Quaestiones Catullianae / scripsit et ... publice defendet Mauricius Haupt ...

111쪽

APUD WE ID HANNOS

A. MDCCCXLI.

113쪽

uuae ante hos quattuor annos de carminibus aliquot Q. Valerii Catulli disputaveram, ea partim a doctis atque intellegentibus

harum rerum existimatoribus approbata e S Se magno Sane opere gaudeo, partim errasse me aut id ipsum quod Verum esset ac- eurate non tetigisse Godolaedus maxime Hermann US, praeeeptor meus, me edocuit: Sunt etiam non nulla, Sed pauca, quae a V1tuperatione fortasse possim defendere. Verum ne nimis mihi ipse placere meque amare Videar, de his dicere praetermittam atque initium huius scriptionis a neglegentiae cuiusdam meae emendatione quaeram. in carmine enim nonagesimo quinto

p. i 2, 11 ff.) Satrachi et Ρaduae vocabula Vera et ab ipso poeta posita esse recte quidem assimaVi quaest. Cat. p. 97), neque id seci primus, sed illud quaerere non recte neglexi,

quid permovisset Catullum, reconditarum rerum notitiam ostentare minime solitum, ut ignobilem Cypri fluvium commemorare mallet quam clariorem aut, quod in ista propinquarum et remotarum regionum Opp0Sitione expectaveris, longinquiorem saltem orientis amnem. enimvero Catullus ne hic quidem sui

dissimilis fuit, sed quoniam Smyrnam Helvii Cinnae laudabat,

apposite ad hanc laudationem Satrachum nominavit. nam ad Cypriam Smyrnam sive Myrrham Cinnae carmen pertinuisse uno satis docemur Versiculo quem Ρriscianus attulit libro 6 p. 718 Ρ. At scelus incesto Smyrnae crescebat in alnor in quo versiculo rectissime ante alios Burmannus ad Ov. met. 10, 298 Smyrnae scripsit, cum codices praeberent aut cinnae aut errenae, apud ΡutSchium autem legeretur Cinyrae, quod nuper

male defensum est. itaque cum Cyprii fluvii mentionem Catullus lacit, Smyrnam missum iri auguratur in eas ipsas regiones quas Cinna carmine illo celebraverat . ceterum Satrachi fluvii 1

114쪽

μα et O. in his, ut certe hoc Strictim attingam, μνητερα quod post Θείαντος legitur mutandum esse Videtur in θυγατερα.deinde Σετραχου scribendum esse existimabam: nunc intellego triplicem posse in usu fuisse nominis sormam, et Vera e Stfortasse Vocabuli originatio quam Moversius de rel. Ρhoen.

p. 229) protulit: quanquam reliqua eius disputatio in lubrico

tota Versatur. Parthenium autem suspicari licet Aoum simul cum Adonide commemorasse in elegiis suis, in quibus ἱστ09ίας ζενας καὶ ατρίπτους inveniri Artemidorus ait oueirocr. 4, 63.

Itaque in his quidem Catulli versibus quae boni codices

habent tuta sunt ab omni mutatione. Sed complura SuperSunt in elegantissimi poetae carminibus, in quibus cum satisfacere arti non possit Veterum exemplarium auctoritas, coniectura assequendum est aut certe consectandum quod dictum esse Videatur a Catullo. quorum non nulla disputaturus recordor primum pulcherrimi illius Miser Catulle, desinas ineptire. in

quo dulcissimo carmine dum Se revocat poeta a miSero amore, non tamen Omnem Spem recuperandi ea quae perierunt ita abiecit ut abiecisse videri vult, nec tam obstinata mente Obdurat

115쪽

quam de se praedicat . quare multus est in describenda relictae a se puellae tristi solitudine atque in sine carminis iterum sese ut obduret adhortatur. Verum haec extrema pars carminis aliter hodie legitur atque a Catullo scripta est. codices enim haec

