장음표시 사용
511쪽
moderari laborem & servitutem singulo. rum per vicissitudinem multorum idem onus subeuntium vicarie. Quare, cum per subtractionem sui interimat hunc fructum speratum Legis, palam est eum ad ver sari Intentioni Legis & non satisfacere Legi. Nova species Epithiae videtur quando Lex mandat plus quam intendit: verbi causa; Intendens Magistratus ex portorio reci- here quinquaginta, mandat Mercatoribus 1 oluere in proportione centum ; sciens fraudibus Mercatorum , vel recipientium, reliqua quinquaginta defectura. Videtur itaque qui simplici corde soluit in propo tione quinquaginta satisfacere intentioni legis, quantumvis avertat a Republica proportionem aliorum quinquaginta. Sed res ex opposito evenit , immediata siquidem Intentio Legis est ut soluat unusquisque in
proportione centum, mediata vero Intentio
ut ipsa Respublica recipiat quinquaginta. Unde patet, quod puniat soluentem in ratione quinquaginta si posset eum convincere de aVersione reliquorum quinquaginta. Intendit itaque Lex ut singuli istuant
centum , etsi non speret neque expediet hoc eventurum. Si autem vir probus patiatur eX malitia nequiorum, infortunii loco habendu est, ut quod universaliter eveniat
512쪽
Examen octa m. viventibus inter improbos, quod evitari non potest.. 3. Ad Epithiam quoque videtur specta. re modus obedientiae debitae Legi notorie injustae. Clim enim non sit bona Reipublicae sed noxia, & tantummodo observanda sit nh generali unioni Reipublicae aliqua scissura inferatur, quoties vitari potest absque exemplo repugnandi Magistratui, non videtur includere particul res : Non quia Intentio Legissatoris non sit nota, sed quia notum sit qubd Intentio non si Legissatoris seu Legistativa rIn dubio enim obediendum est tanquam justae, quia non est integrum subdito dubitare de Iustitia Magistratus, cui resgnavit Iudicium dc sensum suum quoad ordinationem Reipublicae. Ex quo iterum evidens e st raro licere adversari consiliis Supremi Magistratus, vel infideles esse commissis sibi muneri , sive in Pace sive in Bello ; quia etsi conscii sint
Bellum verbi gratia) excitatum fuisseere aliqua Libidine vel Concupiscentia illicita dominandi, rard tamen desunt aliae Catata propter quas Bellum licitum esse possit videri Summo Magistratui. . Ex quibus etiam patet quid res. pondendum sit de Iussis; verbi. causa , si X a sumin
513쪽
summus Magistratus imperet Iudici con,
demnare hominem non legaliter convictum; sive hoc Reipublicae conveniat, sive tantlim ex libidine Magistratus imperetur; vel Satelliti imperet Innocentem Gne forma Juridica trucidare; Nempe, si in subita & transeunte passione imperetur, dandum esse locum refrigerationi ; si verbex constante voluntate imperetur, non eo
se defugiendum imperium. Cum enim in Passione Imperans non sit sui compos, vere non est imperium Magistratos quod sic erapromitur. Ex adverse verb quando con stans est mandatum,repugnat Regimini qui illud negat perficere. Obligatus itaque est ex ratione pacis & Unitatis Reipublicae ministerium suum exhibere.
