장음표시 사용
191쪽
quapropter non minus includitur indifferentia in divini di in humani arbitrii libertate 'λSeptimus scrupulus erit de superficie, in qua, vel cujus ope isteri omnes sensationes : non enim intelligimus, qui fieri posui neqUe sit pars corporum quae sentiuntur, neque pars tuta aeris, & vaporum, quorum illam negas esse partem ullam , etiam extremum: Necdum etiam capimus nulla esse cujusti bet corporis, aut substantiae accidentia realia, quae virtute si vina pollini absque ullo subjecto existere, reque vera existant in altaris Sacramento, uti afferiS. Non est tamen quod Dosto res nostri moveantur, donec viderint num sis illa demons n. turus in tua Physica, cujus nobis spem facis, quamque vix cre dunt ea nobi S adeo clare propos ruram,ur ipsa possint,velet.beant amplecti rejectis antiquioribus. Octavus scrupulus oritur ex tua responsione ad Quintaso . jectiones. Qui fieri possit ut veritates Geometricae, aut . taphvsicae, quales simia te memoratae, sint immutabiles aestitunae, nec tamen independentes a Deo. Nam in quo genere cau sae dependent ab eo e numquid ergo potuit efiicere, ut natura
trianguli non fuerit e & qua ratione, amabo pol isset ab aeter no facere ut non fuisset verum bis q. esse octo aut triangulud non habere tres angulos Vel igitur istae veritates pendent ab ip-tellectu solo, dum haec cogitat, vel a rebus existentibuS,vel sulptindependentes, Cum Deus non videaturessicere potuisse,uill la ex istis essentiis seu veritatibuS non fuerit ab aeterno. Nonus denique scrupulus maxime nos urget, cum ais sessu
um operationibus esse discidendum, & intellectus certitudi nem sensuum certitudine longe majorem esse: quid enim si iis la possit intellectus certitudine gaudere, nisi prius eam a sessi
bus bene dispositis habeat 3 si quidem non potest ille alicet
sensus errorum corrigere, nisi prius alter sensus praedictum emea det errorem. Apparet baculus fractus in aqua ob refractio nem, qui tamen rectus sit et quis corriget illum errorem
an intellectus ' nusquam , sed ractus idemque de reliqpipes o judicium. Itaque si sensus omnes rite dispositos adhibe hqui semper idem renuntient, maximam omnium certitudine*'
192쪽
cujus homo sit naturaliter capax , assequeris, quae lapenumero te fugiet, si mentis operationi fidas, quae pe aberrae in iis, dc quibus ne quidem dubitari posse credebat.
Haec fiunt Praecipue quae nobis remoram injiciunt: QuibUS etiam subjUngas certam rationem .certosque charactereS,qUi nos certissimos reddant quandonam rem aliquam ita Complete absque alia intelligimus , ut certum sit unam ab alia ita distingui, ut seorsim podint, saltem Dei virtute, siubsistere : hoc est, quomodo possimus certo, clare, distincteque cognoscere illam intellectionis distinctionem non ab ipso neri intellectused ab ipsis rebus procedere. Enimvero cum immensitatem Dei Contemplamur, non cogitantes de illius justitia:vel cum de illius egistentia, non cogitantes de Filio,vel Spiritu sancto, ratam- quid complete percipimus illam existentiam,mi Deum existen rem,absque illis personis,qua Speraeque possit aliquis influetis, negare,arque negaS mentem, Vel cogitationem de corpore: Quemadmodum igitur male quis concludet Filium, & Spiritum sanctum a Deo Parte essentialiter esse distinctos,aut ab eo separari posse, ita neque tibi concesserit quispiam cogitationem, vel mentem l manam a corpore distingui, licet unum absque alio concipias,& unum de alio perneges, neque putes id fieri per ullam tuae mentis abstractionem. Quibus lane si fatis facias, nil penitus nobis superesse videtur quod Theologis nostris disspliceat.
P Auca quadam ab aliis quaesta hic subjungentur, ut coniunctim adipsa di ad proxime praecedentia reoondeatur, quia tant buv-dem argumenti. Nuidam itaque ex doctissimis Operspicacissimuhaec tria dia gentius explicari voluerunt. 1. Quomodo certo sciam me habere claram ideam animae
r. Quomodo certo sciam ideam illam esse prorsus diversama quacunque alia re
D Quomodo certo sciam illam nihil prorsus habere corporeitatis. Alii vero proposuerunt ea quaestu ratur.
