장음표시 사용
61쪽
antigni seculis a metro utique, ut diximus, disquisitio est
ordienda. Heroicum enim versum vides integrum cum alterius πενΘζMιμερεῖ iunctum, quod bis, properantibus in fine modis, recurrens multum demit de aequabili illa, ut ita di eam, maiestate, quam in epica poesi admiramur. Huic speciei accommodatae carminis origines. Nam Iones, qui omnium primi id invenerunt, perscribendo contractas Vitae suae rationes, teneros affectus eaque Studia omnia, quibus prae ceteris gentibus dediti dulce otium degerent, impar habuisse videntur plenum illud hexametri quodammodo stumen. Contracto igitur cum sententiis Fersuum ambitu sarmen progreaverunt, quod minoribus argumentis accomm0d alius esse vel seriores poetae non modo intellexerunt, Sed etiam pronuntiarunt. Nam
uuid uolui demens elegis imponere tantum Ponderisy heroi res erat ista pedis.
Hinc exigui elegi apud Horat. A. P. II. Ovid. Amm. Ι, I, 19. II, I, 3I.: elegi te Ves. Quibus cl. quae de Alexandrinorum elegiis a Propertio expressis disputavimus c. 7. Simul autem optime quadrat cum eius poematis indoIe, quo non solum P0eta res extra Se positas persequi, sed etiam quomodo ipse rebus externis assiciatur e ponere velit. Ut enim distichum, priore Versu elato impetu quasi carceribus emiss0, brevi 0rem per orbem in se ipsum recurrit, sic poeta omnibus humanis di Vinisque rebus per-Iusiratis in suum ipsius pectus revertitur. Hinc iam apparet id, quod Bernii ardyus in sensura operis Osanniani Suppl. Epheaem. liti. Hall. n. II 3. Dec. I 836. p. 908.) recte aduo- taxit, nudum sine hexametro pentametrum ferri nequaquam posse sensuique humano contrarium, absurdum et ridiculum exciturum esse syllabarum strepitum. C0ntra sum Iongiore iunctus, dum multo sortius sententias claudit alteramque ab altera segregat, metrum efficit medium interpositum inter continuum heroici versus tenorem et properantem melicae strophae varietatem, quod ipsum iam stropham dixeris minimiambitus. Unde Hephaestio Enchirid. p. 115. Gaissord. Συμστημα δε εστι 1 ιετρων συναγωγή, ἴτοι δυο ri πλειονων, ξ ὁμ οἱων ri ανομοίων αγο ιοέων 3 ιεν ω ς τα ελεγε ioe εξαι ιετρου γαρ εστε προς πεντα ι ετ ρ ον κοιν co-
Quae si recte perspeximus, e Iegia cum genus ah epico carmine agendi progressus, a IFrico, quod proprie dicunt, commoti animi Sensus non tam mutuatum
62쪽
Caput II. Da elegias antiquae ratione et finibna ap. Prop. 53 esse, quam alteros alteris temperat0s in concinnam unius poematis speciem continuasse, fatendum erit. Qua in desinitione nobis eum summo Hegelio convenire De Arte Pulchri III, 3. Opp. X. p. 464.) non sine gaudio intelleximus. Heroici igitur carminis limitibus in angustius privatae potissimum itae Spalium coactis, elegia poetae simul ipsius animum, quatenus pro varia carminis materia varia afficitur
sollicitudine, oculis quodammodo proponit. Hos autem intra sines quantus pateat campus, videre in proclivi est. Qui sitam xariae procrearit speciei fructus, ut alii, cum materiam non sormam spectantes in illa societatem quaererent, multa hinc invita natura et Minerva segregarent, alii Varia et saepe inter se pugnantia excogitarent explicationum genera, profecto non mirandum est. Quarum proxima vero et ex supradiclis sponte sequens ea ratio, qua Fr. Schlegetius cum
aliis concitatiori animi motui odam, remissiori elegiam tribuerit. Prae celeris tamen dolori apta videtur, qui iam natura gaudio est verbosior. Nam, ut Aristaenetus ait Epist. I, I 6.: απaς - δι' οτιο υν αχθοφιενος τηὶν ψυχὴν τολυπουν εκλαλων επικουφίζει τῆς ad 7sιονίας τῖ βαρος. Egregie autem fletus et querimonia mollibus pentametri modis
accommodantur. Quod ne Didrinum quidem fugit, qui sap.
