장음표시 사용
141쪽
requiti realem , ut unum ab ali distincte , & seorsim concipiatui per obstractionem intellectus rem inadaequale concipientis,unde in eodem loco subsumit. . Atqui complete intelligo quid sit corpus , putando tantum illud os exiensem guratum, mob se Sc. deque isto negando ea omUia quae ad
mentis naturam pertinent: vice versa intel sto meratem e se rem com pletam,qua dubitat, quae intelliget,quae vult es c, quamvis Negem in ea quidquam esse ex iis quae in corporis idea contiueratur. Ergo irater cor pus, ct mentem ela distincyto realis Sed si ovis hanc sumptionem in dubium revocet, contendat. et inadaequatam tantum et Te tui conceptionem, dum te concipiS tanouam rem cogitantem, non extensam; similiterque cussite concipIS tanquam rem eXtensam , non cogitantem, videnduae
quomodo id in superioribus probatum silmon enim arbitror rem istam ita claram esse, ut tanquam principium indemonstrabile assumi debeat,non probari- . Et ouidem quod ad illius primam partem attinet, quod sculcet complete intelligas, quias it corpus, putando tantum illud esse extensem,
fotiratum , mobgle, Sc. deque isto negando ea omnia quae ad mentis naturam pertineui, parum ad rem facit; qui enim contenderet mentem nostram eise corpoream , non ideo exis Imaret corpus omne mentem esse: corpus ergo se haberet ad mentem sicut genus ad speciem: at genus potest intelligi sine specie, & de illo ne ando quidquid speciei proprium & Peculiare est,unde vulgo Lo-oici aiunt negata specie non negari genus : sic possem intelligere uram absque eo quod intelligam ullam exus assectionibus qu*circulo propriae fiunt: probandum ergo stuperest mentem comple, te,& adaequale posse intelligi sine corpore. Non aliud in toto opera idoneum video ad hanc prooationem argumentum, praeter illud quod initio propositum est, pq a'negare uitam esse corpus utram rem emtc m, es tamen certum m es me epe, quandiu hoc nego su cogito, sum ergo res cogitans, Uonux,s, S ad mei notitiam non pertinet couus. . . At ex eo confici tantum video aliquam mei notitiam pax
posse absque notitia corporis, sed notitiam illam esse com c
142쪽
Op IECTIONEs QS ARTAE. Tryta adaequatam, ita ut certus sim me non falli, dum ab estentia mea Corpus excludo, mihi nondum plane perspicuum eiu Rem
exemplo declarabo.Certo noverit aliquis angulum in semicirculo rectum esse, &proinde triangulum ex illo angulo, & diametro circuli rectangu tam esse: dubitet vero , neccium certo deprehenderit, imosophismate aliquo delusus neger quadratum basis rectanguli se-otrahe esse quadratis laterum, eadem ratione quam vir clarissi mus proponit, videtur se in sal Sa sua persuasione confirmaturus: Uc enim, inquet, clare, & distincte percipio triangulum illum es se rectangulum , dubito tamen utrum illius basis quadratum aequale sit Quadratis laterum, non ergo ad illius essentiam pertinet, quod illius basis quadratum aequale sit qHadrat: s laterum. Deinde etiarvi si negavero quod illsus basis quadratum sit .E-
quale quadratas laterum, Certus ramen remaneo Quod sit re
ctangulus , & clara distinctaque remanet in mea mente notitia quod unus ex illius angulis sit rectus , quo salvo, ne Deus Quidem efiicere pol itur non sit rectangulus. Non ergo id de quo dubito, immo quo sublato, ea mihi re manet idea, ad i Ilius essentiam pertiner .
- . i mei Ca quoniamscio omnia quae clare, O di notae iniec o talia a Deo sieripsse, qualia ista intestigo, satis es quota possim rem amarumque altera clare, di distincte Iute E Ore, ut certussim unam ab altera esse dive am, quia potela a Deo seorsim poni, at clare & dutinere . intelligo hunc triangulum esse rectangulum , absque eo quod anteca gam quadratum illius basis aequale esse quadratis late- um ,so sultem a Deo fieri potest triangulus rectangulus, CI-
Ju, balas quadratum aequale Non sit quadratis laterum.
gravedeo quid hirc respondere Posiit, nisi illum hominem clare. Chilitnaeae non percipere triangulaim rectangulum. At unde habeo
me clarius percipere naturam mentis meae, quam ille percipiat Naturam trianguli8 aeq; enim Certus est ille triangulum in semiu riculo habere unum angulum rectum , quae est notio trianguli rectanguli , ac ego certus sum me existere ex eo quod cogitem.
