장음표시 사용
501쪽
E Si inquam instituti mei pericula hic Ostendere, quae ex im
punitate maledicentiae tuae oriri possent. Ac quamvis libescriptum epistolari forma composuerim, non tamen illa d tibi soli. sed quibuslibet aIiis legendum proponam. Neque tamen
profecto leges charitatis, exemplo tuo,contemno. LUDge mal
lem te privatim posse emendari, si quae ejus rei spes superesset iAtqui cum, ut supra vidimus, nec Magistratuum nec syna musta rum tuorum privatae admonitiones &literae quidquam hacte. nus apud te potuerint, nihil amplius, hac in parte, nisi per pu blicam reprehensionem , sperare licet; Ac quamvis ego perii. benter ab hac taediosa scriptione abstinerem, tam necessaria tamen mihi videtur, ut eam Omittere plane non possim. Non modo quia unius cujusque ossicium est salutem & pacem ejus regionis, in qua degit, pro modulo suo procurare; Sed etiam quia vix ullus alius est, Cui fuerit tanta occasio in vitia tua inquirendi: quique liberius ea possit palam facere: ac etiam a quo eorum patefactio in meliorem partem sumi,&plus ponderis habere posse videatur. Quod mihi magna fuerit antea occasio
de te inquirendi, & nunc merita tua exponendi, facile concedent omnes, qui scient te ab aliquot annis per impudentissimam calumniam absque ulla vel minima umbra rationis mihi summum scelerum, Atheismum scilicet, actingere voluisse,ut pate ex libellis tuis de Atheismo anno 163s editis, de quibus actu Mest supra in fine quartae partis hujus epistolae iamque librum injuriosum, quem Philosophiam Cartesianam vocas, & cuJUS ultima folia hoc ipso tempore inter scribendum accepi, si non is solidum a te scriptum ( nolo enim istius glor)ae nulla lD partem adjutori tuo relinquere) saltem tuo jussu & tua cura typis fui cmandatum: Cumque summam in eo libro falsissima&nullo
modo probabilia de me scribendi licentiam sumpseriti, o mihi
502쪽
mmd yyy y ' usii adeo ut pauca illa, quae de xc scripssexd mmandi .coram P ' eoi .editi possint cum linteo, quod ser P honestium ita deponunt, ut Inno Xae postea xra Te petiti Denique multae sunt ration S, Ob qum ea , qum de te scribo, aliquid fortasse ponderis apud aequos ectores rejudices sunt habitura . Nam Primo AOtum est,m C PACIS &clate- orae Teris esse amanterii, neminem unquam InluSTocasse, nemini controversiam ullam movisse,ac etiami Murias Condoctare, quod eum aliquo praetextu nosses arguere. statim mihi liteS , quaS maxime IemgN, teXLV p ucio sΗ ' suinimam curam In eo esse dri
et a tia i u um etiam est, mihi
non solere esse ingratum, quod quiS Opim Omb N eis conri dicat sed eos qui veritatis eXploran T cer: dii 3' g .
