Quaestiones Catullianae / scripsit et ... publice defendet Mauricius Haupt ...

51쪽

Qui est versus eiusdem huius carminis decimus sextus sive paginae, si illam dinumerationem sequimur, sexagesimae primae versus ultimus. Ergo tres versus inter scribendum antea a se omissos librarius suo quidem loco, sed in ima margine apposuit, minutis, ut videtur, litteris. Quo factum est ut priorem versum hexametrum dispicere non possent qui multos post annos carmina in nova exemplaria transcripserunt. Damnum Itali grammatici sarcire studuerunt. Praeterea illud animadvertendum est, ineptum hoc quidem Ioco versum sicundum raum

Getas sorida rer ageret ex praecedentis paginae snoin sve huius paginae repetitum esse. Simile quid accidit in carmine LXIV, cuius post versum 386 a codicibus perperam affertur versus carminis LXVII vicesimus primus Languidiar tenera cui pendens s ula beta. Atquoqui factum sit ut ad istum versum oculi aberrarent eius librarii qui antiquum exemplar scripsit a quo ortum

habent nostri codices huius enim error sit necesse estraliter ratio non constat , non possum quidem probabiliter explicare, sed hoc volui monstrare, ineptum/additamen- turbarum quasi sede, inveniri. Nam versus, carminis LXIV trecentesimus octogesimus sextus versus est undetricesimus 'puginae

quinquagesimae quartae. Tum iste versus LanoMArtenera hic quidem non debet numerari. Itaque proximus versus Saepe pater Grum primus est paginae quili,

quagestinae quintae. Quae pagina terminatur verSu.caseminis LXV octavo. Proximus autem Fersiculus Allogutar, audiaro nunquam tua loquentem et ipse mancus est et unte eum quaedam excidisse Iacuna

dem0nstrat quae in codice Saniensi reperitur. Sed hanctum in fine paginae, peculiari

52쪽

- 44 -- Iacunam et simul iustum Versuum numerum Laclimannus

mirabili sollertia interpositis sex versibus explevit, quos

ex versibus paginae LXII quarto et paginae LXIV

tertio decimo et eis qui post utrumque Versiculum sequuntur composuit. Praeclara mihi videtur haec luctuosarum fraternae mortis querelarum eisdem verbis repetita iteratio atque congruunt omnia inter se tam apte ut facile intellegas quantopere hoc argumento illa paginarum partitio commendetur quantaque eius sit in emendandis carminibus utilitas. 9uo magis omnia quae ad hanc quaestionem pertinent persequar. Itaque non numerandus est versus carminis LXIV trecentesimus tricesimus quartus cum sequentibus tribus versiculis. Servati sunt

inibonis quibusdam codicibus, nec potest dubitari saetos eos esse a Catullor sed in plerisque codicibus omissi sunt. Hi quoque in margine olim ascripti suisse videntur. Deinde digni sunt consideratione eiusdem carminis

versus Vicesimus alter et qui sequuntur. D nimis optato saeclorum tempore nati Herses, Sa ete, deum genuS, O bona mater, Vos ego Samo meo voS Carmine Conpellabo. Quorum verborum ineptae pariter atque di Versae prolatae sunt interpretationes. Nam si, verum latendum

est, quae dicatur illa bona mater nullo modo explanari potest. Sed expedimus nos ab hac omni difficultate, sind ea attendimus quae interpres Veronensis ad Virgilii

Aen. 5, 80 ascripsit

sal te deum genus, O bona matrum Progenses,'salaete, exum.

In his gens leviterrore ex gentis factum est, reliqua demonstrant in Catulliani libri exemplo versum excidisse,

53쪽

In sne videlicet, quod minimo neglegendum. est, paginae quadragesimae secundae. Neque fugit hoc Laclimannum, sed caute tamen quae interpres Virgilii servavit ad ha-gmenta carminum rettulit. Mihi vero matre, quod in

Laurentiano libro scriptum eSt, eX matrum ortum esse

ideoque umbram quandam veri retinuisse videtur. Verum iure a me postulatur ut aperiam quid praeter illa verba o bona matrum Progenies, saleete iterum Catullus dixerit. Nimirum ter, ut sere mos est, heroes Veneratus esse tertiumque sulpete et deinde aliquod adiectivum, qualia multa cogitari possunt, addidisses videtur. Magnam huic coniecturae veri similitudinem conciliaturus esse mihi videor, si hos Versus quodam modo imitatum

esse significavero eum poetam quem in consorinanda omni oratione sua Catulli exemplar anxie expre88i88e suosque hortulos ex uberrimis huius maxime carminis sontibus irrigasse constat. Nam cum contemplor Ciris versus 194 ff. Gaudete, O celeres, subnixae nubibus altis, quae mare, quae virides Silras lucosque sonantes colitis, gaudete, vagae blandaeque.volucres rVosque adeo, Immanos mutulas Corporis artus,

