장음표시 사용
131쪽
recte demonstravit, circiter annum a. u. c. 728, Scripta Sunt . in
priore carmine dixit Horatius V. 17 Ut tuto ab atris corpore viperis Dormirem, et 31 Τentabo, et rerentis arenas, in posteriore v. 21 arma- Derepta vidi, vidi ego civium Retorta tergo brachia libero di sed hoc ipsum vidi ego paene solennem dicendi esse sormulam ex eis apparebit quae de Τibulli Propertit Ovidii consuetudine postea dicam. praeterea in Vulgalis quibusdam exemplaribus hanc elisionem continet carmen tertium libri alterius, ubi sic scripserunt non nulli inde a versu 9, tuo pinus ingens albaque populus Umbram hospitalem conSociare amant Ramis, quo et obliquo laborat Lympha fugax trepidare rivo, movisa - ferre iube: Verum quin non recte haec Scripta sint equidem plane non dubito. nam quo illud priuS etsi excusari quodam di imodo potest quadam subsequentis huc adverbii anticipatione, sano lamen iudicio et prudenter Benti eius quo ascivit, quod in eo dicibus suis Lambinus invenerat. in altero autem quo magna est librorum turba. quorum alii h0c ipsum quo habent, alii qua, alii quid, alii quo et, in aliis denique Scriptum est quoque. itaque qui plus sibi sapere videntur Bentleio et codicibus firmissime adhaerescere student gratum mihi secerint, si dicant qualem hic esse
existiment veterum exemplarium auctoritatem. modo ne idem
probent quod placuit orellio, Rumis, quo et obliquo et quae
Sequuntur. nam ut non urgeam ingratum eSSe Sonum etiam propter
similiter cadentia quo et obliquo, eandem quam in ceteris carminibus diligentissime vitabat elisionem hic in inutili vocabulo admittere nulla hercle poetae ratio erat, et quod dicit Orellius quo obliquo agnoscere iam Porphyrionem, equidem non intellego. contra apertum est seri potuisse ut inutile illud sed aptum ad sententiam quo ultro a librariis insereretur. quod non Videtur esse in codicibus, sed recentiore coniectura inVentum, Ramis, et obliquo, hoc ego quoque respuo, cum ex librorum mendis, praesertim ex illis quid et quo et, Benileius que et elicuisse videatur rectissime. sed quod scribendum coniecit qua pinus ingens alboque populus Umbram hospitalem conSociare amaret Rumosque, n0n possum ei amplius assentiri: nam ramosque sic adiecto verba exiliter exanimata exeunt. quocirca Videtur mihi Horatius que et particulis tota enunciata coniunXisSe et scripsisse hoc modo, tua pinus ingens albaque populus Umbram hospitalem consociare amant Rumisque et obliquo laborat Lym-
132쪽
pha fugax trepidare rivo. certe hoc subesse puto in depravatione codicum: etenim quid scripserit ipse Horatius in carminibus a Mavortio ut potuit scilicet emendatis ecquis est qui iureiurando assirmetrVirgilius, ad quem disputatione mea pergo, Vocales longam et brevem haud raro collisit in primo versus pede, Ergo me
Aen. 2, 707, Eimo mite 3, 114. 5, 58, Ergo aderat 9, 107, Ergo alacris ecl. 5, 58, Aen. 5, 380, Ergo apibus ge. 4, 139, Ergo avidus Aen. 3, 132, Ergo avidum 9, 661, Ergo eadem 8, 382, Ergo iter 6, 384. 7, 467. 8, 90, Ergo ubi Aen. 3, 237. 4, 474, Certe equidem ecl. 9, 7, Immo me Aen. 1, 753, Immo ait 11, 459, Immo ego ecl. 7, 4l, Aen. 9, 257, Immo
ubi 9, 98, luando aliter 9, 497, luundo aliud 4, 315, Puare Us 7, 429, lustre mite ge. 2, 35, Aen. 1, 627. 7, 130. 8, 273, Ultro animos 9, 127, Ultro Asiam 2, 193, Supra homines 12, 839, Fando aliquod 2, 81, Ambo animis 11, 291, Illi etiam 2, 420, Uni odiisque viro 10, 692, Cedo equidem 2, 704, Credo equidem 4, 12. 6, 849, Mitto ea 11, 256, Spero equidem 4, 382, Vivo equidem 3, 315, Ibo animis 11, 438, Vidi egomet 3, 623, Vidi Hecubum 2, 501, Vidi oculos 12, 638.
