Renati Des Cartes Meditationes de prima philosophia : in quibus Dei existentia & animae humanae à corpore distinctio demonstrantur : his adjunctae sunt variae objectiones doctorum virorum in istas de Deo ... anima demonstrationes, cum responsionibus

발행: 1658년

분량: 547페이지

출처: archive.org

분류: 철학

301쪽

vadet non esse te totam in singulis partibus: sed totam duntakat in toto, atque adeo, per tui parteis diffusam per totum

habere extentionem

Esto deinde in cerebro sol im, aut in eXigua solum ejus natte: cernis idem plane incommodi esse : quoniam quantulaculi sic illa pars, extensa tamen est, & tu illi coextenderis, atoue idcirco extenderis, particulasque particuliS illius responderue is habes. An dicis te cerebri partem pro puncto accipere hIncredibile sane : sed esto punctum. Si illud quidem Physi eun

sit, eadem remanet dissicultas, quia tale punctum extensum est neque partibus prorsUs caret. Si Mathematicum, nosti primum id nisi imaginatione non dari. Sed detur, vel singatur potius dari in cerebro Mathematicum punctum , cui tu adjungaris, &in quo existas, vide quam futura sit inutilis fictio. Nam ut fili gatur, sic fingi debet, ut sis in concursu nervorum per quos omnes partes informatae animae eransmittunt in cerebrum ideas, seu species rerum sensibus perceptarum. At primum, nervi omne S in punctum non coeunt, seu qUia Cerebro continuato in spinalem medullam multi nervi toto dorso in eam abeunt: seu quia qui tendunt in medium caput, non in eundem cerebri socis desinere deprehenduntur. Sed demus concurrere omne-is xjihilominus concursus illorum in Mathematico puncto equia videlicet corpora, non Mathematicae lineae sunt, in coire possint in Mathematicum punctum: Et ut demus coire, spiritus per illos traducti eXire e nervis, aut su bire nervos non poterunt, utpote clim corpora sint, & corpus esse in non loco , seu transire per non locum , cujus nodi est punctum ma- haematicum non possit. Et quamvis demus esse, & transire posri : attamen tu in puncto existens, in quo non sunt plavae dextra, anistra, superior, interior, aut alia, dijudicare non potes undo adveniant, aut quid renuncient. Idem autem dico de iis, quoi tu debeas ad sentiendum , renunciandumve, ae ad movendum transmittere. Ut preteream capi non posse , quomodo Lumo'rum allis imprimas, si ipsa in puncto sis, nisi ipsia corpus sis, sicqnali corpus nabeas, quo illos contingas, simulque propelloi dam si dicas illos per se moveri, ac te solummodo dirigcro

302쪽

o Atac TIONES Qv IN TAEindi explica nobis ; quomodo talis directio sine auqua stentione atque adeo motione e ste Valeat modo contentio in rem aliquam , & motio illiu S sine contactu mutuo moventis, ta mobilis Quo modo contactus sine corpore, quando sui lumine naturali est adeo perspicuum tangere , nec tangi sine corpore nulla potest res Quamquam quid in his

immoror; cum tibi ipsi incumbat probare esse te rem in extensam , atque idcirco incorpoream eque Vero , quantum op nor arctumentum CX eo duceS, qUOd homo constare vulgo dicitur ex Iorpore, & anima, quasi cum una parS corpus dicatur alia non corpus dici debeat: Si enim faceres, ita di inguendi occassionem dares. Constare hominem ex duplici coro ore crasso scilicet, & subtilia adeo ut cum illud retineat commune nomen corporis, isti nomen animae detur. Ut praeteream idem de aliis animalibus dictum iri ; quibus tu mentem tibi ipsi parem non concesseris: beatis illis sane, si vel animam,

te authore. habeant. Heinc igitur quando concludis certum esse te a corpore tuo revera esse disinc a m et Vides concessum id

quidem iri Jed non concessum iri propterea esse te incorp eam, & non potius speciem tenuissimi corporis a crassiore 'stopore existere, ac existit vapor odoratus, dum e pomo exiliens in

auras dispergitur, quid'nam exinde lucrata eris Certe aliquid amplius, quam quod Philosop hi memorati volunt, qui perire te penitus in ipsa morte opinantur: instar figurae scilicet, quae exsuperficiei immutatione ita evanescit, ut deinceps nulla, seu nihil plane sit. Siquidem esimo ueriS praeterea corporea quaedam, seu tenuis substantia, non diceris ipsa in morte penitus evanescere abireve plane in nihilum : sed per tui parte is diui patas subsistere : quantumcumque ob distracti onem cogitatura amplius non sis, & neque res cogitan S , neque men S, neque anima sis dicenda . Quae tamen omnia semper objicio, non ut de conclusione a te intenta dubitans: sed ut de vi demonstrationis a te expositae dissidens. s. ln-

