장음표시 사용
251쪽
aeta Tnndumentum II. Mathematico Dioptricum.
Dixi communiter; ddidi Uueos oberum prati tur in ea distantia, necesseria est, ut d se, Ne percipiatur : quoties enim confuse videt& objecbim , major etiam ex duplici visione oriri potest confusio, quam ex una tantum Ratio est, quia cum est consulto ob ectorum penicilli non persecte tantuntur, aut interrumpuntur propter maculas aut defectus in oculis existen tes : plures autem possunt esse maculae ac notae in duobus oculis, quam in uno tantum ι igitur de major interruptio radiorum, ac consequenter maj confusio oriri poterit ex duplici visione, quam ex una Quod autem dicitur, Arsuriem de Galenum sentire contrarium, uno nempe oculo melius de distinctius videri objecta , quam duobus, eo quod clauso uno oculo ad alium spiritus animales confluant, qui virtutem vid di augeant; communiter non admittitur, nec locus ille Aristoteli tribuitur, sed ut afficilis reiicitur. Contrarium potius accidere in spiritibus experimen o comprobari potest. Nam dum per aliquod tempus unus oculus clauditur, cavi, quae oculo insertur, ita spiritus impediuntur, ut sensim aperti alterius oculi acies heb scat. Similiter non videtur concedendum,quod jaculatores id eo melius Melarius videant obiectum, dum unum oculum claudunt, sed quod certim , quia nempe certius per unicam stilicet lineam rectam jactum dirigere soletnx ad scopum.
Iantiu est consiensius oculorum ut uno motu
RAtio patet ab ipsa fabrica de constrictione oculorum, quae ita ab A -ctore Naturae ordinata est,tit unus oculus alterum adjuvet, itaque --bo mutuo consensu distincte videant objectum simpliciter unum, non senatum, cum Deus de Natura semper desiderent id quod est optimum Alcimiis. Confirmatur experientia. Si enim moveri posset unus oculus alti immoto, simul duo ob ecta distincte percipi possent , unde etiam qui mul ambas e usdem libri paginas egere posset: sed hoc est contra expertiam. Ergo immoto uno oculo Aer moveri non potin ed necessario etiam quieta et
252쪽
selata; M virissim moto uno alter etiam movetur. Sequela pares: s enim uno oculo defixo in aliquod objectum hoc est, directo illius axe optico in ille determinatum objectum) alter moveretur,axem opticum dirigeret in illud objectum: ergo etiam illud distincte perciperet, quod est omnino com
Unde ambo oculi se conformare solent ad objectum aliquod, ad quod oculorum irigunt axes opticos, quod in Fund.i. melius declarat rist. b.
Theorema III Di antia duorum Oculorum in omnibus ac quibuslilei h
mindiu non es eadem,sed diversa. D Atio patet a proportione partium ad totum. Cum enim corpora Luna Gnon sint omnia aequalis magnitudinis, sed alia minora, alia masora, etiam partes iis proportionaliter conformari debent. Confirmatur etiam ab Experientia dc praxi. Si quis enim ante specu- Euisitatulum constitutus circinum oculis apponat, itaquc extendat, ut apices utrin que persecte, quantum notari potest , centris pupillarum respondeant, aedeinde in plano aliquo puncta extensi circini imprimat. similiter autem alios quoslibet, qui statura dc magnitudine inaequales sunt, facere curet. Acile deprehendet disserentias distantiarum, quae sunt in oculis diversarum
Hine patet praxis investigandi distantiam oculorum pro certa aliqua sicie, cui binoculus Tubus apte fabricandus M. construendus est.
Theorema IV. n m oculorum, dum ollectum longius remotum mptim mirint, licet physice para ui procurrere putentur, his Iesi tamen non sunt, sed in visu ob i
LIM aliquod objectum dissitam in debita distantia pesri eloimus , si claudatur alteruter oculorum alio immoto permanente, deprehendimus adhuc objectum dist M percipi : ergd per axem opti in i cum ea sola sit distincta viso, quae fit per axem opta cum , ut patet pro. 6. de '. cap. c. synt. 3. sim l. r. Deinde cum obiectum curamus oculis magis ad overi, ut illud distinctius videamus convertendis oculis, qui iam aliter consorin ri debent. 2ficultas, si semper axes optici permanerent paralleli. Ergo axes optici non sunt nec permanent paralleli, dum objectum distincto percipitur. Item si DNici ei essent vel paralleli, duo simul objecta distincte percipi possent, non quidem quaelibet, sed ea quae distarent ab invicem in distantia, quae esti rer utrumque oculum, quoa omni repunat experientiata
253쪽
. Alii et oculi Hinc sequitur, aliter debere oculos consormari, dum objectiam remo . 'Iair xiv , qu in dum propinquius cernunt, cum ibi concursus axium fiat rem hi ostiis tius, hic autem propinquius.
