장음표시 사용
731쪽
seruore instituti, excitatoque obseruantiae regularum , & religiosae paupertatis affectu , ac mortificationis studio:ita ut non pauci e reculis suis vel superfluis, vel qui tuis plus aequo assiciebantur, obtulerint sacrificium Deo, facta oblatione ad pedes R. P. Visitatoris. Alij vero ostiatim & ad valvas templi, vix antea hic visum, pro aliis pauperibus mendicarent: alii publicam scholarum aream discipulis e gymnasio egredientibus,& non parum rei novitate commotis verrerent: alii aliis eiusmodi seipsos & alios ad studium pietatis accendeIez. Scholae auctie non solum addito tertio Philosophiae cursu, quem precibus & liberalitate sua Illustrissimus fundator impetrauit; sed etiam auditorum , qui supra sexcentos excurrunt, frequentia; quoruim e numero ex aliquot Religiosorum familiis nonnulli. Nec minus litterariae exercitationes
multae & variae, praesertim sub finem Philosophici cursus, & aduentum Illustrissimi fundatoris, quam pietatis studia in auditoribus nostris vigue runt : maximὰ vero in Sodalibus Parthenicis , qui ut pietate erga Matrem Dei, ita & caeteris laudibus reliquos antecellunt. Frequens apud eos cili
ciorum usus, Voluntariorumque verberum. So
lemne enim est illis non tantum in maiori hebdomada ad Christi Domini sepulchrum, sed etiam in orationibus 4 o. horarum, quae saepius hoc anno fuerunt institutae, acerbe in seipsos seu ire flagellis: quod &ipsis etiam seriis Corporis Christi singulari spectaculo, & multorum exemplo nectitarunt. Adventus Domini & Quadragesim et tempore xenodochia per ordinem distributi inuiserunt, M pauperum inopiam eleemosyna si ibleuarunt. Nec obliti interim spiritualis eleemosynae, varia iisdem diebus templa frequentarunt , fundentes
prcccs p inscri2tas pro publicis necessitatibus .
732쪽
PROVINCIA POLONIAE. Id ipsum, ipsis etiam Bacchanaliorum diebus,
s mundus insanire videtur, feruentius ad diuinam iram placandam praestiterunt , dc ante se- .stum Paschatis nobiliores quique collato symbolo, & apparato epulo, praemisiaque lotione pedum, cibos pauperibus ministrarunt. Ex ijs autem ad Societatem nostram adscripti octo, pluribus exspectare iussis. Iam vero tam domi, quam foris in artis excursionibus non impigre laboratum est. Haeretici supra so. ad Ecesesiam reuocati; ex quibus duo antequam extremo supplicio afficerentur, unus quidem pridie in ipso carcere, alter Vero
in ipso supplicij loco: ad quem cum ob maleficium
patratum iam duceretur, derelictus ab aliis sacerdotibus ob pertinaciam, quam, ab illis saepiuS tentatus, prae se tulerat , superueniente uno e noliris, post longam concertationem errorem agnouit &abiurauit, pieque ex hac vita migrauit, cum admiratione & lachrrmis etiam copiosis aliorum
haereticorum; quorum aliqui exemplo illo permoti Ecclesiae reconciliati sunt. Alius etiam cognito nostri facerdotis ad quendam locum aduentu tatim a septeiri milliaribus pedes poenitenti caussa, cum equis non careret, accurrit , & praemino triduano in pane & aqua ieiunio , ad pedes eius har-
resim abiurauit. Odia non vulgaris conditionis ominu extincta. Confessiones generales ad OG.tae, plurimae aliae a multis neglectae reuocatae ma nocum fructu. Duo a spectris nocturnis&daemonis fascinationibus liberati, quatuor a con binatu, tres a veneficiis, una a turpi quaestu. Inter excursiones cum fructu factas una fuit frequetior ad proximum ciuitati pagum , in quo aedes B.M.Virginis magno hominum concursu, singulis Dominicis diebus a Paschate ad Pentecoiten, non tantum e propinquis , locis
733쪽
locis frequentatur. Vbi sicut materia copiosa ad binas M ternas in die conciones consessionesque ad horas multas, ita & fructus uberrimus curatis plurimis , qui a suis Parochis ad nos, quos iperabant ibi adfuturos, cum variis conscientiae dissicultatibus ablegabantur. Quidam in vincula innocens coniectus, capitis periculum iam iam subitur u S, cum vovisset se templum illud Magnae Dei Matris inuisurum, praeter spem liberatu&, votum rite nuncupatum persoluit, & a nostro sacerdote adiutus est. Collegij fabrica magnum etiam hoc
anno incrementum accepit, perducta Vna nou
rum scholarum parte ad fastigium usque, dilatatisque spatiis pro reliquis, coemptis duabus domibus, exornato templi choro eleganti opere, nouo
aquae ductu in tria Collegii loca magno cum Col-aleg ij commodo; factis 11 commodissimis cubicu- lis pro nostrorum usu & habitatione, quae ante annos aliquot fuerant intra Collegium aedificata pro Illustrissimo fundatore, qui libenter illa nobis cessit. Cum autem Collegium visitaret, mirum quanta solicitudine &feruore nouarum scholarum fabricam urserit, tam per seipsum, saepius visitando, e X citando operas, omniaque lustrando, & de ne cessarijs prouidendo ; quam etiam per alio S. non propriis pepercit equis, non corporis custodibus, eos in h1s laboribus occupando,& donariis etiam excitando. Nec vero in Pastorali cura miniis eius feruor& zelus enituit. Celebrauit hic Synodum aliquot Archidiaconatuum lcui ipsemet veneranda canicie senex graui ad Parochos cohortatione: initium dedit multaque in ea ad reformationem Cleri salubriter constituit: & demum cum Praelatri & ossicialibus suis ea quae fori exterioriS erant, demandasset ; nobis ea quae fori interioris ellent,
committi voluit ι nulli Parocho facta discedendi,
734쪽
imo neque ad iudicium accedendi, potestare, qui non prius factae apud nos consessianis ccstimonium in scripto proferret.