Orion. Εtym. S. V. ελεγος p. 58, 13. et Ε. Μ. S. V. ἐλεγεici languescentis illius et quodammodo m orientis Versus repetitionem nescio quam moestitiae et Iamentationi utilem naturam habere observavit. Nam priore loco: ελεγος, inquit, ὁ θρῆνος δια τὰ δι' αυτου του θρηνου ευ λεγειν τους κατοιχο/ιενους, ο θεν πενταφιετρον τ p ὴρ uiis p συνῆπτον, ουχ ο1ιODasιουντα τῆ του προτερου δυναφιει, αλλ' οἱονσυνεκπνεοντα καὶ συναποσβεννυιιενον ταῖς του
τελευτήσαντος τυχαις, idemque altero loco verbis paullo immutatis. Neque aliter, quamvis bre ius, Proclus Chresio- math. ap. Phot. p. 319b, 6. sq. Bekk. fortasse eundem auctorem seculus. Neque igitur illud absonum, sum rudia carminis elegiaci initia in moerore et cantu lugubri primum deprehendi, ipsumque nomen inde inventum esse: tum Feteres dolorem fundum quasi elegiae et propriam provinciam habuisse cf. praeter locos supra allatos notissimos Horatii Versus A. P. Tb. sq. Ovid. Amm. III, 9, 3. Heroid. 15, T. Terenti an . Maur. de Metris 2422. Isidor. Origg. I, 38,14. quos citat Bach. l. I. p. I 4. Osanni S3mbola ad histor. liit. Graeco. T. I. p. 20.), quamvis in ipsis sepulcrorum inscriptionibus non ita pridem eam usu venisse Bernii ardyus l. I. demonstraverit. Sed si ultra procedere vetatur, lim ei seripatet. Etenim amicitiae placida commercia, compotati0num,
63쪽
convixiorum gaudIa, rusticationes, sortitudinis Iaudes, sapientiae praecepta, ab eodem Ionte in varios diducta rivulos, variis irrigatis agris in eundem iterum colliguntur alveum. Sed eminet inter haec et principem sibi assidue postulat Io- sum communis omnium dominus Amor. Hinc elegia, quae amat. Quae si ob eas quas supra exposuimus L. I. s. o. causas apud Romanos huius generis poetas maximam occupat operum partem, saeculo illud tribuendum, non elegiae indoli. Nos igitur propositi memores iam Propertii carmina
examinemus, ut ne tum quidem a propria elegiae natura degenerare illa appareat, cum inter praescriptos terminos tam late vagentur, ut si proxim0rum generum poemata ad communes fines quasi obviam illis procedant, solum metri discrimen superare Iideatur. Etenim si poeta parvum contractae itae, ut ita dicam, gJrum non egreditur illum quidem, sed animi motu remisso rem polius quam se spectat, sarmen
nascitur, quod idJllio, epici generis formae minutae, proximum est. Cuius generis Propertii est suavissima El. I, 3. Eodem fortasse reseras El. I, 16., nisi hic querentis viri persona ipsum poetam latere suspicati propriam elegiam effici rectius dieamus. Huc plane pertinet El. I, 20. soli. Theocr.
Idyll. 13.; El. II, 29. , huc somnia illa II, 26. III, 3. IV, 7.;
huc denique non inepte rettuleris El. IV, 8., quam is comi- eum ea quendam hic illic xv. I9. 25. 26.) et salirae similem trahat colorem. Cl. Hor. Sat. I, 5. Verum ne in his quidem personam poetae prorsus a Scena recedentem Fidemus,
qui si in idyllio quoque locum sibi sumit cf. Theocr. l. I.