sed etiam in medio Versu non Sprevit hanc incommoditalem, habet enim ergo me ge. 1, 63, ergo animis Aen. 3, 250. 10, 104,eryo animoS ge. 3, 100, converrat animi Aen. 2, 73, Instaurati
animi 2, 451, turbati animi 8, 4. 11, 451, concussi animi 9, 498, placati animi 11, 300, Improvisi aderunt 2, 182, Inconsulti abeunt 3, 452, connixi humeris 5, 264, praemissi equites 9, 367, extemplo avi Sque 6, 210, revonso animum delusit 6, 344, genitori Amyco 10, 704, Pugnatori operit l1, 680, dat sese acies 12, 227, Se Signari oculis 12, 3, cedo equidem 12, 818, linquo acies 12, 875, Semina vidi equidem ge. 1, 193,
respexi animumve Aen. 2, 741. monosyllaborum vocabulorum vocales raro sic elisit, Nec me adeo Λen. 4, 96, et te animo
12, 439, In te oculos 12, 657, et si adeo 11, 369. deinde minus diligens Lucretio non abstinuit ab ae diphthongi elisione, Cetera nec feturae habilis ge. 3, 62, At cantu commotae Erebi de sedibus imis 4, 471, antiquae ab origine gentis si tamen recte sic scribitu6 Aen. 1, 642, Ornatus Argivae Helenae 1, 650,
Et Sacranae acies 7, 796, Concurrunt Tyrrhenae acies 10, 691, et bis in uno versiculo, 12, 548, Totae adeo converSae
133쪽
uoi . sed in tertia dactyli syllaba ne Virgilius quidem ut neglegentior esset sibi permisit. Paene maior quam Virgilii eatenus diligentia fuit Propertii
ut in primo maXime Versus pede nec nimis saepe vocales ita elideret. carminum et Versuum numeros pono eos quibus in altera
editione Lachmannus usus est. diXit igitur Ergo ego 4, 21, 17, Ino etiam 3, 28, 19, Vidi ego 1, 13, 14. 15. 5, 2, 53. 5, 5, 59. 65, Dixi ego 5, 1, 89, Odi ego 4, 8, 27, Sensi W0 5, 7, 36, et in medio Versu respondi ego 5, 8, 81, Baccho et Apolline 4, 2, 7, longe erat 5, 1, 36 nisi Ρuccii excerptis fides
habenda videatur, Hac, ubi Fidenas long a erat ire via). Utrum pertineant huc talia qualia haec sunt, Celo ego 5, 7, 70, Credo ego 3, 24, 44. 42, Iurό so 5, 7, 51, Flebo ego 4, 25, 7, Nemo adeo 4, 16, 14, nemo in amore 3, 14, 18, an non pertineant, dubitari potest: certe paullo levior in his sonus, nam do dixit correpta posteriore syllaba 4, 9, 35. monosyllaba haec habet in tu etiam 3, 18, 19, At me ab amore 3, 25, 9, In te ego 3, 20, 11, Scribunt de te alia 3, 11, 1. diphthongum nunquam cum brevi Syllaba coniunxit: num in tertia dactyli syllaba eius modi elisionem productae vocalis admiserit dubium videri possit. nam cum dicit 3, 26, 18 lui, puto, Arioniam vexerat anto lyram, pyrrhichius est puto, ut volo 3, 10, s. sed r3, 32, 5 Muretus, ut videtur, scripsit Curve te in Herculeum deportant esseda Tibure in Groningano codice legitur Cum vatem, in Neapolitano Curva te, ut quaeri certe possit num Scripserit Ρropertius Curve te Herculeum, an hiatui praetulerit mi