ino uodo Non possunt duo Tubi sive axes duorum Tuborum in Tubo aliquod. o iubi binoculo ita divaricari, ut ultra, vel potius extra parallelismum procurrantio. . d. '' si Objecbam idem per ita con unctos iubos apparere debeat simplum ; sed necessario hi axes debent intra parallelisimum procurrere, ita ut aliquanduin objecto longius remoto distincte viii, concurrant. Quia tamen in Val Edissitis & remotis objectis isti axes et formant angulum nimis acutum, ita u sensibiliter δί physice hic angulus ae inagnam distantiam adhuc talis qua i Ontinuet sui de Coroll. 3. pro. 17. iupra. cap. s. synt. i. hujus sund . ii quia oculorum diffinita in homine tam parva est, ut axes isti ad magnam distantiam physice quasi paralleli procedant i ideo bene Tubus binoculus semel ad objectum aliquod satis remotum apparatus S constructas, tu eo dem situ Permitti potest etiam & qua vis obiecta alia qilomodolibet dii si remota'; Praesertim cum etiam oculi facile ad istam disserentiam com pensandam alia aptatione se consormare pollini, ut experientia constat.
Quia per praecedens Theorema practice facile addisci potest, quo
modo distantia oculorum dim tiri queat ; ea vero in certa mensura com perta, cum aliunde constet , quomodo etiam trigonometrice ad datam quamlibet obiecti alicujus distantiam qualis angulus in concursu axium, aut c contra dato quovis angulo , quomodo concursus axium, ad quem ille Mathematice contingit, inveniri possita, idcirco experimentum in propn oculis meis facere volui. Deprehendi itaque centra pupillarum, quae ii a in oculis meis, distare prope ad particulas pedis Romani. Inveni dein de ad distantiam raso similium particularum centesimarum, hoc est, re dum i a & fieri angulum unius gradus , quem concursu sito ambo a soptici estis ant; adeoque distantiam conclusus axium cum angulo uni Fgradus ad distantiam oculorum meorum habere se proximὸ ut ad i, hoc est, eam quinquagies septies propὰ majorem esse distantia oculorum. Un te patet, quam necesiario ultra hanc distantiam anguli semper acutiores fieri, adeoque obiecta longillime remota quam sub minimis , iisque acutissim axium con unctorum ausulis videri debeant.
254쪽
ρ iam ollactum simplum aque istincte ab utroque oculos e
, debet ima os istima in utroquρ etiam tu gormari.
uno oculo fieret imago major, in altero minor in item in uno clarior, oc distinctior, in altero confusior & obscurior, neces uno a duabus istis dissimilibus imaginibus anima dissimiliter assiceretur , altoque circa idem objectum etiam dissimiliter judicaret, ac planὰ diffor diem visionis actum eliceret.
Hinc patet, cur Tubi binoculi quibusdam minus convehiant,ctim nem Cut bino ρε quidam diversos habeant oculos , in quibus humores & Retinae collo- ςvh ivri catio diversimode disponuntur, ut testitur De ales Opt. lib. L pro. '. de bi Eou. tre quodam Janitore , qui uno oculo fuit Myops, altero Presoyta, ita ut x em nt. linctissime objecta dissita uno oculo perciperet, quae alio vix distingui: M vicissim,cum ad legendum altero uteretur.
