장음표시 사용
121쪽
Tabula I . C ombinationis duarparticulas centesimas pedis Romani ind
122쪽
ilium Sphan icitatum diversae rationis in diametris per
pilaecatarum cum assignationeseci sive veri & realis cum praevalet con- chlaitas respondentis cuilibet combinationi per easdem pars lautas a Meniscissi lantibus mixtis.
124쪽
tuticulas illas distantia, ubi radios axi parallelos incidentes perfecte colli- sne ac unire poteria E contra, si diameter concavitatis sit qo. partium , x convexitatis diameterso. Menticus in tali combinatione non habebit soacem realem &verum, sed virtualem; nam radios a longinquo sive axi parallelos incidentes non colliget, sed diverget in secunda refracti Me, quasi raecederent a puncto axis ino. partibus remoto.
notatiogeneralis pro usu taueularum praecedentium. fra in tabulis praemissis omnibus diametros assiimam in pedibus Roma- M.ti,d.
ais ac particulis centesimis ejusmodi pedum : pos Iunt eae nihilomini,s pro di essi, iccommodari ad quamcunque aliam mensiuram famosam , sive illa sit pal- hiemise fici Romanus, sive pes geometricus, aut Regius Parisiensis , aut Rhyn-hadicus aut alius quiscunque , modo intelligatur mensura illa persimiliteria tot aequales particulas divisa , ac hic cum pede Romano factum vides. Sic ast impia de supposita divisione palmi in Io o. particulas aequales, si soret ueniscus, cujus una diameter esset 6o, altera o. particularum, aeque ad tot, ut supra dictum, particulas, nempe ἈD. secum ordinaret, quae tament tales sint, in quales , ut dictum, palmus divisus saeponitur. Deinde si loco diametrorum per numeros particularum centesimarum indicatarum assumantur semidiametri in similibus particulis a lyere & in basi singularum tabularum collocatis, & lubeat respondentes socos exquirere; opo tebit ncimeros in communi areola duplare, ut habeatur com hetens socii istantia in iisdem particulis numeralibus indicata. Sic in ulpino nostro exemplo proxime allato si sumantur semidiametri 2o. & 3 o. particularum , loco o.& 6o , respondet quidem illis in communi concursu numerus εο ,
qui si dupletur dat veram soci distantiam respondentem illi combinationi, nempe pari. uo. Nil amplius dico, sagax Lector ipse plura advertet, quam ' ego vel multis verbis explicare valeam. Sed iam ad proin' aliqua proferre lubet. Sit ergo
125쪽
Varia confectaria Mica ex hactenus
'ditis iis omnibus , quae ad varias Lentium quarumlibet propries probe intelligendas quovis modo conducere videbantur, nuac aliqua utilissime ad praxin conducentia ex iis deducere conabor. IMvenient hic practici quod amensierunt Mechanicis obiecta, quibus apPlu dant. Sed quo distinctius procedam,divisim singulaita propono. I. Cum
126쪽
t. Cum radii mi paralleli incidentes in quamcunque Lentem vitream,
quanto minus post eam refringuntur, tanto tortiores de escaesores sint auliunctius de praecinus sociun ordinent, adeoque quanto minus ab axe qistent , tanto magis probentur' hinc Lentes convexae oculares, quae ad tubos opticos melioris notae adhiberi debent, non excedant utrinque ab axe gradum vigessimum : ita ut tota superficies ultra o. gradus in latitudine sua de circumferentia non contineat. Licet enim majoris superficiei Lentes plures radios trajiciant, quia tamen eadem parte eos non couniunt& colligunt, confusionem pariunt, nec distincte imagines proserunt. Sic in praesenti diagrammate facile patebit, quantae Lentes quaelibet oculares
esse pollincii. Ad secum aut imaginem inaequali distantia ordinandum caneris pa
