Quaestiones Catullianae / scripsit et ... publice defendet Mauricius Haupt ...

101쪽

-93 quotiens rem liabet cum illa quondam tua puella, ulciscitur iniuriam tibi illatam: punit enim odoro Suo puellum et se podagra Itaque merseo adverbii, quod altero versiculo legitur, praecipuum esse Iim manifesto apparet. Quocirca etsi non pernegaverim equidem scripotuisse ut Catullus lioc vocabulum merito ad antecedentia quoque verba roserret, tamen cum tota carminis

ratio id quod potissimum est gravius inculcari paene postulet, quid potest esse similius veri quam in priore

etiam Versu meritum similiter significatum fuisse 3 Hieronymus igitur Avantius et ante eum Palladius Fuscus id quod omnes numeros veritatis in se habet invenisse mihi videntur, cum scriberent Si quoi iure bono. Non possum equidem alium producere scriptorem qui dixeritisre bono e verum aliquoties legimus iure opt-ο, et cur superlativo gradu Catullus uti non potuerit sponte intellegitur. Deinde ne quis Virro propterea praeserat quod postulet veterum scriptorum Latinorum pariter atque Graecorum consuetudo ut ne careat nomine carmen quod ad certum aliquem hominem'Scriptum eSt, non nunquam migratam esse hanc legem animadverti. Veluti ipsius Catulli carmen CIV p. 74, 23 ss.) caret numine:

nam postremum eius Versiculum Sed tu cum Tappone omnia monstra facis male quidam attentarunt. Itaque quem ad modum illic tu pronomen Catullus posuit etsi nullum antecessit nomen, ita in carmine LXXI dixit aemulus iste tuus. Sed quartus huius carminis versus magnum habet difficultatem. nisi ce est a te nactus utrumque malum. Vereor ut haec ullo modo explicari queant. Putarunt alii a te vocabulis contagionem significari, alii vota et preces. Utraque interpretandi

102쪽

i - 94 ratione detorquentur verba ad sententiam aliquam quae prorsus aliena est ab hoc carmine. Neque Mureti astu, Vossit ac tu, Τurnebi tactu quicquain prosciunt. Melior videtur Handii coniectura adeo. Sed primum non satis lacilis est mutatio, praesertim cum Handius Nam, quod sequitur, simul mutet atque, ut aliquo tamen modo apte Verba cohaereant, Iam scribat. Deinde quod mirum in modum hirco et podagra laborasse aemulum illum putat, non pertinet hoc ad acumen epigrammatis,

indicatum satis antea me rato vocabulo. Denique vereor

ne mirifce aliquid nancisci non sit dictum Latine: saltem obscure dictum est et insolenter. Quare indagandum mihi aliquid videtur quo quasi coniungantur inter se meriti significatio et ulciscendi verbum. Scripsisse igitur Catullum existimo Misinoast Ate nactus utrumquἱ malum. Mirisca Ate, h. e. mirifico Poenae supplicio, mirisca deorum iustitia. Misisce est ex mis cast eodem errore ortum esse puto quo p. 66, 19 Dati liber spsost in Ose est convertit. Sed dicat quispiam Aten non punire malescia, sed occaecare quasi homines eosque in inconsiderantiam et vecordiam atque inde in culpam et damnum impellere. Atque est hoc profecto Ates munus in Homericis carminibus. Quid quod ne apud tragicos quidem poetas Atas ultrices esse deas, sed ατην culpam

Se et damnum ex culpa nascens atque utriuSque prae

fidem deam Godolaedus Hermannus, vir perillustris, docuit annotatione sua ad Soph. El. 111. Sed affinis tamen est nonnunquam, nisi fallor, Eet Ἀης significatio poenae. Veluti Aeschylus dixit Choeph. 375 ss.