Vos O crudeli fatorum lege, puelias Dauliades, gaudet et magnam in dissimili re similitudinem deprehendo eorum quae Catullus dixit

9 nimis Optato saeclarem tempore nati Heroes, salvete, deum genufi, O bona matrum Progenies, satrete ite in Dalrete

IJeque adeo eae se taedis fel ibus aucis Thessaliae columen Peleu.

54쪽

- 46 - nem ad modum autem versus enius particulam inter

pres Virgilii suppeditavit umissio in finem paginae incidit eoque Iacilius explicari potest, ita acurata paginarum

observatio Lach manno egregiam alius carminis emendationem praebuit. Etenim Attidis versui TR qualem codices eum exhibent, duae syllabas absunt rRoseis ut huic labellis sonitus absit. Italorum complementa silentio praetereo: Bent eius autem acute admodum sonisus citus absit scribendum esse coniecit. Quis putasset probabiliorem longe emen dationem inveniri posse Τ Nimirum eodem versu OctaVodecimo paginae XXXIX sive praecedentis solii, ut per picue magis loquar quam Latine, in codicibus haec

leguntur Asima quae petentes velut exules Ioca Celeri. Inutile et versui perniciosum celeri removendum e88e optimus quisque grammaticorum intellexit: nunc eo usus est Lachmannus ut inde in eundem proximi folii versum celer traduceret: Roseo tit hiaso labello sonisus absit celer. Numeri eidem sunt ac versus eiusdem carminis 91

Deo, mo a dea, Cybebe, dea, domina Dindymes:

de quo versu recte iudicavit A. F. Naekius scited. criti p. 22 s. Illius autem alterius versus integritatem Lachmannum Verissime restituisse simulque inventam a se paginarum distributionem dilucide comprobasse existimo. Quare nescio an aliis, inihi quidem principio paginae XXXVm recte videtur assignasse hunc Versum Namque tuo a eniti ei Iat storia semper. Reliquum esset ut eo versu qui praecedit, Hesperus e nobis, aequales, abstulis unam,

55쪽

paginam iterminatam fuisse declararem. Sod in priorOlibri parto plures inveniuntur versuum amissiones et tra lectiones quam ut breviter omnia disputari,aut certo de siniri queant, nisi quod illic quoque tricenorum Verfluum puginas animadvertere licet. Veluti carminis L versus 16 et 17 codices et suo loco ponunL et iterum habent post triginta versus, h. e. in sinet paginae XXVI. Inde ad versum illum carminis LXII unum et tricesiiquiit undecim numerantur antiqui exemplaris paginae, idoneis ad persuadendum indiciis, quamquam de singulis nonnullis versibus dubitari potest atque haud pauca amissa sunt. Itaque cum versu illo Hespertis e nobis pagina terminata suisse videretur, ea autem quae sequuntur Namgus tuo adrentu exordium suisse paginae atque inter utrum que VerSum nonnulla periisse manifestum esset, amoebaei denique carminis legem observari conveniret, vix dubitari posse Lachmannus asseveravit quin paginas duae h. e. Sexaginta versus perierint. 'Νam totum carmen'

inquit' ita videtur constitutum fuisse, ut primum iuvenes canerent 5 Versus, tum puellae item 5, iuV. 8, pia. 6, iuv. 6, pu. 8, iuv. T, pu. T, iuv. 8, pu. 11, iuv. 9, pii. 9,iuv. 8, pii. 10, iuv. 10, pu. 8.' Ac paginas duas vel saltem unam paginam intercidisse mihi quoque persuasum est, sed in Lachmanni rationo iustam aequabilitatem desidero. Praeterea illud difficilem habet excogitationem,

cur ultimum puellarum carmen nullus praecedat Iersus intercalaris. Atque omnino illam adhortationem At tune pugna Cum talί COHuge, rogo a iuvenibus canimulto videtur esse convenientius e neque opus tum qui dem est versu intercalari, immo ne tolerabilis quidem est, quoniam eo quae et Uχόθια canunt distinguuntur.