tribus satius est uti Lente convex convexa, quam plano- convexa ; quia cum illa utrinque majoris sphaerae portionem contineat, radios mitius re finget , & consequenter exactior erit. Idem est de concav concavars spectu concavo planae. Contrarium sentit Scheinerus in Rosa Vr a i nam 1cit quod Lens plano-convexa minus refringat radios & mundius colligat in basin communem rerum visibilium species. Rationem desumit arefiactione minus violenta, quia superficies plana lineas radiosis indulgentius tractat, quam Cu a. Quod ultimum quidem admitto , non tamen concedo , quod ideo etiast altera superficies convexa mitius S: in
dulgentius tractet lineas radiosis ; sed quia haec duplo minoris sphaerae debet esse portio, adeoque plures gradus sub aequali magnitudine cum Lente
convexo-convexa continere I ideo restactione nimis violenta & magna ac radiis etiam ab axe magis distantibus ac consequenter debilioribus, qui facilius aberrare possunt, species ad basin communem deferre debet i, quo circa & radios exactius colligere , ad species rerum visibilium mundius repraesentandas ut credam adduci non postum. 3. Bene docet tamen Scheinerus in oculo lib. I. para. r.e. Ih quomodo Lemtes convexae examinari possint , an exacte singula rei objectae puncta eodem modo refringant, an vero diversas Convergentias secundum diversas ab ob ecto distantias efficiant, hoc modo : Laminam aliquam secundum is Lemis convexa rapacitatem in diversis punctis perforabis , quorum unum cen- istra Lentis directe respondeas, alia autem ab eodem centro inaequaliter dissideant. is Ridebis enim primo species per foramina centro viciniora lentius quidem move- is ri, citius tamen in centrum coire, quam remotiora qua velocisu quidem is moventur, tardius tamen in unum coeunt i unde longior i s distantia debri si in basi communi, quam istis. Posi concursum eodem modo celerius mo- is ventur se vehementius divaricantur , quam centro vicina. Omnia haec fiunt o b refractionem majorem vel minorem circ. Rario hinc sumitur , cur in tabo is
plico concava acutiora long orem a convexo distantiam exigant, minuν tamen ,,
de objectu ostendant ore. Haec ille , , . Major perfectio requiritur ad Lentes convexas objectivas longioris diametri probe claborandas pro tubis majoribus, quam ad Lentes brevi ris diametri. Nam licet radii minus restingantur in illis , de propius ad em progrediantur, ubi tamen vel minimum initio egressus E Lente de viant a competenti progrestu , in distantia majori notabiliter aberrant , deoque citius vel longius ac decet, concurrunt, vel aliorum concursum iri bas communi distinctionis invadunt, atque ita imaginem trajectam A fiscindunt. Secus fit in Lentibus brevioris diametri, ubi ob minorem
stit elige a de pro tu opticis. Lrettima vexae quo
lentes eu botacidas major petas ctio te quuatur
127쪽
ior Ff nnamentum I I. Math matico-Dioptricum. distantiam ab imagine talis radiorum distractio non tam facile contingit ἰ
nisi figura valde depravata sit : Unde etiam hae semper vivacius obiecta praesentare solent. Patet etiam hinc ratio, cur aliqui Artifices Mechaniaci , qui licet praestantes tubos minores conscere sciant; majores tamen minus excellenter claborare possint, cum . bitaneo ac minus perfecto I bore sita conficiant, quem Lentes majoris diametri non serunt, sed acciratiorem manum adhioeri volunt. ψ e. Bullae de alii desectus in materia Lentium occurrentes, etsi in im lis Leotibu, gine non compareant a quia lidet aliquos radios intercipiant uniuscujus- lv v m que partis , dc non resim tantur in unam potius imaginis partem quam iualiam, sed totam aequaliter imaginem ciant, vivacitatem tamen imagi nis quam plurimiam impediunt ; unde quam pollunt maxime devitari debent.
