장음표시 사용
291쪽
sa OU gCTIONES QS I N T AE ira i it faceris, quia postea CXW cratiam Deo coravenire depreheudi, Sed perinde prorsus facere videris, aut sit Non facis , necesse est ut ostcndas Deo nora reptagnare Alsientiam, Quemadmodum' os Penditur repugnare Rhombo circulo inscribi. Caetera praeie reo, quae Vel non explicas, Vel non probas , vel ex jam allatis sol v v n t u r, Ut Nihilposse excogitari, ais cmm eis Ut Iam existentia perti neat . praeter sim Deum noUposse duos , aut fures e usmodi Deb, in tesisti talem Deum ab aeterno exstitisse, ese m aeternum est mansi rum et percipere te multa alia in Deo, quibras nihil ossi detrahi, uit mutari: oportere icta propius inspici, ac diligentius inve gari, ut A
tegantur certaque habeantur, Sc. 3. Declaras postremo omni cientiae certitudinem, O verita tem ab una meri vel cognitione ita pendere, ut hac nora habita, nul Ia cerastudo, aut scientia vera habera possit. Exemplum adfers. Cum enim, inquis, naturam Trianguli considero, evidentissime qui dem mihi, utpote Geometriae principiis imbuto apparet ejus tres angulos aequaleis esse duobus rectis : necpossum non credere id verum esse uandiu ad Ous demo rationem attendo. Sed Datim atque mesutis aciem ab issa des exi, quantumvi3 adhuc recorder me istam clari sim perspexisse, facile tamen potest accidere , ut dubitem ausit vera
vimentissimὲ percipere: cum praesertim meminerim me multa proteris, O certis habui e , quaepo modum aliis rationibus adduc jus, fama esse udicavi, Pos uim vero percepi Deum esse : quia malint Zeta caetera omUia ab eo pendere, isiumque non effacacem, atque inde coletegi illa omnia quae clare, is distincte percipio, neces ariste se vera : etiam si nora aliendam amplius ad rationes, propter quati a vertim eme Iudicavi: modo tamen recordor me clare, se diss-c e percepi se, multa ratio coUtraria aeterri potest, quae me ad dubita dum impostat sed veret , est certam de hoe habeo mentiam. A sede hoc tantbm : sed S de reliquis omnibos, quae memini me alterum
do demonstra G, ut de Geometricis es similibus. Ad ista porro,vir eximie, cum admittam te serio loqui, nihil aliud licet dicere, nisi quod videris arere a quoquam fidem im perraturu S. Te , ante id tempus quo superiora de Deo ei ra
292쪽
de tiocinatus, minus fuisse certiam illarum Geometricarum mons rationum, quam post moritum mei S. I ' O d O erum cinde mora strationes ejus evidentiae ac Certa LU IRIS VI dentur, tacpor se assensi a extorqueant, & semel perceptae interi Eccui Hampli VS haerere non sinant : adeo Ut etiam pravo illi Genio tam facilesit laqueum mandaturus , ae dum (tametsi Dco nondum cognit vi tam animo Se asi Verasti non poste tibi imponi circa illam propositionem Illationemve, ego cogitor itaque exisso. Ouin- etiam quantumvis sit Verum , mi nihil verius, Deum existere, esse illum omnium Authorem, non esse fallacem: Quiat men haec esse videntur mira Us CVidentia , QUA III demon Mittiones illae Geometricae , vel eo argumento, qUod Dei existentiam , Rerum creationem , & alia de Deo multi controvertant, has demonstrata ones nemo inficietUr, ecquiS est , quem persuadeas istas ab illis evidentiam certitudinemque mutuari Et quis capiat Diagoram, Theodorum, aut si qui Iimiles sunt athei, certos omnino reddi non posse hujusmodi demonstrationum Et quotusquis ite credentium est , quem si rogaris , cur certus sit in Triangulo quadratum baseos aequale esse quadra-.tis crurum, responsuruS sit, quia scio Deum este, Deum non posse fallere, & ipsiam esse tam hujus rei, quam aliorum C in i-um Author em : re non respODdear potitas, quoniam illud R. o, ac persuadeor indubitata demonstratione Z Quanto magi responderent Pythagoras, Plato, Archimedes, Euclidos , Caeteri Mathematici, quorum nemo esse videtur, qui de Deo cogitet, ut demonstrationum certissimus fiat. QVanquam , quia Orte
non de aliis, feci de te ipso solo spondebis, idque aliunde pium est: non est perfecto quare contendam.
