장음표시 사용
461쪽
21 De Philos Cartes cap. I. O E quiusue,hoc, Squatuor subsequentibus capitibus ordine teum aDeinde pag. 18. primum ais eme spost, futurus scilicet A scipulus, Ommum, eo ab aliis didicit, oblivisci. Quae verba crasti aliis typis excudi, ut ex meis scriptis desiumpta videantu nempe ex pag. 16.& i . Dissertationis de Methodo, &ex pag. 3 a. rei ponsionis ad septimas objectiones , di etiam ibi dem ex paginis T, at, as & ag. quia ista omnia loea paulo an te citaveras . Atqui cum in iis omnibus nul Ium verbum habea tur de oblivione, sed tantum de praeiudiciis tollendis, ut neque ullo alio in loco ex meis scriptis, hinc lectorfacile agnoscet quanta fides citationibus tuis sit adhibenda . Longe enim a liud est praejudicia, sive opiniones temere ante receptaS, depo nere, hoc est desinere iis assensum praebere; quod a Voluntate nostra tantum pendet, atque omnino requiritur ad prima phi, Iosophiae fundamenta iacienda: & aliud eorum oblivisci, quod fere nunquam est in nostra potestate. Sed cum primae Theses, quas unquam in tua Academia edideris, egerint de praejudiciis& multis aliis in locis ea rejicienda esse confessus iis, non de Cuisset me a te reprehendi, quod ist scripsissem & ideo aliud quid mihi assingere maluisti, quod uberiorem criminandi mate.
riam suppeditaret. Quae reliqua in hoc capite habes, non sunt relatu digna , n que aliud probant, quam te, ut fide & probitate, ita etiam prudentia de Logica tua naturali non satis uti, cum homini, quem
prius dixisti esse ingeniosum, ineptias assingas, quae de eo credi non possint; Vteriam quod pag. 22. referas verba Epistolae
Apostoli Iudae v. io de iis qui calumniantur ea quae ignorant. ne mo enim videns, quo pacto in Philosophiam meam inveharis, non statim illa in te retorquebin quia cum illam nunqUam Videteris, utpote quam nondum Vulgavi, scire ipsam plane non potes. In secundo capi re pag. 2 . proponis secundam legem , inquam ais meoS discipia los, quos vocas deliriorum mystas,jurar Hanc scilicet: Cum libris nullum unquam nobis futurum commmercium. Sed in quibus tabulis scriptam illam inveneri S, a quo audiveris, unde eduXeris, nusquam ostendis, nec potes . Nequ*haud dubie negligeres probationes tuas afferre rit quas haberet,
462쪽
Pars Tertia sh1c enim & in pagina sequenti duo loca refers ex meis scriptis, sed nihil ad rem facientia, & ipsorum etiam sensum perderitS. Primus est ex pag. 16 3 epist. ad P. Sines, ubi dixi, non potuit enimis diu id expectari ab homine nondum eue,quod ab altu in multis oculis non praeditum. Tu vero de me silc quaeris , au sibipersuadet, hominem nondum senem, ut des ipse loquitur in Epi tota asDinetum pag. t ys , omnium rerum naturalium exaeram ct minime
acem experientiam habere posse e tanquam si ex eo quod dixerim hominem nondum senem, reliqua quoque mihi sint tribu eno Quo artificio facile etiam potuisses tuam legem ex meis scriptis educere, si, exempli causa, quia in eadem epistola Authorum libros nominavi, dixisses, Cum Authorum libris, ut ipse de iis loquitur iii Epistola ad D metum pag. 2oo, nullam unquam
Non meliori fide ves magis appossite in pagina sequenti locum referS, in quo dixi, me quandam excoluisse Methodum ad quassibet dissicultates in scientiis resolvendas : Cum ais : haud maris potes quastibet dissicultates in scientiis resolvere sutomniumThrasonum ineptismu3 Reuatus de se ipso gloriatur in Epi t.
Ded. Medit. pag. 3. Ed. Elet,. annuam si idem esset Methodum excolere ad aliquid praestandum,&sactare se illud omnino pGestare posse.
