장음표시 사용
101쪽
88 RasPoNs Io AD e Nec refert quod forte existimet se habere demonstratione, id probandum nullum Deum esse, cum enim Bullo modo sint he rae , semper illi earum vitia ostendi positant ;& cum hoc fiet is opinione dejicietur. Quod sane non erit difficile si pro demonstrationibus suis utantum afferat quo allic adjecistis, nempe infinitum in omni ed re perfecIionis excludere quodlibet aliud eras, Sc. Nam primo si quaeratur unde sciat exclutionEm istam aliorum omnium entium pertinere ad naturam infiniti , nihil habebit quod cum ration respondeat , quia nec nomine infiniti solet aliquid intelligi , quod existentiam rerum finitarum excludat; nec qu1cquam scire potes ide Natura ejus quod putat nihil esse, nullamque idcirco habet naturam , nisi quod in sola nominis significatione ab aliis recepti continetur. Deinde quid fieret infinita potentia istius imagina rii infiniti, si nihil unquam creare posset e ac denique ex eo quod
in nobis nonnullam vim cogitandi advertamus ,' facile concipi. mus in aliquo alio vim etiam cogitandi esse posse , istamque ma jorem quam in nobis : sed quamvis hanc augeri putemus in in . nitum, non timebimus , idcirco ne nostra minor fiat. idemque est de reliquis omnibus , quae Deo tribuuntur, etiam de potentia modo nullam in nobis nisi Dei voluntati sis bditam supponamus, ac proinde ille plane infinitus ab eue Ulla rerum creatarum exclusione potest intelligi.To , cum nego Deum mcntiri, vel esse deceptorum, puto Te lcum omnibus Metaphysicis & Theologis qui unquam erunt, aut fuerunt consentire. Nec magis abstant quae in contrarium atae ii stis , quam si negassem Deum irasci , aliisve animi commotiosi bus esse obnoxium, & Objiceretis loca scripturae in quibus ei hi mani affectus tribuuntur. Omnibus enim est nota distinctio is ter modos loquendi de Deo ad vulgi sensium accommodatos, veritatem quidem aliquam, sed ut ad homines relatam, contines teri quibus sacne litterae uti solent; atque alios magis nudam veri talenti nec ad homines relatam exprimentes, quibus omnes inici philosophandum uti debent : & ego praecipue in Meditatiosi bus meis debui uti, cum neqUidem ibi adhuc ullos homines mihi notos esse lupponerem , neque etiam meipsuna ut consant ii
102쪽
. . S a c v N D A sio hi erIONES, si mente & corpore, sed ut mentem solam considerarem Unde per spicuum est me ibi de mendacio quod uerbis eXprimitur non Iu isse locutam, sed de interna tantum, & formali malitia quae in de
Quamvis itaque id quod affertur de Propheta, adhuc quadrgmta dies di Ninive subvertetur , nequidem verbale faeni mendacium , sed tantum comminatio, cujus eventus eX conditione . pendebat: & cum dicitur Deum indurasse cor Naraonis, vel quid simile, non intelligendum sit ipsum id effecisse positive, sed tantum negative, gratiam scilicet eficacem Pharaoni ad se convertendum non largiendo: Nolim tamen reprehendere illos qui condicedunt Deum per Prophetas verbale aliquod mendacium (qualia sunt illa medicorum, quibus aegrotos decipiunt ut ipsos curene, hoc est in quo desit omnis malitia deceptionis proferre posse. Quinimo etiam , quod majus est , ab ipso naturali instinctu, qui nobis a Deo tributus est , interdum nos realiter falli Videmus , taecum hydropicus sitit, tunc enim impellitur positive ad potum a Natura , quae ipsi ad conservationem corporis a Deo est data cum tamen haec natura illum fallat, quia potus est ipsi nociturus sed