Id. 3. 6. II. 12. all. , nihil amplius interest, nisi metrum. Quin immo versus pro vario eiusdem carminis argumento Fariasse videmus bucolicos poetas, ut Theocrit. S. Quod exemplum, ni fallor, intuitus Heeren . in commentatione de fontibus Eclogarum Stobaei p. 157. Philetam in Hermete, prout materia diversa postularet, diversum metrum adhibuisse suspicatur. Sed es. o. T. Si idem quod supra fit, dempta praeterea narrationis Iarietate, epigrammati proxima species veIadeo ipsum nascitur epigramma. Hoc enim genus peculiari nomine iam pridem a reliquis elegis discretum esse paullo ante adnotavimus. At ne huius quidem serti sunt fines, cum brevia omnia poematia inscriptionibus praesertim idonea eo nomine comprehendantur. Huc epitaphium illud, quod fere
dixeris, Galli pertinet El. I, 2 l. , quod Heias ius Adxv. II.
s. 15. s. fin. p. 335.) Siue idonea causa partem maioris carminis fuisse censet, et El. I, 22., quamvis et huic elegiacum quoddam additum sit serae entum v. 4 - 8.
Sia poeta taedio potius praesentis aetatis quam molli
64쪽
Capnt II. Da elegias antiquae ratione si anibus ap. Prop. 55
tompletus moestilla exagitat potius et eastigat mores quam desset, satirae propius accedit. Sed quoniam ne sic quidem sui ipsius obliviscitur, nec tam in universum aegritudine per-3ersi saeculi assicitur, quam, quatenus ipsius privum ius laeditur, iratus adversarium petit, Archilochicis iambis cognatius
videtur argumentum. Satirae enim scriptor non pro se ipse dicit, sed ut patronus bonae meniis, Sed ut tribunus omnium, qui sanae rationis partes sequuntur, causam agit. Huc e Propertio apte reseras El. II, II. III, 24. 25. IV, 5. eou. Horat. Od. I, 25. III, I 5. IV, 13. Epod. 5. 8. IT.
Interdum vero, cum affectus adeo superant, ut sedatam expositionem, quod epici carminis temperamentum diximus,
paene oblitterent, odae simillima sit elegia; quod ubique eveniet, ubi altiores sarmen sumpserit spiritus. Sic, ut innumero maximo paucis defungar exemplis, El. III, I. coll. Hor. Od. III, 3. EI. III, 2. coli. Hor. Od. I, I. El. III, II. ΙΙ, I. coli. Hor. Od. I, G. Accidit etiam, ut affectus, rei qua excitantur magnitudine abrepti, ipsi sui quydammodo obliviscantur atque in illa sola celebranda versentur, unde panegyrici vel hymni speciem carmen trahit, Telut El. II, 10., exordium El. III, 4.
Hinc simul apparet, quam Taga sit illa aut potius nulla, quam supra proposuimus, Fr. Schlegelii definitio. Nam etiam somnia ea II, 26. III, 3. IV, 7.), quae aliis de causis id3llio
propiora esse diximus, habent aliquid melicae illius εκστήσεc0ς. Neque enim omnis haec partitio ad amussim exigenda est, sed sic potius existimandum, ut semina quasi et elementa omnium harum sormarum per plurima carmina passim dispersa, puram formam et adultam hic illis soluae in*eniri dicamus. Restant libri quarti carmina I. 2. 4. 9. I 0., quibus in unum volumen redactis origines Urbis ad exemplum alaiων Callimacheorum celebrare voluisse se profitetur El. IV, I, 59 - 70. cf. Lib. I. c. 5. G. II. c. 7. III. d. 2. 3. . Haec enim ipse Propertius ab elegiarum et ratione et nomine segregare videtur, cum El. IV, 1, 135. Horoscopi persona consilium, quod prioribus carminibus prae se tulerat, Tituperans:
At tu, inquit, finge e Iessos DIIaae opus ceti.
Nec si ad accuratiorem quasi obrussam examinemus, a propria ea et in medio posita significatione ita recedere negemus, quin hactenus iure possint elegiis κατ εοχον dictis opponi. At quoniam non solum breviores quasdam imagunculas id3lliorum ratione inclusas continent, sed poetae etiam affectus, modo praeteritorum temporuin et pristinae simplicitatis
65쪽
desiderio motos, modo praesentem rerum Romanarum maiestatem admirantes, lecturis proponunt, ne huic quidem generi aut elegiaci distichi usus aut elegiae nomen absonum fuerit. Neque ita inepte quis Romanensibus ea carminibus, quibus Hispania inseriore aetate excelluit, possit comparare.