56쪽

uae cum ita sint, aliter rem instituendam esse tenseo. Recepto igitur ex Thuani libro illo versu Nec mirum, penitus quae tota mente laborant, si sexaginta versus perierunt, omnia ad persectam aequabilitatem ordinari posse existimo. Cuius aequabilitatis formam subieci.

m. 9. 6. 6. 1 ε VUL VIL Vin XI. M. VH. VII. i. p. i. p. i.

II ε 6. 10. 10. 8.

3. P. I. I.

Numerorum formis quibus nos uti solemus eos VerSus denotavi qui supersunt, Latinis litteris amissos significavi. Sed vereor tamen ut per novem et septuaginta versus Hesperi laudatio et vituperatio continuata suerit. Quocircaetcredibile est unam tantum paginam, h. e. triginta Versus, periisse. Eandem manere amoebaei carminis aequabilitatem item adiecta quasi imagine declaravi.

i. p. i. p. i. p. i. p. i. p. i. i. Sed dixerit hic quispiam recepto illo versu Nec misum, penitus quae tota mente laborant paginarum partitionem perturbari: nam Thuani quoque codicem ad illud antiquum exemplar origine sua reserendum esse, quod tricenos una quaque pagina versus continebat, eo 'pparere quod idem atque reliqui codices versuum damnum contraxit. Verum est: attamen plurimis modis in Ordinem omnia reduci possunt. Unum commemoremqu0d veri esse duco simillimum. Carininis LXI versus

90 p. 32, 113 Prodeas nota nupta certae Italorum

57쪽

- 49 coniecturae debetur: non habent eum probi cudices, ut afuisse videatur ab antiquo libro. Itaque non munerem eum magis quam numeraxit Lachinantius carminis XXXIV Versum tertium Dianam pueri integri, simili illum de causa omissum parique iure ab Italis restitutum. Sic Iocum invenit ille versus quem codicis Τhuani beneficio

. . . . . . . .

Ceterum hoc versuum numerandorum artificium quem ad modum in Catulli libro Lachmanni dexteritatem fructu non euntemnendo remuneratum est, ita etiam ad alia carmina haud inutiliter accommodatur. Sic Moretum in antiquo codice, ex quo nostra exemplaria originem traxerunt, pagini8 Versuum Vicenorum quinorum Scriptum fuisse diligens sincerorum codicum consideratio docere videtur. Dico,autem sinceros quales sunt Mona censes trestia Ludovico Iano excussi, Vindobonensis 134 phil. 1263 a me collatus, quem Endlicherus meus eatus. p. 65 saeculo rundecimo recte ascribere videtur, tum

I linani liber antiquior. 80693, nam alter paullo deterior, Coibertini, maxime antiquiores, Sorbonianus, Parisinus regius primus 29303 et si qui praeterea aetate et boni

tate ad hos proxime accedunt et neque enim omnes singulosllic examinare operae pretium duco. Contra commentis

hic illic inquinati sunt libri plerique recentiores, veluti Vindobonensis 3 108 R. 922), scriptus saeculo XV, atque eodem Saeculo exarati codices Curcavit et Gudii et quos plurimum sibi profuisse novissimus editor narrat Balugiunus 8206) et Parisinus regius alter 79893, praestabilis bonitate liber quod ad Catulli I ibullique carmina attinet, in Moreto sutilis. Itaque in sinceris

58쪽

codicibus Parisino regio primo Monacensibus tribus et Vindobonensi post versum tricesimum primum Interdum clasmat Cybalene erat Nn a custos versus Septimus Vestigatque focum, laesus quem denique sensis iteratur. 9uod reliqui bonae notae codices pariter atque interpolati eum, ut videtur, non repetunt, evidentissimi

erroris emendationem nemo mirabitur. Verum si quaeris qui lactum sit ut iste versus perperam iteraretur, causa erroris satis liquet, modo antiqui exemplaris paginas vicenos quinos Versus comprehendisse mihi concedas. Tum enim illa verba Interdum clomat Cybalene eratren a custos alterius paginae versu Sexto continebantur, ut librarius inde ad primae paginae Versum Septimum inter describendum oculis aberrasse euInque temere repetivisse videatur. Versus vulgatarum editionum tricesimus sextus Continuis r is calcanea scissa νίςebano in sinceris libris non invenitur: unde colligas afuisse eum ab antiquo illo codice. Quo sit ut alteram eius paginam Versu vulgatorum librorum quinquagesimo primo trante ocum, testisque tegit, Super u erat

senes terminatam fuisse satis conclusum eSSe videatur. Porro qui vulgo numeratur versus SeptuageSimus quintus

