장음표시 사용
261쪽
a 3 an dument m II. Mati malico. Dio trios m. objectiva A B requiritur ad distinctam visionem ob ectorum longius rest
versus G collocatur, radii procedent divergentes, 'iterumque imago ar diis ita egressis formari non poterit. Quod si autem Lens cava C D a loco E removeatur, ita ut collocetur magis versus F focum Lentis convexae Ar imago obtineri poterit, tantoque major at remotior etiam , quanto Pr erit collocata loco E: quia a loco Ε versus F radii semper citius con eigent. Quae omnia patent ex si lyra demonstratis. Unde pro regula te dum: Lens cava in in Tubo Hollandico ut imaginem exhibeat, non dei ultra distantiam foci sui virtualis E versus Lentem convexam collocari : Lee elongari ultra F secum primarium Lentis objectivae AB: de quo magis in ME S: F prope E locatur, eo major at remotior fiet imago: qu ' oli.,-- autem magis versus F removetur, tanto minor &propior Leno cavae cytione. imago distincta estbrmabitur. Atque haec omnia clarius supra cap.3. i hu us sunt .lcmonstrata. Vide etiam fig. 1. ubi Solis AB immissio per LentCD & E F ad planum oppositum GH praesentatur, de imago Uu demi
Hoc artificium immistionis plurima commoda habet, de dissiculuin Sole aucupando occursantcs plerasque tollit , etenim unicum Praesti quod magno labore dat Helios copium de immissio simplex seu naturalia smul; figuram siquidem Solis ita sinceram in chartam defert de maculas a praecisas ut Solis intuitus diremis plani non desideretur. Utilitates etiam huitis immissionis sive proprietates hasce enarrat S Misenu in Ros ursina.
Utilitates cs proprietates . fus e rificiatas
i. Omnibus incommodis ex abundantia solaris lucis abortis i
1. Tollit omnia impedimenta a Solis parvitate promanantia. 3. Sub unum conspectum dilucide expresse. & bene terminata coli eat quidquid in Sole latet. 4. Laborem in observando adhibendum plurimum imminuit. s. Tempore pro signandis inter observandum maculis breviore coi
Loco quocunque, tempore quovis splendente Sole utiliter ex γ Opportunior est prioribus pro inducenda verticali linea , eius ope indagandis motibus macularum. . 8. Observatorem de ratione observandi factisque observationibus dilmacularum positione ita securum, ita certum reddit, ut omnes errandi amsas amputet, dubitandi scrupulos eximat a dummodo necessaria industria adhibeatur. 9. Dissicultates e motu Solis causatas multum sublevat. o. Pro circulo eodem observatorio retinendo nulla penitus ohol
262쪽
Restat altera praxis Artificialis immissionis, quae fit per Tubum convexo- pini, A .coavexum, sive meri stantibus Ginvexis instructum. Facile cjus ordinatio in. telligitur, si propositio Σ. cap. 2. Sint. 2. hujus cum suis corollarii, bcne perpen- , ν tu. datur. Nam ut fg. 3. exhibet quia Lens CD Solis A Bimaginem primam ex- bum eoa.d primit loco Κ antequam ad ocularem Lentem E F perveniatur, si removeatur tantisper Lens ocularis EF ita ut paulo magisdiste qualia sit secus ejus I: remit rapenicillorum radios conversentes, ut ex si pra delmonstratis constat: atque adeo ad quamcunque distantiam , variata tartium Tubi longitudine exhibeti
potetit Solis imago GH distincta. Haec imaso G H eundem habebit stum,
d quem habet Sol,ut in sg. 3. apparet. - . Pro praxi autem obsetvatidum: quod Lens convexa E F si fuerit in dupla soli sui distantiu a loco imaginis K, quod imago Solis G H e rinetur aequalis imagini Κ ; quanto autem remotior Lens E F applicabitur,quam sit dupla illa di santia temper imago G H minor futura est. Qi id autem a loco duplae distantialoci Lentis E F ad ejusdem Lentis simplicem dici distantiam a loco imaginis x accedit, tarito semper major & remotior imago effici poterit. Quocirca pra- R. ula tace pro hoc immissionis artiscio notandum quod Lens EF nunquam appro- θα. riare debeat imagini Κ ad distantiam sui soci,neque recedere ad duplam sui hi, et .su. Edista ni iam ab eadem imagine. Atque hie habes Lector varios modos Solare phaenomenon aucupandi, quos hoc loco declarare decreveram. Plura alia,quae apparatum & constructio-ῖ , usiamque praeticum Helioseopicarum machinarum utilitates etiam atque experimenta inde captanda concernunt, in fundamento tertio G rius proferentur.