hoc nomine, inter amiCOS a me numerari, &tant Oesores, quo validiores Objectiones proponunt ; . eos autem, tantum cavillantur aUE CODVicianxur Q;*yη ' uisiuite
503쪽
6a De meritis Gisberti voelii positi, quin aeque bene, atque ullus indigena,erga ipses sim a ctus : ac etiam forte hoc nomine mihi aliquid p Trogativae eiu tribuendum , quod non ex sorte nascendi, sed ex delectu in ipsi,
vivam. Cum enim, ut multi sci Unt, satis commode in pallia mea versarer, nec alia prorsus ratio me ad alias sedes quaerenda, impelleret, quam quod propter multitudi Nem amicorum assinium, quorum consortio carere non poteram, minus mihi esset otii re temporis, ad incumbendum stuatis, quibus oble ctor, dc quae aliqui persuasum habent ad Commune bonum geli tis humanae prodesse posse; cumque nulla pars orbis terrarum mihi clauderetur, atque omnino nulla enee, quam non confi de rem me libenter in incolam sibi nec gravem , nec forte etiam indecorum, esse recepturam, hanc prae caeteris omnibus in habitandam delegi. Dento: notum est, me nec esse professione Theologum, nec de ullis unquam existis conico versiis, quae Christianos in diversias sectas diviserunt, disiputare, atque ideo
liberius, quam Maresium, aliumve ex vestris Theologis, omnia quae de te dicenda sunt, proferre posse: ac fidem meam minus fore suspectam, quam aliorum, qui de rebus ad religionem per tinentibus Contra te pUgnante omnino enim poterit animadverti me nihil de te esse dicturum, quod non eodem modo po sem dicere, si essem ejusdem tecum religioni S. Hic autem primo agam de virtutibus , quae Theologiae profestorem Sc Ecclesiae Pastorem commendare mihi videntur deinde facta tua breviter recensebo, ac denique de ineritis inquiram. Certum est basim & fundamentum omnium virtutum este
Charitatem, illamque in iis potissimum requiri, qui publice delecti sunt ad alios erudiendos & ad virtutem incitandos: Nosti quid hac de re scribat Apostolus i. Cor. 13. Si linguis hominum loquar est Angelorum , Charitatem antem non habuero, factu sum velat aes sonam, aut cymbalum tinniens. Et s habuero proephetiam, O noverim mmma omnia, est omnem mentiam: Opha
buero omuem fidem ita ut montes transferam, charitatem aut m Ud
hab vero . nihilsum. Et s di tribuero in cibos paverum omnes sacrum
tales meas , O si tradidero carpus meum ita ut ardeam, charitatem
autem non habuero, nihil mihi prodest. Ex quibus patet O sq
504쪽
giosi truculeti,maledici,eonviciarores,&medaceS, ullo AIO d habete Charitatem. Cum autem haec Ctaruas,hoc
emendationem , quam ignomm 3 ditiise ae iere videatur, odiosuS erit & importunUS. Sea rere tempcr
et be u nem ne conscio, modeste amicum sis N aI- monere , Atque si hoc non sussiciat, & culpa sit gravi , ucer et in objurcare: ac deinde curare idem ueri ab avis eius amicis, uno, duobus, omnibus' Quae omnia si non pro-sent es e pecc tum sit tale. ut eum amiciri: in is Desti re, dat indignum, possumus quidem 'O' in V β' s, i
Pre ac non ampliuS ipsum inter amicOS numerare. Vial Anq
505쪽
6s De meritis Gisberti Voetii solent in peccatis suis gloriar nec curant quod sciatur se talia
committere, sed dolent quod propterea Vituperentur. No tandumque est, metum infamiae quam maXime homines a vitii, retrahere, non autem ipsam infamiam, quae Postquam alicui illata est, non amplius ab eo timetur: Et idcirco qui privatas a. micorum objurgationes non audiunt, non etiam publicis te prehensionibus emendantur, sed contra potius ex iis sumunt occas nem & libertatem in peccatis suis perseverandi , ut fre quens experientia ostendit. Atque hae leges humanae amicitiae plane conveniunt cum legibus Charitatis, quas ipse Christu, Math. i8. sic docet Si peccaverit iu tefrater tum, is, Scorab eum inter te S ipsum olimsi te audierit, lucratus eris fratrem tuum
sis autem te non audierit, adhibe tecum adhuc uUum, vel duos, ut in ne