Item patet hinc etiam, si Tubus binocuius pro utrisque oculis sanis senε ordinatis parandus sit, quod Lentes omnino similes , & Tubi ex his Lot imiillimi adhibendi sint, qui aequales omnino in repraesentando imagines valeant similiter in utrisque oculis ei sormare. Quod si autem pro oculis dis similibus talis Tubus construendus sit, etiam Lentes&Tubi dissimiliter o dinari debeant, ut aequalis uti anque vilio procurari pollit, quod tamen pra- ctice dissicillimum erit. Ex his ita ubertim indicatis facile intelligi potest . quomodo binoculus Quom . Tubus visui applicatus eundem mire adjuvare possit ad ecmenda objecta bino iicissita longe clarius & melius, quam periimplicem monoculum Tubuniri sistet. Nam quia imprimis duo oculi melius videre pollunt objectum situm in ea distantia , in qua distitiem percipi potest, ut patet ex Theor. uius. Item efficacior & clarior est vivo ab utroque oculo, dum uterquetem unam conspirat, quam ab alterutro, ut pater ex pro. 8. cap. 6. synt. and . i. Tubi autem Eulys constructio hoc exigat, ut duo axes duorum iborum adhibitorum debeant ad idem objectum concurrere,quod distini cerni debet, ut patet ex Theor. . hujus. Oculi porro etiam facile se conformare possint, ut patet ex Coroll. Theor. a. hujus. Possint quoquo practice ita duo Tubi ordinari pro duobus oculis, ut simillimas imagines utrisque oculis immittant, cum nihil obstet ita fieri poste, uti etiam patet ex Coroli 1.Theor. s. hujus. Si itaque omnia se in Tubo aliquo binoculo ordinentur oc adaptentur, talisque ambobus oculis applicetur , fieri omnino poterit, ut objecta longius remota per illum longe clarius Sc in lius, imper simplicem sive monoculum fieri potest, cerni queant. Plura alia quae ad praxin ac constructionem binoculi luthi faciunt, ex dictis facilis eruuntur,& alibi melius proferentur α exponentur.
255쪽
quibus admirandum Solaris sorporis opificium
tute inspici G explorari potes.
Ene dixit Ecclesiasticus cap. r. vers 8. non satiatur oculus visu, nte auris auditu impletur. Non satis est oculo humano res omnes a Sole ut sui gentissimo omnium astrorum Rege collustratas it spicere ; sed in ipsum collustrationis principium, quo alia quaevis ob ecta in aspectum producuntur, audet virtutem acu r. Nihil amplius latere potest: omnia scrutatur curiositas ; omnia penetrare,
de intime perlustrare conatur. Quis putasset in ipso Sole ut purissimo sol omnis Lucis latere maculas 3 quis in Lucis Auctore requisivisset umbras iquis ei sumantes in clarissimo igneo jubare suspicatus suillet caligines dum que hic subintrat occultioris omnis Naturae solertis limus observator irclie- rus,longe impolitior iam meus sublicet stylus. Gu unquam credidisset, otquis Terrigenis unquampressurus fuisset, in lucidissimo hoc Mundi oculo, in pari a lucis f.nte tenebras cum Luce, lucidum cum ob curo, caliginem cum Lomnium intense a tin rictum αμ a seicitiis fedor pepigisse ρ quis luci ex tenebroso, O hoc ex Ego produci, in omnium puri mo Terrigenarum opini ne, Mundi globo concipiat Z uis mihi dem habebit narranti, augmentati/nem rei minima maximam, diminutionem summam se veloci am mox can qui ' O s Philosophi miranaeas Larefactionis se condensationis misi tudines,
atque ex alter ione perpetua iaci sanitae summae junctim summam bilitatem, aritatem maximam cum summa ambientis perspicuitare continuam mutario succusionem sine ulti aut redundantia aut diminutione apparente, Solem praerota eundem semper , nunquam tamen eundem intuerentur; quam aliter de doctrinac lem ratiocinarentur ' Certe sanitae a mare ausim, nullum in univers co ZM
tot alterationibus se viri tudinibus obnoxium ae hiepraesens obus, reperiri. Ita Lirciteri in Itin. Extat. i. dial. r. cap. .1.Ha c ita curiositas detexit,dum visi riam facultatem instrumentis congruis obarmavit , ut etiam ipsum Mundi oculum intime perlustrando cognoverit , ipsam fontalem Lucem sine ullo damno sine jachi aut aliquo oculorum incommodo perspicacissime contueri didicerit. Ista vero Helioscopica instrumenta, qualiter ordinari, ordinata visium juvare possint,ordo jam postulare videtur,ut paucis,quan 'feri potest, dilucide exponam.