263쪽
Fundamensura II. Mathematico-wioptricum
Proiectio nes fieri pollunt dupliciter. I. Dioptri
Imaginesti ieiendae habent se, tit ob ecta,eiὸ radi
Imaginum radiationi. bus eonve niunt ptoprietates xesi actio.
quomodo aliter atque aliter estor
Fundamenta Mathematica Cato ri in dioptrica projembris quaruml 'imaginum Usigurarum oberuntur Or declarantur. ' UT hoe capite fundamentaliter explicemus de declaremus quarumlita
imaginiim seufigurarum projectiones in locum obscurum , ad parietem scilicet album,vel planum quodcunque dealbatum, in quo cum omni bracoloribuq,lineamentis di figurationibus nitidiit ne cxprimi, atque expresias cictari pollini, aliqua singulariter sunt prascienda. 1. Comprimis scire opori , duplicitqr ejusmodi proiectiones fieri posse. Primo simpliciter de dioptrice tantum ; deinde composic, artificio scilicet cato ptrico- dioptrico. Simpliciter de diopuicc tantum proiectiones fieri dicimus, icum species coloratae absque interventu sive adiumento speculi per illust te ad. modum lumen a subjecto provocatae & abstractae per unam aut plures Lest dioptricas traiectae vi ordinat illimae Refractionis in iisdem factae penicillos poli ipsas Lentes remoti iis&ad distantiam longiorem iterum uniunt, ac imagineci . subiecto radiacite multo malorem ctarinant. Compositcsve artificio Cato; o. co dioptrico fiunt proiectiones,cum res per uriam aut plures Lentes traducendae vel in ipso speculo iuuantur, ala; depinguntii , vel spcculum iis praeponitur: ubi res translucendae in diaphano aliquo solido veluti plano vitro,crystallo, aut solio Selenitidis appictae sunt, ut intentiori atque efficaciori luminis collustratio. ne assiciantur,speciesque tanto validiores proliciantur, itaque ad majorem di,
stantiam prolabi possint. 1. Pro Di amento tenemus,resistas, quae trajici, sive quarum ima inta ad longam aliquam distantiam traduci debcnt,lia re se vere pro obiectis radi antibus : a lumine autem, sive illud a latere ut iit,dum res in speculo pingunt ut aut describuntur j sive iis retro apponitur scum nempe in diaphano solido, velut vitro appinguntur) stimulari, re ad actinoboliam tanto vehementius incitari, quanto intensius lumen sive illud sit Solare, sive aliud quodcunoue) lixerim Petenter fuerit assusum. Is. Cum picturae illae sive qualescunque figurae, quae vel in speculo, vel in diaphano solido pictie aut potius adumbratae sunt, habeant se per modum obj Ehorum lucidorum radiantium: ctiam convenient eorum radiationibus. dum per dioptricas Lentes progrediuntur,omnes refractionum lcges & proprietates, quas supra docuimus&demons bravimus. Viidesequitur, quod speculi m pla- num cui figura aliqua inscripta; vel vitrum diaphanum,in quo imago dilutis c loribus appicta est,prout aliter atque aliter sit uatum est, etiam imaginem aliter atque aliter projicore possit. Nam quando imprimis speculum cum figura inscripta fidem semper dico de vitro,in quo imago aut figura qualiscunque dilutis coloribus est appictai in ipsi soco unicae Lentis convexae praeponitur, vel intra seci distantiam collocatur, nulla perfecta & ordinata imago exprimi poterii cum omnes radii post Lentem progrediantur vel paralleli aut divergentes. Quando vero a foco Lentis convexae longius removetur, imago exprimi poterit,&diversimode: omnium scilicet maxima,at inversa & ad maximam di, ita tiam,cum proxime Post secum existit speculum ; inde veto, quanta, magi
264쪽
i removebitur , tanto magis etiam imago decrescet, & ad minorem distanti
Cum speculum ad duplam soci distantiam adhibetur, imago etiam addu-l plani a Lente distam ia&quidem aequalis prototypo comparebit. Inde vero at dupla ista distantia,quanto adhuc magis speculum cum figura inscripta removebitur,tanld etiam magis imago trajecta ad Lentem accedet, de semper minor existet; quousque speculum ita removebitur,ut radii ab imagine inscripta reputentur pro physce parallelis; tunc omnium minima imago ad foci distantiam