quemadmo tum ergo ille in eo fallitur quod ad illius trian guit naturam, quem claro & distincte novit esse Rectangulum in perta-
143쪽
pertinere non arbitretur quod illius basis quadratum sit ese. Ita cur in eo fortasse non fallor, quod ad mei Da uram . quaci certe, & distincte novi esse rem cogitantem, nihil aliud petii
nere arbitrer, Simm quod sim res Cogitans e Cum etiam forte ad illam pertineat quod sim res extensa. Et profecto , inquiet aliquis, mirum non est, si dum ex eo cuod cogitem, colligo me existere idea quam de me hoc pasto cognito efformo, nihil aliud animo meo representat quam me ipsum, tanquam rem cogitantem, quippe quae CX lola mea co Oitatione desumpta sit, ut proinde ex illa id ea nullum argu mentum desumi posse videatur , nihil amplius ad meam essen. tiam pertinere, quam quod In ea continetur. Accedit quod hoc argumentum nimis probare Videtur, Enos in eam Platonicam opinionem deducere , (quam tamen author refellit nihil corporeum ad Bostram essentiam pertiue re, ita ut homo sit solus animus, Corpus vero non nisi vehicul gnanimi: unde hominem definiunt animum Utentem Corpore uouod si respondeas corpus non simpliciter a mei essentia
excludi, sed tantummodo quaren Us praecise sum re S cogitans, metuendum videtur ne quis hanc in suspicionem veniat, peILorte notitia mei, quatenus sum reS cog tans, non sit notitia si scutu S entis complete,& adsequare concepti, sed tantum inacti
quate,& cum quadam abstractione intellectus. Unde sicut Geometrae concipiunt lineam tanquam longite dinem latitudinis expertem , & superficiem tanquam longiis dinem simul & latitudinem absque profunditate, etsi nulla lon itudo sitne latitudine, nec latitudo sine profundi talentare san aliquis dubitare possit, num res Omnis cogitans sit etiam et extensia sed cui tamen praeter communes cum rebus aliis extest sis affectiones, ut esse figurabile, mobile, &c. insit peculiat cogitandi virtus, unde fiat,ut cum hac sola virtute tanquam rc cogitans, per abstractionem intellectus apprehendi possit, icet revera rei cogitanti corporis affectiones conveniant:
cui quantitas cum sola longitudine concipi potest; licet om quantitati reipsa conveniat simul cum longitudine latituoia profunditas.
144쪽
OB IE CT ION E s QS ART S i Dissicultatem auget q uod illa cogitandi vi S corporeis Orgaganis astixa videatur. cum in infantibus sopita, in amen cibus extincta judicari possit: quod impii animorum carinnetes pollissimum urgen L.
Hactenus de reali mentis no sitire a corpore dii linctione. Cum vero U. C. demonstrandam susceperit animorum immortalitarem , merito qUaeri possit an ex ea separatione evidenter sequa
tur: in vulgatas enim Philosophiae principiis id minime sequitur , cum Uulgo velint brutorum animas ab illorum corporibus esse distinctas, quae tamen cum illis in terrant. Huc usque responsionem protraxeram Nin animo erat ostendere quomodo secundum aut horis nostri Principia, quae exesus Philosophandi ratione collegia se mihi videbar, ex realimentis a corpore distinctione, illius immortalitas facillime concludatur, cum ad me perlata est nova viri clarissimi lucubratiuncula, quaecum tori operi lucem multam affert, tum in hac parte eandem prorsus adducit ad propositam quaestionem diis statuendam quae eram allaturUS. Quod vero spectat ad brutorum animas, satis insinuat aliis in locis nullam iis inesse, sed tantum corpus modo quodam certo
configuratum, & variis organis ita conflatum, Ut operaciones omnes in illo,& per illud fieri possint quas videtinus. Sed vereor ut haec persuasio in animis hominum fidem invenire possit, nisi validissimis rationibus comprobetur incredibile enim Prima fronte apparet quomodo seri possit sine ullius animae ministerio ut lumen a lupi corpore reflexum in ovis oculos tenuissima nervorum opticorum fila moveat,&ex illa motione
ad cerebrum usqUe pertingente spiritus animalis in nervos diffundatur, eo pacto, quo necesse est ad hoc ut ovis fugam arripiat. Unum hic addam quod de imaginationis a Cogitatione, sive intelligentia distinctione , re illorum, majori certitudi- e quae ratione comprehendimus, quam quae corporeis sentibus obversantur, Vir C. docet. summopere a me probari. Iam dudum enim ab Augustino C. ita de animae quantitate didi
