non acceptantes Regimen Reipublicae. . Ubi itaque Consuetudo est persecta,& etiam Lex oc objecta sunt aequalia, nequior est violans Consuetudinem,quia fundatur in immediata & gratuita voluntate Populi. Si opposita est Lex &Conietudo, Legi standum est tanquam Sapientiori. Contra utramque Principi obediendum est, &ipsius pleno Mandato, velut Unitatem Reipublicae in sese continenti,& veluti animatae Legi seu Sapientiae ultra vim Legis sese porrigenti. Quando autem Mandatum perfectum est ex aperta passione vel persuasione manifeste iniqua, quid sit agendum nondum dilucet. s. Patet quoque ex dictis quae sit Materia obedientiae, seu in quibus oportet obedire. Cum enim dictum sit Obedientiam esse virtutem Conlubentis, & Consulentem submittere intellectum suum intellectui
Consulti,& Consultum eX natura rei eXpectare ut consulens sequatur directionem ipsius, evidens manet materiam Obedientiae
405쪽
376 Statera Morum esse illam in qua Consulens submittit sese
& Intellectum suum consulto. Diximus
Mue in Republica perfecta Subditum
ittere intellectum suum in omnibus quae ad vitam communem spectant: Cl rum itaque est omnia haec ad Materiam Obedientiae spectare. Veruntamen , Cum
obedientia pendeat ex submissione Subditi, non potest amplecti plura quam ipsa Submisso de Libertas subditi , quae est potestas
per quam renunciare suis valeat. Quare,ctim haec non sese extendat ad actiones malas,ad eas non potest sese submittere Subditus. Verbo, quia Natura & naturalis inclinatio, quae estprincipium liberarum re lutionum,non lunt materia deliberationis, in his submittere se non potest. Haec autem sunt Appetitus Beatitudinis, & eorum quae ad ipsum habent rationem mediorum ne cessariorum, quales sunt actiones quarum contrariae non consistunt hic & nunc cum recta ratione; quas determinare totius poene Philosophiae Moralis opus est. Caetera iraque ferh omnia pertinent ad materiam obedientiae Subditi ad Magistratum, cum dissicile sit nominare aliquam quam impossibile sit interdum ad Convictos Civilis meliorationem, hoc est, ad Bonum P blicum, reduci. - 6. Non
406쪽
6. Non tamen ex his sequitur Adi us Internos esse materiam Obedientiae Civilis, sive per se si ve per accidens. Clim enim illae solae Amones speistent ad Obedientiam quae ad Commune Bonum seu Convi num Civium prosunt, Aistiones vero ad alios non nisi exteriores pertingant, palam est: eas solas esse materiam Obedientiae Civilis. Adde non posse submitti Magistratui, cum ipsa Submitsio exterius aliquid sit, de
per consequens ipsa Actio jam exterior sit. Neque obstat Actum Exteriorem non posse exhiberi sine Interiori: Non enim praevia ad Adtionem imperantur ex imperio Actionis , Ut, quando imperatur pugnare , imperatur habere Arma, quod plerumque priori Mandato imperatum erat; Neque Comedere aut Dormire pridiὶ praelii,
quae tamen ad recte praeliandum necessaria sunt : Sed lassicit ut Aistio imperata re-Eho fiat; caetera non imperantur magis quam habere vitam vel membra integra, sine quibus Certamen non rect e initur; at tamen vel supponuntur , vel praeviis manet datis jam parata sunt ante hoc mandatum.
Non itaque pertinet ad Principem quo af fectu actio fiat; sed ut fiat, & exeat prOportionara Fini ipsius, qui est rectus Con- vidi us Civium.
