장음표시 사용
271쪽
s et O arx CTIONES QS INT AE . infinito, seu de Deo cognoscimus, quam unius mei capilli .H. cisve ejus ad meipsium totum. Uno verbo haec de Deo ni probant, quod non probent etiam de infinitiS illis mundis . ,
tanto magis, quanto illi potuerunt Clari US ex hoc uno clare p-
lpecto intelligi quam Deus , vel ens infinitum ex tua substant quae cujusmodi sit nondum tibi constat. 'S. Argumentaris aliunde sic, cludenim ratione intellioerem me dubitare,me cupere, hoc est aliquid mihi deesse, Sme non esse bmnino perfectum in nuta idea entis perfectioris in me esset, ex auiis
comparatione defec 3 meos agnoserem e Verum si de re alioust
dubitas, si aliquam cupis, si agnoscis quidpiam tibi deesse, quid
mirum: Cum non noris omnia, cum non sis omnia , cum non ha
beas omnia 8 Agnoscis te non esie proinde omnino perfectum Et hoc profecto verum est, dicique citra invidiam potest. Emo intelligis esse aliquid te perfectius Quid ni e tametsi quec
quid cupis non sit semper te, quacumque ratione, persectius. Quippe cum panem desideras, Non est pant S te,Vel corpore tuo undequaque perfectior: sed perfectior solum ea inanitate, quae in stomacho tuo est. Quomodo ergo colligas esse aliquid te penfectius e Nempe quatenus vides universitatem rerum, quae &te,& panem, & caetera complectitur; adeo ut, cum singulae par
teri universi aliquid perfectionis habeant, & aliae aliis inferri advenireque valeant: facile sit intelligere plus perfectio. nis esse in toto, quam in parce; ac proinde te,cum sis solum pars debere agnoscere quidpiam te perfectiuS. Hoc igitur modo esse potest in te idea entis perfectioris, ex cujus comparatione defectus agnoscas. Ut praeteream posse quoque parte is alias perheetiores esse: re cupere quod illae habent, & ex iisdem tecum comparatis posse ruos defetacus agnosci. QIippe cognoscere potuisti hominem,qui foret sanior, robustior, pulchrie Or , doctior, moderatior, ac proinde perfectior: neque fuit tibi difficile concipere illius ideam, & ex illius comparatione intelligeret , non esse in te gradi in sanatatis, roboris, aliarumquc perfectionum, quae in illos v at
Objicis tibi post- modun 'ed forte majus aliquidsum sa intes am, omnemque ista perfecitones, quo Deo tribuo est
272쪽
actu stant, sed potentia tantum. Sic illa I hiloloptiorucorari nec actu infini ros mundos: ac mu dicis FS p 'min fini eos actu es . Quare si . quia in te sit, si es P
manamque Dei id eam , de qUo temper a Ilus cmo mnmte cognoscendUm restet, quam de homine, cI US videriS eXtremum diantaxat capillum. CCrte re nisi hominem illum videris: vidisti tamen alium, Ux cIJus com Paracssione aliq 'facere de illo con jecturam valeas iat aliquia sitiam Deo , illIoue immensitari nunquam est datum Cognoscere, ' Dicis te iudicare Deum actu in itum, ut nihil efectioni eius d a di L eat. Sed judicas nempe quod ignoras, ta ex prassum-DNone solum judicas, ut judicabant Philolophi infinitos mundos,infinita principia, ac infinitum universum, Culus In mensItati nihil addi potat. Quod subiicis esse objectivum ideae non peradere abesse potentiali, Jd ab actuali. vide qiri possit ei te VerUmsi verum sit, quod Jam diximus de idea Architecti,& antiquo-
s. Quaeris deinceps , an am habens ideam entis te pejectioris, e vi sapius es state ens nullam existereti Et respondes Ala ea quo
273쪽
essem a mescilicet' vel a parentibus p vel ab aliis quibusIibet Deo mi nus perfectus Probas consequenter, Id non esse a te: Sed hoc nihil necesse. Rationem etiam reddis, cur non semper fueris: sed id quoque superfluum . nisi quatenus vis simul inferr1 debere te