s. Obviabis , ergo licebit Judici & in
Iudicio quidem fallum profari: Uerba enim Judicis, etiamsi absoluie pronunciata, vim habent hujus enunciationis, quod reus ex Legum sententia convictus sit criminis, quod non istum injustum est, sed etiam λυMim. Respondetur, quoad praecisam rationem Falsitatis judicandam rem esse ex iis quae dicta sunt de Veritate: Quoad Justitiam autem pensandum est,Judicem non agere in positis conditionibus ex potestate ordinaria sibi concesia, sed ex potestate eκ- orti
514쪽
orti summi Magistratus; in cujus potestate est derogare Legibus; vel juste, cum Bonum Publicum cogit; vel de facto, cum viatiosa libido fecerit auspicium. Iudex itaque, in quantum sua ratione utens, tradit Partem internecioni ut servet Totum; hoc est, Pacem Reipublicae. Et quoniam hoc facit in potestate ipsius, cui nec injusta genti repugnandum est, Juste facit; quia ex Necessitate facit, & non potest defusere factum absque laesione illius Potestatis in cujus observatione stat Salus totius Reipublicae. Et haec de Epithia dicta sunto;quamvis non longe absint ab illά Virtute quae sequuntur dicenda. Est autem ut ex 'dictis patet) Diilia virtus , quae colit Jusdc AEquum, non contra Leges, sed ultra; quasi iupplens Legis defectus; &, quod sequitur, Videtur pertinere ad Iustitiam Legillativam; nisi quod fere circa particularia, quasi Prudentiae pars, magis laboret quam circa Universalia, ad quae Leges se
515쪽
a. Onsequens itaque & proxima est D pithiae Dioensatio. Quae, ut ab EpiLhia disserat, debet esse ὶ Lege, cujus non Dium Verba sed etiam Intentio comprehendat eum cum quo disyensatur, & actionem ipsius. Debet itaque actio esse intrinsece vel bona vel indifferens, quaeque ex
praecepti vi possit fieri bona ; &, quod dis
pensari cum illa possit, proveniat ex accidente aliquo extrinseco,utsupra diistum est. Unde, cum certum sit actionem de sese esse honam, palam est non posse dispensari in Lege niti Extrinsecum Bonum melius sit;& adeo melius, ut reddat hoc malum. Ad
sciendum itaque quid sit Dispensabile quid
non, comparatio facienda est bonorum; &, in primis, ex parte Obedientiae tenet se
Bonum quod est Finis Legis ; & ipsum Bo-
516쪽
Examen octavum. 48λnum assuefaciendi se Obedientiae , quae utraque sunt bona ipsius singularis Obedientis. Deinde ver b Bonum Exempli quod est duplex; Negativum, nε scandalugetur infirmus aliquis, si ve trahendo ad exemplum sive ad obloquium; &Positivum, quo propagatur virtus & splendor Christianae Bonitatis inter illos qui opus habent. Et haec duo speistant ad Bonum Publicum. Et quidem , quod spectat Bona privata , quoniam Virtutes modificantur congruis dispositionibus Corporis, & ad
has requirantur congrua Fortunae Bona,
neque sine illis infirmi Animi sese ad magna erigunt; si Ratio superior libera si, non est
dissicile compensationem Bonorum spiritualium aestimare in comparatione cum corporeis & temporalibus , ut appareat
an melius simpliciter , hoc est quoad vitam 2Eternam, futurum sit per Dispensationem illi cui impenditur. 2. Consideratio verb Exempli, sicut evidens est qubd ex natura rei ad curatorem Publici Boni spectat , sic apparet esse Prudentiae singularis; & per consequens ad Ministrum Pnblicum seu Iudicem spectare, neque in adeo imparibus comparandis fere locus est Regulis , sed
517쪽
terea non pertinere casum ad Dispensationem, sed ad Epithiam,quando adeo premit ut non sit locus adeundi Iudicem. Clarum item est, Dispensationem in Iudice requirere duas conditiones; Scientiam sive Prudentiam qua possit aestimare Malum Scandali & Bonum contrarium, & comparare
illud cum Bono adipiscendo per dispensationem; & , p raeter Scientiam, legitimam dispensandi potestatem; sine quibus duabus irrita est Dispensatio. Scientia autem plerumque supponitur esse in eo qui legitia mam potestatem habet, dc defectus ipuus, nisi valdὶ notorius sit, non ossicit dispenso sationi. 3. Sed ulterius patet quod cum Bonum de Malum Famae sit limitatum secundum qualitatem Persense & Facti seu adtionis, major enim est Fama de Personis nobilioribus , minor de obscurioribus) eac natura rei Dispensatio pertinebit ad illum Iudicem cujus Potestas, & per consequens minposita Scientia, sequalis est, seu extendit sequantum Fama Dispensationis nata est se extendere ; & neque superior Iudex,qui etsi intelligat communem Famam non tamen intelligit privam dispositionem. Provinciae intra quam se continet rima Dispensationis obscurae, aptus est ad tales Di spen-
518쪽
spensationes concedendas : Neque Infir-rior Iudex, qui non est capax aestimandae famae Regionis amplissimae per quam Vag ri nata est Fama Illustrium Personarum,ap- tus est qui in illarum negotiis vim dispensandi obtineat. .
