장음표시 사용
91쪽
sequitur claram, & distinctam mentis suae cog Nitio Nem , seque periculo exponat si conceptiam intellectus sectetur minime clarum, & distinctum, vide quid inde sequatur,nem Pe Turcam, aut alium quemlibet non solum non peccare quod non ample ctatur religionem Christianam , sed etiam pece care si amplecta tur, quippe cujus Veritatem neque clare, Deque dis tracte co gnoscat. imo si haec tua regula vera sit, nil fere licebit amplecti
volUntati, cum nil fere cognoscamus ea claritate, dc dist mctio nequam requiris ad certitudinem nulli dubio obnoxiam. vi. de igitur ut cum veritati cupias patrocinari, nimium probes,& evertas, non aedifices.SgXTo, ubi respondes Theologo , videris aberrare in con
clusione, quam ita proponis j quod clare, ae distincte intelligi
mus pertinere ad alicujus rei veram , dc immutabilem naturam
S c. Id de ea re cum veritate affirmari potest, sed spostquam satis accurate invesstigavimus quid sit Deus) clare de distincte
intelligamus ad ejus naturam pertinere ut CXislat; Oporteret concludere, ergo postquam satis accurate investigavimus quid sit Deus i cum veritate postumus affirmare ad naturam Dei pet-tinere ut existat. Unde non sequitur, Deum reuere existere, sed tantum existere debere, si illius natura sit postibilis, seu non re, pugnet; hoc est, non potest concipi Dei natura, seu e flentia absque existentia, adeo ut, si sit, revera existat: quod ad illud argUmentum revocatur, quod alii hisce verbis afferunt: si non
implicet Deum e fle, certum est illum existere, at non implica illum existere: sed de minori laboratur, quae est, sed non impli cat, de qua veritate adversarii vel se dubitare a junt, vel illam Degant. Praeterea, clausula illa tuae rationis, (us satis clare es A tincte in diem a rum qui it Dem supponitur tanquam Vesai Quod nondum omnes credunt, Cum de ipse fatearis te solum in adsequare ens infinitum attingore; Idemque plane dicendum de quolibet illius attributo, cunn enim quidquid est, in Deo prorsus infinitum, quis nisi in adsequatissime, ut ita loquamur ivei aliquanti per Dei quidpiam mente potest attingere e quo
modo igitur satis clare, de distincte investigasti quid sit Deus
92쪽
S E P T 1 MO , nequidem verbulum de mentis humanae facis immortalitate, quam tamen maxime probare atque demonstrare debueras adversus illos homines immortalitate indignos, qui PDe qui eam Dernegant,& forte oderunt. Sed nec cum v lacris satis probasile distinctionem illius ab omni corpore, uti Jam prima animadver sione diximus; cui jam addimus, non eX illa distinctione a corpore sequi videri illam esse incorruptibilem, seu immortalem a quid enim si illius natura duratione vitat corporeae limitata sit, & Deus tantumdem ei virium, de existentiae solummodo dederit, ut cum vita corporea desinat Haec sunt, (Vir Clarissime quae abs te desideramus illustrari, ut tuarum subtilissimarum,dc, ut existimamus, verarum meditationum lectio singulis utilissima sit. Quamobrem fuerit Operae- pretium si ad tuarum solutionum calcem quibusdam definitio. Dibus , postulatis , & axiomatibus praemissis rem totam more
geometrico , in quo tantopere Versatus es, concluda S, ut unico
velut intuitu lectoris cujuscunque animum expleas , ac ipso numine divino perfundas . Ex onsio ad Secundas Objectiones. LEgi perlibenter animadversiones quas in exiguum meum de prima Philosophia scriptum fecistis, & vestram erga me benevolentiam, simulque erga Deum pietatem, Musque gloriae Promovendae curam ex iis agnosco: nec possum non gaudere, Non modo quia meas rationes vestro examine dignas j udi castis, sed etiam quia nihil in ipsas proponitis ad quod non mihi videar satis commode posse respondere.