Gle, puella. sum Catullus obdurat, Nec te requiret nec rogabit invitam . At tu dolebis, cum rogaberis nulla. Scelesta, ne te . quae tibi manet vitalours nunc te adibit 2 cui Bideberis bella pluem nunc amabis 2 cuius esse diceris potiem basiabis 3 cui labella mordebis At tu, Catulle, destinatis obdura. In his versu illo At tu dolebis, cum rogaberis nulla absolvi sententiam neque probari posse quod Ach. Statius scribendum

coniecit cum rogaberis nulla, Scetrata, nocte, aut paulo Sane melius Vossit inventum cum rogaberis nullam, Scel tu, noctem, simplex qua Catullus uti solet oratio satis docet. Simili-

ter propter accuratam Verborum oppositionem veris Simum habeo quod in eodem hoc carmine Hier. Avantius scripsit Nunc ram illa non vult: tu quoque, impotens, noli, cum in codicibus versus in mutilatum Vocabulum impote desineret. illud autem cum rogaberis nulla admonet me ut de errore quodam non nullorum grammaticorum aliquid dicam, qui sicubi congruit Latinus sermo cum Graeco, ad Graecam originem continuo Omnia reserunt. non desuerunt enim qui consuetudinem illam dicendi, qua maxime poetae adiectiVa Vel pronomina usurpant ubi ex accurata cogitandi ratione adverbia requiruntur, a Graecae linguae imitatione repeterent. hi si constare sibi volunt, vanam declinare non poterunt opinationem, ut dicant tanto opere placuisse Romanis iStam imitationem ut partim in quotidianam vulgi consuetudinem abiret atque adeo nullius Vocabulo non nunquam populus uteretur cum non dicendum eSSet proprie: nam hoc ipsum sine Graeco exemplo dictum eSt. quanto rectius in utraque lingua hoc loquendi genus, quod latissime patet, sed ut in non nullis discrimen appareat inter Vulgi et poetarum consuetudinem, ex communi Graecorum et Romanorum in cogitando alacritate et quasi agilitate tanquam e fonte suo derivabimus. etenim dum abstracta, ut cum philo

116쪽

sophis barbare loquar, devitant et concreta sectantur et omniat cum subiecto aut obiecto orationis, quoniam haec maximi momenti sunt, quantum seri potest artissime coniungere Student, adverbiorum loco, quorum quasi minus vigent notioneS,'et adiectiva et pronomina saepe numero posuerunt. in qua re RO-mani, ut dixi, maiore licentia usi sunt quam Graeci, cum negativis quoque particulis pronomina non nunquam praeserrent. nota sunt quae tali modo Ρlautus et Terentius dixerunt, nul-mS creduas, nullus ostenderis, nullus dixeris, tametsi nullus moneas et similiter alia: dixerunt autem non ut ridicula proferrent, qui Videtur non nullorum esse error, sed quod vulgi Sermonem retinebant et ut gravius negarent. similiter locutus

est, ut Vel antiquissimi sermonis vel vulgi consuetudinem imitaretur, Appuleius cum asini l. 7 p. 195 Elm. de puero dixit nullus tamen desinebat identidem vulnus sanguine delibutum obtundere, et t. 8 p. 210 an nulli scitis quo loco consederiatis 3 quid quod ipsum M. Τullium in epistolis suis, ubi quotidianum Sermonem Saepe sequitur, ita locutum esse Scimus, ad Att. 11, 24, 4 Philotimus non modo nullus venit, Sed ne

per litteras quidem aut per nuncium ceretiorem fecit me quid egerit, cui specie simile est, re ipsa paululum differt 14, 3, 1 Corumbus Balbi nullus adhuc. et mihi notum nomen: bellus enim esse dicitur architectus, ubi scripserim est misi notum nomen. nihil differt inter hoc et Livii verba 32, 35, 2 PhilippuS nulluS uSquam nec nuncius ab eo per aliquot horas Meni bat, in quibus etsi vera esse videtur Duheri correctio: nam