causam tui non productricem modo, sed & conservatricem. Nempe ex eo , quod tempus vitae tuae plurei artes, habet, inferi iecreari debere in partibus utilis ob mutuam ii rum ast independen
AE tiam. Sed vIde qui id intelligi possit. Nam sunt nonnulli qui
dem esseetus, qui ut perseverent, neque momen o quolibet deficiant, indigent praesentiae, continuaque essiciet tia causiae, per quam Primum esse coeperunt, cujusmodi est Solis lux quan quam hujusmodi es ectus non tam iidem re ipsa sunt, Cumae- Cui valenter , ut de fluminis aqua dicitur at videmus alios, qui
perseverent non modo ea causa, quam agnoscUnt, non amplius
agente, sed, si velis, etiam corrupta, reductaque in ni halum. Huius generi S sunt tot res genitae, factaeque,ut recensere pigeat sufficitque te esse unam ex illis , quaecunque tandem tui causa sit.: At partes tui temporis non dependent aliae ab aliis ' Heic in stati posset, quaenam sit excogitabiles res , cujus partes sint a se invi
cem inseparabiles magis e inter cujus parteis sit inviolabilior series, ae connexi Oe cujus quae sunt partes posteriores possint mistas aVerti, magis cohaerere, magis dependere a prioribus 8 Sed nisaaec urgeamus , quid propterea facit haec seu dependentia,
seu independentia partium temporis, qUae externae sunt, luccessivae sunt, activae non sunt, ad tui productionem , reprodu elionemve 3 Profecto nihil magis, quam fluxus, ac pertransitio partium aquae, ad productionem , reproductionemve alicujus rupis, quam fluvius Praetersuit. At ex eo quo ausi ante fueris,nora sequitur te nunc esse debere ' Credo sane: verum non ex eo, quod causa requiratur, qUT te de novo creet: sed quod non teneatur abesse causa: quae te possit destruere, vel tu non debeas in te habere imbecillitater qua tandem deficias. Dicis proinde esse manis Tum naturali lumine, conservat Uem a creatione non nisi ratioue diserre. Sed quomodo e sit manifestum,
nisi forte in ipsa luce, effecti busve sim ilibus 8 Subdis non esse irate vim,per quam paulo possis futura , quod conscia istius non si , in
274쪽
men quasi de novo ab Q prodra ' si olim fueris. Pergis
les e illorum fuere quoque res Cogitantes, nc brimqD ir ramorerea heic urgeri non debeat effatum silva a q
i si se alia, inquis,praeter Deum cos, quaerapotest, spredi nou liceat. Verum si causa fuere parentes, ea potui si esse, on a se sed ab alia, illaque rursus ab alia, atque ita in infiniri r . Neque ablurduin probaveris Progressium istum Infinitum, simul probes coepi se aliquando mundum,ac ideo fusi e parentem primum , cujus parenS non fuerit. Infinitus certe progrelsus videtur duntaxat absurduS in causiS ita inter se connexIS, subordinatisque, ut infer: Or agenS sine superiore movente non pos t: ut dum lapis q dpiam Impellit,impulsus a baculo, quem
imp-U ramine imi mim infimus annulUS Catenae pondus trahit
sitque agere,non videtur esse perinde absurdum. Heinc cum dicis satis appriam,progressum heic infinitum uora dari: videan fuerit adeo apertum Aristic teli, qui persuasu an opere fuit nullum fuisse parentem primum. Pergis, xccplurcii causiparti tis ad te
275쪽
ciendum convenisse, ex 'ibui idea, Tartarum perfectio tiattributarum acceperis cum illae reperiri nonpossint sim .h. h Deo, cu munitas, seu plicitas est praecipua perfectio. Vetui, fimen seu una seu plures tui cauta fuerint, non est prootereri
. cur mu plures caula, saltem res plures esse pOxsserint ouarum pera ectioneSmitata, beatam illam rem duxeris , in quo ex ste rent omnes simul Nosti ut Pandoram Poetae describant: Quidni tu mirata in hominibus variis eminentem quandam scienti tam, lapientiam,justitiam, constantiam, potentiam, sianitaten pulcnritudinem, beatitudinem,diuturnitatem & alia , compo nere haec omnia non potuisti, &suspiciendum existimare, si quis omnia simul haberet 8 Cur non deinceps OmneiS perfectio nes Variis gradibus adaugere, donec ille magis videretur suspici endus, si ejus sesentiae , potentiae, durationi, re caeteris nihil de