duorum oel trium testium flet omne verbum. uod si non audie rit eos, dic Ecclesiae: s autem ecclesiam non audierit, si tibi cui ethnicus O publicanu . Ubi notandum est, non agi de quibuslibet proximi peccatis; sed tantum de injuriis nobis ab ipso illatis: non enim tantum habetur F peccaverit frater tuus ; sed additum est in te. Cumque habeamus plus juris ad aliquem reprehendendum cum nos ipsos affecit injuria, quam cum videmus duntaxat illum aliud mali fecisse, non dubium est, quin hic
Contineantur recrema Omnia remedia , quibus uti licet ad
proximum suum , cum peccatum aliquod magni momenti Commisit, reprehendendum. Nec alio nomine omnia proximi peccata huc revocantur, quam quia supponitur esse tantus de- Ius in viris piis uet non minus aegre ferant, quod Quis peccet in
Deum, vel, quia Deo ab hominibus noceri non potest, quod ille qui peccat, ec quem amant ut proximum , sibi ipsi no Ceat peccando, quam si illis injuriam inferret. Si quis iraquc in te peccaverit qui sit Christianus, atque ideo quem per cha
ritatem diligere teneariS,primo quidem illum privatim monere debes: Atque si non emendetur, debes secunda vice ipsum in Oeti hoc potu- ipsum ha-
siae . hoc est, conqueraris de ipso apud consilium illorum o
simum deligere quos plurimum authoritatis apud bituros esse confidis : Ac rursus si non emendetur,
506쪽
mrarii se iam in Christo diligunt , adeo ut, juxta orQU
Sunedrium veI Synodum. Sed diligenter hic notandum per hoc verbum dic eccle , nullo mocto intelligi cam reprehensionem Coram omnibuS CLIam CXtraneis , qu D ri nosset ver theses Theologicas aut Conciones. Primo quia me redurenat charitati , ta habet rationem poena , qua n raro cur ur bonum ejus qui sic arguitur, sed ei m fidit rur Neque enim, ut jam dic(um est , si quis peccatum emendare noluerit postquam vulgatum est in rer amicos, si is mos ea illud emendabit propterea quod alus etiam Innotescet ac contra potius amisso metu istius pudoris auet actor fie od oeccandum. Secundo quia sequuntur naec verba : Silii mecclesiam non audierit sit tibi sicut Ethnicus&pubi manu libralesinas eum numerare inter illos cum quibus Pe-
liarem amicitiam propter communIOnem siciei contraxisti,& pluris non facias quam extraneum & Ignotum, non rem iubet ut idcirco eum persequaris Ut mimicum; nequc Lmlim Christi discipuli ethnicos dc puolicanos odio haDeciant, ed tantummodo non amabant ut fratret Atque leges amicitiae generaliter omnibus mandarae sunt,sea prae caete- T lmoi Concionatores,& ecclesiarum Pa- amicis errorum nostrorum acimoneri, muS: Cumque omnes sibi privatim comparare non possint amicos fatis fidos & satis prudentes,ut us in hunc finem uci posse sint, viri prae caeteriS pietate, prudentia, & charitate christiana in nes, tanquam communeS QmDIUm hominum amici, H-benter ab iis, qui eos ut tales agnoscunt, audiuntur 1 & 1lli qui vitam in theologicis studiis impenet unet, atque in Onc: Onatores, Ecclesiarumque Pastores delecti sunt, tales etae vulgo putantur. Atque omnino cum s IV tal CS,Iummopetreta' interIS hominibus honorari debent re diligi Sed si quem videamus, nun
507쪽
68 De meritis Gisberti Detii putat nos nunquam id rescituros; d saepe Vel ea peccata,ouibu , nunquam obnoxii fuimus, nobis tribuere; Vel facta quaedata
nostra, sed quae nec a nobis, nec ab aliis mala creduntur, tali quam mTgna Crimina condemnare , quamviS nulla unquam
a nobis vel minima injuria fuerit affectus; eodemque etiam modo se gerere erga alios plures , clare agnoscemus illum charitate omni atque humanitate es e de statutum, de amici
tia indignum. Quae vereor ne frusta videar hic scripsisse, jam
enim supra satis vidimus, te leges charitatis ut m Us has conte mnere forsan quia non cupis blandus videri,sed reprehensoris a cerbitate, ac legislatoris imperio magi, delectaris. idesque
nonnulla etiam de istis hic subjungam. Et primo quidem quan