De rerum materialium Ex lentia, s reali mentis a corpore Disinctio Ueo
Irca sextam id non moror, quod initio dicis Res materrales ut sunt objectum purae Matheseos posse exissere: Cum tamen res materiales sint objectum mixtae, non pUrae mam
293쪽
fg Oar ECTIONE 5 Q v I N T M. theseos; & objectum Putae matheseos, Ur punctum, linna tperficies, constantiaque ex iis indivisibilia, indivisibilites si habentia existerere ipsa non possint et In eo solum haereo heic iterum imaginationem ab intellictione distinguis . oui o Mens, hae: duae videntur unius, ejusdemque L cultatis actus' nes, ut supra instinuavimus; &, si quid sit discriminis ad non Vidi tur amplius esse, quam secundum magis, re minus & vide utili inde jam proben Tur. Dixisti supra ima uari nihil esse aliud, quam contemplari fi
guram , imaginemve rei corporeae et Heic Vero non abnuis melli gere esse contemplapi Trigoraum, Tentagouum, Chitagonum onum , & hujus nodi Caetera, quae tigia rae fiant rerum cor ore arum. Et discrimen quidem Iam statuis , quod imaginatio icum quadam applicat orae facultatu cose oscitivae ad corpus mi esse. cito vero talem angicatioracm , seu coutectioUem non ex at. Adeo
ut, cum simpliciter, O sine labore percipis Trigonum, ut figuranconstantem tri&us angulis, id intel ere te dicas. Et cum non linealiqua tui contentione figuram quasi praesentem habes, i Ficis , ex ploras, di incraque S pigicati agnoscrum, di cernimque treb angulos si te dicas imaginari. Ac proinde, cum percipias quidem a que Ianu Mucionum esse figuram mice angulorum . neque tamen applicani, contendendo te sam di cernere posse, di quasi praesente, ha, e, sigi'timque discernere omneis illius augulos, sed te perinde
confuse habe in , ac circa Guiridionum, aut quamcumque aliam hu-
uscemodis urarum; idcirco cense in respecta Chi ogoni, aut Mi ridioni Intesiectiouem esse, non Lmaginationem. eruntamen nihil lane obstat, quin ut ad Trigonum, sic ad Chiliogonum quemadmodum intellectionem , rea imagina i-onem extendaS. Nam & nonnihil contendis, ut fguram illam tam multorum angulorum aliquo modo imagineris: li cet multitudo illa angulorum tanta sit, ut ipsam distincteta
pere non possis : & aliunde percipis quidem uoce Chilio usigaificari figuram mille angulorum, sed haec est taucum Viti OmimS; nam non propterea in ea figura iniem is magIS mi: qangulos, quam imaginaris. Attendendum vero ut amittatur distinctio, de acquirβ μηconfinio
294쪽
O EI E cet io N E S Qv I N et si confusio per gradus. Tetragonum enim Confusius, quam Tri- Oniam Dercipies , imaginaberis V e , aUt intelliges : ted distincti-US, Ulim PentagonUm. i tam noc conitistis 1 etragono, Cono distinctius, atque ita conseqUenter, donec non habeas
quid diserte tibi proponas,&, quia jam diserte capere non possis,
contendere te ipsem Ut pli simiam negligas, Quamobrem , si vitas, quidem imaginationem simul,intellectionem vocare, quandiu figuram distincte , &cum sensibili quadam contentione Cognoscis : intellectionem vero Ioelum dum confuse lum, & cum nulla , atat peti exigua conten rione specularis, licebit profecto ' at non erit propterea, cUr plusqUam unum Zenu S 1l ternae Cognitionis adstruas , cui acc dentarium solum rnocto ut, ut secundum magis , & minus Oistincte, vel remisse figuram quampiam intuearis. Et certe cuNaHeptagonum , Octagonum , Caeterasque porro figuras ad Chilio gonum , aUt Myriogonum Usque percurrere voluerimus &ad maiorem, mi norem que distinctionem, vel Temisit onem. semper , continuoque attenderim US, dicere ne poterimus, ubinam,
seu in qua figura imaginatio desinat, intellectio sola remaneat Nisi 'tius non apparebit series tenorque uniusmodi cogni tionis, cujus continuo , insensibiliterque decrescat distincth, ta contentio ; crescat confusio, & remissio. Alias certe consis ra,ut intellectionem deprimas, imaginationem extollas. Qu lenim aliud, quam illi ludibrium , isti commendationem quaeius: dum illi negligentiam , re confusionem tribuis, huic vero diligentiam,& persipi cultatem adscribis. Asseris postea vim imaginandi, prout a vi intelligenaei di ingui tur, ad tui essentiam non requiri : quomodo id vero , si una, eademque vis sit, cujus functiones differant secundum magis, taminus duntaXat.