qua ratione id cum Dei bonitate, vel veracitate non pugnet, in sexta Meditatione explicui. In iis autem qua sic non possunt euplicari, nempe in maxime claris,&accuratis nostris judiciis, quae si falsa essent per nulla clariora,nec Ope ullius alterius naturalis facultatis possent emendari, plane affrino nos falli non posse. Cum enim Deus sit summum ens . non potest non esse etiam summum bonum,& Verum atquemcirco reptignat ut quid ab eo sit quod positive tendat in falsum: atqui cum nihil reale in nobis esse possit quod non ab ipso sit datum , cui simul cum ejus existentia demonstratum est realem autem habeamus facultatem ad vel Um agnoscendum, illudque asel distinguendum, stat patet vel ex hoc solo quod nobis insint idear falsi & veri nisi haec facultas in verum tenderet, saltem cum ipsi recte utimur 'oc est cum nullis nisi clare & distincte Derce piis assentimur, nullus enim alius rectus ipsius usus findi ootest merito Deus eius dator pro deceptore haberetur. AtqVesta videtis postquam Deum existere cocinitum est no
103쪽
cesse esse ut illum fingamus esse decepto em, si Ca quae clare distincte percipimus in dubium revoeare velimus; &quia de ceptor fingi non potest, illa omnino pro veris, & Certis esse ad
Sed quia hic adverto vos adhuc haerere in dubiis quae a meis prima Meditatione proposita,satis accurate in sequentibus pu tabam fuisse sublata, exponam hic iterum fundamentum cui omnis humana certitudo niti posse mihi videtur. Imprimis statim atque aliquid a nobis recte perci Pi putamus, sponte nobis persuademus illud esse Verum. Haec autem pet. suasio si tam firma sit ut nullam unquam posiimVS habere cauisam dubitandi de eo quod nobis ita persuademus, nihil est quid ulterius inquiramus, habemus omne quod cum ratione licet optare. Quid enim ad r os si forte quis fingat illud ipsum, de CUJuS veritate tam firmiter sumus persuas, Deo vel Angelo sal sum apparere, atque ideo absolute loquendo falsum esse qui icuramus is ram falsitatem absolutam, cum illam nullo modocte. damus, nec vel minimum suspicemur ; supponimn S enim pet. suasionem tam firmam ut nullo modo tolli possit ; quae proinde pei suasio idem plane est quod perfectissima certitudo. Sed esbitari potest an habeatur aliqua talis certitudo, sive firma,&IT- mutabilis persuasio. Et quidem perspicuum est illam non harum heri de iis quae vel minimum obscure, aut Consu Se percipimus haec enim qualiscumque obscuritas satis est causae ut de ipsis dubitemus. Non habetur etiam de iis quae, quam tum vis clare, selo sensu percipiuntur quia saepe notavimus in sensiuerrorem post reperiri, ut cum hydropicus sitit, vel cum ictericus nivem vid: Ut flavam : non enim minus clare: & distincte illam sic viae quam nos ut albam S Uperest itaque ut si quae habeatur, sit taptum de iis quae clare ab intellectu percipiuntur. Ex his autem quaedam sunt tam perspicua, simulque tam set plicia, ut nunquam possimus de iis cogitare quin vera esse cic
damus : ut quod ego dum cogito, existam; quod ea quae sem facta sunt infecta esse non possint:& talia, de quibus manifestus est hanc Certitudinem haberi. Non possumus enim de iis du bitare nisi de ipsis cogitemus ; sed non possumus de iisdem co
104쪽
gitare quin simul credamus vera esse, ut assumptula esst, ergo non possumus de iis dubitare, quin simul et edanius vera orie hoc est non possumus dubitare. Nec obstat quod Lepe simus experti alios deceptos Tu me in iis quae sole clarius se scire credebant: Neque enim unquam ad verrimus , vel ab ullo adverti potest, id contigisse iis qui claritatem suae perceptionis a solo i intellectu pertierunt, sed riS tantum qui vel a sensibus vel a falso aliouo praejudicio ipsam de
Nec obstat etiam si quis fingat illa Deo,vel Angelo apparere