Imprimis igitur notandum est, quod siciit alias ad obiecta quaecunque cemcnda Lucis astullio plurimum prodest, qua species longe vivaciores proliciuntur, Sc lucidiores in oculum provehuntur; in lucidissimo tamen solciste innatus & proprius fulgor nimius nocere plurimum solet. Omnis enim dicente Philosoplio lib. . polit . e cessus nocet,vel nihiJ proficit, quodllic V tillimi uia est, tum olivi e nimium vertitur in vitium. Quocirca radios ibi.
256쪽
retundere&castigare, eosdem debilitare ac contemperare oportet, cum directiori via intuitus in solare corpus paratur, ne scilicet organum immodico lumine persus ii in hoc ipsi, reddatur ineptum, aut a vehementioribus imo calidi limis radiis ambustum omnino diliolvatur & destruatur. Modi autem istorum radiorum contemperationis Varii esse possunt. Pri- mus est,ratione medii, per quod solare corpus conspicitur; cum nempe Sol con:empe nune in exortu, aut vespere in occasu percrasim colos Athnaosphaerae vapo- . res paululum obtenebratus,aut cum tenui nube partana per Obvelatus asipici- litium. tur: Tunc enim, cum ex medii crassioris obnitentia plures radii alio deflectere cogantur, ac pauci admodum, iique debilitati transire Permittantur , is . H. i. imago Solis in oculo ex radiis contemperatioribus ei cinabitur.
Aster modus est ratione organi visorii, cum illud plurimum obtenebra- s udis,ir, ita ut per valde angustum foramen pauci admodum radii transire permitia modus rantur : quia enim tunc itidem valde pauci radii admittuntur, ii tamen de te . 'r us adhuc validi esse pollunt,ut imaginem in stando Retinae exprimant, plu-bus aliis radiis a foraminis angustia seclusis ac remotis eam fatis tolerabilem licient oculo indemni. i
Tettius modus adhuc melior &securior ex duobus priorib iis compos- τω . .st,quo non tantum organum visorium obtenebratur, atquesbium peran- moduleae
lim foramen pauci radii solares admittuntur de excipiuntur sed etiam dium immutatur ac paululum obtenebratur; quod practiccita seri po- .m c f. Duo scilicet vitra quomodolibet colorata utrinque plana cera piceata tu . t bitumine ; aut quomodolibet agglutinantur ac conjunguntur, ita tamen, it in ter ipsa haec vitra particula chartae, vel f quod meliusὶ tenuis auri stre i sive orichalci cum minuto circa medium soramine ab acu tenuissima orato ponatur. Sic enim oculus transpiciens, dum paucos admodum dios, eosque ipsos parum a colore retusos M obfuscatos accipit, Solem tu- Mus& innoxius contueri pote t. sed omnes isti modi simi valde simplices impersecti, quibus parum adhuc de admirando solaris corporis opificio et egi ac discerni poteit, haud aliter ac naturali visione de quocunque obje- remotiori injixus distinguere valemus i unde ipsa ocularis facultas per in umenta Teledioptrica adjurari debet, ut remotissimum hoc corpus melius
Quartus modus esse potest,n oculus instrumentis ad longinqua videnda ni amis ioribus obarmetur, ut surit et ubi optici sive Telescopia quaecunque praesertim ea, quae potentiae majoris, ideoque objecta longius remota Tu diu stillo auctiora de majora distincte repraesentare solent. Quo autem in- Pm - xi e liaec oculo applicari queant, ilium istorum instrumentorum nonnis ad Solem in ortu vel occasu morantem , aut non nisi tenui nubecula cinae adhibendum esse volunt. Verum hic ipse modus valde hericulosus, ut etiam meminit murtim in Selen. cap. q. Melius ergo hi: Si Lensectiva cuiuslibet melioris Tubi fere tota operiatur, relicto iblum circa
257쪽
Quintus Nodiri ob servandi solem iu