I N procuranda proximorum salute haud vulgaris in hoc anno esurit ardor nostrorum. Inter viginti aliquot coni uges animi dissidentes couciliari Haeretici 26. quorum unus obstinatior,licentiorisque vitae, hortatu nostri sacerdotis re erroris dc turpitudinis finem fecit. Ecclesiae aggregati schismatici quinque. Muliercula: a turpi quaestu ad honestio- .
rein vitae rationem instituendam inductae, & tut5 collocatae decem &quattuor. Totius vitae maculas propc2oo. expiauere. Importunis daemonum infestationibus i .diuexati, Sacramentorum & Α-gni canestis via liberati. Femina pia Collegio fio-
sto, Academia, in qua scholastici Societatis suavianioribus litteris, intra priuatos parietes instituebantur, Lublinum transsata est: in cuius locum Patras, qui tertium Probationis peragunt annum, suffecti. Clim autem duos post incendium, quo totum oppidum, Collegiumque ipsum conflagrarat, annoS, scholae omnino clausae fulsi enis tandem initio huius patefactae permultos nobilium magnatumque liberos, ad ingenium in hoc Collegio excolendum, pertraxere. Sed maxime ado-Ielcentum ardor, pietasque in Deiparam Virginem subito eluxit. Nihil enim antiquius habebat, quam ut apertis Musarum ianuis, Sodalitiu quoque Parthenium aperiretur, quo potiri magnum specimen virtutis dedere. Nam praeter conlaeta pietatis exercitia, nos comium obibaut, eleEmosynamque egentibus largiebantur. Quod praeci-
735쪽
puὰ die Mnae Domini sacro, egere. Septuagint,
enim pauperes, Viros omne , in domum ciuis knius honesti induxere , eisque epulum satis lautum pretbuere Ipsi grandiores suis in nibus cibum coquebant, 'ti reuerentiam pauperibus exhibentes, nobiliores seruiebant. Prandio vero peractου, . singulis in secretius cubiculum deductis pedes ab .luerunt , quos iterum donatos dimiserunt. Fuitque inter nobiles & delicatos adolescentes aemulatio sancta, qua stimulati ad congregationis Pa trem accurrebant querentes ab aliis sibi desigba- tos praeripi 'pauperes. Vnus Sodalium ab impost una impudicae feminae pugna, Iosephum imi tus, fuga elapsus est. Hoc toti gymnasio quod sequitur commune . Raereticus domi λα rist bilis, tres filios in Societatis dederat disciplinam, Gul . tis una cum matre eiusdem rinae femina, eos contra Ecclesiae Catholicae muniens dogma, litteras duntaxat ab Iesultis haurirent, fidem sugerent
omnino. Sed secus euenit. . Nam minimus natu
1eptennis in grauem incidit morbum, moxqiae a parentibus acceptus, Praeminiam ad medicos delatus, famulo custodiendus datur. Sensit puer extremam sibi instare horam, tempusque esse quo se Catholicum declararet. itaque vocat famulum, eumque sic alloquitur, Vereor ne pluris parent uitim eorum, quam Dei facias voluntatem; te tamen iam iam moriturus, per De ui , quinietam tuamque caussam iudicatulus est, hodie obtestor, ut mihi sacerdotem Catholicum Romanum. aduoces. Restitit famulus, domini praetendens minas. irasque, di poenas , quas domino daturus, si hanc
rem auderet, esset. Tum puer, Poena, ibquit, quam
forte mei tibi parentes infligent, breuis est; poena autem qua pro anima mea puniendus es a Deo, sempiterna. Quod si tamen reniteris, in iudicium
736쪽
te Dei postulo,in quo accusabo, per te stivisse, quo
minus Catholicus exspirarem. Motus conscientia homo,acciuit sacerdotem, qui debilem consessione communioneque sacra fulciuit: quod assecutus, raptus est ne m litia mutaret cor eius ue prius tamen alterum parentis famulum haereticum oratione sua pertraxit, ut, ante qua aduolarent parentes, ritu ab Ecclesia recepto sepeliretur. Fremere parentes, &ne duo prouectiores filij fratrem imitarentur, e 8S in haereticorum scholas abstrahere volebant; sed pueri lachrymis, ut in nostris manerent evicerunt. Res domi bene gestas pestilentia turbauit, quae sub celebri mercatu exorta, nos iuuentutemque studiosam totam ciuitate exegit.