esse falsau quia evidentia nostrae perceptionis non permatici Ut talia fingentem audiam US. Alia sunt quae quidem etiam clarissime ab intellectu nostro percipiuntur cum ad rationes ex quibus pendet ipsorum Cognitio satis attendimus, atque ideo tunc temporis non possumus de iis dubitare sed quia istarum rationum possumus oblivisci. Minterim recordari conclusionum ex ipsis deductarum, qua retriaran de his conclusionibus habeatur etiam firma & immutabilispersuasio , quandiu recordamur ipsas ab evidentibus principiis tulisse deductas: haec enim recordatio supponi debet, ut dici posse sint conclusiones: Et respondeo haberi quidem ab iis qui Deum sic norunt ut intelligant fieri non poste quin facultas intelligendi ab eo ipsis data tendat in verum : Non autem haberi ab aliis : Hocque in fine quintae Meditationis tam clare explicatum est, ut nihil hac addendum videatur. U I NTO, miror vo S negare voluntatem se exponere periculo, si conceptum intellectus sectetur minime clarum Sc distinctuti quid enim ipsam certam reddit,si clare non perceptum sit id quod sectatur & quis unquam vel Philosophus,vel Theologias, vel tantum homo ratione Utens non confessus est, eo minori in errandi periculo nos versari quo clarius aliquid intelligimus,antequam ipsi assentia nur: atque illos peccare qui causa 'nota judicium ferunt Nullus aletem conceptus dicitur Ob icurus,vel confusus, nisi quia in ipso aliquid continetur quod
Nec proinde id quod objicitis de fide amplectienda majorem
105쪽
habet quam in alios omnes qui unquam rationem humanam excoluerunt: nullam que proflaeto habet in ullas. Eis enim fides dicatur esse de obscuris , non tamen illud proptet quod ipsam amplectimur est obscurum, sed omni naturalitu ce illustrius Quippe distinguendum est inter materiam, siverem ipsam cui assentimur , rationem formalem quae movet voluntatem ad assentiendum. Nam in hac sola ratione perspi
cultatem requirimus. Et quantum ad materiam nemo unquam
negavit illam esse posse obscuram mo ipsam met Obscuritatem: Cum enim judico obscuritatcim ex nostris Concepribus esse
tollendam ut absque ullo errandi periculo ipsis assentiri possi mus, de hac ipsa obscuritate clarum judicium formo . Deinde
notandum est claritatem, sive perspicuitatem, aqUa moveri potest nostra voluntas ad assentiendum, duplicem esse, aliataicilicet alumine naturali, re aliam a gratia divina. Iam vero etis des vulgo dicatur esse de Obscuris, hoc tamen intelligitur tabium de re, sive de materia Circa quam Versatur, non autem quo ratio formalas propter quam rebus si dei assentimur sit obscura: Nam contra, haec ratio formalis consistit in lumine quodam ist- terno, quo a Deo supernaturaliter illustrati confidimus ea quae Credenda proponuntur ab ipso esse revelata, & fieri plane no posse ut ille mentiatur, quod omni naturae lumine certiuS est: Et saepe etiam, propter lumen gratiae, evidenti US. Nec sane Turcte, aliive infideles ex eo peccant cum ample
etiantur religionem Christianam,quod rebus obscuris, ut obsi 2 rae sunt, nolint assentiri, sed vel ex eo quod divinae gratiae intest us illos moventi repugnent, vel quod in aliis peccando se grati reddant indignos. Atque a Udacter dico infidelem qui omngratia supernaturali destitutus & plane ignorans ea quae no Christiani credimus a Deo esse revelata , ipsa tamen , quamvii sibi obscura, falsis aliquibus ratiociniis adduinis amplecteretphnon ideo fore fidelem, sed potius in eo peccaturum, quod ra io ne sua non recte uteretur. Nec puto ullum orthodoxum Tho ologum aliter unquam de his sensisse. Nec etiam ii qui mo/legent, putare poterunt me istud lumen supernaturale Non petgnovisse, cum valde expressis verbis in ipsa quarta Meditatioββ