De usu librorum S Voetii doctrina.PARs v ART A, SI autem scire voluisses, quid de libris revera sentirem,legere poteras paginam septimam dissertationis de Methodo , in
qua expresse dixi, nos eundem ex bonorum ii ororum lectione fructum percipere, atque ex colloqui O magnorum Virorum,qui eos composuerunt; ac forte etiam aliquanto majorem; propterea quod non quascunque obvias , ut in familiari colloquio,sed selectiores tantum cogitationes suas scripti S talent eXprimere. Vnde etiam forte aliquid in usum tuum potuisses COI Vertere, si ex adverso considerasses malorum librorum nimiS frequen-
463쪽
2g De ussu Librorum S praestatem lectionem, non minus quam malo I Um hominum con ibia tam , noxiiam esse. Nam quantum collicto ex tuis scriptis re praecipue genera librorum soles evolvere, gute hinc coanoui non rnsi admouum parce ac calate eue attingenda. Primum nimproborum, & nugacium ; quos simul jungo: vix enim ut rus est plane nugax ime aliqua mistura improbitatis. Nullus autem ab Atheo, vel Libertino, vel nugatore Cabalisba, vel
craptus unquam fu i quem non videri id de quibusdam recte ostendis inte tium se mutuo convitias lacerare picratem purane. Huiusque generis tam multos citare soles, ut, si vel quartam eorum partim legisti, praecipuum tempus vir e duae inter jurgia & rixas in siumere debueris. Non quidem assirmo omnes ejusmodi libros malos esse, qui enim Veritatem propugnant, re non nisii in vitia invehuntur, sunt laudandi; sed tamen puto non nimium esse legendos, quoniam ea est na rurae nostrae infirmitas, ut multi sepe ipsa vitiorum prohibitione ad illa amanda incitentur. Non etiam dico Theologis aliisve nunquam utile esse malos libros videre, cum scilice reorum ossicium est illos refutare, vae emendare. Sed hoc non nisi raro usu Venit. Atque ut nemo unquam homines peste laborantes animi tantum causa invisit. sic, ad solam multae lectionis famam aucupandam, nullus vir pluS malos libros solet lectitare; sunt enim profecto contagiosi. Quin ta hoc ipsum in me jam experio cum enim ad hanc scribendam epistolam necesi e fuerit, ut aliqua ex tuis scri piis eVol verem, scabrities quaedam stylo in eo inde accessit, quam vix possum e mendare; Atque hoc nomine veniam peto, quod hic aliquanto durius loquar, quam mea ferat consuetudo. Tertium librorum genus est locorum communium, commentariorum, Com
pendiorum,indicum, ae talium, qui ex variis aliorum ast horum sententiis conflati sunt, quosque etiamsi non malos putem, Nec Plane Contemnendos , nullum tamen alium eorum usum admitto, quam ut juvent ad ea interdum in memoriam reVO-canda, quae antea didicimus a libris primariis, ex quibus sunt exscripti.
464쪽
e cripti. Nam stane qui tantibus neglectisitim accedunt, non nisi turbidas aquas exi labri Ny et .