Ingenium Propertii re Ii quorum poet Irum Romanorum, qui in eodem genere excelluerunt, comparatio
CL De poetarum elegiacorum apud Romanos Principum ingenio Et arte, Halbersta l. I 842. 4. p. 5. I 0. dissertationem libellis scholasticis praemissam.
Quae causae in universum elegiae apud Romanos excolendae faverint, vidimus. Iam vero quoniam, quid unicuique proprium sit, sic demum recte intelligitur, si quo alii disserant explicetur, praecipuos elegiae scriptores, qui apud Romanos vel paulo ante vel simul cum Propertio soruerint, recensere haud supervasuum Videtur. Qua re quo brevius nobis iam defungi liceret, Iibellus in fronte capitis ci latus effecit, quo sigillatim nuper eundem locum tractavimus. Ad hunc igitur, si qua receptis maxime opinionibus discrepare
videantur, Iectorem subinde ablegabimus, unde Sententiarum nostrarum fontes repetat. In Τibullo vero ad doctas Dissenii Observationes semel provocasse salis erat. Neque enim nun uid de industria agimus, ut omnes poetas Romanorum elegia- eos interpretemur, sed ut Propertium eorum comparatione illustremuS.
Itaque in Catullo artem etiam lum horridam et incultam in cunis quodammodo vagire audimus. Nam cum Sententiarum non raro auctori late et robore, interdum etiam suavitale vel adeo nativo quodam lepore conspicuus sit, tamen prisca illa simplicitas, non nimis integris moribus, Saepe insolens videtur et subrustica, sales petulantes potius et improbi quam urbani et faceti cs. l. l. p. 6. n. I.). VerSus deinde in elegiis inconditi, hiulci sibid. n. 2.) inciso quodammodo poplite et tardis pedibus claudicant, ambitum verborum
reluctantem tamquam molem aliquam volventes. Itaque ipsae complexiones male articulatae minimeque elegorum modis adaptatae. Modo enim sententias per sinuosos versuum anfractus invitas trahunt, modo in mediis pentametris subsisten
tes numerorum vim frangunt ibid. n. 3. . Dispositio aut nulla aut mirum in modum iniqua ibid. n. 4.), est quando
66쪽
Caput III. Ingenium Propertii cum reliquorum elegg. collatum. 5Tinculcatis alienis argumentis et assulis potius quam intextis fabulis prorsus odiosa ibid. n. b.). Contra Tibulli oratio ' et versus dulcis, aequabilis,
sedate fluens. Sententiae non sine arte dispositae et ad finem suum et exitum tanquam recto cursu properantes ; arguti se lique et circumscripti verborum ambitus, ut Verba verbis quasi demensa et paria respondeant atque ubivis fere ad normam et regulam possint revocari. Quo in loco illustrando et Dissenius multa cum diligentia nec sine aliquo fructu Ie satus est, et Gruppius non uulla salis ingeniose observavit. Rursus eas ampullas, quibus poetae dicta Sua decorare solent, verborum inquam mutationes et tranStationes, parcius adhibet. In hac tamen tenuitate atque, ut ita dicam, peli cida et tantum non subtili elegantia minime est aridus aut ieiunus, nec deducta quodammodo carne nuda ossa et nervos sinit apparere. Quin immo non modo concinnus est et limatus, sed et facetus et laetis luminibus orationem distinguit. Nam cum in agrestis vitae dulcisque otii laudibus huic vel palmam merito tribuas, Fix tamen minor Iidetur in te aeris beati amoris affectibus describendis. Hic cupidus et ardens, sicut in dolore fiebilis, vel adeo intra praescriptos fines graxis, numquam non teres et rotundus et quem inter poetas vere Atii cum dixeris. Eadem, quae orationis, Versus laus, qui tantum abest ut illius cursui officiat, ut semper sententiis accommodatus veluti sumen secundum eam et proxehat et aequata celeritate comitetur.