IMPRIMIS, admoneris Ut meminerim me non actu, O revera sed tantum animi fictione comporum phantasmata reieci se, ut merem cogitantem esse concluderem me forte putem indesequi me reverauihil esse praeter mentem. Cujus rei satis memorem me fuisse jam testatus sum in secunda meditatione his verbis: Fortassis vero contingit ut haec ipsa , quaesi uppono nihil esse, quia mihi sunt -gVota n rei tamen veritate non disserant ab eo me quem novie nescio,H hac re iam non dissuto, quibus expresie lectorem monere volui, me nondum ibi quaerere an mens a corpore esset
93쪽
distincta, sed examinare tantum eas ejus Proprietates quarum cet tam & evidentem cognitionem habere Possum. Et quia muli ibi animadverti; non queo sine distinctione admittere id quo postea subjungitis, me tamen nescire quid sit res cogitaras: Et si e nim fatear me nondum scivisse an illa res cogitans esset ideri quod corpus , an quid diversum , non ideo fateor me illam noῆ novisset quis eniim ullam unquam rem ita novit ut sciret nihil pla ne aliud in ea esse quam id ipsum quod cognoscebat Ved quo plura de aliqua re percipimus, eo meliuS decimur illam nosse ita magis novimus illos homines quibus di V conviXimus, quam eos
quorum tantum faciem videmus,aut nomen audivimuS, eis eti
am hi non plane dicantur esse ignoti. Quo sensu existimo me de monstrasse mentem sine iis quae corpori tribui solent considera tam esse notiorem quam corpuS sine mente spectatum, quod so lum idi intendebam. Sed video quid innuatis, nempe cum sex tantum Meditationes
de prima philotaphia scripserim, miraturo S esse lectores quod ni hil nisi i tud quod jam jam di xh in duabus primis concludatur, illasque idcirco nimis jejunas, & luce publica indignas judicatu
ros. Quibus . tantUm respondeo me non Vereri, ne qUi reliqui quae scripsi cum judicio legerint , occasionem habeant suspicandit materiam mihi defuisse; valde autem rationi consentaneum vi ulpesse ut ea que singularem attentionem desiderant & separatim ab aliis fiunt consideranda, in singulas MeditationeS referrem. Cum itaque nihil magis conducat ad firmam rerum cognitio, nem assequendam qUam Ut ptitas de rebus omnibus prauertiis corporeis dubitare assuescam VS, etsi libros ea de re complures si Academicis,& Scepticis scriptos dudum vidissem,istamq; crata bem non sine fastidio recoquerem,non potui tamen non integrarmeditationem ipsi dare: vellemque ut lectores non modo breve il llud tempus quod ad ipsam evolvendam requititur, sed menses ali NUCt, vel saltem hebdomadas in iis de quibus tractat consideras idis impenderent, antequam ad reliqUa progrederentur: ita enis haud dubie ex ipsis longe majorem fructum capere possent Deinde quia nullas antehac ideas eorum quae ad mentem per
tinent habuimus nisi plane confusas,& cum rerum sensibit idipideis
94쪽
id eis permixtaS, licecque prima & praecipua ratio fuit cur nulla exiisouae de anima & Deo dicebantur, satis clare potuerint intelligi , magi um me operae pretium facturum esse putavi, si docerem Quo pacto proprietates, seu quas itares mentis a qualitatIbm corporis sint dignoscendae : quamvis enim jam ante dictum sita multis, ad res Metaphysicas intelligendas mentem st sensibus esse abducendam, nemo tamen adhuc, quod sciam, qua ratione Id fieri possit ostenderat: vera autem via,& meo judicio,unica ad id praesitandum in secunda mea Meditatione continetur,sed quae t lis est ut non sit satis ipsam semel perspexi te, diu terenda est & r