i procul abjiciendos tale qui Iabi persuadent minus esse certa
145쪽
quae intelligentia cernimus , quam quae hi S Corporeis oculi, semper cum pituita bellum gerentibus: Unde etiam ait Solii l ic g. sensus se in geometrico negotio quasi UaVim expertum es se. Nam cum, inquit, ipsi me ad locum quo teradebam pervexeris, ubi ebs dimisi, O am in tesopo sim coepi cogitatione cla volvere, diu mihi te digra istu barunt: quare citius mhi videtur in terra Ust na vigari, quam geometriam sensibus percipi, quamvraprimo A centes
DE DEO Rioris de existentia Dei demonstrationis, quam in Medita
tione 3. author explicat, duae sunt partes, prior est quod Deus sit, siquidem ejus idea in me sit: posterior est quod ego ha. bens talem ideam non possim esse nisi a Deo. Circa priorem partem id urium mihi non probatur, quod cum Vir Cl. asseruis set non nisi in judiciis falsitatem probrie reperiri, paulo post tamen admittat ideas non formaliter qui dem , sed materialiter falsas esse pota, quod ab ejus principse dissonum mini Uidetur. Sed vereor ut in re obscuriinma animi mei sensa fatis dilucide possim explicare: res exemplo clarior siet. Sisinquit, Igmst tu tum privatio caloris, idea frigoris quae istud mihi tanquam rempsi,
tivam repraesensat .materialite asta erit.
Imo si frigus sit tantum privatio, nulla poterit dari frigoris idea quae illud mihi tanquam rem positivam repraesentet &Juebcium hic ab authore cum idea confunditur. Quid enim est idea frjgoris 3 frigus ipsum, quatenus e ciue chive in intellectu : at si frigus sit privatio, non potest se objective intellectu per id eam , cujus esse obsectivum ciens positivum : Ergo sit frigus si tantum privitio , nunquam illius poterit esse idea positiva, & proinde nulla, quae materii liter falsa sit. Confirmatur eodem argumento quo probat Vir Cl. ideamentis infiniti non posse non esse veram . nam quamvis fingi pos sit tale ens non existere, non tamen fingi potest ejus ideam nihil reale mihi exhibere.
146쪽
33 Ita plane de omni idea pospossit frigus , quod arbitror ipositivum; non tamen fingita positivum mihi exhibere cum idea positiva Non dicatur cundum esse quod habet tanquam modus cogitandi, eo eum modo omnes positivae essent: sed ab esse objecti VO o a Concinet, & m enti nos cie exhibet: potest ergo illa id ea non esse frigoris idea, sed non potEst este falsa. Sed, inquies, eo ipso falsa est quod non est frigoris io ea imo judicium tuum falsum, si illam sudicas cite frigoris iueam Ipsa vero in te veristima. Sicut idea Dei materialiter quidem falsa dici debet, quamvis illam quis pol sit Eransferre aarem quae non sit Deus,sicut fecerunt idololatrae. Denique illa frigoris idea, quam dicis materialiter falsam es se, quid menti tuae exhibet 8 Privationem ergo vera est eras positivum e ergo non est frigoris idea : & praeterea quae causa illiusCntis positaVe obiectivi, unde fieri vis,ut materialiter falsa sit illa idea Ego, inquit,quatenus a nihilo sum Ergo es te objectivusn positivum alicia jus iaeae a nihilo esse potest,quod praecipua Cl. Viri
Sed pergamus ad posteriorem demonstrationes Partem , quaqUsCntur , utrum ipse habens ideam entis in iti ab alio esse possum quam ab ente in inito. Spresertim uirum a me ' Contendit Vir CL mea meipso esse non posse, eo quods mihi ipse esse darem,
darem etiam omnes perfectiones, quarum ideam in me e sanimadverso. 3Cd reponit acute Theologus : E se ais non potiative sumi debet, sed negative, ut sit, idem quod non esse esse alio. Nunc vero,
inquiis aliquid a se est .ad ed non ab alio, quomodo probem Hud omnia complecti s esse in itum dam enim nou audios dicas: s aseest, sis facile omnia dedisset: nec enim a stes ut a cause, ne bi ante, ut ante deligeret, quod esset' modum Ut hoc argumentum dissolvat contendit Vir L esse a se non negat oesed positive debere sumi, etiam quantum ad Deum spe
ctat, ita ut Deus quodam modo idem presset res c sui ipsius quod causa e ciens resecrassi esse cras quod sane durum mihi videtur,ae
147쪽