Ovidii ratio a reliquis facillime segregatur. Huius enim virtutes fere omnes in vitia virtutibus illis similia et vicina passim transierunt. Quod unicuique evenit, qui lasciviente ingenio ipse se imitatus modum aucupio delectationis invenire nequeat. Unde recte Quintilianus X, I, 88. se Oxidius nimium amator sui add. eund. III, 7. quocum cs. OFid. Trist. III, 10, 6.). Plurimum enim potuisset, modo ne omnia oluisset. Nam cum sagax esset et agilis et omnibus studiis utilis eius mens, adiutus est insigni versuum condendorum facilitate. Nam, ut ipse ait de se:
uuidquid eonabar dicere, versus erat.
Cl. Senec. controv. X. p. 172. Sed levitati, quae ante omnia eius ansmi propria erat, cedens, qualecunque argummenium Indens occupavit, ut ubi materies in privata vita non Suppeteret, ei επιδεικτικα excogitaret et suasoriis similia carmina. Quo non modo refero heroides ipsas, sed
ex elegiis plurima, praesertim ubi aperta priorum poei rum imitatio subest diss. sit. n. 8.). Ut verbo dicam, Iere
67쪽
Omnia, tamen etsi ex vera vita prognata non negarim quamquam de El. II, II. II. Ib. I9. III, 8. dubitaverim , tam
communem tamen quendam fictorum exemplorum et thesium oIorem trahunt, ut 'ix habeamus, quomodo eos, qui et amorem et fata amoris et Corinnam poetae mente potiusquam in rerum natura suisse velint, redarguamus. uuomodo autem alios poetas imitatus sit, attigimus in censura libri Gruppiani in Annali. Hall. litterar. a. I 839. nr. I 28. p. I 029. sqq. Argutus praeterea et subtilis et acularum sententiarum vibrantibus quasi iaculis gaudens, diversa atque adeo contraria oppositis Irontibus lungendo es. Annali. Hall. l. l. p. 1024. B., alia sed cum alienis permixta et incondita' habes ap. Gieri g. comm . de opera Melam. 03id. ante Met. ed. III. p. XXX. sqq. , possint illa - exempla in immensum augeri et certo operae pretium fuerit. dumne ab instituto nostro alienum tam parum sibi temperat, ut ne seriis quidem rebus animus in talia ludibria proclivis abstineat et ridicula reddat, quae miseranda erant ses. Μet. VIII, 806. 602. II, 33 l. et infra, qua causa iam notatus a Seneca N. u.
nomen habet, usque ad οξυμωρα iactitat diss. sit. p. I. n. 4.) et mirabilia, quorum largum in Metamorphosibus agrum nactus est, enarrans ita sibi placet, ut ne inhumana quidem et obscena pertimescat, dummodo aures inauditae novitatis admiratione feriant aut erudeli quadam voluptate deliniant ibid. n. 5. . Hinc etiam rhetorum floseuli, qui quidem in
opponendis sententiis versantur, in eo omnes et nimium quam
crebri: αναφορα ann. Hall. I. L n. '' ), επιφορα ib. n. ''' ), πλοκλὶ ib. n. i ), οιιοιοπτωτα et ludibria verborum diversa significantium. LI. dissertat. sit. p. 7. Quae omnia declamator potius quam poeta ex rhetorum scholis attulisse videtur. Nam sententias, quibus abundat, partim ab ipso Latronis ore exceptas in carmina sua intexuisse eum Seneca testatur controv. X. l. I. . Adde eiusdem controv. ΙΙΙ, T. XXXIII. sub fin. et cognominis philosophi Q. N. III, 27. Iisdem certe scholis veras istas declamationes debet per longam ratiocinationum et artificiosam seriem tractas. Quibus deliciis vel potius ineptiis sanum sermonis sanguinem perdit et sensuum veritatem, quibus poeta res tanquam per imagines ob oculos proponit, quaesito suco oblitterat. Nam vel intellectui argutiae istae non raro DNficiunt, ubi contortis verbis constructionem impedit l. l. p. I. n. 6. . Diiunit interdum et soluta videtur oratio aut minutatim concisa l. l. p. 8. n. I. , elumbis sententia ibid. n. 2. , aut nimia industria causam, ubi non opus erat, asserens Iris
68쪽
Caput III. Ingenium Properui cum reliquorum eleget. eossatum. 59gida n. 3. , aperta Ilmae insuria, culus Iahorem fugisse se ipse non negat. Ex Ponto I, b, 59.:
luod uenil eae Delli, satis est eomponera nobi3, Et nimis intenti eausa laboris abest.