ullam veram eruditionem conuequuntur. Quidquid e eis P ecipui est in scriptis praestantium inget DIOrum, H I illa stententia, quae possit exscribi, continetur, sed ex im
gro CorPore oraetoniS eSurgiet ne ast Id statim CX primari. ne , sed paulatim ex tiequenti de siepius iterata , non ZoVel centes addiscimus , & tanquam in propes Um succum Convertamus Te autem in locis communibus , & commentasTIS, eX1 S, talibusque evolvendis esse valde C ercitatum , T ADHE fusa
est ex tui; scriptis , in quibus saepissimoillo, chas .i oed nos im
possum deprehendere, ee cum aibris illis p in 'iram
omnis vera eruditio, quae legendo acquIri potet , depe ME , magnam consuetudinem habere. satiamvis enim eoS etiam interdum in testes sumas, quia tamen ut plurimUm non satas appossite id facis, eosque cum atris longe isteVOLIS lorEN, --
oue delectu permisces , non videris illos legisse, ted tantum psorum verba ex aliquo transcriptore habere. AC
ut ii qui fame inter odoratos pulvillos jacent, non poliunt non aliquid ex eorum fragrantia retinere , silc dissicile mihi videtur summorum virorum lucubrationes ab aliquo multum legi, ceu tamen postea in ejus scriptis nihil simile ipsorum stylo reperiri. HSed innosce ingenue verum dicenti multa legi ex icriptIS tuis 'atqui nullam unquam in iis reperi ratiocinationem, DUI-lamque costitationem , quae non humilis esset aut vulgaris, nutatam, quae virum ingeniosum vel eruditum redoleret. Eruciliudicon non doctum : Si enim doctrinae nomine vis omnia, quae ex libris addiscuntur , tam mala quam bona contineri, te docti amum esse lubens fatebor, video enim te fa oulas de viathan & impias nugas nescio cuJus Bonaventurae,e xiers & talia quam plurima satis legisne. Per eruditum aD-telligo illum tantum , qui studio dc iltura Ingenium m rei qu suos perpolivit. Talemque eruditioncm , non Pro Di quorumlibet librorum, sed mla optimorum lecLIODe , ed Que iterata & frequente , iternque colloquiis eorum quidam
465쪽
Deusu Librorum se metusiunt eruditi, quando iis frui nobis licet, ac denique assidua vitulum contemplatione atq; investigarione veritatis, comoara , mihi persuadeo. At quantum ad illos,qui tantum in locis com munibus & indicibus re lexicis doctrinam quaerunt, multis nutadem rebus memoriam suam brevi tempore implere possunt sed non ideo sapientiores nec meliores evadunt. Quin e coli tra, cum nulla in libris istis rationum concatenatio contine, tur , sed omnia vel authoritate, vel ad summum brevibus sullo gismis decidantur, qui doctrinam suam eX itS petunt, omnium scriptorum authoritati ex aequo credere assuescunt, eorumque delectum nullum habere, ni v quatenus studia partium eos mo vent; atque ita paulatim ratione naturali recte uti dediscunt artificialemque ac sophisticam in ejus locum substituunt. Ne que enim, ut scias, verus ille usiis rationis,in quo omnis eruditio omnis bona mens , omnis humana sapientia continetur, indis. junctis Silogismis consistit, sed tantum in circumspecta &ac curata complexio eorum omnium, quae ad quaistarum veritatum cognitionem r(quiruntur. Et cum haec vix unquam pos sint exprim syllogisinis, nisi multisimul nectantur, certum est eos, qui tantum disjunctas utuntur,fere semperaliquam partem eorum, quae simul spectanda sunt, omittere, sicque assuescere inconsiderantiae, ac dediscere bonam mentem. Cumque inaterea se valde doctos putent, propterea quod multa ex ilhquae ab aliis scripta sunt, memoria renent, &iis credunt,hinc insu sissimam arrogantiam de vere paedagogicam acquirunt. Atque in insuper improbis, nugacibus, & contentiotascriptis legendis multum incumbant, quamvis illoS natura non maloS nec plane ingenio destitutos genuisset, vix possient tamen ista cultura non reddi maligni , insulsi, & importuni. Quanquam profecto fatendum est naturam etiam ad id plurimum conferret, genera enim illa librorum, quae distinxi solent esse inter se permista, pe apud unum eundemque authorem, quaedarn, Imia, quaedam nugacia, quaedam bona & ab illo ipso excogitata,quaedam ab aliis exscripta reperiuntur,sed pro diverso ingenio lectorum, tanquam apes & araneae ex floribus, uni solum mel, alii solum venenum ex iis excerpunt: unde fit ut studio literarum,qui sust
466쪽
vunt nec inter libroi ila prum sed si olivati vivant, v*itutione doctrinae su non & homines plane ignor*βxWV F*imis aest,utissim; ingenia sTP* in Q non stulti spectenturi otiis immisceant, alii, qui e to latent.Si autem se civilib*3 ' henduntur.