quod in libris sere legitur Philippi probari non potest deleta,

ut Ι. Fr. Gronovius praecepit, ab praepositione, qu0niam nec particulam a coniungendo et negando ad intendendam negationem Livium non traduxisse praeclare docuit N. Madvi-gius excursu tertio ad Cic. de su. p. 821 s. : sed etsi veram puto Dukeri correctionem, tamen non dictum eSt pronomen

adverbii significatione, sed ita uti nos quoque loquimur, nis-gend ein Philippus, bis istas kein Corumbus. Sed cum adverbio congruit quod scripsit Cicero ad Att. 15, 22 ego autem Scripsi Sextum adventare, non quo iam adesset, Sed quia certe id ageret ab armisque nullus discederet, et 15, 29, 1 ad M. Aelim nullus tu quidem domum, sed sicubi inciderit. verum quoniam in hac orationis forma mirum esse Videbatur et

117쪽

paene absurdum negari aliquam rem esse et nihilo tamen minus eandem rem dici aliquid aut sacere aut pati, postquam sermo Romanus ab litteratis hominibus ad accuratam rationis normam directus erat, remotum est illud dicendi genus ex omni graviore oratione . quare neque Cicero in reliquis praeter epistolas scriptis neque alii quorum culta dictio erat seriptores ita locuti sunt. multa enim a grammaticis salso huc reseruntur. licebit hoc exemplis aliquot demonstrare. Cicero de

Or. l, 9 38) quod nisi fecisset inquit, rem publicum, quam

nunc vix tenemus, iam diu nullam haberemus: minime nullam dixit ut esset pro adverbio, sed attractione quadam Verba artius connexuit quam si ita Scripsisset, nulla iam diu quam haberemus esset res publica. eiusdem Ciceronis haec sunt inor. pro Roscio Amerino 44 128), aliquot post menses et homo occistis est et bona venisse dicuntur. profecto aut haec bona in tabulas nulla redierunt - aut, si redierunt, tabulae publicae corruptae aliqua ratione sunt. hic quoque non dixerim nulla simpliciter positum esse pro adverbiis minime Vel non, sed cum dici posset et nulla eius bona in tabulas rediisse et non rediisse haec bona, utrumque quodam modo coniunctum est. non prorsus dissimiliter locutus est Cicero de oss. 3, 14 59), quaerit ex proximo vicino num feriae quaedam piscatorum eSSent,'suod eos nullos videret, quibuscum rectis Sime

comparata sunt talia quale hoc est de oss. 1, 45 159), ea Posidonius collegit permulta. eiusdem Ciceronis verba sunt inor. in Catilinam 1, 7 16), sic enim iam tecum loquar, non ut odio permotus esse videar, quo debeo, sed ut misericordia, quae tibi nulla debetur: quod recte dicere poterat misericordia tibi nulla debetur, hoc adiunxit, nec perperam, relatiVa oratione. alia in quibus adiectiva pronominis significatio etiam

magis manifesta est merito videor praeterire. sed non tantum scriptores, Verum etiam poetae non sunt usi nullius vocabulo ubi accurata cogitandi ratio non vel minimo adverbia requirebat : quanquam etiam de poetarum sermone Saepe grammatici Don Satis accurate et subtiliter iudicaverunt. veluti Virgilius

cum dixit ge. 1, 101 hiberno laetissima pulvere furru, LaetuNmer: nullo tantum se Mysia cultu Iactat et ipsa suas mirantur Gargara messis, non voluit dicere minime se iactat, Sed nullus e3t Mysiae cultius quo tantum sese iactet. aut quod est