Affuit tamen affictis Dei bonitas, qua Magnifica D. Anna Pilecta Κostchina, B. Stanissat nostri Xostha assinis, pemota, iam pridem de Societate
bene mereri cupiens, nos ad sua bona octo abhinc milliaribus perhumaniter inuitauit. Cogitanti igitur P. Rectori, quo se in communi perturbatione conserret litterae porriguntur, in quibus non solum commodus habitationi locus, sed commeatus quoque offerebatur. Excepimus quo decuit animo beneficium.Domina vero suoS currus, quibus nos nostraque deueherentur, submisit, & magna beneuolentia humanitateque susceptos, optima benefactrix, decem & quatuor pe Onas, quatuor integros menses, liberaliter sustentauit. Relicti in Collegio tres Fratres, Patre S duo, quorum charitas in proximum, magna apparuit. Id enim egerunt praecipue, ne ullus quoad fieri posset, in media etiam pestilentiae flamma, non expiatus decederet. Plateas ciuitatemque obiisnt, & mo-xibundos adiuvabant. Cumque pesti fames, vi aD solet, superuenisset, eam quoque qua poterant li
bera late subleuabaut. Neque ij qui exulabant
737쪽
rpebant. Duo praeceptores inferio-m lectiones pueris praelegebant; Patres militonem perpetuam, quamdiu ibi essent,instituerunt. Itaque oppida & pagos obiere, doctri namque Christianam rudibus tradidere, ac poenitentibus aKres praebentes, concionantesque, caetexa id genus munia Societatis exercuerunt; eo maiore hominum ad nos concursu, quo rariores nostri inter montes saltusque illos haec enim est huius loci constitutio j fuerunt aliquando. Frequentiam vero poenitentium, vel hinc facile coniicias. octingenti circiter intra biduum uno in oppido a nostris absoluti. Multi totius vitae scelera patefecere. Idque praecipue duobus in locis factum , in quibus de Poenitentiet Sacramento, deque integritate eius pro concione actum fuit. Reuerendissimus Praemissiesis tres impetrauit sacerdotes: quo- Ium unus egregiam posuit operam in sacerdotibus iuuandis concionibusque; praesertim in quodam frequenti nobilium conuentu. Duo alij Germani colonias, quae aliquando ex Germania in Poloniam deductae fuerant, linguamque auitam
quamuis corruptam, adhuc retinent, magno labore adierunt: omnia de more Societatis diligenter praestiterunt. Confirmationis Sacramentum, illis hominibus ante ignotum in , praxim induxerunt. QRjngentos, plerosque de tota vita confessos, audierunt , compotationes nocturnas sustulerunt;
domosque paganorum haud poenitendo fructu lustrarunt. Sed ipsa quoque benefactrix, Magnifica
D. Kostchina, peculiare experta est nostrorum obsequium auxiliumque. Cum enim maritus suus absens domo, miserabili sane casu, dum ibi manemus, effusus scilicet e curru, rotaque protritus, Vitam cum morte commutasset ; nemo 'it, qui ita luctuosum nuntium uxori referre auderet, maxi-
738쪽
7 2 PROVINCIA POLONIAE. me ipsa grauiter decumbente, opinan s omnibus, eam nequaquam, si de mariti miniabili casu rescisset, superuicturam. Domestici nostris rem
committunt. Itaque unuS Deo re commendata,
dominam adit, eamque iterum atque iterum ad tolerantia & sortitudine in rebus aduersis exhortaturiac Rpius Sacrosancta Eucharistia praemunit;
tandem tempore obseruato, rem sensim ingerit, altiusque narrationem exorsus, nunciat maritum mortuum essς. Quo nuncio non potuit domina non summo commoueri dolore; eam tamen modestiam, eamque tranquillitatem prae se tulit, ut facile praesentes omnes vi essicaciamque diuitiissimi Sacramenti, & sacrarum cohortatIonum agnoscerent. Attributi deinde duo Patres, qui luctum doloremque narratione ac lectione historiarum sacrarum mitigarent Fuit hoc &caeteris
hominibus admirabile, & ipsi dominae salutare.