Verum ante Ρropertium multo diligentior in hac re suerat Τibullus. apud quem tantummodo hae inveniuntur eius modi elisiones, Vidi ego i, 2, 89 et Illi etiam 2, 1, 41 : nec distat ab eius diligentia imitatio Lygdami, in cuius carminibus semel tantum legitur luare ego 4, 49, communem autem habet cum utroque artem Ovidius. sed prius quam de Ovidio dicam non videtur praetereundum esse quod etiam in Gratii cynegeticis nihil eiusmodi invenitur praeter Ergo age 140, Ergo ubi 246, Ergo in opus 337, et Virgiliano more dictum Inconsulti homines Versu 4. Ovidius igitur, egregius versuum faciendorum artifex et melior etiam futurus si paulo minus curavisset ut aequaliter sue rent numeri, cum omnino cautus est in elidendis vocalibus, tum
134쪽
υθpraecipue productarum et correptarum συνεπιφωνησιν non temere
usurpat. nam et raro apud eum invenitur et in diphthongis aut in tertia dactyli syllaba nusquam et paene nusquam in monoSyllabis, deinde ea sese lege astrinxit ut hanc elisionem sive rectius συνεκφωνησιν in primo VersuS pede concluderet, quippe ubi propter gravius incipientium numerorum pondus asperior Sonus magis delitesceret, denique habet eam maxime in certis quibusdam verbis et verborum tanquam sormulis. conquisivi haec exempla, Certe ego her. 1, 115. 19, 81. 21, 2Il, am. 1, 6, 19, rem. 781, met. 8, 99. 13, 839, fast. 4, 725. 727, trist. 4, 5, 13, eA Ρ. 1, 6, 11, Ib. 129, Ergo age a. a. l, 343. 2, 143. 498. rem. 289, sast. 4, 83, Ergo adeS am. 3, 1, 66, last. 2, 17, Ergo alii ex Ρ. 3, 3, 105, Ergo aliis mei. 13, 620, Ergo amoram. 1, 6, 37, Ergo animi fast. 3, 119, Ergo ego her. 10, 119. 17, 135. l8, 183, am. 1, 2, 49. 4, 3. 7, ll. 12, 27. 2, 7, 1. 3, 11, 9. 11. met. 7, 51. 9, 182. 5l2, trist. 3, 3, 25, eX Ρ. 4, 14, 17, Ergo eat a. a. 1, 455, Ergo erat trist. 3, 2, 1, Ergo erit a. a. 1, 213, Ergo etiam am. 1, 15, 4I, Ergo hominum trist. 2, 87, Ergo opera met. 13, 171, Ergo operum met. 13, 159, Ergo ubi a. a. 1, 565, rem. 136. 399, met. 1, 177. 433. 2, 640. 3, 279. 370. 4, 222. 380. 6, 719. 8, 637. 12, 35, sast. 1, 31 l, trist. 3, 9, 19. 10, 15, eX Ρ. 4, 4, 23, Contra egomet. 9, 16, Immo ita mei. 7, 512, trist. 1, 2, 99. 3, 14, 7, luando ego her. 1, 11. 13, 115, am. 3, 11, 17, durendo erither. 7, 19. 13, 117,3Tanto ego met. 13, 368, Aequo animoam. 2, 7, 12, Mundi oculuS met. 4, 228, Novi aliquam am. 2, 17, 29, Sumpsi animum sast. 1, 147, Vidi ego am. 1, 2, 11. 2, 2, 47. 12, 25. 3, 4, 12. 11, 13, am. 3, 487, rem. 101,met. 12, 327. 15, 262, trist. 2, 143. 3, 4, 37. 5, 1 l. 5, 8, 11 ubi certissima coniectura inventum est Vidi ego naufragit qui risit in aequore mergi, nimis enim subtilis hic est Merkelius, at parum Loersius), ex Ρ. 1, 1, 51, Vidi etiam her. 12, 91, Vidi iteram mei. 14, 183. non verum videtur quod de Τarpeia hodie legitur met. 14, 777 Digna animam poena congratis exuit armis, quoniam nihil plane simile apud Ovidium invenitur,
exuendi autem Verbum ne aptum quidem est ad sententiam nam
Statius Theb. 10, 938 paulo tamen aliter dixit), sed probo quod