petenda mi totius vitae consuetudo res intellectuales cum corporeis confundendi contraria paucorum saltem dierum consuetudine easdem distinguendi deleatur. Qine causa justissima fuisse mihi videtur, cur de nulla alia re in secunda ista Meditatione
Praeterea vero hic quaeritis quomodo demonstrem corpus non posse cogitare : Sed ignoscite si respondeam nondum me locum dedisse huic quaestion cum de ipsa primum egerim in sexta Meditatione his verbis. Satis est quodpossim unam rem a que altera clare , ct dram intemgere ut certus sm unam ab altera e se diversam, 'c Et paulo poli, quamvi3 habeam corpus quod mihi valde arcti rara unctum est, quia tamen ex una parte claram, O di clam habeo ideam mei ipsus, quasenussum res cogipans,non exten es ex alia Ra te disinctam ideam corporis quatenus est res extensa, nora cogitans, certum est me hoc est mentem a corpore meo revera essedistinctam, S a que issopiae exsere. Quibus facile adjungitur, omne id quodpotest cogitare es mens sive vocatur mens sed cum mens S compus realiter dixtinguantur, nudum corpus est mens, ergo nullam compulpotes cogitare.
Nec sane hic video quid negare possitis: anne suffcere quod allis: nam confido nullum dari posse : quid enim dicetis an realia Vr illa distingui quorum utrumlibet absque alio potest existere Sed rursus queram , unde cognoscatis unam rem absque alia esse polle et V tenim sit signum distinctionis, d bet cognosci. Forte
95쪽
dicetis hoc haberi a sensibus, quia unam rem absente alia videli, aut tangitis, ecc sed sensuum fides incertior est quam Intellistu, & multis modis fieri potest ut una ta eadem res sub variis set mis, aut pluribus in locis, aut modis a pareat, atque ita pro duabus sumatur. Et denique si recordemini eorum quae in fili secundae Meditationis de cera dicta sane, adverteri S nequideri ipsa corpora proprie sensu percipi, sed solo intellectu, adeo uinon aliud sit unam rem absque alia sentire, quam habere ideam unius rei, & intelligere istam ideam non eandem esse cum idei alterius. Non autem hoc aliunde potest intelligi quam ex eo quod una absque altera percipiatur; nec potest certo intel. ligi nisi utriusque rei idea sit clara , & distincta : atque ita istud siqniam realis, distinctionis ad meum deber reduci, et
Si qui autem negent se habere distinetis ideas mentis 2
corporis, nihil positam amplius quam illos rogare ut ad ea qua in hac secunda meditatione continentur, fatis attendant;&sci. ant opinionem quam habent, si forte habent, quod partes cere, bri concurrant ad formandas cogitationes, non ortam esse ab ulla positiva ratione, sed tantum ex eo quod nunquam experti sint se corpore caruisse, ac non raro ab ipso in operationibus suis fuerint impediti: eodem modo at si quis ex eo quod ab infantia compedibus vinctus semper fuisset, existimaret illas coae, I
pedes esse partem sui corporis, ipsisque sibi opus esse ambu
SECvNDo, cum dicitis in nobis ipsisse ciens reperirifanii mentum ad ideam De ormandam,nihil a mea opinione diversus affertis: ipse enim expresse dixi ad finem tertiae Meditationi hanc ideam mihi esse innatam, e non aLunde quam a meipso miri advenire. Concedo etiam ipsam posse formari, licet en ummu'exi ere nesciremus: sed non si revera non existeret; nam constim ODUI omnem vim argumenti in eo esse quod Feri non possit utri cultas ideam clam formandi in me sit nis d Deo sim creatres Nec urget id quod dicitis de m Uscis, plantis, &c. ut probetii aliquem gradum perfectionis esse posse in effectu qui non pr* cellit in causa. Certum enim est vel nullam esse perfectioncφ
96쪽