Modicaesostulae in Letitibus an
6. Lentibus quibuscunque vitreis caeteris paribus minus noxiae sunt modicae scissi irae in superficie externa, aut minutae particulae opacae ipsis Lentibus inhaerentes, quam aut bullae aereae majusculae , aut diversae densita tis immixtae venulae , gyri, vortices , sive striae qualescunque : quia illae dum transitum aliquibus radiis occludunt, non ita tamen tra ectarn im ginem turbare ac confundere possimi, quam liae , quae radios alio det
quent , dc in communi basi distinctioni si indebitas sedes deducunt. Lentes ergo, quo clarioris sunt sibilantiae 5e politiores, sphaericamque figuram pericctius obtinent, hoc melius imaginem exhibent: quo amplius autem a stiperficie sphaerica defecerint, ac impurioris sunt substantiae, hoe vitiosius rerum prors in aspectum deducunt. Sed de his plura, cum demataria Lentium agemus in Fundamento Tertio practico- Mechanico. iLentes intubis debent cithogora lites poni.
7. Lens quaecunque non orthogonaliter sed oblique in tubo ad obj ctum visit te collocata , non potest genuine rerum species repraesentare ob distortam radionii refractionem , etsi in Lente alias nullus deiectus existat. Ratio claraeli: quia propter obliquitatem radiorum incidentrum concia sus cum perpendiculari impeditur, & major radiorum inclinatio obseque rem rest.icti item minus ordinatam , etiam magis specierum vivacitatem turbare solosi Simili ratione non probantur Lentes , etsi probatissime Haboratae, quae sit perficies ex aequo ad se mutuo non convertune, sive aequali conversione sibi intuti iis non rc spondent.
cut Lentes cooveri tescito nia g nem mitius distinguant.
8. Cum imago post Lentem convexam , ut supra diximus , norinihil convexa sit , nec ex aequo per lineam rectam deponatur , seustra labiratur , si quaeratair in tubo ex meris convexis Lentibus constructo illanc huc nunc illuc diducto aequalis in vivacitate im,ginis per totam proximae ocularis Lentis Q perficiem repraesentatio. Ratio etiam hinc patet, Cur Lentes magis convexae ex minori scilicet diametro semper Circa margiriem minus distinctὰ species praesentent, quam quae minus sunt convexae sivC exm ori diametro. imaenim s. Inter Lentes aequales quoad magnitudinem illae minus combu-Lςn es m ' tunt, quae sunt ma oris sphaerae segmenta: quoties enim totidem radii mi
128쪽
tis aut minus congregantur eo etiam major aut minor fit intensio: sed Len tes aequales quoad magnitudinem totidem radios excipiunt, quae vero sunt maloris sphaerae, eos minus uniunt, cum sesis imaginem majorem ex primanti itur sunt ad comburendum ineptiores. similiter minus emcaciter radiorum concursus secum excitat Lemia portione exilis, quia radii rariores in parva vitri portione non sufficiunt ad secum excitandum. Circa materiam semitis aptius concipiendi flam
num singulare aliquid in colore notavit P. Traber Opt. lib. 3. cap. II.