193쪽
OVantumvis apud nos cogicemus, num revera mentis no strae , seu humanae Idola, hoc esst cognicio, atque pereeptio quies piam corporeum in se contineat, asserere non audemus nulli corpori quocunque velis motu affecto, id quod vocamilicogitationem, ulla ratione convenire, Cum enim cernamuiquaedam corpora quae non cogitant, & alia utpote humana a forte brutorum quae cogitant, numquid ipse nos sophismatii reos perages,& audaciae nimiae, si propterea concludamus nulli esse corpora quae cogitant e ViX ut dubitemus nos a te conti. nuo deridendos , si primi argumentum illud ex id eis, tam pio mente quam pro Deo, propositum audissemus, illud deinde tui consuisses Analysi: qua teipsum praeoccupasse, & praevenisse vi cieris,adeo ut jam tuae ipse menti callum Obduxisse videaris, figi non sit deincepss libera ut videat singulas, quas in te reperis, animae proprietareS, Vel Operationes a motibus corporeis do. pendere: vel nodum solvas, quo vinculis adamantinis existi
mas nos ipsos detineri, quo minus mentes nostrae corpus omae praeter olent.. Nodus est, nos Optime percipere 3 & a . facere i, ae si aequalia ab aequalibus auferas , ac huc aequalia futura: his & mille aliis convincimur, idemque penes te reperiri. Cur similiter nostconvincimur ex ideis tuis, vel nostris, animam hominis essed, I inctam a corpore, & Deum existere 3 Dices, te non posse so bis hanc veritatem in OS, nisi meditemur tecum, inoerere. Spsepties legimus quae scripsisti,& mentem Angelorum instar pistviribus attollimus, necdum tamen persuademur. Neque tam existimamus, te potius dicturum mentes omnes isostras brutqfascino infectas , dc Metaphysicis rebus quibus a so. assias uete sumus, prorsus ineptas, quam ut fatearis tuas ratiosi, hactcnus ex id eis mentis, & Dei haustas non esse tanti pos rum
194쪽
ris; tantarumque virium, ut mentes hominiam doctorum,totis viribus e massa corporea se proripientium sibi potiant, atqueuc beant subjicere. Quin potius arbitramur te prorsus idem fassiirum, si meditationeS tuas eo relegas animo,quo illas ad examen analyticum revocares, si ab inimico tibi propositae fuissent Denique quamdiu nescimus quid a corporibus, de illorum motibus fieri posssit, cum de fatearis nullum omnia scire pol e , quae Deus in aliquo subjecto posuit, atque ponere valet, absque ipsius Dei revelatione, qui scire potuisti hanc a Deo non fuisse positam in quibusdam corporibus vim , & proprietatem, ut dubirens,
cogitent, &C. Haec sunt sive argumenta, sive mavis praejudicia nostra, quibus si medearis, quantas, Deus immortalis I tibi gratias omnes simul habituri sumus vir clarissime, qui nos ab istis spinis tua tri sementem suffocantibus eripueris. Quod faxit Deus. Opt. Max. cujus uni gloriae cernimus te meliciter tua. omnia abstrinxisse.
v Lxxim quidem est neminem poste esse certum sie cogita
tare, nec se existere, nisi sciat quid sit cogitatio, & quid existentia: Non quod ad hoc requiratur scientia re flexa , vel per demonstrationem acquisita, & multo minus scientia scientiae reflexae, per quam sciat se scire , iterumque se scire se scire, atque ita in infinitum, qualis de nulla unquam re haberi potest : Sed omnino suffcit ut id sciat cognitione illa interna, quae reflexam semper antecedit, &quae omni bus hominibus de cogitatione, re existentia ita innata est, ut quamvis forte praesudiciis obruti, & ad verba magis, quarn ad verborum significationes attenti singere possimu , nos illam non habere, non possim VS tamen reVera non habere. Cum itaque quis advertit se cogitare, atque inde sequi se existere
195쪽
quamvis sorte nunquam antea qua siverit quid sit cogitatio, quid existentia, non potest tamen non utramque satis nosse, visibi in hac parte satisfaciat. r. Nec etiam fieri potest, cum qUis advertit se cogitare. in telligitque quid sit moveri, ut putet se decipi, seque non cogi rare ed tantum moveri: Cum enim plane aliam habeat ideat