303쪽

6 Os 1 Ecetiosas Qv IN S. Interspergis consequenter nonnulla eodem pertinentia quibus omnibus non est insistendum. id noVo, quod ais Acere naturam persensum doloris, famis sitis, Sc. te UoU ades eb Pora, ut nauta ades na et stio: Adesse te illi arctis e conjunciam ouas per istam, adeo ut unum quid tam isso compo T. Ahoea, . mim, inquis,ctim eo m laeditur, ego, qui nihil aliud um, quam re, cogitans; nonsentirem idcirco dolorem . sed puro intellictu Gomistam perciperem. ut nauta visi percipit sis quid ira nave frangatur. Eicum cor m cibo , vel potu iudiget, hoc imum expresse intelligerem.

non confuses famis, di sitis sensus haberem. Nam certe istisensis stis, es famis, doloris,es c. nihil aliud unt, quam cons quidam mo di ab unione , in quas permissane mentis cum corpore exorti. Acbene quidem se tuta habent,sed explicandum superest, quonam modo ista conjunctio , & quas permistio , aut confusio com petere tibi, si sis incorporea, in extensa, & indivisibilis, possit

Si puncto enim grandior non es, quomodo Conjunaeris toti corpori, quod est magnitudinis tantae e Quomodo saltem ce rebro, aut exiguae illius parti, quae sui dictum est quantula. Cumque sit, magnitudinem tamen, seu extensionem habet 8 Si partibus omnino Cares, quomodo misceris, aut quasi miscerispi sis hujus particulis e neque enim est: mistio sine partibus c. immiscibilibus utrinque Et, si disereta plane es. qUomodo

contunderIS, Unum Ue componis cum ipsa materia Et, cini, compositio., Conjunctio, seu unio inter parteis aliquas si nonne debet esse proportio inter parteis huius odi Quaenam Vero corporeae cum incorporea intelligi potes: e Capimus-ne quom ouo lapiS ,& aer ita compingantur, verbi causa, in pumi ce, ut germana inde fiat compositio 8 Et masor tamen est proportio inter lapidem , & aerem, qui ipse quoque corpus est,

quam inter corpus, & animam, mentemve plane incorpoream Et non-net debet Unio per contactum intimum fieri Quommodo id vero, ut ante dicebam, sine corpore * Quomodo quod corporeum est, apprehendet quod incorporeui ut sibi jus tum

tenear: aut qUO modo incorporeum apprehendet corporeum'

ut sibi devinctum reciproce habeat i si nihil prorsus in illo sit, neque quo apprehendatur, neque quo apprehendat FHcinc'

304쪽

qui1 te fate Is sent redolorem , quaesto te qaomo Jo te pura si incorporea , & in extensia si , stenseri do oris esse capciuippe doloris alta tio nonnui ex quadam parcium disto et intestig car clam quidpiam interjicitur quod continum tis solutionem faciat. Videlice rtaeus doloris est illuctan ira

initan inutabileque est ' Ec , c un dolor aut alteraiso, aut non sine a te ratione sit ; quomodo potest id alterari, quod cum ii puncto impartibilius , non potest fieri alterum, desinereue et ' cuiusmodi est, quin in neth tum redigatur nudo re, cum dolor ex pede, ex brachio, partibusve aliis simul advenit, nonaeo Dorret in te esse parteis Varias, in quibus illum varie excipiaS ne confuSe, dc quasi unius duntaxat partis dolorem sentias Sed uno verbo , generalis semper dissicultas manet, quomodo

corporeum cum in Corporeo communicare valeat. quampia portionem statuere alterius cum altero liceat