Unde colligitur, ad hoc ut imago longius projiciatur , ac nitide majoreX- piatahi; . primatur,quod speculum cum ligura inscripta,vel vitrum planum cum imagine spirae qui, appici debeat ante Lentem siluari,& collocari in spatio, quod est intra simplani& duplam Q ci Lentis convexae distantiam. Lentem Dixi istide maior,quia licet imago vitro appicta etiam in sipatio,quod est intra implam seci distantiam a Lente possit imaginem aliquam exprimere, illa tamen non erit nitida aut perfecta, nam selum umbras ostendet ex radiis lucis ibidem ubi imaginis signaturae sunt praepeditis: quocirca ctiam pro cta imago per umbras talum majores cx privatione lucis ibidem designabitur. Idem dicendum cstdesit uatione vitri plani cum appicta imagine , si post Lentem convexam ponatur: vel enim istum radii vehementiores a coloribus ibidem tingentur, atque hacoloris aliquid imbibent, ac in loco basi communis exhibebunt ; vel talum umbras ostendent, nunquam tamen imaginem satis nitide& praecise estorma bunt. Et quidem,si planum vitrum statuatur post Lentem ante iaci distantiam, imago compatebit major de inversa ut constat experientia; si vero in foco, nulla exhibebitur; fi post focum imago erigetur,de minor lumq; umbrosa spectabitat. Quocirca non bene capio,quod docet Arecherus in i rum M. Luc. orumb. Imagora-
edition secunda Ibscit rogari. . Magiae Cato Ir. ubi lucernae Magicae sive Thali. O. matvrgae constructionem exponit,post lucernam Tubum esse ponendum, in cu- ὰ, biijusprincipio lenticulare vitrum melioris iditae inserendum: in fine veroTubi vi Lentem.
trum planum prore, ut dicit, elaboratum, in quo coloribus aqueis & diaph nis imago depicta sit. Item quod paulo post subnectit,tubulum vel intra vergere polle,vel extra perinde ei se,& hoc boni practici judicio committit. Ego sane ali
xertam ratione,quam experientia edoctus vitrum planum cum imagine appicta solius ac meli is ante Lentem convexam collocandam suadeo. . sciendum quod si per Lentem unicam convexam imago projici de . Lens mi-beat,si Lens minoris sphaerae adhibeatur, majorem & distinctiorem imaginem polle in propiore distantia exprimi: si vero adhibeatur Lens convexa majoris, si i ii ad ma orem distantiam majorem & validiorem exprimi, ad quam distantiam quid px '. inoris sphaerae Lens minisis efficax esset. Ratio est,quia in Lente maioris spliae P*β radii sunt directiores atque ita ordinatiores de efficaciorcs; unde ad majorem dilantiam ordinatius prolabi possunt, adeoque etiam imaginem ordinatiorem primere valent: ibi autem radii, cum plurimum restingantur, idcirco etiam Giliores fiunt de plures aberrare aliisque se commiscere possent; unde imago uinordinata exprimi haud valebit. Si projectiones imaginum velimus fieri per duas Lentes convexas ut in pu am mis Thaumaturgis ac megalographicis ordinarie Artisces faciunt) optimὰ ser Vandum; Ivendi debet propositio6. cap. z. Synt. t. supra cum suis corollyriis. Unde coni. LςR p it Lentem primam esse minoris sphaerae portionem, cui Vitrum planum cum xae adhibe μ gine apoicta propius adlocari debet quam sit ejus focus, ut ita radii per eam ocundam Lentem majoris siphaerae possint progredi divergentes. Quantbau-WinniagisLens secunda removebitura prima,tantb imago minor de propiorcon-
265쪽
136 Fundamentum II. Mathematico-lioptricum
tinget; de quanto mimis removebitura prima,tanto major, & ad majorem distan tiam proiicietur , ut patet ex coroll. l. & q. cIusdem prop. 6...t o, Cum ratione Collustrationis imaginum in vitris planis depictatum ut sta his. specie tanto fortiores de Cilicaciores provocentur, catos trico adiumentum Pasitit & quid specula asserri possit; alia tamen commode adhiberi nequeant,nisi plana vel con- p. ii t. cava, de his igitur sequentia notari pollunt. Speculum planum nunquam collustrationem ordinariam sive a Sole sive ab alio lucido procedentem amplius intendit, quia eam non augct plures radici colligendo S aggregando, sed solum aliter ordinat,ut etiam a lucido quocum loco posito sua interpositione acceptam lucem ad imaginem in vitro appiciam rcflectere,ia ita species ejus animare, provocare, ac quemcunque ad locum trali cc te pollit. Specula vero oncava , cum ad negotium traJectionis imaginum multo commodiora sint,quia lucernae propinquius applicari pollunt, itaque ra dios plures colligendo lucem magis intendere valent, ideo de his speculis illast Catoptricis probe compertas de demonstratas bubjicimus Proprietates.