106쪽
in qua causam falsitatis investigavi, dixerim studinum cogita
tionis no a dissonere ad volendum, nec tamen minuere libertatem Caeteriam velum ut hic memineritis me circa ea quae lice amplecti voluntati , accuratissime distin xume inter usum vitae, Contemplationem veritatis . Nam quod ad usum vitae attinet tantum abest ut putem nullis nisi clare perspectis esse assenti esset dum, quin e contra nequidem verisimilia puto esse semper exspectanda , sed interdum e multis plane ignotis unum eligen dum, nec minus firmiter tenendum postquam electum est, qUamdiu nullae rationes in contrarium haberi possunt, quam si ob rationes valde perspicuas fuit Tet electum , ut in dissertationi de Methodo pag. 26. explicui. Ubi autem agitur tantum de Contemplatione veritatis, quis negavit unquam ab obscuris, o
non satis distincte perspeetis affensionem et Te cohibendam e Quod autem de hac sola in Meditationibus meis egerim, rum res ipsa indicat, tum etiam expressis verbis ad finem primae declaravi, dicendo, me ibi plus aequo di dentiae indulgere non possi, quandoquidem non rebus agendis sed cognoscendis tantum incumbebam
SEXTO, ubi reprehenditis conclusionem syllogismi a me facti, videmini ipsi met in ea aberrare; ad conclusionem enim quam vultis, major propositio sic enuntiari debuisset; quod clar, intelligimuspertinere ad alicujus rei naturam, i otest cum veritate a mari ad Ous naturam pertinere: Atque ita nihil in ipsa praeter
inutilem tautologiam contineretur: major autem mea fuit talis . deuod clare integrigimus pertinere ad istu ius rei naturam, id o test de ea re cum veritate a mari. Hoc est, si esse animal pertiner ad naturam nominis, potest assirmari hominem esse animal; si habere tres angulos aequales duobus rectis pertinet ad naturam crianguli, potest assirmari triangulum habere tres angulos sequa les duobus rectis: Si existere pertinet ad naturam Dei, potest assirmari Deum existere,&c. minor vero haec fuit. Atquipertinet ad naturamDei quod exissat, ex quibus patet esse Concludendum x conclusi sergo potest de Deo cum veritate assirmari quod ex-at, Non autem ut vultis, Ergo cum veritat ossumus affirmare ad naturam Deipertinere ut ex at
107쪽
Itaque ad utendum exceptione quam sum ungitis, negat vobis fuisset major, et dicendum ; id quod clare intelliginpertinere ad alicujus rei naturam, non ideo polle de ea reas mari, nisi ejus rei natura sit possibilis, sive non repugnet. Suidete quaeso quam parum Valeat haec ex Cepcio, Vel enim, vulgo Omnes , perposibile intelligitis illud omne quod non pugnat humano conceptui quo sensumam festum est Dei naram, prout ipsam descripsi,esse possibilem,quia nihil in ipsas posui nisi quod clare redistincte perciperemus debere ad illpertinere,adeo ut conceptui repugnare non possit evel certe igitis aliquam aliam possibilitatem ex parte ipsius obje
quae nisi cxam precedente conveniat, nunquam ab humano tellectu cognosci potest, ideoque non plus habet virium adigandam Dei naturam, sive existentiam, quam ad reliqua omiquae ab hominibus cogno untur, evertenda . Pari enim re quo negatur Dei naturam este possibilem, quamvis nulla ipostibilitas ex parte conceptuS reperiatur, sed Contra, Omquae in isto naturae divinae conceptu complectimur ita inter connexa sint, ut implicare nob: s videat ut aliquid ex iis ad sum non perrinere, poterit etiam negari possibile esse ut tres: guli trianguli sint aequales duobus rectis, vel ut ille qui actu igitat, existat, & longe meliori jure negabitur ulla ex iis quaessibus usurpamus