467쪽
28 De Uu Librorum S raetiir doctissimos qui aliis confidentius eudicunt, affirmant, & plura se scire profitentur, & denti
us ac prolixius a Collegis suis laudari solent, qua: tria seres per in istis male doct s advertune.,Nam Primo, Cum nun ratione, sed sola authoritate ducantur, quicquid in iis 'ribus, quos sibi sequendos assumpseriane, inVeniunt, tanouum sibi plane certum & exploratum jactanr , & quia nesciun quamam sint, quae ab eruditis sine dedecore possunt ignorari omniumque rerum:scientiam in libris contineri sib persua dent, omni scii videri volunt & denique cum ipsi non laudent nisi quos sibi aliquo modo simileS putant, ab iis vice versa lati
dantur,& frequenter etiam ab aliis mediocriter eruditis , cum nempe hi cuipiam alteri, a quo eruditione smperantur, inriden S , putant se eius famam posse minuere , si illos e anteponant & quam maximis laudibus extollant. Quibus de causis initio quidem a sola plebe, sed paulatim etiam 1 peritiori
bus, qui eos ipsi non norunt, sed aliorum testimoniis cre dunt, docti fili mi esse supportuntur. Et quidem si Quis ex eorum numero reperiatur, qui sit prae caeteri S laborios VS diis ciens, at dens, loquax, de Sophistarum Dialectica uti assuetus: qualem te esse agnosco: Quique munera docendi in Academia & conacionandi intemplo simul obtineat, u L facis : Qui inter conci nandem, non in vulgaria pyebis vicia, sed in adversarios suae religionis, &in ea, quae a potentioribus fiunt. assi due invehatur,ec
nunc iracundis , nunc ridicu Iis verbis utendo,, Plebem suam ii, erui n ode commDVeat, Ut te facere audIvli QSi frequentes in Academia I heses propo Hai, omnes contrariarum partium eruditos ad eas impugnasdas inviter, cumque non comparent ( ut sane nunquam , nisi velint explodi ,' debent comparere magno; de illis triumphos canat et ut a te factum fuisset omnes sciunt: Qui multos edat libros, sed tali stylo, & tot Auchorum citationibus interrupto scriptos, ut, cum a nemine sine Iastidio legi postitit, nemo etia. examinet an sint bonis trod tuis, ut plurimum contingit; Quies in q; in omnes, qui vel in minimare ipsi repugnaui, aut lai tum non applaudunt, tanquam in
uostes insensissimos insurgar, eosque concaonibus ac scriptis
468쪽
2OActrina . Pars quar g . . sui; quam maxime infames reade C COO Π hph; i' silete vel etiam invitos te lauda * CO*g h ho quod ille ad summam eruditionis famam sium mamque auth ritatem inter suos perveniat vi neque, quod illam contem ,
a Gymimo, Apreolantur. Sed cum forte nin
esum Dutent ipsaS Patefacere; cumque tam mexcusiabiles e1ro
re esti 1b illicerrutis perfacile cogito in
valde mirum esset, si tandem immerita ista sua tum N poteria non excideret Etsi enim talis homo plaerisque ex auditoribus suis in templo , &ex discipulis in Academia sit per alus :si tamen semel animadvertant. quantum ab eo detrimenti debeant timere, summopere ipsiam aversabui cur 'Video quidem me ab instituto termone, qui tantum d lalibrorum fuit, magis ac magis recedere. Sed hoc fora reprehendes, quia post quain adhuc pauca cie concionibu S &discipulorurn institutione subjunxero , habebis hic omnia ian Oin loco, quae circa tuam eruditionem notatu digna mihi rentur. Contiones igitur istius Doctoris .moeto a me delatapetippulo solent placere; quoniam ea est Omnium hominum natUra, ut non modo ad hilaritatem , sed maxime etiam ad quoslibet tristes animi affectus commoveri delectentur; hinc tragoediae, non minus quam comoediae,in theatris locum inVensunt: hinc olim homines & ferae se mutuo laniantes in ludis putaticis spectabantur; hinc denique concionator, QUI aucti roreS suos aetiram & od:um in alios homines excitat, praeterlim IN potentiores, quibus satis sua sponte infimae sertis homineS lolent invidere, vel in eos a quibus de religione dissentiunt, qUOS ulmellorum causas jam oderunt , quam is nihil egregii dicat, nim boni,ac siepe etiam statum contrOVersiae , de qua Quputat, nulli intelligant, modo tantum audacter vehemenLer, copioSe io, quatur, & varias convitiorum phralcS, humiles, rimculas, inauditas,Orationi suae adspergat, majore cum studio a devota ple De auditur, magis amatur, magis laudaturiqua allimurio eloquentatiores,sed qui eam non tam ad aliena vitia odio habenda, quam