contra rarius id genus, quod vere poeticum est, metonJmia et metaphora, in quibus nisi IuIgaria non habet, eaque pauca et hic illic dissipata. Nam in comparationibus quoque putide singula interdum urget et ad vivum similia quodammodo resecat n. 5. . Allegoriis per se parum poeticis nimis lubens utitur ibid. . Nec vero in exponendo modum invenire potest et usque ad taedium garrulus n. 6. ,
praesertim in molesta malorum suorum repetitione, qua in Tristium libris ita aures obtundit, ut exilio isto vires i genii vere infractae videantur. Quod ipsi iam eius aequa-Ies senserunt Pont. III, 9, 2. , quorum ab accusatione non recte se defendit. Nam si litus ipsum desertum et vita taedii plena fuit, hanc tristitiam et hoc taedium versibus includere, ut hi ipsi tristi terra tristiores Iiderentur, nefas erat. Quamquam illum imprimis exilii sortem inique ferre consentaneum erui, qui ita, si ullus Romanus, suae aetatis suique populi amore occupatus erat; ut prae illis omnia externa sordere iderentur n. 8. , neque priora saecula suo modulo et pede metiri unquam didicisset. Hinc in tot versibus exilium deplorantibus mores barbarorum vix duobus versibus deseribuntur, nec nisi maximo populi externi contemptu. Ne una quidem vitae illius propria sua norma demensae imaguncula. Contra remotissimorum temporum, heroum, deorum facta sui saeculi quodammodo coloribus oblinit et adulterat; cuius rei quot heroides, tot testimonia. Hinc Ol3mpus Romanae curiae similis, ut Μet. I, 244. , ubi pedarios senatores intellige, qui is partes assensibus implent et urbanum inter Μusas et Minervam sermonem Mel. V, 333. Augusti aula dignum. Hino quoque αναχρονιο ιOL Hinc levis eius animus in fabularum eterum uSu, quarum doctrinam modo pro Iubitu variat, modo spernit, modo ολ P τφ θυλακεν serit. Eadem intractandis astrologiae, geographiae et historiae Iocis levitas ibid. n. ID. sqq.). Cogitationis autem subtilitas et acumen improbum apertius poetae nocet, ubi de sabularum veritate ipse dubitat. Nam ieiunior ratio inventa poetarum, di3ina atque ob id ipsum vera, aut negat e8se Vera, quia non Vere sint nee sensibus intelliguntur, aut putide diligens humano more declarare studet. Quae necessario quodam nexu iuncta poetae quidem debent videri, ut fortuito casu nata commemorat et mirabilia interdum ipse excusat l. l. p. s.). At
69쪽
ne moribus quidem integer ab antiqua Romanorum dicendi libertate, a qua reliqui aequales non degenerant, in vilem Augusti numinis adulationem cf. Trist. II, 64. Pon l. I, 4, 56. delapsus, libertatis vindices Philippenses sceleratorum
nomine volare non veretur Fast. V, 570. sqq. 3. Haec talneuomnia magni ingenii magna, vitia sedulo notasse ne invidiosum videatur: his optime illustrari credidimus omnem eius iri naturum, quam hodiernis Gallis multis rebus simillimam non iniuria mireris. Nam iitiosa et in ceteris per se facilius
intelliguntur, et in Ovidio, ubi nihil sunt nisi ipsae virtutes,
quae in eo multae suerunt et praeclarae, sed auctae in nimium et supra quam decet. Itaque ubi materiem nactus naturae Suae idoneam, egregius est, ut in Arte, et ubicunque aut sui temporis mores aut omnium temporum sommunes ste-
scribit ibid. . Versuum numeri ubique illis rationibus pror-8us accommodati cI. nos in censura libri Gruppiani I. I. Br. I 29. p. 1025.). Nam leves et ipsi et properantibus pedibus mobiles, arguti, incisi. At sicubi opus videtur, Ovidius quoque graves mensuras addit et cum non modo Vertibus fortiter percussis verum etiam Focum Sonitu Sensus appareat, mirus laudatur artifex.