in libris scriptum est non paucis Dignam animam poenae: deinde edidit scribendum esse videtur cum plerisque codicibus, nam
135쪽
expuit, quod mihi aliquando in mentem venit, non videtur decere Ovidium. monosyllaba, ut dixi, Ovidius perraro ista elisione obscuravit. inveni haec pauca, Per te ego am. 2, 10, 3, In te ego sum si recte ita scribitu6 met. 3, 463, Nec tu aliud last. 6, 285, denique in me acui mei. 15, 776, remotum sane ab initio versus, sed post interpunctionem: quanquam Sic quoque rarum eSt. nam quas praeterea apud Ovidium indagare potui extra primum pedem istius modi elisiones incertae sunt et admodum paucae numero . certe ego her. 20, 180 : Sed ne commemorem posteriores seX epistolas non certo esse Ovidii, positum est illud certe ego post pentametri versuS caesuram, ubi veluti novo initio numeri inchoantur. met. 7, 172 dictum est in medio versu
ergo ego, Sed poSt interrogationem : accedit quod ergo vocabuli posteriorem syllabam Ovidius bis corripuit, her. 5, 59 et trist. I, 1, 87. similiter Si legitur met. 12, 407 et amando et amare fatendo, attendendum est dixisse poetam her. 9, 126 tegendo
correpta postrema syllaba: nam hic sane Loersius recto iudicio USUS eSt. quapropter nunc demum commemoro positum in initio Versus Fando aliquem, mei. 15, 497. deinde mei. 15, 528 etsi bene dictum est Exhalari animam, tamen nec omnes libri hoc habent nec defendi sortasse nequit neutrale exhalare: quanquam
minime me fugit paulo aliter sese habere qui propter hunc usum afferri solent versus Lucretii 3, 433 et Statii Theb. 10, 108. tum distichon illud tristium, 5, 10, 40 s. , Utque fit, in me rei quid, si quid dicentibus iliis Abnuerim, quoties annuerimque,
putant, hos igitur versus vereor ne contra Heinsit suspicionem non satis desenderit Merkelius et multo minus Loersius. denique mei. 6, 655 ss. haec leguntur de Tereo, circumspicit ille Atque ubi sit quaerit. quaerenti iterumque vocanti Prosiliit Ityosque caput Philomela cruentum Misit in ora patri: verum hic
quaerenti iterumque vocanti non videtur eSSe Verum, neque Vero
quod Heinsius, cum in libris non nullis vetustis Itymque invenisset, scribi iussit Itylumque, quod non magis quadraret, Sed illud ipsum quaerenti Itynque vocanti pulcrum esse Videtur neque offendit me hiatu. Ultra Ovidium, ne nimis molestus sim, non progrediar hac
disputatione: quanquam de ceterorum quoque poetarum conSuetudine quaedam dicere possum scitu non inutilia. ut unum commem0rem, qui in silvis atque in Τhebaide illa de qua satis ex-
136쪽
posui elisione non raro usus fuerat Statius, idem in utroque Achilleidis libro studiose eam devitavit. ceterum fieri non potuit quin in tam pusilla quaestione oculorum aciem hic illic aliquid
salleret, nec propter hanc unam cauSam poetarum carmina perlegi: sed singuli aliquot errores summis rerum multum obeSSenon poterunt.