tum ad reprehensiones , quae fiunt absque ullo Iure conde.mnandi, vocantur proprie accusationes, certum est illus in omni republica bene instituta permitti, modo sinc Verae, ac etiam aliquando imperari, ut in crimine maj e statiS. Et omnino
illi qui alios vituperantes nihil falsi de ipsis dicunt, legibus non
condemnantur, habetur enim expresse lib. 18 Dig. de injur. re tam . li b. eum qui nocentem infamavit, nou esse bonum aequam ob eam rem coudemesari et peccata enim noceratium nota esse se oportere S expedire. Sed nihilominus variae fiunt causae , ob QIaS certae accusationes aliis minuS honestae ac jusitae sunt: Nam sane humiliores reos ta ad poenitentiam paratos nemo unquam horacite accusat, nisi sit Praetor, vel aliquam aliam ob causam ad id cogatur: quia pugnae cum charitate , qua nos omnes mutuo prosequi debemus, ut eum, qui supplex est, &Veniam perit, puniri cupiamus. Sed si quis arrogans & obstinatus ea committat ex quibus pax & concordia Reipublicae turbari possit, quique privatim ab amicis ac etiam a Magistratibus momnietus peccata sua nolit emendare nec agnoscere; qui sit tam V hemens in aliis impugnandis,tam audax in calumniandis, tam
pertinax in persequendis, ut vix ulli ausint ei resistere; qui denique tot habeat effugia, tot amitias ad vitia dissimulanda, canLamq; impudetiam ad ea pleneganda, ut quamvis facile pol sint intelligi ab iis qui causam examinant, non tamen ira factio quiliber possit ea omnibus demonstrare: certum est illum ,
508쪽
potest atque audet, quique non est id pos si
calumniis lassius, ne vel pusillanimis esse, Vel ea quae per I si ad publicam utilitatem & propriam existimationem Ceere videatur. Excepi autem illos qui muneribus publicas stan untur non quod nulli ex ipsis possint alios accusare, aliquI
endi ex officio ad id coguntur, sed quia illis,
nihil tale exi ic, minus honestum est quam privat IS. Cavere e m debent,necam iudices esse non potare, videantur authoricate sui monetris abuti velle ad alicuius innocenti;m op mimmdam. Quippe Drivati peri O . ccusanr, & 1
ea putandi esse vera ut caloria icta ores p. inantur: sed inauit Ontate constituti Laepe in nuta a doce . ACCert exta xbus qui publicum aliquod munus sustinent nullis est magis yΠd Corum altOS accusare, quam Conmona rori bus, Protie ribus theoloeiae, atque ecclesiarum I astoribuS . dium et ni se. muneris sui pr viris supra caeteros piis, doctis re charitam Zelo ardentibus habeantur, magno praejudicio graVant cautam qIimouonant, &, si velint mali este, multas hanent Occa IO-nes ad imoune calumniandum. Sed quamviS torte nonnun- Quam illi S concederetur ut alios accusarent, mauretatque sibi facias ulciscerentur, & privata odia exercerent: Nunquam tamen profecto concionibus aut thesibus publicis ad noc ny-neste uti possias L. - - Π, Nam , quantum ad conciones, nemo dubitat qui I unc In il- tutae ad docendo veritatem circa ea quae spectant ata religionema ta simul ad homines a peccatis dehortan IOS N ac virtutem impellendos, non autem ad ullos igno Inia am teneos, nec
ad exempla malignitatis exhibenda, nec ad ullum ausin singuia lates homines ustirpandum. Et quando aliquis in sacra concione factum particulare vel Magistratus vel privaJl aucujus re prehendit , majori eum assicit ignominia, quam ii idem factum ex alio loco, quamvis coram iisdem auditoribUS, ei exprobra ret Cum enim publice delectus sit, ad Veritarem ex illo loco
509쪽
o De meritis Gisberii Vbeiii dicendam ; privato suo testimonio publicam authoritate djungit, sicque dignitate sui muneris abutitur ad proximum famandum. Deinde quia omnia personarum publica reotes hensio quantumvis vera re justa, limites tamen charitatis eae cedit, atque ad proximi odium invitat ideo est pessimi exembli
in concione. Denique quoniam praeteXtu Vitiorum argnen corum facile potest quis in hoc crimen impune incurrere, quod etiam personas reprehendat, eius quidem non nominando sed talibus notis designando, ut quamviS ab auditoribuS certo eo.