103쪽

τλψιονι κὰὶ Πανουργέρ χειρί. Intellegit quidem damnum ex culpa nascens, Sed Simul αT1ὶν culpam ulcisci ait. Sed postea qui fuerunt poetae, eos υταις et ' ινυσιν idem sere munus tribuisse existimo. Τestantur id Blitaniversus, poetae, ut usitato nomine dicam, Alexandrini, quod genus poetarum Catulli aetate a Romanis imprimis studioso lectitari coeptum est. Ascribendam duxi totam illam carminis particulam, servatam a Stobaeo tit. 4. In Nicolai Saalii collectione leguntur hi versus p. 66. ἄρα δὴ μάλα παντες ἁμαρτίνοοι πελouεσθα ἄνθρωποι, φερομεν δε θεων ἐτερορροπα δωρα, ἀφραδεῖ κραδί li. βιοτοιο uεν ος κ επιδευὴς

104쪽

vieri imitatione nonnihil desectens Alae et Poenae consimile munus tribuit. Quocirca postremos versus Hugo Grotius hac ex parte recte sic expressit Latine Intereo, Sperata prius Spectataque nulli, Lentos certa gradus, sedet ipso rertice Poena Et rei anum smulans culpis iurensimus instat, Vel culpas sequitur reteres, mentita puellam, Iustitiae magnique Loesi mandata capeSSens. Illud fortasse animadvertere licet, Rhianum, et si qui similiter Iocuti sunt poetae Alexandrini, Poenis atrociorum sceIerum Supplicia attribuisse, Attis maxime superbiae. Confirmatur hoc inscriptione Campana, cuius notitiam Furianetio debeo, edita illa primum a Camillo Peregrino histi Camp. diss. 4, deinde a Ν. Vnarra comin. de phratriis p. 200. 9uae his verbis concepta est

IUSTITIAE NEMESIATIS QUAM FOVERAT ARAM NUMINA SANCTA COLENS CUMARIVS POSUIT

Praeterea si Ate eam quam in Homericis earminibus habet semper retinuisset signiscati0nem, ut dea essetecipae et damni praeses, vere0r equidem magnopere ne mali ominis declinatio, quam veteres quaerere c0BSueFe

runt, obstitisset quo minus illud nomen in hominum appellationem abiret. Atqui haud ita raro invenitur in inscriptionibus Ate, seminae nomen pariter ac NemeSo. Quae cum ita sint, existimo Catullum, quem ad m0dum

earm. L v. 20. p. 26, 3ὶ Νemesis mentionem lacit

105쪽

- 97 in re iocosa, sic Aten quoque commemorasse ita ut eam ulcisci iniuriam diceret. Finem disputandi faciam eo ut dicam nonnihil de car

tullus Smyrnam, carmen C. Helvii Cinnae, his verbis

Zmyrna caras satrachi penitus mittetur ad undas, Zmyrnam cana dis saeculta Pe Oluent. At Volusi annales paduam morsentur ad ipsam Et laxas scombris saepe dabunt tunicas. De quorum verborum emendatione et interpretatione quantum Iaboraverint grammatici commemorare nihil attinet,

cum codices ea praebeant quae Verissima esse putem. Neque opus videtur esse cautione qua Lachinannus usus

est, cum ita scriberet satrachi et Paduam, ut ne maioribus litteris incertae rei difficultatem obtegeret. Nam Satrachum fluvium esse Cyprium Weicherius reII. poet. Lat. p. 179 monstravit allatis eis quae Τgeiges ad Lycophr. v. 448 annotavit Σατραχος πολις καὶ noΤαμος Κυπρου. τινες δε δια του ε γρω ουσι Σετραχον. Sequitur ut Paduam quoque sumen esse ostendamus. Neque opus est nostra qualicunque doctrina: dudum recte hoc explicatum est. Miror enim neglectum esse ab interpretibus Robertum Τitium, qui Ioc. controv. 10, 3 0. 2513 ΡοI3bii commode meminit haec de Pado narrantis 2, 16 p. 10443 σχιζεται δ' εἰς δυο μερη κατα TOUς Προς

αγορευομενους Tριγαβολους. τουτων δε τὸ μεν ετερον στομα Προςονομα ται Παδοα, τὸ δ' ετερον 'Oλανα. Vituperavit hanc explicationem, fortasse suae cuiusdam coniecturae amore inductus, Ivo Villiomarus sive Iustus