Ex his igitur minutis rebus nisi quod in arte grammatica aut nihil parvum est aut magnum nihil) ad alia libenter transeo et
quasi emergo. etsi enim quod apud Gellium verissime ait Probus Valerius, si versum pangas, non sinitiones praerancidas ue-que Metutinas grammaticas spectandas esse, Sed aurem interrogandam, ad nos qui sero Vivimus ita pertinet ut inquirendum nobis sit quid placuerit auribus Veterum poetarum, quid displicuerit, tamen in grdviore paulo aut certe minus ieiuna disputatione operam noStram iucundius collocabimus. quare ad Catullum
revertor, cuius OctaVUm carmen emendare antea conatus Sum
proximum carmen et decimum Lachmannus ita constituit ut nihil habeam quod addam : nam in decimo non L. Varium, samiliarem Horatii, commemorari, quae opinio fallaci specie nuper lacata est, sed Varum, ut recte intellexit Lachmannus, et quis ille suerit Varus, rectius eXpositurus esse mihi videor in alio libello, in quo de vita et carminibus Catulli disseram. Sed undecimo cadimini emendationem quam postulat asserre fortasse possum. de quo carmine qui subtiliter disputavit Augustus Ferdinandus Nae-kius, in indice scholarum in academia Bonnensi inde ab auctumno anni 1823 habitarum, scite demonstravit qua mente Catullus tam luculentum tamque magnificum poema, sed quod conceptam gravitatis opinionem subito destituit, condidisse existimandus esset. scilicet splendida longinquarum regionum enumeratione in quas sese secuturos dicit Furium et Aurelium, importunam esurientium homunculorum assiduitatem irridet, et cum omnia quaecunque serat Voluntas caelitum tentare simul parati sint miseri famelici, nihil magnopere arduum ab eis postulat,insed ut Clodiae nuncient pauca non bona dicta. verum illa quam dixi splendida remotissimarum regionum enumeratio ita, terminatur in codicibus p. 7, 8 ff.) ut a Catullo scripta esse non poteSt.
137쪽
Sive trans altaδ gradietur Alpes,
Caesaris visens monumenta magni,
Gallicum Rhenum horribilesque ult Mos quo BritannoS. Intolerabilem in his esse hiatum neque hodie quisquam infitiabitur nec desuerunt olim qui probe intellegerent. quae enim in codicibus quos Itali grammatici correxerunt variae inveniuntur horum
Verborum mutationeS, eas omnes studium peperit hoc vitium removendi. sed Vereor ne praeter hiatum in ipsa etiam oratione
aliquid insit offensionis . nam solennis illa ultimorum appellatio quam plurimi poetae Britannis attribuunt, et ita quidem attribuunt ut nihil adiiciant aliud, alterius illius vocabuli horribilium antecessione pondere suo paene privari Videtur. sed molesta hac adiectivorum nominum geminatione nihil est offensus qui primus ut hiatum tolleret excogitavit quod in codicibus non nullis interpolatis legitur horribiles et ultimosque Britannos. verum haec Versus reficiendi ratio, quam commendavit annotatione sua ad Prop. p. 289 et ascripsit ad Catulli versum Lachmannus et veram Phabuit Benti eius, ad Hor. carni. 1, 35, 29, vel hanc ob causam merito probari nequit quod et particula tam invenuste interposita est inter horribiles atque ultimos vocabula ut ne illorum quidem quisquam unus poetarum qui saepisSime copulatiVam particulam post eam vocem posuerunt cui proprie praeponenda erat ita eam suisset collocaturus, multo autem minus Catullus, quem nunquam a legitima copulativarum coniunctionum collocatione discessisse, ne intempestiva digressione disputationem nostram in
terrumpamus, Stricum hic signiscamus, accurate eam rem atque copiose postea demonstraturi.