, Shev NON O AIECTIONES. in animalibuS ratione carentibus, quae non etiam sit In CO TO ribus non animatis; vel si quae sit, illam ipsis aliunde acivem . . , nec solem, S pluviam,& terram esse ipsorum causas adaequatas: essetque a ratione valde alienum si quis ex eo solo quo non . agnoscar causarn ullam quae ad generationem musca conciaVrat,habeaeque tot gradus perfectionis quot habet musca , cum interim non sit certis nullam esse praeter illas quas agnoscit, Occasionern inde su meret dubitandi cie re, quae, ur paulo pore iussi'us dicam, ipso naturali lumine manifesta est Quibus' addo istud de muscis, cum a rerum materialium consideratione sit desumptum, non posse venire in mentem iis qui meditationes meas sequuti cogitationem a rebus sensibilibus avocabunt ut ordine philosephentur. Non magis urget quod ideam Vei, quae in nobis est , ens rationis appelletis , neque enim hoc eo s ensu verum est quo per ens rationis intelligitur id quod non est, sed eo tantum
quo omnis operatio intellectus ens rationis, hoc e st: en S a ratione profectum atque etiam totus iis c m lancius en S tation IS divinae, hoc est eris per simplicem actum metaris G1VInae creatum , dici potest. Iarrique satis variis in locis inculcavi me agere tantum de perfectione, sive realitare ideae ob ectiva, quae non minus quam artificium objectivum quod est in id ea machinae alicujus valde ingeniose excogitatae, causam exigit in Gua revera Contineatur illud omne quod in ipsa continetur
Nec sane video quid addi possit ut clarius appareat ideam istam mihi adesse non posse nisi existat summu mens, praeter- ouam ex Parte Iectoris ; ita scilicet ut ad ea quae jam scripsi diligentius attendendo liberet se praejudiciis, quibus forte lumen
Cius naturale obruitur, ec primis notionibus, quibus nihil evidentius,aut verius esse potest, potius quam opinionibus, obscuris & falsis, sed longo usu menti infixis, credere assuescat.
Quod enim nihil sit in effectu quod non vel simili, vel emi
Dentiori aliquo modo praeextiterit in causa, prima notio est.
qua nulla clarior habetur , haecque vulgaris, a nihilo nihil floab eo non disserti quia si concedatur aliquid esse in effectu quod L a non
97쪽
8 REsPONSIO non fuerit in causa, concedendum etiam est hoc aliquid a nihilo factum est e . nec patet cur nihil non posse esse rei causa, ex eo quod in tali causa non esset idem quod in effectu.Prima etiam notio est omnem reali ratem, sive perfectionen quae tantum est objective in id eiS, vel formaliter, vel eminente esse debere in earum causis; ae huic soli innixa est omnis opilii quam de rerum extra mentem nostram positarum existenti: unquam habuimus : unde enim suspicati fuimus illas existere nisi ex eo solo ouod ipsarum ideae per lenius ad mentem nostrat pervenirent se Quod autem aliqua idea sit in nobis entis summe potentis, 2 perfeciti, ac etiam quod hujus ideae realitas objectiva nec forma.liter, nec eminent cir in nobis repetiatur, Clarum fiet iis qui satis attendent, & diu mecum meditabuntur ; neqUe enim Id quod ab alterius cogitatione tantum pendet, possum ipsi Olcitanti obtrudere. Ex his autem manifestissime concluditur Deum existere. Sed pro iis quorum lumen naturale tam exiguum est ut non videant primam esse notionem , quod omnis perfectio eras ob ective in ea in heat esse realiter in aliqua ejus causa, palpabilius adhuc idem demonstravi ex eo quod mens quae habet illam ideam a se ipsa esse non possin nec proinde video quida