ad propria emendanda adhortantur.hi enim,quod i pia displice
469쪽
proponunt, ille vero tantum quod placet. Ac sane magnum ea solatium turbae non malae sed imperitae, quod possit aliquando pie commoveri,pie irasci, pie potentiores asipernari, Quicquid enim facit talis viri suasu, vel exemplo, id pium putat. Audii ab ejus discipulis quam multos libros scribat, quantasque ui ctorias de quibuslibet adversariis in disputationibus seis repor tet, non potest dubitare quin sit doctissimus, non enim novit ista distinguere. Ut etiam ejus vehementiam in concionando,& libertatem in optimatibus reprehendendis ab eximia sancti.tate ac prophetico quodam Zelo putat proficisci. Quas ob cau. sas eum suspicit ut ducem hortatoremque pr*cipuum, si tarte si bi unquam vel potentioribus sit resistendum ,Vel in adversatio, suae religionis sit dimicandum; Et quidquid ille suadere volue
rit,siimmo cum ardore exequi semper est parata. An vero uti te sit Reipublicae talem aliquem Concionatorem in ea versari, non meum est inquirere. Satis sciunt illi, qui ejus curam gerunt,quid expediat. Non etiam examino an bonum sit, homi nes illiteratos audire multas controversiarum minutias, quas sine ullo salutis suae detrimento possunt ignorare; Nec an satis accurate illas ex concionibus possint addiscere: Nec an recte doceantur ab iis,qui non tam rationeS eXponunt, quam inpersonas convitiantur; Nec an pium sit & humanum odisse aliquos homines, propterea quod a nobis in religione dissentiunt. Sed tantum assirmo omnem animi commotionem ad iram odium ae rixas, quantumvis justa sit ejus causa,semper maxime noxiam esse illi ipsi, qui sic commovetur; Ita enim sumus a natura Comparati, ut parvo usu magnam proclivitatem ad pravos affectus
acquiramus: Et qui vel semel se ad iram commoveri passus est objustam causem, hoc ipso multo paratior est ad alia vice
irascendum, etiam ob injustam . Audiunt mulierculae in tem plo virum quem sapientusimum & sanctissimum existimant, ipalios homines declamantem, disputantem, convitiantem , remide qua agie, ut plurimum non intelligunt: nihilque meliuS ha ben L quod agant, quam ut Omnes eius commotiones pio auc istu imitentur, iisque similes in se excitent, en defit, ursos eo domum reversiae ob minimas quasque causas rixentur. Nec Mira- meliorem
470쪽
prabl si' si sis, riuam maxime periclitari, qui x ii*Nque solete in belli, ut )' sequuntur. Sed
plures eiusmo mesoluendum , modo tamen 'qet' habeti discipulos hi sim fres, qui postea et Iam conciO-
mni enim vero, qua ratione adolescenteS tuae cum corin
tale, esse mihi videntur, rarum q*' heddi . non autem praestanxiQV- huisum solidum scientiam h bcnx a
sit ne o, cen prima continet locos, eX quibus raci ne praecipum id PVR fitaismorum quibus illae vesti aux*r
orum armmenta eludantur. Et quidem H, qu Prom T&calidae sunt imaginationis,sed nullius sudicii , Mal plerar Possunt intra Paucos dies magnum Istius artis usum acq'I ere pertacta enim illis est concderare separatim reiculust bet propositae nomen ,definitionem,genu 'peci* hnes differentias contraria,adjuncta,aDtecedenr , q-tia,& reliqua ejus odi,quae Vulgo taque tantum volunt differere , si quidquid ips/β '
si autem aliquam opinionem velim Prop/' . . . rum verisimilis,pro qua non possint eX Iisdem mut o ' , non quidem firmas,sed saltem quae numerum acta , i ei