es et, addi ve posset, sicque foret omnisci RS, Omni Ore DS, A te nus, & caetera Omnia Z Et cum videres tales perfectiones in libmanam Naturam Cadere non posse, cur non potuisti existimate beatam fore illam naturam, si cui is a compererent f Cur non dignum putare investigatione, talisve esset aliqua, an non cur non arguments S quibusdam induci, Ut consentaneum magis vi d, itur esse, quam non esse P Cur non consequenter ipsi assim, corporeitatem, limitationem, & caetera Omnia, quae imperfectionem quandam con notarente Ita profecto processi e plurimi videntur , cum existentibus tamen variis ratiocinationis
modis, gradibusque, aliqui corporeum reliquerint Deum, a liqui membra humana habentem,aliqui non unum, sed multiplicem,& quae sunt alia nimis vulgaria. Circa illud depersectione tinitatis: nihil repugnat omneis perfectiones Deo attributas concipere, ut intime junctas, &inseparabileis; tametsi idea, quam habes illarum non ab ipso fuerit in te posita, sed a te hausta ex rebu Perspectis, ampliataque, ut dictum est. Sic certe depingunt Hon modo Pandoram omnibus donis, perfectionibusque Orna
tam deam: sed perfectam etiam Rempublicam, perfectum ordiorem &c. Denique ex eo, quodex ias erui quearefectissimi
276쪽
a in te moras,comm. O Ariri irer Lamen
cum conclusio vera sir, Deum nempe not 'stex dictis, earn esse , te ev1dentissime demonstraram
ac proinde superest, ut mi isit in ara of innata idea meii Imri. cium c d p- ha sensibus, partim effugere potueris, aliquoties Jam deum cra Ouod autem dicis te nihil polie illi addere, au(Ce ral I
gix aut mytio non aequE pe tecta n habueris : eo lux pet Ise homines, vel ange i, aut aliae nacarae te do ore' 3
li Qua moneri de Deo valeas, quae nondum nodisti. Og a P secem Detam te sic erudire, eaque claritAt sive ira n C si vernas a perficere, ut reparari nihilum, quicquid de ii strum nosti, Doluat. Qui Couid demiam sic, cogita, ut eX P rfectiom-buq rerum creatarum fieri ascensus valeat ad cogimio dein pejfectionum Dei, & ut illae omnes non uno momento TosCUI- Lur, possuntque & plures,& plures in dies deteguita pone meam non uno momento haberi perfectam,sed magis, magLque taetin dies perfectiorem. Pergis, sane non mirum est Deum in crearado eam issam mihi indidisse , ut esset tanquam nota artis crasius impresa. Nec opus est ut nota illi sit aliqua res ab opere versa: sed ex hoc uno, quod Deus me cream i, valde credibile est
me quodammo o ad imaginem, S smilitudinem ejus tactum G se istamque smilitudinem , in qua idea Dei continetur, a me perci- i per eandem facultatem , qua ego se a me percipiore hoc est cum meipsum istelligo non modo intel igo me esse rem incompletam, O ab io dependentem,remque ad maiora, e meliora indefinite ast u tem et sed ut etiam intelligo istum a quo pendeo, veta oracla omnia non indefinite, O potentia tantum: sed re is infinite in se habere, at-oue ita Deum e se. Ac tu speciose quidem haec omnia, ipseque non esse vera non objicio : sed quaesierim tamen unde nam prooen turg Ut antedicta enim praeteream , Si id ea Dei est in te ut nota artificis operi impressa,qUiS-nam est modus impressionis saenam est forma istius nota 'quonam modo illam discernise Si non
277쪽