sive notionem cogitationis, quam motu S corporei, necesse elut unum tanquam ab alio diversum intelligat; etsi propter con suetudinem plures diversas proprietates , ε inter quas nulli connexio cognoscitur, uni & eidem subjecto tribuendi, fitii possit ut dubitet, vel etiam ut assirmet, se este unum & eundem qui cogitat, qui loco movetur. Notandumque est duobuimodis ea, quorum diversas habemus ideas, pro una & eadem
re sumi posse: nempe vel unitate & identitate Daturae, vel tan. tum unitate compositionis. Ita, exempli causa , non eander quidem habemus ideam figurae & motus: ur Deque eandenhabemus intellectionis & volitionis: neque etiam ossium 2 Carnis , neque cogitationis 5s rei extensiae: Atqui nihilo minis clare percipimus illi eidem substantiae, cui competit ut sit figu
rata , competere etiam ur possit moveri, adeo ut figuratum Emobile sit unum,& idem unitate naturae: Itemque rem intelli, gentem, & volentem esse etiam unam & eandem unitate natil-rae et Non autem idem percipimus de re, quam consideramilisub forma ossis , & de re, quam consideramus sub forma carnis, nec idcirco possumus illas pro una Sc eadem re sumere unitate naturae, sed tantum unitate compositionis, quatenus scilicet unum Scidem est animal quod habet ossa S: carnes. Jassuero quaestio est an rem cogitantem, & rem extensam percipi amus esse unam ct eandem unitate naturae, ita scilicet ut intrcopitationem & extensionem, aliquam talein assinitatem, Lycconnexionem inveniamus, qualem inter figuram & motum, vel intellectionem & volitionem advertimus, an potius ditarum tur tantum esse unum & idem unitate compositionis, qua es in eodem homine reperiuntur, ut ossa & carnes in eodem pirum
mali, q iod ultimum assirmo, quia distinctionem uve Gly datem omnimodam inter naturam rei extenta, & rei cogi
196쪽
REsPONsIO NAs S E x T a. vis, non minus quam inter octa de carnes, animae ex O Quia vero etiam authoritate hic cellatur, ne lancipia vc 1-xati praejudicet, ad id quod additur, uaeminem adhuc meam- morairatio em abimo complectipotuis,cogor respondere, quam 'vis Dondum a multis fuerit examinata, nonnullos tamen esto qui se illam intelligere assirment: & quemadmodum usus teritis, qui, postquam in Americam navigavit, ait se vidisse Antipodas, majorem meretur fidem, quam mille alii qui negarun r illos esse se, propter hoc solum quod ignorarent: Ita etiam apud eos quiratroNum momenta, ut par est, examinant, pluris facienda est authoritas unius dicentis se aliquam demonstrationem recte in elligere, quam mille aliorum, qui eandem a nemine posse intelligi nulla adjuncta ratione assirmant: Elii enim ipsi non intelliganti hoc non impedit quo minus ab aliis possit intelligi; ecquia hoc ex illo concludentes ostendunt se non satis accurate
ratiocinari, non valde magnam fidem merentur. Ad id denique quod quaeritur, an ea oua stor Ana motras omnes meae materiae subtilis itasecuerim, ut certissim , viri que atraratissimis, atque ut putant, satis persicacibus ostendere possim rep-gnare cogitationes in motu corporeos refundi, hoc est, ut ii erpse Lor, cogitationes & motus corporeos esse unum & idem respondeo mihi quidem esse certissimum, sed non ideo spondere aliiS, quantumvis attentis ,& suo judicio perspicacibus idem posse Persuaderi, saltem quandiu non ad res pure intelligibiles, sed
tantum ad imaginabiles attentionem suam con vertent, ut apparet illos fecisse, qui disti tionem cogitationis a motu per dissectionem alicujus materiae subtilis intelligendam esse finxerunt: Nam ex eo tantum intelligitur quod notioncs rei cogitantis , & rei extenta, si ve mobilis sint plane diveris, atque a se mutuo independentes: repugnetque ut illae res,quae a nobis tanquam diversae , re independentes clare intelliguntur, separatim, sialtem a Deo, poni non possint: adeo ut quotiesdunque illas in uno re eodem subjecto reperimus, Ut cogitationem & motum corporeum in eodem homine, non debeamus idcirco existimare ipsas ibi esse unum & idem unitate naturae, se e tantum unitate compositionis.