- Φ. Neque obstat quod Summus Magistratus soleat arrogare sibi potentiam dispensandi in quibuivis particularibus, de quod hoc videtur Principii & Axiomatis loco recipi : Nam hoc accidit, qudd,
suam Potestatem intuentes, de Scientiae non sint solliciti. Verum , non recth cestimatur Iustum ex quacunque consuetudine ; saepe enim corruptela in Consuetudinem ducitur , & dulce est aliquiahus etiam in minimis imperare: Sed hoc vel leviorum ingeniorum est, vel avarinrum quibus iusta lucra non satisfaciunt: Prudentes vero nolunt se inferiorum
ion ibus miscere nisi si quando opus siecorrectione imprudenter ab Iinferioribus commissi Criminis, seu per Appellationis
s. Utcunque tamen hoc se habeat, se, rem inquies) Dispensatio Supremi Magistratus Valida est, cum non sit dubium quin Potestatem habeat. Responde-
519쪽
tur, non unam esse rationem Summi Magistratus ad Inferiorem;neque quaeri modbde Summo Magistratu exercente potestatem suam exortem, sed secundiim Leges. Advertendum proinde esse, triplicem esse quasi essentialem disserentiam Superioris Potestatis collatae ad Inferiorem. Aliquando enim Inferioris Potestas, etsi secundiim Jura censeatur Ordinaria , tamen quoadessicaciam est pure Delegata, utpote quae sit tota& totaliter a Superiore. Interdum, quasi directὶ ex opposito potestas est pat-ticularium, inque eos, Surerior non habet vim nisi ex consensu, eamq; velut Deputati cujusdam ab illis. Inter has extremas media
est quaedam, in quo aliqua Potestas seu potius Potestas in aliqua est ab lute Superioris, Potestas in alia ab luth Inferioris; sed sic ut Superior Potestas illi invigil
re habeat; &, si quid peccet, vel possit per
se vel per alios emendare. Et de se evidens est dispositionem immediate factam a Superiore in Jure Inferioris quae si in duabus posterioribus classibus, quasi in prima instantia, hoc est, praevie ad dispositio- .nem inferioris quae non sit in mora, esse omninb invalidam; Sed in prima classe e L. se tantummodb injustam, sed non invaliadam. Etsi enim neque talis Superior su p-
520쪽
Examen otc--. 49 ponatur habere Scientiam sussicientem ad Dispositionem siue ad Dispensationem particularem; tamen, quia Potestatem habet, vel magis quia Inferior non habet Potestatem nisi ab Ipso delegatam seu quasi delegatam , & cui derogare potest pro libito;
Propterea Superior, etsi in communi non praesumatur habere Scientiam destendentem ad particularia , tamen quoties des
cendit , supponitur specialiter de iis circumstantiis specialem curam habuisse;& Scientiam acquisivisse. Valida itaque est Dispensatio ipsius; sed non secundum Iura, & proptereaInjulta, nisi de facto excusetur per sussicientem causam agendi s pra Leges. 6. Patet rursus, quia Dispensatio praejudicat Legi, hoc est, facit ut actio aliqua
non sit secundum Leges ; dc ut aliqua Persona non sit sicut caeterae ; qubd steae natura rei odiosa; dc per consequens non possit fieri sine causa, ex pura liberalitate Summi Magistratus ; neque sit amplianda, sed ad rigorem Vocis restringenda,
quia est ex natura rei in detrimentum reliquorum membrorum Reipublicae ; quibus, etsi non decedat aliquod reale commodum , tamen hoc ipsum quod est alium praeferri,sese gregem esse, odiosum re X 6 pro