Sed peius est eorum inventum, libris quibusdam non sinceris proditum, qui servato priore que inferserunt illud et, hoc modo,
horribilesque et ultimosque Britannos. Sic enim magiS etiam praepostere traiecta est et particula, quae ad totam hanc enunciati partem pertinet. verum praeter particulam inepte collocatam haec Versus consormatio alio incommodo laborat. nam ille duplicis adiectivi per duplicem et particulam coniuncti usus hac lege, niSisallor, astrictus est ut utrumque adiectivum, quippe quo epeaee gesis quodam modo comprehenditur, post proprium nomen collο-cetur : quare neque Graeci dixisse videntur νύν τε μεγαν T κα- ντα, Sed, ut est apud Homerum, Ἀκαμαντ', νυν τε μer ν τε,
138쪽
neque Latini horribilesquo ultimosque Britannos. alia res est ubi utrumque adiectivum ad appellativum nomen accurate definiendum pertinet, eX quo genere est quod Martialis dirit 3, 27, in
tua, GSconi. venerandaque Sanctaque verba A pueris debent vir g inibusque legi. atque omnino minime elegans esset horum adiectivorum coniunctio, quorum prius ad morum serocitatem spectat, alterum regionis longinquitatem describit. nam in apte copulandis adiectivis Veteres poetae Latini multo erant diligentiores quam quidam credere ridentur interpretes. Verbi causa in eis quae apud Horatium, carm. 3, 3, 18 SS., I 0 eloquitur, Ilion, Ilion Fatalis incestusque iudex Et mulier peregrina vertit Inpuli erem, certe dubitari poteSt rettuleritne poeta fatalis vocabulum ad unum Paridem ita ut eum pariter diceret satalem incestumque, an, quoniam alterum adiecti m eum altero non nimi accurate congruit, fatalis appellatio etiam ad Helenam, quae ad Troiae excidium non minus quam adulter a lato destinata erat, pertineat: nou obstat saltem singulariti Vocabuli numeruS, cum eodem numero quod sequitur vertit dictum sit. Tamen tertio quoque quod Itali excogitaverunt complemento nihil praeter hiatum emendatur. fuerunt enim qui sic scriberent. Gallicum Rhenum horribilesque in ultimosque Britannos. id duplici modo explicari poleSt. aut enim totus hic versiculus e gradiendi verbo suspensus eSi aut interpositum esse censebimus Rhenum ita ut eius commemoratio coniungenda sit cum antecedentibus vertis CaeSaris visens monumenta magni, separanda a Britannorum descriptione. prius Si pr0bas , quoniam in praepositio ea dicendi figura quam inro κοινου appellamus ad sumen reserrinequit, existimandum erit Rheni nomen cum gradiendi verbo
nulla addita praepositione coniunctum eSSe ea ratione qua aec a-tivum casum eundi Verba pr0pter Significationem eius atque naturam haud raro asciSeunt. Verum Sic consormatae orationis aliqua esset insolentia. nam ad fluminum n0mina, ut par eSse videtur,
additur ad praepositio. quod Semel tantum neglectum memini, a Virgilio cum diXit ecl. 1, 66 s. Pars Scythiam et rapidum Cretae r imus Oaxen Et penitus toto divisos orbe Britannos. sed ut hoc missum faciam, postquam dixit Catullus Caesaris rLsens monumenta magni, appoSitionem aliquam, quam gramma-lici appellant, adiectum iri quisque, opinor, sua Sponte eXpectat. itaque hoc ipsima fortasse voluit qui isto m0do versum explevit:
139쪽
Rhenum ad monumenta Caesaris rettulit, separavit eum a Britannis atque ita Verba coniunxit, Sive trans altas gradietur Alpes- horribilesque in ultimosque Britannos. non adVersaretur additus ad plurale nomen monumentorum singulari numero Rhenus: eadem enim numeri discrepantia a Propertio 5, 6, 17 mare Actiacum dicitur Actia Iuleae pelagus monumenta carinae. sed quis est quin sentiat quam male attenuetur oratio, si post splendida illa Verba Caesaris visens monumenta magni nimiS breviter atque exiliter adiicitur Gallicum Rhenum Statimque relicta hac Verborum constructione ea quae