u uimentum II. Math uico Di tri . medium Lentis angustiis mo soramine , quod vix lineam adaeques et, ut radii admodum pauci per contrum Lentis obiectivae trajecti sinem disti tristam quid cin , at plurimum in fulgore lucis retus in contemperatam Oculo Pi lentare pollini. Clarissimum autem est, uita Sol, quia per pauci iiii nos radios videtur , oculo nota multum nocivi esse pollit. Possunt adluic melius Telescopia quaecunque facile acimodari per impositionem vitrorum coloratorum utrinque planorum, cipue viridi colore imbutorum , qui solis activitatem multum iiDuent, itaque lumen contemperabunt , ut oculo tolerabisse se tu in Si colorata vitra desint, illinantur duo aequalia vitra plana quaecunquoluin sumo candelae , ac conjungantur ad eas stuperficies, in quibusgo adhaeret, ita ut se ibidem contingant , atque ita circa e X tremicon lutinentur & confirmentur, ne facilὰ suligo abstersi possit. Sicut r lii solares dissiculter penetrent , ncq io oculus facile laedi post it possunt omnia &quaecunque Telesic pia in Helio copia commutari, sin noxie Glares maculae, omniaque in solari corpore existentia perscii me observari possunt. Optima tamen Helios copia fieri solent per incras Lentes coloratas ex vitris colore aliquo convenienti non nimium tamen saturam im elaboratae snt. Defectu vitri colorati possunt adhibori semper duae tes astitialis magnitudinis plano-convexae , ac pro una aliqua Lente sultui . ad planas autem si a perficies sumo candelae illitie esse pol sunt, debque probe coniungi , ut stupra dictum. Ex ejusmodi Lentibus fieri sunt Tubi longiores, velut Astronomici supra cap. s. huius explica qui sint magnae virtutis, ita ut solare corpus valde magnum exhibe . Debet a item materia istatum Lentium coloratarum esse pura, honi nea, aequaliter tincta per totum, nullis venulis, striis, vorticibus, ac similibus quibusliber imbuta aut alias turpiter vitiata: cumque m. est satis proba, postiant ex ea Lentes ocularcs valde acutae sphaericitatis ibi mari & adhiberi ad satis longae diametri Lentes obiectivas. Lienim selare cum per sciit valde potens Ecillustre, poterit etiam per tacutioris sphaericitatis radios ita magis contemperatos , latis tameni vivaces ad Retinam propcllere , imaginem valde magnam in ii nilo es formabimi. Atque lii fiant modi, quibus directo intuitu oculus nvel obarmatus innoxic Glare corpus perlusti .irc & curiose explpotest. 1. Restiit alius modus longo praestantior, . Commodior & tutior , qucamera obscura instituitur; ubi per imaginem Iolis ibidem in chartbam , vel planum quodcunque candidum delatam exinde solare iaccurat illime & exactissime observari ac cxplorari potest. Hmodus imprimis duplex est, naturalis vcl artificialis. Naturalismus est, & absque ullo ferme apparatu , quo Sol per exile Gramen traidum in locum obscurum fatis longum intromistus atque in distantia a i mine debita quae omnino magna ab eodem exigitur ad plures passis, ut io. I . et O. vel plurcs, ut vultas incrus in Rosci iii sina) radioso suo cin chartam ad angulos rectos opposita in exceptus,totum situm vultum uria cum maculis faculisque in co contentis explicat, ut quidquid in illo licit i
258쪽
ilius pro libitu intueri & annotare qliis possit, Quod si omnia circa hane imuionem bene fiant , & imago satis munda in charta obtingat, ejus- di propri tatibu4 , ut Schetae in Rosa uriina refert, at secta notariterit.
oparentis imaginis Solaris in Camera cura ex imia, nisi me naturali aliquot proprietates.
r. Tota imago Solis erit lucis valde tenuis Sc obtulis. r. Lux tota erit claritatis distormis, intcnsioris in medio , remissiori,
exircino. 3. Tota lux a centro ad marginem usque Continua, nunquam interru cernitur.
. Si eodem retento foramine chartam propius admoveas , circuius diis minu.tur, & margines minus lucidi etiam contrahentur in arctius iis centrum: si amoveas chartam, omnia dilatabuntur. s. Figura huius imaginis est semper rotunda, nisi vel foramen non stndum, de cum plano excipiente in legitima distantia; vel Sol in vapori. .