Caetera praetereo, qu)e fuse, & eleganter prosequeris, ut ostendas esse aliouid praeter te, ac Deum. Deducis enim eile tuum corpus, facultatesque corporeas: iremque alia corpora, qute in tuos sensius, ac teipsam imm ittant tui Ipecies, essicistisque voluptatis,& doloris passiones, unde sunt in te proiequE-tio, de fuga. Ex quibus hunc tandem fructum colligis , ut cum omnes sensiis circa ea, quee ad corporis Commodam spectant, multo

frequentius verum indicent, quam falsum: idcirco inferas team plius vereri non debere, ne ea falsa sint, quae tibi quotidie a sensibus exhibentur. Idem consequenter dicis de insomniis, quae quia non perinde cum reliquis omnibus actioni Ous vitae a memoria conjunguntur, ut ea, quae vigilanti Occurrunt: ideo

statuis tibi res veras iram in somnis, sed vigilanti Occurrere : Ei, ex eo, inq uis, quod De tu non sit fallax, sequitur omuino ira talibis tensus i. Quod, ut admodum pie dicis, ita cum postremo con

ra infirmitatem esse agnoscendam tacis profecto quam o

ptime .

305쪽

6s Oarx CTIO NEs Qv IN TAE. Haec sunt, Vir eximie, quae mihi circa Meditationes tuas ad notanda occurerunt. Repeto non esse cur ipse ea cures, quod meum judicium tanti non sit, ut haberi debeat apud te tantii li momenti. Ut enim, cum aliquis cibus palato meo suavis est quem dilplicere aliis video, non defendo gustatum meum esse in alieno perfectiorem : ita, cunn menti placet Opi Hi O, quae non arridet caeteris , longe absum ut tuear me in veriorem incidissse. Id potius puto vere dictum , suo quemque sensu abundare: actam prope iniquum habeo, velle ut omnes Cadem sententia, quam ut omnes eodem sint gustu. Quod dico, ut existimes ti hi, per me,lrberum esse, haec, quae Censui, omnia flocci-facere, nulloque plane loco habere. λbunde erit, si pronum meum erga te affectum agnoscas, ta non ducas pro nihilo venerationem tuae virtutiS. Potest forte aliquid esse in conside ratius prolatum, ut inter dissentiendum proclivius nihil est: id si oe currat , plane devoveo et Tu duc lituram, & sic habe, nihil mi hi fuisse antiquius , quam ut demererer, & sartam, tectamque tuerer amicitiam tuam. Vale, Scridebam Parisiis, Postridie Et dus Majas,an. sial. 16 I.

RESPONSIO AUT HORIS

OBIECTIONES

O Psias TANTISSIME,

Tam eleganti & accurata differtatione Meditationes meas impugnasti, quaeque ad earum veritatem ii lustranciam adeo prorutura esse mihi videtur, ut multum me

tibi debere existimem quod ipsam perscripseris, multumque etiam R. P. Mercenno, quod te ad scribendum incitant. Quippe optime novit vir ille rerum omnium studiosissimus indag eorum praecipue quae spectant ad gloriam Dei pronactor

306쪽

indefessus, nulli via melius cognostri possem meae mme I

ac testis' viribus impugnarent, ut deinde fieret periculam

an e S satis commode ad omnia quae ab iis proposita es onderem. Idcirco quamplurimOS ad hoc provocavit, a no

poss*φrum B ti istudeo quod etiam 1 te. Quamvis *' non tar Philosophicis rationibus usus fueris ad op IO Tmeas refut1ndas, qui m oratoriis Iusdam arxibui

eladendas , et isti potuisse divex hi

quae in praecedentibus aliorum objectionibus qua * isti concinentur. Neque enim sit quae essient, ingemum gentiam tuam effu*isent , &iudico te hic non alvid habuisse

institatum, quam ut eorum me admoneres quibus meae in ranes ab iis ouorum ingenia sensibus ita immersa sun ,' Metaphysicis cogitationibu S prorsuS abhorreant, eludi Pin orinnes iret mihi dares occasionem iis occurrendL. mobrem ego hic non tanquam tibi Philosopho acutissimo, sed tanquam alicui exhominibus istis carneIS resiponcieDo.

De iis quae in Meditationem primam objecta l.