Iam vero, ut tandem ad ipsum Propertium perVeniamus, huius carminibus duae maxime res proprium ei inextinctum quendam colorem tribuunt: primum concitatorum affectuum ardor, quibus ut ipse quamvis maceratum gaudere se profitetur, ita impetu modo et fragore magno fertur, modo concitali maris instar fluctuat et redundat: ab altera parte sagax et ut ita dicam molle ingenium, quod udae argillae instar impressarum rerum vestigia facile recipit et fideliter servat. Nam adiutus prompta memoria Omnia, quae carmine digna sub mentis aciem Venerunt, argutis non modo lineis audacter et ad veritatem adumbrat, erum Susci et sanguinis plenas imagines oculis proponere et quodammodo xivas iterum procreare audet. His si tertium addideris, quamquam absque hoc duae illae rationes soniunctae ne cogitari quidem possint, animus erit firmus et continens et qui ipse sibi temperare non nesciat. Hos enim destitutus nemo ex ipsis meniis turbis emergere Suosque affectus, vix restinclis animi incendiis, tanquam alieni sint, sustoditos eo quo diximus modo explicare et decenter e solere potuerit. Itaque in ipsa copia non effluit nec cum plurima ut dicat animus suadet, omnia ebullit, sed eminentia solum et veluti capita rerum acri iudicio delibat, exuberantem materiem dicendi vinculis compescit, superfluam quodam-m0do Sarmeniorum luxuriem amputare non dedignatur. Rur-
70쪽
Caput IV. Da inventions Propertii. 6 Isns in singulis, quam is Fideatur concitatissImns, limae so-Iertiam tantum abest ut refugiat, ut Verborum concinna proprietate insitam affectuum Vim augeat. Nec cum varios et diversus sensus aestuans percurrit, dispositionis prudentia caret. Hanc autem tripartitam ingenii naturam, in inveniendo potissimum copiam, in eloquendo brevitatem, in omnibus denique artem requirere necesse est. Quae omnia sigillatim transire et tu abditas usque Verborum et numerorum latebras persequi ad indolem poetae penitus cognoscendam non modo iucundum et utile esse arbitror sed etiam necessarium. Sic enim demum Scriptorem ab obstrepentibus loquacis turbae opinionibus defendas, quae ut arborem ex fructibus, quo per caecas Vias et spiramina succus ubique versus diffunditur et dispartitur, sic scriptoris ingenium ex operibus nosci oblita, uno quodammodo obtutu omnem faciem leviter percurrens praecocia et semicruda iudicia iactitat; perinde quasi i0tius cuiusdam operis mensuras et veros numeros nisi singulis perpensis recte intelligere possis, aut quasi poetae animus non in levissimo quoque verbo tanquam articulo IlIus ei praeSens appareat.
Quoniam scripti cuiusvis operis ratio tribus maxime partibus cernitur, inventione, dispositione, elocutione: hanc ipsam divisionem optimis et antiquissimis auctoribus probatam ita sequi sustinuimus, ut provectae aliquanto nostris temporibus pulchri aestimationi eam accomm0 daremus. Iam inventioni solas res et sensus tribuimus, quibΗs quid et quale, non quomodo poeta scripserit appareat. His enim ut mores potissimum et ingenium cernuntur, ita reliquis duobus generibus ars eminet. Quanquam ingenium artis rude plurima ne invenire quidem recte posse non ignoramus, nedum in adornando ars ingenii expers quidquam valeat. Hac autem parte multa conlineri, quae vulgo ad elocutionem et oratoriam supellectilem referri soleant, nec in poeta argummenta ita a forma separari posse, ut illa solum necessaria, haes tanquam Ornatum, gratum illuni quidem, sed aliunde arcessitum credas, et ad calcem huius capitis et deinceps illustrabimus. Tamen quia et usui antiquo sua est auctoritas, et partitio a veteribus tradita cum ad ceteros usuS, tum ad Feponendas eas partes, quae ad grammaticas normas pr0xime