vera esse, atque ita omnis humana cognitsed absque ulla ratione,tolletur. Quantum ad argumentum quod cum meo confertis , hscilicet, i non implicet Deum exissere, certum est icum ex se sed non im stat, ergo Sc. materialiter quidem est verum, sed smaliter est sophisma, In majori enim verbum implicat respiconceptum causae aqua Deus esse potest, in minori autem tum conceptum ipsius divinae existentne & naturae, ut paret eo quod si negetur major, ita erit probanda . Si Deus nonduexistit, implicat ut existat, quia nulla dari potest cauda suffcie ad illum producendum , sed non implicata tum existere, Ut sumptum est,ergo,&c. Si vero negetur minor, sic erit dicend
illud non implicat in cujus formali conceptu nihil est qdsinvolvat contradicitionem, sed in formali conceptu divina ci- stenti
108쪽
stentiae vel naturae nihil est quod involvat contractionem, ergo Ne, quae duo fiunt valde diversia , Nani fier potest ut nihil in qua re intelligatur quod impediat quo minus insa possit existere tanterimque aliquid iiitelligatur ex parte cauta quod obstet,
Etsi autem Deum: in adaequale tantum, vel si placet inadaequatissime concipiamus, hoc non impedit quominus certum sidesus naturam esse possibilem, si ve non implicare. Nec etiam quominus vere assirmare posti mus nos satis clare ipsam investi gasse, quantum scilicet si assicit ad hoc cognoscendum, atque etiam ad cognoscendum existentiam necessariam ad eandem Dei naturam pertinere omnis enim implicantia, sive impossibi litas in solo nostro conceptu ideas sibi mutuo adversantes male conjungente consistit, nec in ulla re extra intellectum posita
esse potest , quia hoc ipso quod aliquid sit extra Intellectum
manifestum est non implicare, sed e Te possibile. Oritur autem in nostris conceptibus implicantia ex eo tantum quod sint obscuri,& confusi, nec ulla unquam in claris & distinctis esse potest. Ac proinde satis est quod ea pauca quae de Deo percipimuS, . clare & distincte intelligamus, etsi nullo modo adaequale; taquod inter caetera advertamus necessariam existentiam in hoc nostro ejus Conceptu quantumvis in adaequaro contineri, ut affirmemus nos satis clare investigasse ejus naturam , atque ipsam non implicarC. SE PTIMO, cur de immortalitate animae nihil scripserim,
jani dixi in Synopsi mearum Meditationum; Quod ejus ab omni corpore distinctionem Latis probaverim sirpra ostendi. Quod
vero additas ex distinctione animae a corpore non sequi ejus immortalitatem quia nihilominus dicipotest ileam a Deo talis naturae faciam esse ut e us duratio ulcum duratione vitae corporeae finiatur, fateor a me refelli non posse. Neque enim tantum mihi assumo ut quicquam de iis que a libera Dei voluntate dependent, humanae rationis vi determinare aggrediar Docet naturalis cognitio mentem a corpore esse diversam marnq; esse substantiam : corapui autem humanum , quaten Us a reliquis corporibus differt,eX sola membrorum configuratione aliisque ejusmodi accidentibus
109쪽
y6 R g s peto N s I o A D c tibus constare: ac denique mortem corPoris a sola aliqua divis ine, aut figurae mutatione pendere: nullia mque habemus argumen tum, nec exemplum quod persuadeat mortem , sive aram hilatio
nem substantiae, qualis est mens , sequi debere ex tam levi causa, qualis est figurae mutatio, quae nihil alia es est quam modus,& qui
dem non modus mentis . led corporis a mente realiter distinctii nec quidem etiam habemus ullum argo mentum, vel exemplum
quod persiuadeat aliquam substantiam Posse interi r is quod uel
cit ut concludamus mentem , quantum ex naturali philosophii cognosci potest, esse immortalem.