staque partim cum Viro Cl. consentio, parcim ab illo dissetitio, fateor enim non posse me a me ipso esse nisi positive, neo. vero idem de Deo dici debere, imo arbitror manifestam ei contradictionem quod aliquid sit a seipso posui Vc re tanquauia causa. unde idem essicio quod author nos cr, sed alia plani
Ut a meipso essem deberem a me ipso essest tiUe, re tanquaesia cauSa; ergo fieri non potest ut a me ipso sim . hujus syllogisti
propositionem probant viri rationes ex eo desumptae, quoi cum temporis partes a se mutuo sejungi possin V, ex eo quod sinino equatur me futurum, nise aliqua causa me quasi rur is fui
Quod vero adsumptione rei attinet, illam arbitror adeo da ram esse Iumine naturali, ut vix probari possit nisi nugatotieno tum probando per minus notum. Imo illius veritatem Aut hor videtur agnovisse, cum aperte inficiari ausius non est, haec n. quaeso verba pensentur in responsione ad Theologum
Non dixi, inquit, impossibile esse ut aliquid it causa e cum se
ipsius, es enim aperte id verumst, quando restringitur efficient, ignificatio ad icas causas quaesunt effectibus tempore priores, vel ea ab ipsis sunt diverse, non tamen videtur in hac quae ione ita esse se,
stringenda , quia tamen naturale non dictat ad rationem ocietatis requiri ut tempore priorsit 'o essectu Optime quantum ad prius membrum, sed cur omissum po-k rius, nec additum idem lumen naturale non dictare ad rati
nem essicientis requiri, ut diversa sit a liuo effectu, nisi quia sci lumen ipsum naturale id asserere non licebat Et sane cum effectus omnis a cata Sa dependeat a causst suum accipiat, nonne clarum est idem a seipso dependere no posse,idem a seipso suum esse accipere non possie 8 Praeterea causa omnis est effectus causa,& effectus causae estic ctus,& proinde mutua est inter causam & effectum habitudo: at habitudo non nisi duorum est. Deinde concipi sine absurditate non potest rem aliquam ac cipere esie & tamen illud idem esse habere priusquam conccp
ramus illud jam accepisse. At istud contingeret, si notione, cββ
148쪽
OBi ACTIONEs Q u A R T A. io Sta & effectus eidem rei respectu sui ypsius tribueremus. QST enim notio causae dans esse. quae notio estectus accipere elic Prior est autem natura Caus de notio, quam notio effectUs. Jam Vero concipere non possumus rem aliquam sub notion causae ut dantem esse, nisi illam concipiamus habere esse . nemo enim dat quod non habet; Ergo pyius rem concipereius Navbere esse,quam conciperemus illud eam accepisse . re tamen iraeo qui accipit, prius est accipere quam habere. Aliterea ratio formari potesti: nemo dat quod non haber, ergo nemo potest sibi dare esse nisi qui jam illud esse habeat: H autem jam habet,ut quid sibi illud dareῖ- .
Denique asserit lumine naturali notum esse creationem a Conservatione sola ratione distingui; At eodem lumine natural2 notum est nil seipsum creare posse: ergo nec sespsum conservare Verum si a thesi generali ad hypothesim de Deo specialem descen damus, res adhuc meo judicio manifestior erit, Deum a seipso positive esse non posse, sed tantum negative, id est non
Ac primum quidem id patet ex ratione quam assert V . ad probandum si corpus a Uit,debere a seipso essepositioe Temporis enim, inquit, partes aliae ab aliis nou pendet, nec proinde ex eo
quod istud corpus supponatur ad hoc usiue tempus assurisad est sine causa,ho incit ut etiam in poserumstfuturum,nisi aliqua potentia
in eo sit ipsum continuo veluti reproducens, At tantum abest ut haec ratio in ente summe perfecto, sive infinito locum habere possit,quin potius contrarium ob contrarias causas evidenter deduci possit: in idea enim entis infiniti Con tinetur, quod ejus duratio sit etiam infinita. scilicet nullis clamalimitibus, ac proinde indivisibilis, permanens, tota simul, & iri qua non nisi per errorem & intellectus nostri imperfectionem concipi possit prius, & posterius. Unde manifeste sequitur concipi non posse Ens infinitum vel per momentum existere,quin simul concipiatur &semper extitisse, & in aeternum existentiam habiturum, (quod Author ipse alicubi docet ut proinde vanum sit quaerere cur in esse per
149쪽