est aliud ab opere, silve a re ipsa; tu ipsa ergo eS idea tu in , hil aliud es, quam cogitationi S modus ru ipsa CS dc nota imotbssa, & subsectum imprelsionis credibile es, inquis, te fac ambuimaginem est similitudinem Dei: Credibile sane religiosa fide. . ratione naturali, qui liceat intelligere, nisi Deum facias tibi Iuformem Et, in quo nam consistere potest haec similitudo gAn tu cum sis pulvis,& cinis, praesumere te similem potes aeter nae illi, incorporeae, immensae, perfectissimae, gloriosissimae, &quod caput est, invisibilissimae, incomprehensibilissimaeque na
turae An illam de facie novisti, ut te cum ipsa ComparanS, asse verare conformem possis 3 Credibile dicis ex eo, quod creavit, sed ex eo potius incredibile est. Siquidem opus operanti simile non estini si cum ab eo generatur per communicationem natu rete. . At tu hoc modo genita a Deo non es; neque enim es , ejus proleS , natUraeve ejus particeps : sed creata solum es, hoc est beo ficta secundum id eam , adeo ut non possis te dicere illi maois similem, quam sit domus fabro murario. Atque id quidem supposita, tui, quam nondum probasti, a Deo creatione. Perc, pis, inquis,si militudinem, dum inusistis te rem incompletam dependentem , O ad ma ora, melioraque ad irantem. Aed quare non hoc potius sit dissimilitudinis argumentum : cum Deci S ex Oppos o sit completissimus, independentissimus. sibi suffcientissi
md ' quippe maximus, op imusque e Ut ptaeteream, clun te idependentem intelligis, non propterea statim intelligere te id, a quo dopendes, este aliud, quam parentes: vel si aliud intc lligis,
non subesse causiam , Cur te apri similem puteS. Ut praeteream quoque mirum esse, cur non caeteri hominum sive mentium, idem, quod tu intelligant: ac prauertim , cum non sit ratio, Cur
non credatur Deum illis, perinde ac tibi, impressisse ideam sui. Profecto vel hoc unum arguit non esse ideam a Deo irnpretam; quandoquidem si ita esset,&omnibus, & simul una, eademqUe impressa esset, hominesque omnes conciperent Deum simili forma, ac specie: eadem illi tri buerent: eadem plane de eo sentireHr; cum oppositum tamen notissimum sit. Sed de his tamen multa jam nimis.
278쪽
iN MEDITATIO De Vero, es Falso Irca ouartam , Recenses initio quae putas in superioribus
in iis rata, qvibusque factam viam praesium xS ad pro
ore diendum ulterius. Ipse, ne remoram sim Iciam, noctinsistin continuo debui Ce te iIIa firmius demonstra e : ab an
si memineris quid concessiim fuerit, quid nocti ne res Vrahatur in praejudicium , Ra iocinaris conssequenter non posse Deum falle te, re ut facultatem tallacem,errorive obnoxiam, Quam ab ipse tabes, excuses, comicis culpam uiti bi ta eam quandam observari dicis, ex quo te ais participare, inter quod, dc Deum te medium assumis . Ac pulchra quidem ratio natio: sed ut praeteream explicari non posse quomO QOhab statur, aut qualis sit nihili idea, quomodo participemuS ex nihilo,& alia: observo solum,ex distinctione nac non tolli, quin
Deus potuerit dare homini facultatem Judicandi erroris immunem. Nam quamvis non dedimet infinitam, eius odi tamen dare poterat, quae errori non assentiretur, adeo ut, qUae Ot-set ouidem, ea clare Perciperer, quae non noster, non PIOD CI-atebesse hujusmodi, potius quam alia. Id tioi obiiciens , UPUmirandum censes, s aliqua a Deo flant, quorum rationem non intelli- eas. Et id quidem recte, sed mirandum tamen, esse in te ideam
veram , Quae repraesentet Deum omniscium, omnipotentem, omnino' bonum, de videre te nihilominus aliqua eius opera non omnino absoluta: adeo ut, cum saltem potuerit perfectiora condere, neque ramen condiderit: argumento esse videatur, quod aut nescierit, aue non potuerit, aur noluerit: ac saltem in eo im
perfectus fuerit, quod si sciens, & porens noluerit, posthabuerit perfectionem imperfectioni.