118쪽

Aen. 4. 232 Si nulla accendit tantarum gloria rstrum, non sorti us tantum poeta loquitur quam si diceret Si non accendit, sed plane aliter: hoc enim vult, si nulla est tantarum gloria rerum quae animum accendat. denique Aen. 12, 405, ubi haec leguntur, Nulla riam Fortuna rexit, nihil auctor Apollo Subvenit, cur nulla non sit adiectivum significatione equidem sane nullus video : certe siquis nostrum ita diceret, hetae Fortuna zeli den res, num tu credere S pro nomine u Sum e S Se significatione adverbii 3 neque quod apud Ovidium est mel. 9, 734 I ellem nulla forem, vel 11, 579 Proque et iro, qui nullus erat, veniebat ad aras, rectius huc rettuleris quam quod

Catullus dixit carni. 17, 20 p. 11, 13) Tantundem omnia

sentiens quam Si nulla Sit usquam. unum noVi poetam ne Seio dicam an rectius versificatorem qui nullius Vocabulo aperte ita usus sit ut pro adverbio substitutum cum Verbo arti SSime coniungeret, illum qui Cirin fecit. in quo carmine de Scylla dictum est v. 176 Nulla colum novit, carum non revicit au-m . VerUm hic poeta, quem nollem nuper a R. 3Ierhelio prol. ad Ovidii Ibin p. 367 s s. ut olim ab I. H. Vossio habitum esse C. Cornelium Gallum nam multo posteriori tempori carmen minime bonum ascribendum est), totus pendet ex antiquiore oratione Catulli. qui cum saepe populari dictione usus Sit, non pulandus est respuisse quod eum dixisse ipsa res clamat, At tu dolebis, cum rogaberis nulla. Ilaque quae deinde sequuntur SceleSta, ne te ita Sunt emendanda, nam ne te nemo probaVerit) ut non Suspendantur ex antecedentibus, sed per se constet allocutio. in antiquis quibusdam editionibus scriptum est tene 3 ut hoc esset tene aliquis roga erit 3 id rectius diceretur tune, quoniam passiva Verbi forma praecedit, atque hoc ipsum tune invenio in exemplaribus Parisiensi a. 1528 et Basileensi a. 1530 : sed displicent otiosa Verba. aliorum coniecturas scien S praetereor neque enim dubito quin recte Carolus Lachmannus commendaverit Iani Meleagri id est Balthasaris Venatoris Scelesta, rae tel cum mutatione paene nulla aptissimam lucremur orationem. vae particula cum accusativo casu coniuncta bis tantum inveniri videtur in eis qui hodie extant Latinorum scriptorum libris: nam

quod Iosephus Scaliger, hoc versu in debile aliquod rere incidens, vae te in aliud Catulli carmen 68, p. 64, 12 inferre

119쪽

voluit, aliter equidem cen Sco: de qua re postea dicam. sed in Plauti asinaria, 2, 4, 75, omnes libri cum vetere codice Camerarii in his verbis conspirant, Dabitur pol supplicium mihi de tergo vestro. Vae tet deinde Seneca in satira Menippea de Claudio Caesare haec ridicule narrat, p. 848 ed. a. 1672,

ultima Box eius haec inter homines audita est, cum maiorem sonitum omisisset illa parte qua facilius loquebatur, Vete me: puto, concacavi me. Sed memini et Plauti et Senecae verba propter rariorem dicendi rationem coniecturis temere altentata esse : quam levitatem antiqui et docti grammatici fide refellam. Flavius Caper p. 2244 Ρ. vae inquit dativus et accusativus sequi debent, non alius, ut Vete populum Maurorum, et Vetepopulo Maurorum. repetuntur haec ab ignoto grammatico, nisi Bedam esse recte quidam eXistimant, depravatis apud Put- schium p. 2804 verbis, vae, dativum et accusativum sequi debet, ut, Alius, vae populo Imurorum, vae populum Maurorum. ceterum non de nihilo e Si quod accusativum casum Catullus posuit, cum liceret ei dativo uti: nam in accusativo casu de execratione cogitari non potest, potest in dativo: al- qui ab execratione hoc carmen prorSUS abhorret. Ad eandem miserantis, non detestantis, exclamationem pertinet quod proxime sequitur, quae tibi manet vitai nam rectissime Lachmannus ab his demum Verbis, tuis nunc te adibit 2 interrogationes incepit, quibus antecedentis exclamationis quasi ratio subiicitur. illi igitur exclamationi quae tibi manet dita Achilles Statius hoc ascripsit, idem paene dixit