5ed si de absoluta Dei potestate quaeratur, an forte decreverit ut humanae animae iisdem temporibus esse desinant quibus corpo ra quae illis adiunxit destruuntur solius est Dei respondere. Cum que jam ipse nobis revelaverit id non fiaturum, nulla plane, vel minima est occasio dubitandi. Superesst jam ut vobis gratias agam qVod tam officiose, &tancandide non modo eorum quae ipsi sensaestis, sed etiam eorum qua ab obtrectatoribus, aut Atheis dici possent , monere me dignati sitis. Etsi enim nulla videam ex iis quae proposuistis quae non janante in Meditationibus vel solvissem, T Et exclusissem sna m quatbitum ad ea quae de muscisa sole productis, de Canadensibus, de Ninivitis, de Turcis &similibus attuli seis, non possunt venire illinentem iis Qui viam a me monstratam sequuti, Omnia quae a sen(bus accepere aliquandiu seponent, Ut qta id pura & incorrupta ratio laetet advertant, ideoque ipsa putabam j am satis a me fuiste exclusa etsi inquam ita sit, judico tamen has Vestras objectiones valde es ,
meum institutum profuturas; vix enim talios lectores exspectoqi tam accurate ad omnia que scripsi velinc attendere ut cum ad finesspervenient, omnium praecedentium reta Ordentur: & quicum qis hoc non agent facile in aliquas dubitationes incurrent, qui bbi postea vel videbunt in hac mea resipora sone esse satisfactum, V saltem ex ea occasionem sument Veritat in ulterius examinandi Quantum denique ad consilium vestriam de meis rationibus mo re geometrico proponendis, Ut Unico velut intuitu a lectore
pi possint, operae pretium est ut hic exPonam quatenus jam is sequiitus sim, & quatenus deincepi aeqUendum putem. Dua
110쪽
res in modo scribendi Geometrico distinguo,ordinem scille ec, dc rationem demonstrandi. ordo in eo tantum consistit quod ea quae prima proponunt absq; ulla sequentium ope debeant cognosci, de reliqua deinde omnia ita disponi ut ex praecedentibus solis demonstrantur. Atque Profecto hunc ordinem quam accuratissime In Meditationibus meis sequi conatus sum: ejusq; observatio fuit in causa cur de distinctione mentis a corpore non in secunda, sed demum in sexta Meditatione tractarim , atque alia multa volens & sciens omiserim, quia plurium rerum explicationem reqUirebant. Demonstrandi autem ratio duplex est,alia scilicet per analysim,alia per synthesim . Analysis veram viam ostendit per quam reS methodice, & tanquam a priori inventa est, adeo ut si lector illam sequi velit, atque ad Omnia satis attendero,rem non minus perfecte intellige suamque reddet quam si ipsemet illam invenisset. Ninil autetm habet quo lectorem mima S attentum aut repugnantem, ad credendiamina Pellat: Nam si vel minimum quid ex iis quae propolait non ad- Vertami ejus conclusionum necessitas non apparet, poc ue m Ulia vix attingit, quia satis attendenti perspicua sunt, quae tamen p-cipue sunt advertenda: Synthesis e contra per viam oppositam,& tanqUZma posteriori quaesitam (etsi stipe ipsa probatio sit in hac magis a priori quam inalta clare quidemid quod conclusum est demonstra utiturque
longa definitionum, petitionum, axiomatum, theorematum , &problematum serie, ut si quid ipsi ex consequentibus negetur, id in antecedentibus contineri statirn ostendat, sicque a lectore quantum Vis reptagnantessic pertinaci assensionem extorqueat: sed non ut altera satisfacit, nec discere cupientium animos eXplet, quia modum quo res fuit inventa, non docet. cIeoant ut sibi solis tanquam arcanum quid reservarent