His etiam nocuum cupiti gelidumque paprever9, eum non habent probi codices: nam quod in uno Col-bertino primo inveniri perhibetur, id salsum esse non

dubito. Itaque versus Vulgatorum exemplarium Septuagesimus Sextus, Grataque nobilism requias lactuca ciborum in antiquo codice erat Septuagesimus quartus, sive paenultiinus paginae tertiae. Post hunc versum codices Monacenses, Vindobonensis, Sorbonianus addunt Crsscitque in acumina radix, pro quo in Colbertino

59쪽

primo et primo Tlivani codice scriptum extat quae crescis λ acumiae rarit. Reliqui sinceri codices hanc versus particulam omittunt: in interpolatis sero resecta est variis complementis, quae nihil attinet commemorare. Nam ut hariolari multa possumus, ita quod certum sit divinari nequit. At illud certum mihi videtur, antiqui et ab ipso poeta facti versiculi partein istis verbis contineri. Vui versus cum ultimus esset paginae tertiae, corrupta, ut sit, margine inseriore detrimentum passus esse videtur. Sed ne quis putet versus duos vulgatorum librorum 36 und T5 temere nos atque ex libidine damnaSSe, commenticios eos esse praeter iustam indiciisque congruentem Versuum computationem gravemque proborum codicum auctoritatem etiam aliae rationes persuadent.

Ei versus quidem 75 qui hic est

His etiam nocutim capiti gelidumque postrerer, cum hunc sequaturmo siser et nomen capiti debent M porru, intolerabilis esse videtur propter capiti vocabulum post quinque voces atque eodem adeo Versus loco iteratum. Liberum est enim Moretum a tali repetitionis molestia.

Magis sibi in hoc genere indulsit Culicis scriptor, sed

tamen ut tantae insantiae expers esset. Atque augetur fraudis suspicio eo quod in praecedente versiculo recentiores et deteriores codices plerique, nec tamen omnes, capiti nomen habent, cum contrario ordine haec verba collocanda esse proborum codicum omnium conSeBSUS evincat. A quo ordine, assumpto semel commenticio versiculo, callide desciverunt librarii, ut ne idem eodem erSus loco repeteretur vocabulum. ψuod versum 36n in pulo ab ipso poeta prosectum esse, est etiam in eo

60쪽

aliquid, quo haec sententia non Ieriter pons rinetur. Verba haec sunt Continuis rίmis calcanea ScisSa rigebant. eriim calcanea ab ea sermonis elegantia qua Moretum excellit alienum esse milii videtur. Ascribenda re eo

omnia huius vocabuli exempla, qu0tquut reperire potui. Itaqne utitur hac voce Aelius Lampridius Heliog. e. N p. 10Sh comedisse narrans Heliogabalum saepius ad imitationem Apicii calcanea camelorum Deinde ex xulgata librorum sacrorum translatione haec exempla

mihi suppetunt: gen. 3, 1 b insidiaberis calcaneo eius: Esdr. 4, 6, 8 manus Iacob tenebat ab initio

calcaneum Esau ' et versu 1O hominis manus inter calcaneum et manum, ps. 46, 6 iniquitas calcanei mei circumdabit me 55, T 'ipsi calcaneum meum obserrabunt , - Ιoli. 13, 18 lerabit contra me calcaneum suum Tum ipse alicubi hoe voeabulo usus est Hieronymus et alii scriptores thristiani tomplures. Isidorus autem Orig. 11. 1, 14 si' inquit prima pars plantae: a callo illi nomen impositum quo terram caicamus: Linc et calcaneus Denique Labbaei glossaria haec suppeditant f Πέλua caleantum

calcaramus. πιέ OVI calcaneum Itaque iidemus hoc vocabulum calcanei, quod et masculinum Illisse et neutrum etiam Italorum consuetudo docet idi eunt enim pluraliter i calcagni aeque ac te calca , nun iuveniri ante quartum a Chr. n. Saeculum. Moretum autem longe antiquiore tempore Seriptum esse eximia ramminis elegantia docet: num 'imilio recte ascribatur direre non audeam. Xa in de codice Ambrosiano, iu