407쪽
7. Consequenter ad haec tenetur non recte a subdito excipi contra observati
nem Legis quae in usu est, quhd sit injusta,
noxia vel inutilis: Clarum enim est has exceptiones esse Iudicantis Legem & intromittentis sese in gubernationem Reipublicae. Unde etiam, si quis in Tribunali haec objicerer, puniretur a Iudicibus. Palam est itaque dodi rinam illorum qui Leges similibus causationibus negligunt , dupliciter contra Obedientiam peccare ; & negligendo proprium finem Legis, dc specie quadam Seditionis contra Potestatem Principis & Unitatem Reipublicae. Unica itaque
causa est in communi excusans ab Obedientia, si praetexatur non esse Lex, hoc est, non
esse in Usu ; sive quia non est accepta, sive quia desiit. Quae tamen non sufficiunt si constet de Mandato; hoc est, qu bd sit Magistratus absoluta Voluntas ; tunc enim, etsi non obliget in ratione Legis donec acceptata fuerit, obligat tamen in ratione Mandati, ut velut tale acceptetur & proficiat in Legem. 8. Quandoquidem verb in Legis ratione positum est ut lata sit in perpetuum, abigendus est scrupulus non quaesititius de possibilitate hujus conditionis. Clim enim Natura doceat Filios esse aequales Parenti-
408쪽
bus , quomodo poterunt Parentes Legem ferre quae posteros ligetλ Imo non posse,ultra quaestionem lucet: quotidiana siquidem experientia contra stat. Uidemus enim priores Leges posterioribus revocari;& vim in novissimis residere, extinctis iis quae sunt revocatae. Haec cum ita se habeant, quomodo non perperam in Lege requiritur ut sit Perpetua seu in perpetuum lata λ Uerum non est dissicilis intelle fi u pcrpetuitas Legis, non obstante revocabilitate: Satis enim est quod figentes eam , non adverterunt aliquod inconveniens ex quo mutationem futuram necessariam judicarent. Processit itaque Lex tanquam AEterna, quan tum pendet a Consilio & Voluntate ferentium. Sed in aliquibus Legibus tanta est evidentia convenientiae, ut observatio ipsius non possit non esse commoda Reipublicae; saltem plerumque, quod Legi satis est;&, quod sequitur, semel manifestata o liget omnes posteros ; non vi quasi Potest iis, sed Evidentiu& vi Rationis cui obedire tenentur posteri,ex manifestatione facta per Decessores.
9. Quid itaque λ Nullane est in Parentibus potestas obligandi natos suos, & ex iis gignendos λ Puta, non valet sponsio qua Respublica familiam aliquam in Principes
409쪽
suos eligit, & vovet servitutem p aut si valet, in qua vi ligat quorum Voluntas in nihil consensit λ Et, primo quidem evidens Videtur, esse a Natura inditum Parentibus bona providere posteris vel nondum natis, vel necdum sui potentibus : Unde sit Rationis jussum Filiis illi Parentum providentiae stare. Unde si Parentes ad extinguenda bella, quae posterorum vel existcntiam vel felicitatem sustulissent,pactatum temporis Rationi conformia firmaverunt; non dubium quin Posteris,caeteris paribus, Ratio imperet eorundem tuitionem. Sed totum hoc sine ulla Potestatis Paternae Iure Vel eminentia peragitur,purὸ ex lege quada
Gratitudinis, qua curanti recte rem tuam respondere mandat Rationalitas. Unde respectu cujuslibet benevoli eandem operam tibi dantis,sequalis Observantia deberetur. Alia obligatio inde nascitur, quod Filii non quasi per acervos vel messes unόq; cumulo succedunt Parentibus , sed pedetentim &paenh insensibiliter; ita ut simul Respublica ex pueris, adolescentibus, Virisque constet; qui omnes adhuc Filii sunt, & cum Parentibus vivunt. Unde, in ea quae Parentes sanciunt singuli prius conveniunt, quam Corpus hanc obligationem instituens sit mutatum. Postquam vero suo ipsorum
410쪽
arbitrio in constituta Patrum ierunt, serum est eleis sonem factam' revocare, quia per modum donationis & alienationis , non
commodati vel mutui peractum est. Specialis ratio intercedit in singularibus Legi subditis ; quando videlicet Pater obligat posteritatem suam ad ossicia & servitutes alteri familia, praestandas;quia Lex& BonuReipublicae supra & Patrem & Posteros potestatem habet, ex cujus Lege tenenda sunt quae sic semel sancita fuerunt. Ex quibus patet, quomodo intelligendum sit, Voluntatem Filiorum esse in Voluntate Parentum; videlicet,non per quandam fictionem Iuris, sed ex vi Rationis & naturalis progressionis Voluntatum ex ea Naturae multiplicatione, quae induit cominuitatem quandam Publicae Voluntatis ex Necessitate inevitabili. D,