Prohrietates Speculorum concamorum. sh talis. P Rima. Si lucidum ponatur in centro speculi alicujus concavi sphaerici, itum conca- a os quoscunqtie inde acceptos refcctet in scipsos.
Secunda. Si lucidum existat in ter centrum speculi& punctum foci qu. est in quarta parte diametri ut mox dicetur radiabit reflexu per lineas concurrcntcscum a Xc ultra cenuum M vicillim. 'rertia. Quod si lucidum vicinius speculo concavo apponatur, quam strunctii in taci,radiabit reflexe per lineas di vergentes. Quarta. Si vero lucidum ponatur loco quartae partis diametri concavi xii qui locus censetur ejus iacus) radios remittet parallelos. Atque lue propit: tates pro praesenti negotio sussiciunt. Notandum tamen specula concava minoris sphaerae segmenta aptiora tia ad reflectendit in lumen per lineas pa telas, eo quod lumen intensius, adc ut etiam euacacius remittant. Nam cum non multum decrescat lumen in minoria speculo distantia, sed uniformitatem aliquam assectet, ex altera vero par Niquo specillum intensus illuminabitur,co etiam intentius lumen remittere pessit Specula porro, quaesiam minoris splura: segmenta lumen intentius accipiane aluminoso, ut porc viciniori; necessarium crit. quod illud etiam magis intentu Rre lectant. Nam qu5 luminosum propius erit speculo etiam melius ac intentio, illuminabit illud : Sed cum luminosum debeat ei te in loco ed Ocu, ij x ia in N, quae sunt minoris sphaerae segmenta sit etiam vicinior speculo ' ideo etiam talao h Guhim quod ad spli aeram minorem pertinet ,- sertius ill lini in abitur, &conse- λὰ 'i 4 quenter citam sortius lumen remittere coque magis illuminare poterit. humam ii. Ex lais prinCipiis ac sundamentis Mathematiciscat optrico dioptricis fata: u . . . ' qWi i in 'gς ς potet it,quomodo curiose variatum imaginum ,& quarumlibet Q Δ .se Scri tu rarum aut figurarum projectiones institui artificialiter possint. Res a uti tantum ut Per figuras, quod hactenus propositum succincte paucis elucidemus In figura I. ex lithemus scitema simplicis trajectionis, ubi vitrum planum AB cum imagineas picti collocatum est ante Lentem convexam C D, de quidem inter limpiam I& duplam Κ si ci illius distantiam. Quantb autem magis vitrum A B accedita lI, tantb imago ibi depicta per radios Solis E F illustrata ad maiorem distantiam projici, de distinete major praesentari poterit in GH. . Manto au tem magis romovetur ab I versus K , tanto minor fiet G H de ad minorem di stantiam. Quomodo autem practice totum artificium huius proiectioriis instillii pollit, stendit figura a. ubi a Sole, sum prope liori tatem versatur,TUbiis B illustraruricili vitrum cum imagine dilutis coloribus appicta praeponitur: quae dura a 3, radiat
270쪽
radiat pet I entem convexam in Tubo B introrsum versus collocatam, exhiberi potem multo maior in C. Vetum quia non semper assulsio lucis solaris EFfig. i. directe ad vitrum Al rordinari potest; neque, si Tubus inclinetur es , lem versus dirigatur, commo et limis in obscuro loco imago G HI' lentari valci: pollumus itaque speculos ii novellit a b ante vitrum AB debite adaptato & col locato radios solares ex ce exempli gratia progrcssos ita ordinareta dirigcrz,ut ad locum petitum procuriant veluti meliu at et in fig. j. ubi radii a Sole A Progressi ad speculii in D ibi iguras. dem reflectuntur dTubum B, atque ita directe intus imaginem deducunt S exprimunt in plano albo C. Figula 4. ottendit modum tra)cctionis compositae scripturarum ac qua- Figula tum libet figurarum vel imaginum,cum illae speculo plano mctallico A B adseri pia vel dilutis coloribus appiciae sunt. Dcbct autem l peculum A B ante Lentem