6. Extremitas hujus figurae nunquam cst praecisa aut in unda, sed mol lacera , hi si quis floccum nivalem , aut lanam circulo expans alii
. Imago ha e siet sensibiliter major, sed obscurior a foramine mino rior autem sed clarior a soramine majore ; id ipsi ina tamen intra ce nagnitudinis nactam verum. Nam si foramen notabilis magnitudinis beas, ligura Solis major evade quam per foramen minus. 8. Imago haec caeteris omnibus paribus minima est , Sole a popaeum: pante naxima,pcrigaeum; media, in dist. Intia media.. '. Quo majus cst foramen, hoc limbus sit mundior quo miniis, hoc alior. io. Si locus sit penitus occlusus, ita ut alienae atque externae lucis nilitus intret, & foramen physice minutis imum ; imago solis a parebit ea magnituΘane, si ii, qua potest: si vero alterius lucis vel parum ingre-r in illam canahram, magnitudini imaginis aliquid decedet. Hae exatione Ses ineri.
Immistio solis artificialis est, cum Ea non per nudum foramen, sed per in unam convexam iri ho r positam, ut plures in instrumento Teleia . ii '' trico apte collocatas & ordinatas ad chartam albam aut Planum canum iii debita distantia opposituin trajicitur. H. ec immissio, ut patet, duplex cst, una scilicet timplex, altera compo- Duplo, Simplex est, cum Lens convexasola atque unica in foramine colloca qua blares radios in direct im alioquin progrcssii ros in se re- smihi s refringat , & refractione iacta counit ad basim communem di- 'toniodo 'ionis pro imagine mu da de praecisa es formanda. Debet autem '
259쪽
23o . mundamentum in Mathematico Dioptricum.
ejusmodi Lens maioris esse sphaerae portio, nam solaris imaginis basis in si
iis amplum circulum non explicatur, nisi Lente convexa magnae spha Quanto ergo majoris diametri erit convexitas Lentis, innio itecessu erit ut&diameter imaginis apparentis ei formetur,ut constat ex sipra demonstrat L Quocirca bonum erit adhibere Lentes ex diametris io. 1 o. u. o. aut .
iam plurium pedum : chartae autem remotio a Lente feci debebit ad e, stantiam soci primarii Lentis convexae adhibitae. Verum quanto longiori distantia per Lentes majoris sphaericitatis i hibitas imago projicitur , cum radii nimium in Camera obscura prote. dantur, adeoque facile in remotiori distantia languescant de debilitetici ideo confert, locum valde obscurari : Item ob commodiorem trajectu imaginis rempus eligere vel matutinum vel vespertinum quod caeteris piaribus melius erit in cum sol prope Hori Zontem haesci, adeoque radios clim modius in latitudinem projicit. Notandum autem, quod ima sicut priori naturali immissione, siemper sit eversa. 'Immissio Solis artincialis composta in camera obscura institui pote per adhibita instrumenta Telescopica plurium Lentium : atque hujus iii missionis comprimis iterum duplex erit modus. Vel enim misso fieri s terit per Tubum simplicem Lente objectiva convexa majoris sphaerae , Lente oculari cava minoris sphaerae instructum, sive per Telescopium corii mune Hollandi cum debite adaptatum : vel per Tubum ex meris Lem bus convexis apparatum , possuntque oculares Lentes esse duae vel uti tantum Labebitque se ordinatio Tubi huius per modum Telescopii Asir nomici, quod alias oculo applicatum ob ecta extatbet eversa, nic autem debite aptatum Solem ostendet crectum. Cum primo modo immissio instituitur , debet Tubus communi, cin Telescopium Hollandicum paulo magis produci, quam opus esset ' ordinario objecta quaecunque distincte videnda ; sive debet Leiis c is
paulo amplius a Lente convexa elongari, quam communiter fieri solet. Ratio hujus productionis de elongationis patet ex Pro. i O. cap. 3. sum. 2.hujus. Et ex coroll. 2. yro. ia. ejusdem capitis. Nam constat ex ibIdem
demonstratis, quod si Lens cava, velut CD ut infig. i. Iconis XVI. vi dere licet) ponatur in loco ordinario E, ita ut focus ejus virtualis conveniat cum foco seu loco F imaginis convexae Lentis AB, cum radii a longinquo ita traiecti post Lentem C D progredian tur paralleli , necessario imago haberi non poterit. In hoc tamen situ ordinarie ab oculis fanis talis combinatio Lentis cavae CD cui