Subjicis mentem imaginando sese convertere ad corpus: intelli gendo, ad se sam, ideamve, quam habet in se. uid ita vero, si non potest mens sese ad seipsam , ideamve ullam convertere quin simul sese convertat ad aliquid corporeum , idea e corpo rea repraesentatum Nam Trigonum quidem ; Pentagonum, Chilio gonum, Myriogonum, caeteraeque figurae, earum Ve ideae
295쪽
O a1gCTIO NEs QIa I N rL. corporeae omnino sunt; neque potest mens ad illas, nisi ut corpo reas , corporearumve instar intelligendo attendere. Quod spes ctat ad ideas rerum immaterialium Creditarum Ut Dei, Angeli: animae humanae, seu mentis, constat e Liam quas umque habe mus de ipsis ideas es e vel corporeas, Vel quati Corporeas, ex for mascilicet humana , & ex rebus aliis tenuissimis, simplici sit mi, insen sibilissimis, cujusmodi sunt aer, se therVe, desumptas, ut supra quoque attigimus. QUOd au em dici S conjicere te pro baliter solum aliquod corpus existere: quia non podes dicere se
rio, idcirco morandum non est.
a. Disputas deinceps de Sensu, ac praeclare primum enu merationem instituis eorum, quae per tensus innotuerant,&credita vera a te fuerant, sola judice, ac duce natura. Refers subinde experimenta, quae habitam sensibus fidem ita labefa ctaverint ut eo te adegeri DL, quo te receptam vidimus circa Meditationem primam. Hoc porro loco mens mihi non est de veritate sensuum intendere litem. Tametsi enim fallacia, falsitasve sit non in senisu qui mere passive se habet, refertque solum ca , quae apParent Cimeque talia ex fiuis causis apparere necessium est: sed in judicio, si e in mente, quae circum specte satis non agit, neque advertit ea quae procul sunt, ex hisce, aliisve causiS apparere confusiora
Orinoraque seipsis, dum prope sunt, & ita de caeteris : attamen ubicumqne fallacia sit, negandum non est, quin aliqua sit: solumque difficultas est , sic ne semper sit , ut nunquam de rei cujuspiam sensibus perceptae veritate constare posti t. Sane vero nihil est necesse exempla Obvia conquirere: Dico solum ad ea , quae profers, sive potius objicis, constare omnino videri, Clim Turrim & prope spectamus, & contingimus, Certos no Sesse , quod sit quadrata : qui remotiores habue ramus ansam juai candi rotundam , vel certe dubitandi, a 'dratctne, an rotunda, an a terius figurae esset.
Sic sensus ille doloris, qui apparet adhuc esse in pede, ut manu, Postquam ea membra rescissa sunt, fallere aliquando potest, in iis scilicet, quibus sunt resti si a j idque ob spiritus sera sorios assuetos in ipsa deferre, inque ipsis sensum exprim*re
296쪽
O EIECTIONES QUINT T. S ---3men cui integri sunt tam certi sunt ste in pede, adi manti, tiam*β q iri hiri senti re, ut duba Lare non Va
'Sies eum vigilemus, somniemusque per viceS, done et Vi Vimus, fallacia quidem per formium est, quod ea Videri coram
apparCant, quae coram non sundo attamenne emper somniamus, nec, dum redera vigilamus , dubitare possumus Vigilemus
Sic cum cogitare possimus nos es e naturat fa1lactici Gonoxiae,etiam in rebuS Verissimis visiis nihilominus cogitamus etiam nos esse ac Raetura VeritatiS capaces : re ut aliquando fati: mur, ut non detecto sophismate, vel baculo media ex partein aquam immerso: ita aliquando intelligimuSVerum, ut in Geometrica demonstratione, aut in baculo ex aqua educto, aQeo ut de neu trius veritate dubitare plane possimus. Er ut dubitare Ge caria teris liceat et saltem de eo dubitare non licer, quod res tales apopareant, nec potest non e e verissimum tale S apparere.. Quod autem ratio multa dissuadeat, ad quae nos natura impellit, nonicissit hoc saltem veritatem ejuS , quQd apparet,
Tametsi nihil est necosiste heic disquirere, Ratione sensus unia pulsui repugnet, eo duntaxat modo, quo dextera manus p(labentem icevam prae lassitudine sustentat, an vero quod ni
g. Accedis consequentur ad institutum, sed levi quasi vel,
ratione. Pergis enim , Nunc autem postquam incipio meipsum, meaeque Authorem originiae melim nosse, nora quidem omnia, quae habere videor , a stuc bmputo esse temere admittenda, sed neque e- tiam omnia in dubium revocanda. Bene hoc habet, quanquam & antea idem haud dubie putaveraS.