Imo ut Sequenter docet Augustinus squo nemo unquam nocauiliores sacros dignius & sublimius de Deo locutus est in Definullum est vel fui e vel futurum esse, sed semper esse ut hince identius appareat non nisi cum absurdita te quo Posse , cur Deusin esse perseveret, cum haec quaestio manifeste involvat prius aposterius, praeteritum & futurum, quae ab Entis infiniti notion excludi debent. Praeterea Deus st se esse positive cogitari non potest Quasi sei plum primo produxerit, tu isset en ma Requam esset, sed tantun(ut laepius declarat Author quia se revera conserVat. At in ens infinitum conservatio non magis Cadit quam prima Productio . quid enim qu es, conservatio, nisi continua quaedat rei reproductio , unde conservatio omni S supponat primam pro ductionem a & propterea nomen ip usia continuationiS, sicut a Conservationis potentialitatem quat d mi is volVir, En Sautem iam
finitum actus est purissimus sine ulla potentialita e . Concludamus igitur concipi non posse Deum esse a seipso sive , nisi per impersectionem nostri intes lecturum, De im instarret Um creatarum concipientis: quod magis adhuc constabit sura
Caesh efficiens retalicujus non quaeritur nilli ratio Te exi tenti
non vero ratione essentiae: Verbi gi atast, si ina g mi picio, causam esticientem qUaeram perq am tactum iit Ut h c triangelus existeret ed causam essicientcm sine obi es ditate luseras', cur
triangulus habeat treS angulos a q icths duobus recus: & id qua renti non bene resiponderet Ir per causam e cientcni, sed id tantum quia ea est natura trianguli: Unde M thematici, quia desidi objecti existentia non aguntinihil demonstrant per effcientem. 2finem. At non minus xst de essentia entis infiniti quod existat, imo etiam,si velis,quod in esse perseveret, Quam de essentia trias guli habere tres angulos aeqvoles duobus rectis; ergo sicut quae renti cur triangulUS tres angulos arctuales duobus rectis habeat, responderi non debet per causam efficientem , sed dicendum so lummodo eam esse aeternam & im miliabilem trian quit naturan et ita quaerenti cur DCVS sit, vel inesic pellaveret, nullia vel in Deo,
vel extra Deum causa esticiens, vel quasi causa effciens de Loenim,
150쪽
os Ille TION Es Q u A ' T . enim , non de nomine disputo quaetenda est, sed id unum procatione afferendum, quia ea est natura es Lis summe perfecti, Unde ad id quod ait Vir. Cl. dictare lumen nasura: nullam rem existere de qua non liceat petere cur existat, HVem Muscausam essicientem ino uirere: aut si non habeat, cur illa non indigeat, postulare e Reso ondeo petenti cur DeuS existat, non per causam effcientem respondendum esse, sed nihil aliud , quam quia Deus est seu Ens infinitum: &in ejus causam essicientem inquirenti, respondendum, causa essicienti non indigere: dc rursum percontanti cur illa non indigeat,respondendum, quia en Sinfinitum est,cujus existentia est sua essentia: ea enim solummodo causa effcienti indigere, in quibus existentiam actualem abessentia distinguere licet. Qinamobrem corruunt quae verbis citatis subjungit. Adeo. inquit, ut si putarem nullam rem idem quodammodo esse posse erga seipsam quod causa e ciens erga efectam, tantum abest ut inde con cluderem aliquam esse causam primam, quin e contra e res ipsius, quae
vocareturprima , causam rvrses inquirerem; SHnunquam adu iam omnium primam devenirem
Imo vero si putarem cujuscunque rei causam effcientem,vei quasi effcientem esse quaerendam, cujuscunque rei assignatae causam ab ea diversam inquirerem , cum evidentissimum mihi
sit nihil ullo modo erga seipsum esse posse, quod est causa eff-
Monendus vero mihi videtur ut haec attente, diligenterque consideret,quia certo scio viX ullum Theologum reperiri posse,
qui non ea propositione ostendatur, Quod Deus a seipso fit
sitive, dc tanquam a Causia. Unicus mihi restat scrupulus, quomodo circulus ab eo non committatur,dum iit,non aliter Uobis constare quae a nobis clare distac uepercipiuntur, verra eme,quam quia Dem e .
At nobis constare non potest Deum esse , nisi quia id a nobis
clare, & evidenter percipitiar, ergo priusquam nobis constet Deum esse, nobis constare debet v Crtam esse quodcunque a nobis clare & evidenter percipitur.
Addo quod exciderat, falsum mihi videri quod pro certo assir-s mat