197쪽
s. Quod hic de Platonicis, eorumque lec atoribUS assertut
jam ab universa Ecclesia Catholica, re vulgo Omnibus Philo sophis explosum est: Concilium autem Laseranen se conclusi quidem Angelos pingi posse , non autem ideo concessit ess
CorporeoS : & quamvis revera corporei crederentur, non certi magis in ipsis, quam in hominibus , mente S a Corporibus inse
parabiles possent intelligi: Nec quoque si fingeretur animari
humanam esse ex traduce, ideo concludi posset esse corpoream sed tantum ut corpus nascitur a Corpore parentum , ita ipsum ab eorum anima proficisci. Quantum ad caneS & simias, etsi concederem in iis esse cogitationem,non inde ullo modo seque Ietur mentem humanam a corpore non distingui, sed contra poctius in aliis quoque animalibus mentes a corporibus esse di stinctas: quod ityi ipsi Platonici, quorum author itaS mox lau. dabatur, post Py thagoricos censierunt, Ut ex eorum metem. psychosi manifestum est. At vero nullam plane in brutis esse cogitationem non modo dixi ut hic assumitur , feci etiam fit. m istimis rationibus,& quae a nemine hactenuS fuerunt refuta.dibus versarentur, id dicunt, di non probant. Et si enim addant non credere operationes besiuarum absque sensu , vita cet axima
hoc est, ut interpretor, absque cogitatione, neque enim id vulgo vocat ar Uita. nec anima corporea , nec sensus organicus
brutis a me denegatur ope Mechanicae posse explicari , quin M. Si risu dienum quolibet RUUore certare velint, ita pro sa pone haberi non debet: idemque de qualibet alia re quantum vis vera dici possht: quin & pignoribus certari non solet, pili ubi rationes defiunt ad probandum; & cum qlim eodem tet: modo viri magni Antipodas irrisierint, non statim pro falso na bendum puto quidquid ab aliquibus irridetur ..
Quod denique subsungitur, non deesse ures, qui Aomimm psum Itiam a que sensu, O inteilectu, dictura int
e beneficio elateriorum Mechanicorum, a que uila mente It
rauis, o elephas, tamefungi queant, non sane etiam ratio est qua quicqtiam pro bc si
198쪽
nili forte quosda in homines tam confuse omnia concip rum anticipatis opinionibus verbo tenus intellectis adeo tes adhaerere , Ut, potius quam illas mutent, de se ipsis id meis V quod non possunt non serra per a putasseexperiri: Nam las ii Non potest quire semper apud nosmetti pilas experiarm i DOCO Leare, Nec proinde ex eo quod ostendator bruta aniloanxi Omnibus suis operationibus absque ulla cogitatione itingi possse , quisquam concluder se Ipsum ergo etiam, non cogitare, Diu
qui cum prius sibi persuaserit se non alitet operari quam brU a, propter hoc sei licet, quod illis cogitationem tribuerit , adeo pertinaciter adlicerebit istis verbis,homines ta bruta eodem mo
GO Operantur, Ut cum illi Oi tendetur bruta non cogitare, malix se etiam illa sua, cujus non potest non esse sibi conscius, cogitatione exuere, quam mutare opinionem quod ipse, eodem modo ac bruta, operetur: Cusus tamen generis hominum muiros
esse non mihi facile persuadeo: Sed sane multo plures, & ma OriCum ratione invenientur , qua ii concedatur cogitationem a motu corporeo non distingui, eandem illam in brutis, atque in nobis C e contendent, quoniam omnes motus corporeos in illis, quemadmodum in nobis animadvertent, addentesque disserentiam, quetes tantumsecundum plus , S mimu, non mutare essentiam, qUamvis forte minus rationis esse putent in bellu is quam in nobis, mentes tamen ei re in ipsis ejusdem plane speciei, cum nostris optimo jure conci Udent.