convexam CD ita applicari, ut intra E simplam& F duplam soci Lenti, CD
ramiam collocetur. Quanto autem speculum AB inter dictam distantiam magis ad E accedit,tanto malor scriptura vel imago G H,S ad longiorem dis an tiam exprimi poterit. Quanto vero magis ab E Vcrsus F speculum AB reces letit; tanto minor imago G H S ad minorem distantiam prasentari poterit. Huius projectionis artificium mirc depraedicat orchcrus in Artesua Magna Hujus pio. Iuc onmb. circa Cnem tib. scilicet Io. Magia Catoptrica, dum imprimis in praeia ne cryptologiae novae sic ait: Izua1e hic nihil restat , nisi ut maximum iEud ana , i ii 'i'. bram catoptruum ma Vestemm quo nulla pene ne otio veletiam ad tria mimaria ego ii ire pr*mtelligo&puto milliaria minima,qualia sunt Italica ) duo amrcs tute Iecme in - .itue traciarepossint. Hoc inventum propriis nostium est,cum apud nutium Gesurho
rem quodsiiam mile quia legisse memini rim. Inventum prorsus admetra titi Osola curiositare Regila dignum , cum hoc unico non occultos tantum animi sui cinceptus,
sedes hieras integras transmittere o, muris inscribere possit; imo suam inius effigi- μ'mirati m Mamque quamvis imaginem umm. facilitate in maxima m aliam Li tiam, se sub plas quam g antea magnitudinesi ere amico possit.
x hortus in Mag nat. parci. lib 8 Syiu i cap. 7. ad domum usquc proseliam illas t-nsmisit cum persectione praedicta Erat autem ste ulum plani m se thathiaris
ruinis, Lentutilare mero votrum rosundum diametro constabat una tera iapaL et Do proportionali tum oecul iam vitri incremento Ianto remotius rerum
species projirier quanto furare . fuerit majur. Itasi peculi Purum m= t methcrato D palmo u dico iPudin 12. in materim di LM trami orar rumbe ibi ueter 'licere osse; nec de He ,ra klta ratisne dabitandum est. quidem invento quid μesse poste non video: res enim paradoxa es omnium opinione in redibatis ad iliaca speculo cum altero loqui, 'unu quasse et arque adeo integras locras kge ' i coram exhibere. Gui tamen ira sese hibere solui k novit, cur Ioti in terris secretum v lavi. Haec quidem satis magnifice Drrherus. Verum non satis probandum ς' eo, quod ait: si speculum & vitrum Lenticulate fuerit ma jus ni umque octor 'morum quod antea semipalmare,ea proportione, qua utrumque majus fu-m'
' Vm zsh, quod ideirco etiam ad majus spatium imaginem distinetain & bene ' ς m projicere possit,ut sensibiliter bene percipi qucat. Licet enim Vctum qu d LCris majoris amplitudinis plus lucis trajiciat adco i ex plurium radiorup millis nec , vi Vaciorem imaginem in aliqua distantia praesentare postr: non ς' ideo ad quamcunq; distantia longiorem satis collo tam dc praecisam in a- η' ςm Proji Ciet. Nam quanto lation uiator et ita perturas critis,et plures alii. b Quorcs m agis alios confundisi, itaq: impersectam imaginem praesci;