sequuntur, horribileS-que in ultimosque Britannos, e gradiendi Verbo Suspenduntur, quod verbum interposita Rheni commemoratione Separatum est et quasi seclusum 7 praeterea cum constet uno eodemque ab urbe condita anno 699 Caesarem et Rhenum traiecisse et paulo post Britanniam attentasse, mirum esset nisi Catullus Rheni et Britannorum commemorationem ipsa Verborum conStructione coniun-Xisset . quid enim veri esse potest similius quam Britanniam quoque, qua Romanis aperta non minorem Iulius quam Rheno transmisso gloriam adeptus erat, communi poetam monumentorum nomine complexum esse rItaque quoniam videmus lenibus istis et quasi timidis particularum interpositionibus hiatum non sine detrimento Orationis et sententiae resarciri, sortius aliquid audendum esse Videtur quo integra carminis Venustas restituatur. ac SenSU quodam admoneri videor, praeter Rhenum et Britannos tertium hic requiri quod inter utramque regionem iacet, mare. quare haec dedisse Catullum suspicor, Sise trans altus gradietis Alpes, Caesaris visens monumenta magni, Gallicum Rhenum, horribile aequor, uti mosque BritannOS. confirmatior fit haec coniectura eo quod in libris non interpolatis Ρarisiensi et Laurentiano que non invenitur, Sed Scriptum tantum est horribiles. videtur igitur in antiquo illo codice, ad ιquem reserenda sunt omnia quae habemus Catullianorum carminum exemplaria, aequor, quod restituendum eSSe arbitramur, aut scriptum fuisse ad cognoscendum difficilius aut ex parte oblitteratum, ut alii librarii horribilesque legere sibi riderentur, alii qu0d dispicere non poterant plane omitterent cuius rei Su-
140쪽
pra vidimus exemplum in uou intellecto tecti, et scriberent horrui S. Sed rationibus hanc emendationem eo accuratius stabiliendam esse Sentio quo plura ei non sine veritatis specie opponi
possunt. nam Si Scribatur quod equidem scribendum esse conieci, diversarum regionum enumerationem, qua hoc carmen exorSum eSt, luculenta conclusione absolvi atque tanquam ante
oculos sese nobis pulcre ponere Catullum, primum Alpes tranS-gredientem, deinde ad Rhenum, tum ad mare Oceanum, denique ad ipsos ultimos in terrarum orbe Britannos longum iter continuantem, haec igitur facile aliquis concesserit, sed dixerit ipso Oceani Vocabulo, si hoc voluisset, poetae utendum fuiSSe :verbi causa hunc versum facere eum potuisse, Gallicum Rhenum Oceanumque ei extremo orbe Britannos e scivisse quid apte diceretur Lucanum, apud quem primus pilus Caesaris Laelius haec graviter loquatur 1, 369, Haec manuS, ut victum post terga relinqueret orbe , Oceani tumidas remo compescuit undas, Fregit et Arctoo spumantem vertice Rhenum. ipse pergam arma Subministare adversariis. apud eundem Lucanum, 2, 568 SS., Pompeius dum milites suos alloquitur, tu Caesarem acerbe et contumeliose his verbis invehitur, multisne
rebellis Gallia iam ius ris aetasque impensa labori Dant an mos 3 Rheni gelidis quod iugit ab undis Oceanumque vocariSincerti stagna profundi Territa quaesitis ostendit terga Britannis p recte quidem: nam quod Oceanum primus Romanorum classe navigavit insigne ad laudem Caesari erat. quare Plutarchus haec dicit Caes. 23 η δ' ἐπὶ T0υς Bρμανους στρα-
menius pan. Const. 11, ad hoc inquit natio etiam tunc rudis et solis Britanni Pictis modo et Hibernis assueti hostibuS, adhuc seminudi, facile Romanis armis signisque ceSSerunt, prope ut hoc uno Caesar gloriari in illa expeditione debuerit quod navigasset Oceanum, ubi non probo quod G. L. Walchius ad Tac. Λgr. p. 209 proposuit solis Britannis. similiter alii Scriptores cum de expeditione Britannica Caesaris loquuntur, Deeani Vocabulo, ut par est, utuntur. in epitome Livii ab urbe condita libri 105 haec legimus, Caesar Rienum tranScendit