Quantum ad scientiam Athei facile est demonstrare il- Iam non esse immutabilem , dc certam, ut enim jam ante dixi, quo minus Poetentem Originis suae authorem assignabit, tanto majorem habebit occationem dubitandi an forte cam imperfectae sit naturae , ut fallatur etiam in iis quae sibi quam evidentissima apparebunt, illoque dubio liberari nunquam poterit, nisi a vero,& fallere nescio Deo se creatum esse prius agnoscat. s. Quod autem repugnet homines a Deo decipi, clare demonstratur, ex eo quod forma deceptionis iit non ens, in quod non potest ferri summu mi ens. Et in hoc omnes Theologico tissentiunt, omnisque fidei Christianae certitudo ex hoc pendet. Cur enim revelatis a Deo crederemus, si nos inte=dum
199쪽
ab ipso decipi arbitraremur Et quamvis vulgo Theolocii aspiment damnatos igne inferni torqueri, non ideo tamen censent
ipsos decipi per falsam ideam ignis torquentis sibi a Deo inditis
sed potius ab igne vere torqueri, qUia ut viventis hominisporeus Jiraim tenetur naturaliter ira corpore, sic facile perdet,dispotevtiam teneri povespes mortem corporeo igne , Sc. Vide M., lib. s. sent. dist. g. Quantum autem ad loca scripturae, ubi existimo meum esse ad ipsa respondere, nisi si quando videant i adversari alicui opinioni quae mihi sit peculiaris et cum eniri tantum afferuntur in illas quae apud Omnes Christianos sudivulgares, quales sunt ear quo hic impugnantur, nempe ho aliquid sciri possit, & quod animae humanae non sint similes iij
jumentorum verere crimen arrogantiae si non mallem respossionibus ab aliis jam inventi S contentu S esse, quam novas ei. Cogitare, quia nunquam me Theologicis studias immiscui, Dii in quantum ad privatam meam institutionem conferebant, nec tantum in me divinae gratiae experior, ut ad illa sacra me voca.tum putem. Itaque profiteor me nihil in posterum de tali es responsurum . sed nondum id servabo hac vice, ne forte ali ei. bus occasionem praebeam existimandi me ideo tacere, quod loca proposita non satis commode possim explicare. In priris igitur aso locum D. Pauli I. ad Corinth cap. 8. vers. 2. debes tantum intelligi de scientia quae non est cum charitate con juncta, hoc esst, de scientia Atheorum, Quia quisquis Deum, par est , novit, non potest: ipsum non diligere, nec charitate pnon habere. Hocque probatur ex verbis proxime praecede
tibus scientia instat, charitas vero aedificat, & ex proxime sequiti tibus: Si quis autem diligit Deum, hic (nempe Dei fi cpgnita ab eoma enim non vult Apostolus nullam plane scientiam hab(si posse. quia faterur diligentes Deum ipsum cognoscere, hoc est, tipso habere scientiam; sed ait tantum eos qui non habent charii. rem , nec proinde satis Deum norunt, etsi forte in caeteris re si aliquid se scire existiment, nondum tamen cognoscere que C admodum oporteat scire, quia nempe incipiendum est a P cogntrione, ac deinde aliarum omnium rerum cognitiones lirum
uni sunt sub ordinandae, quod in meis Meditationibus expirum
200쪽
atque ideo hic ipse locus, qui contra me afferebatur, meam ni C
etendat pronomen hic non referri ad Deum , sed au homin Umquia Deo cognoscatur & approbetur alius Apostolus, nempe D. JoanneSepist. I. capra . meae explicationi prorsus Iavet, nam vers. a. haec habet, in hoc simus quouiam cognovimus eum, ImaU- data ejus observamm, cap. q. vers T. qtii diligit, ex Deo nati est,
Nec dispar ratio est de locis Ecclesia et Notandum enim
Salomonem in illo libro non quidem agere personam implorum,sed tuam tantum,quatenUS lcilicet, cum peccator & a Deo a vetius ante fuisset, ibi poenitentiam agens, ait a se quidem,humana tantum utente sapientia , dc illam ad Deum non referen-
te nihil inveniri potuisse quod plane satisfaceret, sive in quo
non esset vanitas. Ideoque hinc inde variis in loci S monet oportere converti ad Deum, ut expresse in cap. II. Vers se. Et Leto quod pro omnibus his ataucet te Dem in udicium, de in sequentibus, usu ue ad libri finem. Specialiter autem in cap. S. verside-c mo septimo , haec verba, Et inte exi quod omnium operum Dei nucam possit ho mo in Uenire rationem, eorum quae fiunt sub sole, es c. non intelligenda sunt de quovis homine sed de eo quem descripsi in versu praecedenti. Est homo qui diebus, di noctis omnum non capit oculis. Tanquam si vellet ibi Propheta monere, illOS qui nimis assidui sunt in stadiis,nbn aptos esse ad assiequendam veritatem ; hocque profecto non facile ii, quibus sum notus, de me dictum e se existimabunt. Sed praecipue attendendum eiu
ad haec verba quae sunt sub sole, Opius enim repetuntur in Illo
libro, de semper designant res naturales, ad exclusionemearum subordinationis ad Deum, quia nempe cum Deus sit supra omnia,non continetur inter ea quae sunt sub sole : Adeo ut loci citati verus sensus sit, hominem non posse res naturales. recte seire, quandiu Deum non cognoscit, ut ego etiam affrmavi. Denique in cap. s . vers. a se. manifestum est non dici, eundem esse interitum hominis, O iumentorum, neque etiam hominem nihil amplius haberi jumento, nisi tantum ratione corporis: nam ibi fit Aa a Lansum