Arianus illis verbis, locoι0 0ς κ ἐπιδευήὶς Στρωφατω. Verba sunt Rhiani apud Stobaeum tit. 4. sed de victu cogitari non potest. unam eandemque mulierem Catullum et hic alloqui et tangere carmine 37 eo fit manifestum quod quae hic dixerat, puella - Amata nobis quantum amabitur nulla, illic similiter repetit, Puella - Amata tantum quantum amabitur nulla: nam habet hunc morem Catullus ut de eisdem hominibus ea-

dem dicat saepius aliorumque carminum memoriam VenUSte repetat, veluti pulcherrima mortui fratris allocutio quam elegiae ad Ortalum Lachmannus praeclaro artificio restituit eadem est in elegia ad M' Allium, et cum dicat in iocoso carmine 23 p. 12, 24) Furio neque servum esse neque arcam, intellegimus quod in proximo carmine dictum est p. 13, 25) Isti quoi

120쪽

neque Servus est neque arca ad eundem Furium pertinere. in quo carmine, ut hoc cursim addam, non puto recte coniecis Se Lachmannum in mendosis litteris mi latere uti coniunctionem,

Mallem dioitias uti dedisses Isti, neque enim satis plena et elegans sit oratio nudo illo et ieiuno divitiarum vocabulo, sed sugit Lachmanuum verissima Isaaci Vossit emendatio, Mallem divitias Midae dedisses Isti, quod proverbii loco dici solet.

sed puellam illam amatam tantum quanta amabitur nulla non diversam esse a Lesbia, Lesbiam autem Clodiam istam esse quadrantariam, rectiusque quam nuper lactum memini de ea re Saeculo Sexto decimo primarios quosdam viros iudicasse, liquido confirmare posse mihi videor, ut appareat imminentem puellae Victus penuriam a Catullo commemorari potuisse nullam:

Verum ab hac demonstratione nunc quidem abstinendum eSSe Sentio. etsi enim spurcarum rerum inVestigationem Saepetam non possumus defugere grammatici quam ultro eam appetere turpe est, tamen a publico colloquio, cui haec Scribo, a cendam e S Se existimo quaestionem quae Sine accurata ObScenitatis pertractatione perfici plane nequit. neque Vero opuS PStut diutius in his rebus commorer, cum per Se mani&Stum Sit victus commemoratione dulcissimi carminis Venustatem perverti incredibiliter. sed eo tamen laudem meretur Statius quod rectiuS quam plerique non putavit quae tibi manet vita idem esse p0SSe atque quae te manet vita. quam opinionem, ut par erat, improbans Laur. Santenius annotatione ad Hier. Balbum alig. liti. anet. 1801 p. 1846) recte significavit, sicubi inveniri videretur apud scriptores Latinos manendi Verbum ea ratione qua accuSatiVum casum asciscere debet coniunctum cum

dativo, aut infirma niti codicum auctoritate aut explicandum esse perdurandi Vocabulo: poterat remanendi signiscationem addere. itaque Catullus cum dicit carm. 76, 5 s. sp. 70, 9 S. Multa parata manent in longa aetate, Catulle, Ex hoc ingrato gaudia amore tibi, non significat, si accurate animum advertimus, sutura gaudia quae Sese quasi expectent, sed hoc Vult, prae Sto ea es Se et perdurare per omnem Vitam: cogitat

igitur tanquam quae iam possideat. similiter Virgiliana ista

explicanda sunt Aen. 5, 348 s. vestra, inquit, munera vobis Certa manent, pueri, et palmam movet ordine nemo, et 9,

301 s. luue tibi polliceor reduci rebusque Secundis, Haec