gnoscantur, ipse tamen possiL simulare se de illis non cogitasse Idcirco illi qui revera pii sunt, nullamque ista via illegitimam authoritatem supra Magistratus & alios quoscunque usurpare conantur, diligentissime cavere solent, ne idem unquam de se dici possit quod tu de te ipso jactas pag. 33I. quod nempe Me thodo tibi usitata facta particularia in concionibus tuis haud in
frequenter ita depingas, ut, quam Vis nullos DomineS,merae tacmen historiae esse videantur. Quantum ad theses, si verum & ordinarium earum usum spectemus, non multum habent authoritati S, stupponuntur enim
ut plurimum a discipulis factae, atque nihil aliud debent conutinere quam assertioneS, GUas earum Euthor in paucarum horarum disputatione defendendas suscipit, si ve eas putet esseveras, sive non putet: Nam circa reSad fidem non pertinentes, nec ad ullius detrimentum spectantes, etiam ea, quae putat falsa, potest in iis sine mendacio afirmare, cum nempe ingenii eXercendi causia vult ipsa contra Omnes objectiones, Quae intra breve
tempus disputationis fient, defendere. Potest etiam interdum nomen alicujus authoris a quo dissentit exprimere, si forte hoc ad rem facere videatur: ut si quis proponat tales theses. Sangui
in venis Uon circulatur, contra Hervaeum. Dantur formae sub V-tiales, contra Regium. alit similes, tunc enim censetur illosa quibus dissentit honoris causa nominare: nullusq; amator Veritatis
aegre unquam fert suas opiniones impugnari. Sed valde caven dum est, nequis in thesibus ita nominetur aut designetur, Ut id in ejus vituperium factum fuisse credi possit, tunc enim trans
irent in naturam libelli famosi, cujus dedecus in Academiam ra
510쪽
Pars Septima. TIc ua essent editae, resiliret: Quamvis enim ab uno fiant, coram Omnibus ventilantur , ta ideo , nisi prohibet x existiman
Dermitti: Nec ullibi minus tempestive possunt exempla mal dicentiae exhiberi, quam in Academia Saul scholiS,ubi non mi nus virtus quam scientia est docenda . Sed sane si nunquam lit maledicendum in ordinariis allis thesibus, quae tantum ad horariae disputationis usum parantur, multo minUS id fieri debet in reverendis istis libellis, quos sub thesium nomine vulgare toleS, eorum enim te aut horem profiteris, & in iis determinationes sive decreta vestrae facultatis Theologioe vis contineri: Quippe doces nos pag. 3 3. Professores no aescultatu esse indocἰrma,
studiis, professione S regstonsiones ac theses guborum O
Dentque ut melius intelligatur, quam parum conVeniat mThesibus istis aut Concionibus loco vitiorum Permnas i piaS reorehendere, notandum est jus charitatis, quomio utuntur viti pii ad alios homines reprehendendos, vel elsam ius magisterii , quo fors an uti potes ut Paedagogus in adolescenteStus curae pridatim commissos, non autem profecto in magistratum, DIurimum differre a jure dominii, sive a jure civili, quo utitur
commune multorum hominum simul junctorum , jura autemmam sterii Se charitatis ad singulos seorsim sipectatos referantu L . Vnde fit, ut liceat quidem Magistratui privatis quibusdam nOcere , acetiam interdum ipsam vitam iis adimere, ut commuHI
interro , Ut viris qUantumvis magnam utilitatem procri pulos enim seorsim ab eorum parentibus accepit, ULUSVene faCeret, non atatem ut ulla ratione nocerer. IILqUC II, Omn1novalet regula quae docet, non esse facienda mala Ut CVeniant 'Ona: Et multo magis adhuc valere debet apud EOS qui Ioo Utaar tur jure Charitatis, repugnat enim ut ille qui alium laecit poin eo censeri ejus amicus. Non opinor eXIstimas tibist aliquem interficere aut vulnerare, quantumvis magnum peccam