. et

AIs te comorobare institutum quo mentem praeiud oeXuete conatus sum, utpote quod nemo fingere potest esse improbandum: Sed velles ut phciter ac paucis verbis, hoc est perfunctorie tantum id effecissem. Quasi scilicet tam facile sit omnibus se erroribus liberare quibus ab infantiaimbuti sumus & quasi nimis accurate id fieri possit quod nemo negat esse faciendum Sed nempe indicare Voluisti pie rosque homines fateri quidem verbo tenuS pra su icta esse via tanda,sed tamen nuneuam illa vitare, quia nullum liudium aut laborem in hoc impendunt, nullaque eX Iis quae eme ut vera admiscerunt pro praejudiciis habenda esse arbierantur. Tu certe

hic illorum personam egregie agis,& nihil corum quae ab ipsiqI a diei

307쪽

38 Rispo Nsio NES INT A. dici possent omittis, sed in leti m nihiI si ers crod I hiloso dilici, redolere videatur: ubi enim ais CpVS r On e s e Deum snsteie deceptorem , neque nos somniare, nec talia, Philosophus putasset sibi addendo in esse rationem cur illa DCV possi rit in dii bium revocari , vel si nullam habuisset, ut re a nulla est, id

non dixisset: Neque oddidisset suffccre hoc in loco humanimentis caliginem, aut naturae nos rae imbecillitat cri causari nihil enim prodest ad errores nostros emendand CS quod di Catur nOS errare quia nostra mens caligat, vel natura est imbecibia; idem enim est ac si tantum diceretur nos errare qUia sumus erroribus obnoxii, dc manifeste utilius est atte Edere, ut feci ad omnia in quibus contingere potest ut errem US, BC ipsis te mere alientiamur. Non . etiam dixisset PhilHs Ilius me , hendo dubia omnia pro falsis, non tam vetus ex cyc quam induίreuovum praejudicium; vel prius probare conatus filisset ex tali suppositione oriri periculum alicujus decepti CniS ; Sed tu econtra paulo post e ma S me non Fosse a me extorquete ut

illa pro in cortis falsisque habeam quae falsia Opposui, 'hoc est

ut novum illud induam praejudicium quod De induerem reis rebaris. Nec magis miraretur Fhilosophus istiusmodi suppositionem, quam quCd liquando ut bEcul Em qui chrivus cstr. ium reddamus, illum in contrari m partem rccurremus, novit enim saepe falsa pro veris utiliter sic assumi ad veritatem es ostrandam; ut cum Astron C mi AEquatorem, go diacLm, ali- osque circulos in cinio itas in Dr Ur, cLm Geometrae novas

lineas datis figuris adjungunt, & saepe Philosophi multis in

locis: chi autem hoc Cc t re sprere ad machinam, captare procli sectari ambagei, aitque, Philosophico candore, ac teritatis ani ore esse iUdigram, DCn Certe j se Philosophico cardore, nec ulla ratione, sed Rhetorico iaItem suco uti se velle testatUr, De

308쪽

insecundam Meditatibnem objecta sunt.

HVis hic Rhetoricam simulationem loco rationis uturpa- euim me ludificari ubi serio ago & serio accipIStan-Lum et dictum; S affrmatum, quod tantum interrogando,& es; uli tum sententia proposivi, ut de eo UlterIUS INqUIrerem duod enim dita omnia sensuum testimonia pro incerti mo etiarn pro falsis esse habenda, omnino senum est: & ad

ineas Meditatione. intelligendaS adeo necessarium ut qua- quis illud admittere non vult, aut non poteis, nihil In I plas res ponsione dignum obsiciendi stat capax. Sed ac vertenda est di inctio variis in locis a me Inculcata, Inter arat OneS Vitae Inouisitionem veritatis: Cum enim de regenda vita Quas oest , ineptum sane esset sensibus non credere, plane e ridendi fuerunt illi Sceptici qui reS humanas eo usque negligebant,

ingenio cognosci possit inquiritur, plane a ratione alici mest eadem nolle ut dubia , imo etiam ut falsa, serio reficere didanimadvertendum alia quaedam, quae sic resaci Non poHunt. Dccioso esse certiora, nobisque reVera notIOra, Q Lod autem C; me nondum satis intelligere quis sit illec qui cogitat, non hona fide ut serio dictum accipis, cum id ipsum explicuerim r nec etiam Quod dixerim me non dubitasse de eo in qUo natui a corpori S consistebat, nullam que vim seipsum moVendram trPbu isse , meque imaginatum esse animam instar venti, Vel ignIS,& talia, quae ibi tantum eX vulgi opinione retuli, Ut suas locis falsa esse ostenderem. Qua autem fide aiS nutriri, incedere entire, dcc. a me referri ad animam , ut statim subjungas , es ,msi ocaveamus desinctionem tuam inter animam S corym, ego enim paulo post expressis verbis nutritionem retuli ad forum corpus, jTcessum vero &sensum maxima ex parte refero etiam actVOrpui, nihilque quod ad illos pertineat animae tribuo praeter I b id