Se qui Ur. Et primo, quoniam sto omnia, quae clare, se distinctetate sto talia a Deos eripo se qualia ilia intelligo: satis es, quod passim uuam rem a que altera clare O di incit intelligere, ut certus' sim unam ab altera esse diversam: quia potes altem a Deo seorsm o-- , ct non refert a qua potentia id fiat, ut diversa existimetur. Ad hoc nihil aliud dicendum est, quam probare te clarum eX Ob-lchro : ne causter esse obseuritatem in illatione aliquam. Ac H non
297쪽
non haereo quidem in eo, quod probare prius oporteat existe re Deum, & ad quae potentia ejus se extendat, ad Ostendendum facere eum posse quicquid tu potes intelligere: quasserim so lum, non ne tu clare, distincteque intelligis in Triangulo pro prietatem illam , quod majora latera majoribus angulis sub tendantur, separatim ab alia, qua tres simul anguli habentutpares duobus rectis 8 Et admittis-ne propterea Deum ita posse se illam proprietatem ab hac separare, & seorsim Ponere, ut Triangulus istam, & non illam habeat, vel ista quoque praete rea sit seorsim a Triangulo r Sed ne te heic remorer, quod haec separatio parum ad rem faciat, subjicis, Ac proinde ex hoe ipso , quo clam me existere, quodque in erim nihilplane aliud ad
naturam , nive essentiam meam pertinere animadvertam praeter hoc solum,quod res cogitaras: rec e concludo meam essentiam in hoc uno con sistere, quodsiim res cogitans. Heic remorarer, sed vel repetere susticit qti circa meditationem secundam dicta sunt, vel exspectandum quid inferre velis. Postremo enim, Et quamvis, Inquisforta ei vel otius, ut mmodum dicam pro certo habeam corpus, quod mihi valde arctico ancium est: quia tamera ex uraa parte claram, O distinctim hi reo ideam mei ipsius, quatenussum taUtum res cogitans, non exi a: S eae alia parte di inciam ideam corporis, quatenus ect tau-mjn res extensa , nora cogitans: certum est mea corpore mep reeteram di tinctam, si absque i oposse exi iere. Videlicet huc properabas Ergo quia cardo dissicultatis heic potissimum vertitur, consistendum nonnihil est , ut pateat qui illum stabilias. Agitur heic primum de distinctione inter te,& corpus: quod porro corpus intelligi se Nempe hoc crasssum ex membriS constans, de quo sunt haud-dubie haec verba, habeo mihi conjunctum &, certum est me a corpore meo es d
Atqui, o Mens,de hoc corpore non est dissicultas. Emet qui, dem , stolaicerem cum pleris Que Philosophis te esse perfectionem, actum, formam, speciem, & ut vulgari modo loqUar,modum corporis quippe illi non magis te ab isto cor pore distinctam separabilemque agnoscunt,quem figuram, mom
298쪽
dum-ve alium : idque seu sis anima totaseu sis oraterea e amre . intellectus possibilis seu passibilis,ut loquud
tur. Sed agere placet tecum liberalius, te nimirum consideranct Ut ae nurn rei intellectum agentem, imota sperabilem :ta metsi alia, qua illi, ration C, .
Cum illi enim statuerent omnibus hominibus (nali potius rebuS) communem , praestantemque intellectui possibili ut intelli at, eadem prorsuS ratione, ac necessitate, qua lux ocUlO, ut videat (unde solari lumini comparare soliti erant sipectare-oue proinde ipsi im, Ut ad Venientem extrinsecus ipse te po-gus considero (nam & tu quoque id bene vis ut intellectum ouendam specialem,qui domineriS in corpore. Repeto autem dissicultatem non eme, sis- ne separabilis, an non ab hoc corpores unde & paulo ante innuebam non fuisse necessarium incurrere ad Dei potentiam , qua illa sint separabilia . que separnim intelligis sed de corpore, quod ipsamet sis: quati possis ipsa esse tenue corpuv, intra erasium istud diffusum , aut in ejus parte sedem obtinens. Caeterum nondum fecisti fidem esse te aliquid pure in Cropo reum: Et cum insecunda Meditat; one enuntiasses te esse non ventum, non ignem, non vaporem, non halitum , admonita profecto es, id sine P batione fuisse enunciatum.