plius desideretur ur manus detiS. Non etiam Urget quod forte ideam quae mihi Deum reptaesen tat, ex praeco ceptis animi notionibus abris, mutuis amicorum cst loquiis , etc. non a Ia mea menti acceperim. Eodem enim modo
procedot argumentum si quaeram de iis aliis a quibus dicor il tam accepisse, an ipsam habeant a se, an ab alio . ac si de me ipsi quaererer semperque illum a quo primum profluxit Deum est
Quod vero hic admiscetis eam posse efformari ex praevia re rum corporalium inspectione, non verisimilius mihi videtuiquam si diceretis nullam nos audiendi habere facultatum, se ex sola colorum visione in sonorum notitiam devenire: plus o nim analogiae, sive paritatis fingi potes inter colores, & sonsei quam an Ver re' corporeas & Deum. Cumque petitis ut qssi
addam quod ad ens incorporeum, seu spirituale evehat, iij iiii
98쪽
possum melius quam vos ad secundam meam Meditationem remittere, ut saltem aliquem ejus usum elle advertatis; saxuenim hic una, aut altera periodo praestate postum si longiore ibi oratione ad id unum parata , & inquam non minu S in au striae quam in quicquam aliud quod unquam scripserim mini videor contulisse, nihil effeci Nec obstat quod in ea demente humana tantum egerim, fateor enim ultro, & libenter ideam quam habemus exempli gratia intellectus divini, non differre ab illa quam habemus no- atri intellectus, nisi tantum ut idea numeri infiniti differt ab idea quaternarii, aut binarii: atque idem esse delingulis Dei attribatis quorum aliquod in nobis vestigium agnoscimus. Sed praeterea in Deo intelligimus absolutam immensitatem, simplicitatem, Unitatem omnia alia attributa complectentem, quae nublum,plane exemplum habet, sed est , ut ante dixi, tauquam nota arti is meri tuo impressa, ratione cujus agnoscimus, nihil eorum, quae particulatim ut in nobis ea percipimus ita etiam in Deo propter defectum intelictus nostri consideramus, univoce illi S DObiS Conveniret atque etiam dignoscimus ex multis particularibus indefinitis quorum ideas habemus, ut cognitionis indefinitae, sive infinitae, item potentiae numeri, longi indinis &c. etiam
infinitorum, quaedam in id ea Dei formaliter contineri, ut cognitionem & potentiam, alia tantum eminenter , Ut NUIDCrum,ta longitudinem ; quod sane non fieret si idea ista nihil aliud et
set in nobis quam figmentum. Neque etiam tam constanter ab omnibus eodem modo conciperetur: Est enim notatu valde dignum quod omnes Meta- physici in Dei attributis(iis scilicet quae per solam humanam rationem cognosci possum describendis unanimiter consentiant,adeo ut nulla sit res Physica, nulla sensibilis, nulla civi us ideam quam maxime crassiam & palpabilem habeamus, de cujus natura non major opinionum diversitas apud Philosophos re
Nec sane possent ulli homines in ista idea Dei recte conci pienda aberrare, si tantum ad Naturam eratis su mine perfecti
vellent attendere : sed qui aliqua alia simul miscent,ex hoc ipso
99쪽
8c R E s P o N S I o A Dpugnantia loquuntur, & chimaericam Dei id eam effingeniti non immerito postea negarat illum Deum, qui per talem ideatii Tepraesentatur, existere. I Lahic cum loquimini cie eiure corpo reo perfectissimo , si nometra perfectissimi absolute sumatis; hi sensus sit rem corpoream cste ens in qUO om Uets perfectione reperiantur , pugnantia loquimini; quoniam ipsa Natura cot poris imperfectiones mulitas involvit, ut quod corpus sit divis bilem partes, quod unaqumque ejus pars non sit alia, resimilem: est: enim per se notum majorem perfectionem esse non dividi quam dividi,&c. Si vero intelligatis duntaxat quod perfectissimum est: in ratione corporis,hoc non est: Deus.