prob. 1, dum est, materiam candidiorem nonnihil accensioni obsistere, quoniam cum lumine symbolirat , ideoque nigriorem aptiorem esse ad comburendum. Quod mihi tamen non omnino probatur. Nam pantiis lancus , sive niger sit sive albus, a joculantibus juvenibus per vitra ustoria aeque cito ac facile amburitur. Item lana alba circa herbam Tussi lagitiis seu Fa mirae in lixivio decocta in quo pauxillum nitri dis lolutum, Serasus exsiccata albescit, tamen, ut inseri Ioach. Becberi in suo Parnass. M ignitabulum praestat, quod ad momentum quam citissime prae omni ferecti illi materia ignem concipit. Et cae
. io. Omnis Lens convexa a speciebus visibilibus quibusemque consu- vestaria si x perturbatis infesta, easdem post se in debita distantia ordinat ac distina insiste praesentat , sive 3pecies illae sint acceptae immediate ab ipso objecto,
e ab alia aut aliis Lentibus convexis inter oblectum lc dictam Lentem eou ἡ ,ἀriterceptis. E contra omnis Lens convexa a speciebus visibilibus quibus
cunque tandem ordinatis oc aistinctis infesta , easdem post se confundit,4 sine ordine traiicit, sive illae sint ab ob)ectis immediate, sive ab aliis Lentibus allapis. Ratio utriusque facile ex stupra demonstratis patet, ac di-z versae retractioni assignanda est, qua hic specierum ordinatarum singula puncta sese post Lentem expandunt, nec uniri pollunt: ibi autem, dum confise haerent in ipsa Lentis superficie , post Lentem ita ab objecto vel aliis
Lentibus determinantur, ut coire dc uniri debeant. Quocirca etiam pro regula tenendum est: Confusissimus radiorum in quamcunque Lentem convexam cilluxus parit imaginem ordinatissimam; & ordinatissimus con silissimam . minus vero ordinatus miniis consus ain, dc mimis confusus mi nus dat ordinatam Sc distinctam imaginem. Quae regula pro debite collocandis Lentibus convexis ocularibus in tubos plurium L*ntium convexas rum bene notanda. . o. Vitrum oculare eonvexum magis apertum in tubo praestat minori Ociilne carteris paribus de consideratis 'considerandis: Nam in majori apertula, quia ex singulis convexitatis obiecto ObVersae punctiS procedunt totius Ob- quid ν,--s Jςcti coni radiosi in unicam basin communem, de singuli unam speciem de- si ui tu . . iseriint, semper intensionem quaelibet superaddita auget: unde quo Lens it malor adeoque magis aperitur, eo plures e)usmodi coni suos radios lepςr radios picturas conglobant; atque hoc imaginem valde vegetat. Aliud
lentiendum est de Lentibus obiectivis.
ia. Lente; objectivae melius claboratae possiant &magis detegi, de a- LE, A mes xius in tubis patiuntur specillum oculare, hoc est,quod sit minoris sphaerae: lita Habo ' Des enim accidit, ut non servetur figura circularis, adlluc minus exacte
129쪽
io mundamentum II mathematico . Dioptricum
radii uniuntur: ergo erit malor confusio ; quae ut vitetur, debent paucior radii adhiberi, nisi forte per accidens a circulari figura in Hyperbolicam degeneret , quod rarissime accidit. Propter quam rationem cum pers etiores I cntcs magis detegantur, plures colligent radios; etiamsi adhibeatur specillum oculare acutius Praesertim concavum , & hoc licet aliquo radios avertat, nihilominus adhuc alii sufficientes esse poterunt ad obj cuim clare repraesentandum. 13. Licet certum sit , quod Lentes objectivae , quarum, convexitas, quanto est ex malori diametro, adeoque focus magis distat, tanto etiam iri tubis collocatae magis aperiri possint ac debeant. Quantum tamen aPp riri quaelibet possit ut ita sertiores solum radios atque idcirco efficaciores cum si issicienti lumine trajiciat ad satis claram distinctamque imagine'
procurandam, dissicile mihi videtur determinari posse. De C e ib. I. io . pro . 26. corol. 2. sussicere putat utrinque gradum unum cum o. ir . minutis ab axe, adeoque tota apertura de circumserentia convexitatis foret grad. min. 2 o. Libro deinde E. Hopt. pro' Α . profert sequentem tabulam, qu*-
men ex eo fundamento non est stipputata. Subjungit autem , debere bo tabulam intelligi de Lentibus mediocribus quoad persectionem; si cnim vi - - ,erfectissim . o .e imperfectae essent, minus detegi debere; si perfectissimae, paulo magis. Scalias aperturas in schemate placuit exhibere secundum sunt lem divisionem pedis Romani, ut Author praefatus habet in suo pede vel
mensura, quam tamen non indicat.
130쪽
Tanti aperturae diametri pro Lentibus convexis objectivis ex chalis.
Longitudo Telescopiisve distantia basis distin