Dicebas te de istis rebus illeic loci non disputares: at deceps non disputasti; neque ulla ratione probasti non esse te corpus hujuscemodi. Spes erat, ut heic id praestares: M, si quid tamen disputas, si quid probas, disputas , & probas te non esse crassium corpus hoc, de quo, ut jam dixi, non est dissi
. At,inquis , habeo ex una parte claram, S AEinciam ideam mei ipsius, quatenus sum tantum res cogitans, non extens e S ex ali arte dictinctam ideam corporis, quatenus es tantum res extensa, non cogitans. Enimvero, quod speetat primum ad ideam cor poris, non videtur multum de ea laborandum. Nam si id qui dem pronunciares de idea corporiS universe, repetendum esset, quod objecimus probandum esse tibi repugnare natura corporeae , ut sit cogitationis capax : sicque principium peteretu, Het cum
299쪽
cum quaestio de te instituta sic, an tenue nempe Corpus non Q quasi cogitare corpori repugnet. ' A ili, erum, quia id pronuncias, & agi S certe solurn, de Crasso i ficorpore , a quo te esse distinctam separabilem contendi ideo non tam inficior, quin habeas ipsius ideam, quam te lic, bere posse inficior , si mextensa quidem res sis. s duces te enim quomodo existimes in te subjecto in extenso recipi posse s deciem, id eam vencorporis quod extentum est Seu enim is species procedit ex corpore, illa haud dubie corporea est, hi
betque partes exera partes, atque adeo extensa est: Seu aliunde Implecta est, quia necessarium tam per est, ut repr entet corpus extensum , Oportet adhuc, ut habeat partes & perinde extensa sit. Alioquin certe si partibus careat, quomodo parteS reptae. teneaoit et si extenta one, quomodo rem extensam e si fetu Ia,quo.mo eo rem figuratam 8 si positione, quomodo rem habentems aperioreS. inferiores , dextras, sinistra S, Obliquas partes Si va.
rietate , quomodo coloreS Varios, &c. Non ergo videt ut idea extensione pro GuS Carere et nisi vero careat, qUOnam modo id,
si inextensa tueris , illi subjiceris e quomodo illam tibi aptabis quomodo usurpabis 8 quomodo sensim obi iterari, evanescere tandem experieris e
Lumde, quod spe chat ad id eam tui, nihil est addendum ad
quae jam dictarunt, ac in Meditationem praesertim iecundam. Exinde enim evincitur, tantum abesse , Ut ideam tui claram , distinctamque habeas, quin penitus nullam habere videaris. Quippe quia rametsi agnoscas Cogitare te, nescias tamen qualis res sis, quae cogitas: adeo ut cum Sola haec operatio nota sit, lateat te tamen quod est praecipuum , substantia nempe,quIOperatur. Unde succurrit comparatio, qua dici potes similis coe-co, qui calorem sentiens, admonitusque eum esse a Sole putet se habere claram , re distinctam ideam solis, quatenus, si ex coquaeratur quid sit Sol, respondere positi est res calefaciens. S dian qui hciet addo, non tantum quod sim res cogitans, sed etiam quod Res non exte a. Verum tamen, ut taceam sine probatio sqia dici, cum in quellione tamen sit, quaeso primum, idcircψ ββ
deam tua claram, re distinctam habes h Dicis te non ci(ββ
300쪽
ee usominextensuis, quod tota in toto
Q.&tota in qualibet parte Quaeso te,si dIcaS, quomodo id ca-2 a. nepotest unumquid esse simul totum inplur: DUS locis
I des nos docet de et o Mysterio: de te, V 'dcurat
cier' Plura esse loca, & non esse plura locatae Et nunquia cen iam sunt plura uno Et nunquid, si res aliqua tota eri in uno lo-
poterit esse in aliis, nisi ipse in V se, uti ocu Straloea Dicito quod voles saltem dc o oscUrum, &rit sis- ne in qualibet parte tota, & non potius m fmgUita paris