Quod additis de idea A mgeli qua sumuS imperfectiores,nem. pe non opus esse ut ipsa ala Angelo in nobis effecta sit, facit concedo , quia ipse in tertia Meditatione jam dixi icam re id ii quas habemus Dei est hominis componoos. Neque hoc mihi ullo
Qui autem negant se litabere ideam Dei, sed vice illius e t. mant aliquod idolum, &C. Nomen negant,&rem concedunt; neque enim ego istam idciam puto esse ejusdem naturae cula imaginibus rerum materialium in phantasia depictis, sed effrid tantum quod intellectu sive apprehendente, sive judicante, sive ratiocinante percipimus; & contendo ex hoc solo quoi attingam quomodolibet CCgitatione, sive intellectu perfecti, Cnem aliquam quae supra me esst,puta ex eo solo quod advertassanter numerandum me non posse ad maximum omnium nil merorum devenire, atquet inde agnoscam esse aliquid in ratio ne numerandi quod vires meas excedit, necessario concludi non quidem numerum infinitum existere, ut neque etiam illus implicare , ut dicitis sed me istam vim concipiendi majoreipnumerum esse cogitabilem quam a me unquam possit cogiti ri, non a meipso, sed ab aliquo alio ente me perfectio qaccepisse. Nec ad rem attinet si Corceptus iste numeri indefiniti voce tur idea, vel non vocetur. Ut autem intelligatur quodnam se
illud ens me perfectius , an scilicet sit ipse numerus infinitui realiter existens , an vero aliquid aliud, consideranda im ia
100쪽
S E C U N D Ais O a ingese m p o F ' 3T alia omnia, quae praeter vim dandi mihi istam ideam, ii eorum e n a quo proficiscitur esse possunt, & ita invenietur lue iMqui Denique cum Deus dicitur esse incogitabilis, ibiqdigi V V rcogitatione ipsum adaequa te comprehendente, non au e se illa in adseu uata quae in nobis est, ita quae suffcit ad cogno cen dum ipsum existere: parumque interest quod idea uni eatis omnium Dei perfectionem eodem modo quo univeri alla I Orphyrii efformati dicatur: quamvis profecto in hoc plurimum differt, quod peculiarem quandam & positi vanu persectionem in Deo designet, unitas autem genetica nihil addat reale singulorum individuorum naturiS. TERTIO, ubi dixi nihil nos certo posse scire nis prius De-Um existere cognoscamus, expressis verbis testatus sum me non loqui nisi de scientia earum conclusionum, quarum memoria pomtes recurrere cum non amplius attendimus ad ratianes ex quibras ipsin deduximus. Principiorum enim notitia non solet a dialecticis scientia appellari. Cum autem advertimus nos effereS Cogita H
res, prima quaedam notio est quae ex nullo bl logiumo concluditur; neque etiam cum quis dicit, ego cogito, ergos Me misso, eXistentiam ex cogitatione per syllogismum deducit, sed tanquam rem per se notam simplici mentis intuitu agnoscit, Uepater ex eo quod si eam per syllogismum deduceret, novisse prius debuisset istam majorem , illud omne quod regitat es, sive exiliit, atqui profecto ipsam potius discit ex eo quod apud se experiatur fieri non posse Ut cogitet nisi existat. Ea enim e sit
Latiara nostrae mentis Ut generales propositiones eX parcicula rium cognitione efformer.
Quod autem Atheus possit clare cognosere trianguli tres angulos aequales Ose duobus rectis, non nego, sed tantum istam ejus cognitionem non eme veram scientiam assirmo quia nulla cognitio,quae
dubia reddi potest , videtur scientia appellanda; cumque ille supponatur esse atheus, non potest esse certus se non decipi imis ipsis quae illi evidentissima videntur, ut statis ostensium est: & quamvis forte dubium istud ipsi non occurrat, potest tamen occurrere, si examinet, vel ab alio proponatur, nec unquam ab eo erit tutu S, Iuli prius Deum agnoscat. Ne