279쪽
(aut Corpore tuo quae similitudinem Dei Odri, 'um muS profecto magnos quosque Viros eX speculatione an
tDica corporis humani non assurgere modo ad Dei notit uti, sed Dymnum quoque ipsit canere, qUod Omnes Dartes itu 'hormaverit, collocaveritque ad usus, ut siti Omnino prori,
is ibim a *qqUC pro id*ΠVdm in Comparabilem commes Dices Physicas eis: causa; hujusmodi formae , ac situs, investigari dedeant, ineprosque esse,qui ad finem, potius cetiad agens, aue materiam rCCur an P. SCH Clam ACIDO mortalium possit intelligere, necdum eXplicare, qUOd agens form Ct, collocetque eo , quo observamus modo Valvulas illas, quae ad vaso rum orificia ui sinu bus cordis constituta sunt cuius cond tio m S, aut unde mutuetur materiam, ex qua illas elaborat: omo Eo sese ad agendum applicet: quibus utatur Oreanis aut qu modo illa usurpet: quid opus illi, urea temperie, consistenti cohaerentia, flexilitate, magnitudine, figura itu illas pe=ficias: Cum, inquam, nemo Physicorum haec,&alia peti icere CC clarareque valeat; quid es , Cur non saltem miretur Prmstant immurn allum usum, & ineffabilem providentiam , Laetam apposite ad illum taleis valvulas concinnavit Cur non laudo tur, sit exinde primam quandam causam necessario admittendam agn oscat, quarista . ca teraque Omnia sapientissime, &ad
suos fines consonantissime disposierit 3 Daci S temeritatem esse trave gare sines Dei e Sed cu in id possiit elae verum, si intelligantur fines quos ipse Deus occultos vol uit aut investigari prohibuic: non profecto tamen si illi quo, quasi In propatulo posui L, quique non multo labore innote scunt, ac sunt aliunde lius Usmodi, Ut laus ina na ad ipsum DC
Dices forte ideam Dei, quae est in unoquoque, suffcereo
280쪽
Orire et IoNEs Quiri TR habendum veram, germanamque de Deo, ejusque proviaci x
Dotitiam: absque eo quod aut ad fines rerum, aut ad aliua qOmnino resipiciat. Verum non sunt omnes ea foeticitate, qtu, ut ideam illam tam persectam a nativitate obtineant, Vel
ta claritate obsectam contueantur. Quamobrem quibus iae Us non dedit tantam hanc perspicaciam , invidendum non exi quod ex inspectione operum cognoscere, glorificareque Ophra cem possint. Ne memorem id non obstare, quo minus idea illa uti liceat, quae etiam videtur omnino ex cognitione rerum ita perfici, ut tu , si verum dicere velis, huic cognitioni non pro riui parum,ne omnia pene dicam, debeas. Quaeso te enim quous que tandem progressuram te ruisse putas, si ex quo es inliud mcorpus, mansisses huc usque in eo clausis oculis, obtura Lis au ribus, de nullo denique sensu externo hanc rerum universita tem, & quicquid extra est percepisses : totaque interea meai tando apud te, volvendoque& revolvendo cogitationes, T vum trivissese Dic bona fide,& describe, quam ideam tui, Dei que te existimas fuisse habituram. a. Solutionem deinde affers, quod creatura visa imperfecta considerari debeat non ut totum quidsed tanquam universipara, g gratione perfecta erit. Et laudanda sane distinctio: sed hic non agimus de imperfectione partis , ut pars est, & cum integri e totius confertur : sed ut in se totum quid est, munusque sp uale exercet; quod cum ad Univetium retuleris , difficultas semper restabit, an non revera universum futurum fuisset perfectius, si Omnes ejus partes perfecta exstitissent, quam nunc sint, partibus plerisque imperfectis Existentibus. Sic enim illa rel- publica est futura perfectior, in qua cives omnes boni fuerint, quam alia, in qua plerique, aut aliqui mali. Quare & cum postmodum dicis, majorem quodammodo esseti iverstatis rerum perfectionem , quod partes aliquae istius At errori obnoxiae,quams omne miles e genti perinde est, ac si dicas majorem quodammodo esse Reipublicae perfectionem, quod aliqui cives mali sint, quam quod omnes boni. Ex quo fit, ut quemadmodum videtur plane esse debere pro optimi Principis voto, habere omnes cives bonos; ita videatur esse debuisse pro in