106쪽

- 98 Iosephus Scaliger in locus controversus Rob. Τitii animadversurum libro, p. 185, iussitque Polybio vulgare nomen Padusae reddi. Idem sedit Cluverius. Sed inihi quidem quae codices dant in utriusque scriptoris libro nam tenent Παδοα omnes eudices) vicissim omnem mutationis periclitationem defendere videntur. Itaque recte Τitius Scaligero oblocutus est assertionis p. 204 s. Verum in eo tamen reprehendendus est quod Padoam in

Catulli carmine scribendum esse asseveravit: illa enim altera vocabest forma magis videtur esse Latina, certe non temere

attentanda. Sed VoIustus iste, quem Τranspadanum fuisse probabiliter existimabimus, quis tandem fuit 8 Non puto me temeritatis insimulatum iri, si dixero signiscari hoc nomine Tanusium Geminum. Carmine enim XXIII Catullus eosdem eiusdem Volusii annales cacatam chartam appellat. Cuius dicti nemo non meminerit, cum legit

quae Seneca dicit ep. 93 Non tam multis risu metronax phil0sophus) annis quam potuit. Et paucο-

Mum rersuum liber est et quidem laudandus atque utilis. Annales Tanusia hoc enim verius videtur

quam Tamussi9 scis quam non decori sint et quid

Pocentur. Aeque est risa quorundam longa et quod Tanusia sequitur annales. Cacatam chartam intellegi non fugit Iustum Lipsium. Quo magis miror non Vidiisse eum verum nobis Volusii nomen Senecam praebere. Idem est vocabuli exitus, eadem, ut credere par est, mensurae ut plane congruat illa Benileiana sciorum nominum regula. Denique Catulli tempore Tanusium vixisse tam credibile est ut paene certum dixerim. Etenim Suetonius Iulii c. 9 resert quae de Caesaris et M. Crassi Publiique Sullae et Antronii conspiratione Τanu-

107쪽

sius Geminus narraverit in historia. Commemorat autem Suetonius in vita Caesaris auctores narrationis suae

praeter ipsum Iulium hosce: M. Bibulum c. 9. 49, C. Curionem c. 9. 49. 52, Ciceronem c. 9. 30. 42. 49. 55. 56, Asinium Pollionem c. 30. 55. 56, Licinium Calvum, Dolabellam, C. Memmium, M. Brutum c. 49, C. Oppium c. 52. 53. 72, Augustum c. 55. 56, Hirtium c. 56, Cornelium Balbum c. 81. Itaque cum hi

omnes Caesaris tempore vixerint, ut M. Actorium Nasonem et Τ. Ampium, qu0rum mentio si c. 9. 52. TR ita Τanusium quoque Caesaris et Catulli aequalem fuisse

consentaneum eSt. Τanusium commemorat etiam PIutarchus Caes. 22. Videtur autem Τanusius primum aliorum poetarum exemplo annales edidisse, carmen inelegans et quod placere non p0sset, deinde post Caesaris mortem historiam Scripsisse. Longum opus suisse annales Senecae verba satis demonstrant. 9uo magis percipimus quam apte eos Catullus Smyrnae Helvii Cinnae opposuerit. Nam SmJrnam carmen fuisse haud ita magnum inde colligere p0ssumus quod dicit Catullus Cinnam

novem annis eam elaborasse, cum interea Hortensius milia quingenta carmina, h. e. innumerabiles Versus, uno Saepe

die Iunderet. Eius modi enim aliquid amisso illo paginae 72 versu decimo dictum fuisse apparet. Neque grammatici, qui ex SmJrna versus eXcerpserunt, libros commemorant, Sed totum carmen libellum appellat Servius ad Virg. ecl. 9, 35. Duos Catulli versiculos Parea mei mihi sist cordi monumenta At populus tumido gaudeat Antimacho, cum carmini XCV adiuncti essent antea, scite Lachmannus separavit. Nihilo minus parvorum monumentorum

108쪽

nomen ad Cinnae carmina reserendum esse credo, si

recte Hieron7mus Avantius priori versiculo addidit sodalis. Atque sodalem suum Catullus Cinnam apellat carm. X, 29 s. p. 6, 24 s.). Ex quo carmine non absurde colligere mihi videor Cinnam simul cum Catullo in Bithrnia fuisse inter comites C. Memmii Gemelli praetoris.