309쪽

id solum quod est cogitatio. Quam deinde hab es rationem ut dicas non opus fuisse tanto a paratu adproba dum me existere: Certa ego ex his ipsis et tuis verbis Optimam mihi videor habere rationem judicandi nondum me ibi satis magno apparatu usum fuisse, quandoquidem efficere nondum potui ut rem recte intelli gas: Cum enim ais me idem potuisse eX qua via alia mea actione colligere, multum a vero aberras , quia nullius meae actioni,

omnino certus sum (nempe certitudine illa Mataphysica de qua sola hic questio est praeterquam solius cogitationis. Nee licet inferre, exempli causa, ego ambulo, ergo sum, nisi quate nus ambulandi conscientia cogitatio est, de q ua sola haec illatio

est certa, non de motu corporis, qui aliquando nullus est in somnis, cum tamen etiam mihi videor ambulare: adeo ut ex hoc Quod putem mo ambulare, optime inferam existentiam mentis quae hoc putar, non autem corporiS quod ambulet Atque idem est de caeteriS. a. Incipis deinde non injucunda prosopo Poeta me nonam plius ut hominem integrum , sed ut animam sae paratam interro gare, quo me videriS admonere hasce Objectiones nona mente

subtilis Philosophi, sed a sola carne factas fuisse. Quaeso te igi

te o caro, seu quocunque velis nomine censeri, habeshetam secum cum mente consortii ut adVertere Non Potueris quandonam emendavi illam vulgi imagina ionem , Per quam fingitur et quod eo gitat esse instar venti, similisve corporis 3 Emendavi enim illam profecto cum ostendi luppo Di posse nullum ventum, nec aliud corpus in mundo e sse, ac Nihilomin us illa omnia, ex

quibus me ut rem cogitan Lem agnosco, reman ere. Ac proinde quaecumque postea interrogas, Cur non possum igitur esse ad. huc ventus, cur non replere spatium , cur non moveri pluribus motibus, & talia, Lam inania sunt ut responsione non egeant.

g Nec magis urgent quae subjungis, si sim tenue quoddam

corpuS , cur non possina nutriri, & reliqua, nego enim me esse Corpus. Atque, ut semel absolvam quia ferci semper eodem stilo uteris, nec meaS rationes impugnas, sed ipsas, tanquam si nullae essent, dissimulando, vel imperfectas tantum & trusca

310쪽

ei e Pt ouantum ad illos qui non tam ad Vim rationum, quam e rum multitudinem attendunt , eorum approbatio em tanti non facio ue ejus promerendae gratia verbosior si

ri velim. Primum itaque hac notabo tibi non credi, cumentem adolescere , ac debilitari cum corpore, nullaque ra Die id probas, nam ex eo quod non Lam persectC agat in corporum insanriS qu Am adulti, ac uepe a Vino , alii Sque rebuS corporeis eius actumes possint impediri, sequitur Lai Lum illam, quanda corpori est ad inicta, ipso uel ut instrumento ad eas quibus ut plurimum occupatur, non autem perfectiorem Velim perfectiorem reddr 1 corpore: nec melius hoc inde i mersquim sit ex eo quod attifex non recte operetur quoties maiolatitur instrumento, inferres ipsum artis suae peritiam ab instru

menti bonitare nancisci. . . . . . . A mNotandum etiam te plane non Videri InteBIgere, O caro ,

Quidnam sit ratione uti , quandoqUldem Ut probeS I ruum dem mihi non debere esse suspectam, dicis etsi aliquando iam , utens oculo visus sim ea sentire quae sine oculo non sentiuntur, me tamen non esse semper expertum eaDdem ratiatatem: tanquam si non sufficiat acl dubitandum, quoci errolem alb Hilam si fieri nosset ut semier

quoties fallimur adverteremus HOS Ium, o

ipso error consistat quod a nobis sub specie errorIS non advertatur. Uenique quia saepe a me petr S rationes cum ipsa, O caro, nullas habes, & tibi probandi onus incumbit, adVertenetum est ad recte philosophandum non opus esse ut ea Omnia quae non admittimus, quia ignoramus an sint Vera, probemus Ialla esse, sed tantummodo esse summopere cavendum Nequid Vt verum admittamus Quod non possimus probare Verum esse. Ita cum

SEARCH

MENU NAVIGATION