Illi enim prudentiam , laborem , dexteritatem qu nostrorum valde probauerunt; haec vero ideo Pa tres Societatis in domum suam sub hoc tempus a Deo destinatos aiebat, ut & animo, qui dolori suc- cubuisset,& lud ut mederentur .Pollicita igitur est
se beneficiis cum Societate certaturam, daturainque operam, Ut omnibuS cumulate respondeat.
Itaque hac dispersione nostra id Deus occulto egisse videtur consilio, ut & animas ei plurimas lucraremur, & amicos qui iam deserant, huic Collegio atque adeo nobis omnibus acquireremus,&gloriam Dei propagando, nomen Societatis hoc an angulo rudi ac inculto notius acceptiusque redderemus. quod ita iam hisce incolis gratum iucundumque fuit, ut simpliciores egentioresque Iachrymis nos & faustis acclamationibus abeuntes prosequerentur.
739쪽
-CCholae nostrae tri inestri spatio ob pestilentiae ,
metum vacuae, ineunte nouo anno sunt redintegratae. Accessit Collegio praedium suburbanum commodum & amoeno loco, Domi varij fructus, scholis pr sertim. Iuvenes aliquot in nostram, alij in Domini canam, aliqui in S. Francisci adsciti familiam. Ex schismaticis & haereticis parentibus discipuli Sacramenta catholice frequentant. Iu uenis tirocinio religiosa:disciplinae apud nostros relicto, exemplum hic praebuit miserandum ; in campo mortuus & ibidem sepultus licet inde ad no comium postea transsatus dicatur. Sacerdos quidam . extraneus apud nos exercitationibus inpietate instructus, libros haereticos non parui Preth, quos penes se habuit, ad nos detulit. Tumultus magnus δc magnam stragem tum aliis, tum iuuentuti nostrae allaturus, nostrorum diligentia &celeritate sedatus est. Excursum ad vicinos, ubi aliqui ad Ecclesiam reuocati: in his unus ex nobilibus viris, qui .etiam templum Catholicis ritibus magno dolore haereticorum restituit. quare illuc ad conciones &. Sacramenta percipienda concursum. Reducti ad Ecclesiam ab haereticis & Russis
praeter supra memoratos aliquot. Vitae. totius noxas salutari poenitentia eluerunt, aliquanto pauciores; qui in plures annos iis c remedio caruerunt,
viginti amplius. In his quidani perculsus spectro, quod iam sibi occursabat, dc os, ne quid proloqui
posset, obturabat. AEs alienum etcio. florenorum alter, alter Io o. aestimatione, sacerdotis iussu domino retulit. A meretricio quinque abductae, M.
honeste collocatae Pellices quibusdam detractae.& legitim E coniunctae. Matrona honesta a nobili
740쪽
& opulento homine solicitata, ut fidem marito violaret, egregie suam honestatem a pecunia, pre cibus, minis, vi defendit. huic similis alia exstitit. Duae matronae primariae huius ciuitatis capitali odio dissidebant, pessimo omnium exemplo,& timore alicuius funestae cladis, quam mutuae minae, maledicta, irae portendebant. tandem post Parochi
admonitiones, concio natorum clamoreS, Varia avariis tentata, per nostrum sacerdotem in mutuam
gratiam sunt reductae. Cum noster pro concione auditores ad subueniendum iis , quorum omnia incendio absumpta erant, hortaretur; inuenta est nobilis semina, quae totam pecuniam, quam tunc
habuit s o. flori ad Collegium pro iis misit. Nobilis femina in haeresi nata & educata, cum panem quasi sacrum, ritu haeretico a suo Ministro accepisset; tantopere animo angi coepit, ut etiam spectra obuersari oculis putaret. Lublinum accurrit, per nostrum sacerdotem Ecclesiae restituta, & sa cris melioribus refecta, maximam voluptatem,&quietem se cepisse assirmauit. E carcere publico quidam liberati, quidam ad mortem educti nostris comitibus & hortatoribus pie mortui. Vnus fuit qui lachrymas spectatoribus pietatis significatione excussit. Iudaeus sacro fonte ablutus. Duo item Scythae ob scelus ultimo supplicio assiciendi, priusqua poenas darent, eiurato impio Mahome te, bapti rati sunt. Non defuit opera nostrorum in extremis constitutis; infirmis item, praesertim iunos dochiis publicis, corporis & animae opem requirentibus . Denique illud apud Magistratum
obtinuimus, ut carcer, qui uno eodemque loco feminas & mares antea continere solebat, & com
potationibus , aliisque sceleribus occasionem dabat maximam, tandem diuideretur.