장음표시 사용
131쪽
in o AESTION Es primo loco positis Io, secundo Go, tertio 4: per quatuor propor
tionalium regulam comperiemus . ex soo aureis, mensibus tribus lucri fieri 24o. Deinde postquam compertum est quantum lueti menses tres ex aureis sexcentis asserunt: continuo deprehendetur quot mensibus aurei mille quadringeti & quadraginta ex sexcentis Iucri fieri possunt. Nam quae proportio est aureorum ducentorum & quadraginta qui tribus mesibus lucti fui, ad aureos mille quadringentos & quadraginta : eadem erit temporis trimestris ad numerum mensium inuestigandum. Et permutatim, sicut dueenti & quadraginta aurei qui trium mensium sunt lucrum, si ha 'bet ad tres menses: sic aurei mille quadringenti & quadraginta se
habebunt ad mensium numerum, de quo quaesitum est quamobrem primo loco positis 24o, secundo I o, tertio 3: e Vestigio qua tuor proportionalium regula denuo repetita nos edocebit,aureos
I44o ex Oo lucri fieri mensibus decem & octo. Menses Menses o I o 3 13 Itaque tempus hoe de quo quaesitum est, particulatim inuestiga
dum erat, Vt eius portione cognita facile exquireretur reliquum. Caetera id genus exempla ad eundem modu excuti possunt. Quo fit manifestum, quatuor proportionalium regulam, quoniam semel tentata non satisfacit,bis nonnunquam adeunda esse,ut cuncta in lucem eruat. Ponderis exploratio in panibus,quando pretium annonae crescit. Quaestio x II. v AN Do tritici modius nummis dece Veditur,primariae notae panis,qui nummi pretiu habeat, pedebit Uncias quadraginta tres.
Secundum eam rationem,quanti ponderis erit panis Vnius nummi,quando tritici modius tredecim nummis constat Hic obseruare oportet,vbique gentium receptam panificis lege esse,ut pro qua portione tritici pretium crescit,pro ea panum Vnius pretii podus minuatur. Sicut enim annonae copia panibus eiusdem pretii &magnitudinem & pondus auget,sic contra annonae caritas ab eodem pretio & podus his & magnitudinem demit. Quocirca cum pro maioris pretii ratione diminutio ponderis sit inuestiganda, ea propter in proportionum comparatione,quod extremu utriusque maius est ,praeponi debet, ut quaestio sit de minori alterius extremo quod ignoratur. Cu autem altera proportio de tredecim nuri
132쪽
mis ad nummos derem,ambo extrema nota habeat,eam placide. re oportet. Altera Vero de quadraginta tribus unciis ad numerum ponderis inquirendum,sequi priorem debet. Nam in hoe quaesito quantus reperitur excessus nummorum tredecim Vltra decem tatus erit quadraginta trium Vnciarum excessus supra numerum poderis inuestigandum, eademque proportio. Et permutatim, sicut 13 se habent ad M,sic decem ad numerum ponderis inquirendum se habere debent. Itaque si primam sedem tredecim occupent, s eundam decem,tertiam 43: quatuor proportionalium reguIa remetotam illustrabit. per qua deprehedemus quando tredecim nummis tritici modius Varnit, Unius nummi pane uncias triginta tres& unam tertiam pendEre.
Ponderis exploratio in panibus,quado pretium annonae decrescit. Quaestio x I II. SI PANIs v NIus nummi pendet Vneias M, quando tritici modius Io nummis constat:quanti poderis ad eam ratione erit panis unius nummi, si tritici modius numis septem vaeneat s Hie quia tritici pretium est imminutum , iuxta panifici, leges pondus panis augebitur .Quocirca qua proportione nummi I superantura Io,eadem M unciae superabuntur a pondere panis inuestigando.'Et permutatim , sicut se habent ad 43: sic io ad numerum ponderis inuestigandum . Quare in proportione priore de I nummis ad nummos Io, extremum quod minus est praecedere: quod maius est , sequi debet, ut posterior proportio de panum pondere, desinat in pondus maius. Ita digestis in ordinem proportionibus, per regulam quatuor proportionalium comperiemus unius nummi panem pendere Uncias si F quando tritici modius septe mimis constat. Pretium Pretium Pondus Pondus.
P RI v s quam ad alias quaestiones progredimur,de lucro & dano quasdam regulas operae pretium putamus adiungere. Et ut de lucro primum dicamus,Mercatores ad hunc modu secum quaere re solent, Si cerae podo centena aureis u quispiam emat, atque ea Lius.
133쪽
iusmodi quaesita sie explicantur. Principio subducere Oportet protium quo res empta est, u pretio quo postea Venditur:& numerus restans qui disserentia Vtriusque pretis continet, lucrum indicabitruod ex sorte illa ia obueniet,videlicet r. Deinde si it quae sunt in
orte pariunt in lucrum 2, quantum lucri Ioo reddent, per regula de tribus notis quartum ignotum proferentibus pronum est exeutere. ducentes enim 2 in Ioo,procreabimus Zoo. quae per u lecates,
relinquemus insectionis numero I6 τ . tantum lucri ex centenis accrescet. Nam quae proportio est inter sortem It & sortem iood eadem esse debet inter lucrum quod ex Ia creuit, & Iucrum quod ex Ioo obuenire debet. Et permutatim,quae proportio est inter sortem ri, & lucrum 2, eadem inter sortem Ioo & eius lucrum quod inuestigamus,esse debet. Similiter de denis, vicenis,uicenis, quadragenis, quinquagenis et millenis, quaeri posset. sed mercatorius supputandi mos maxime in centenis Iucra & damna con*derat. atque ideo de centenis exempla damus. In his autem mercatoriis regulis,quas nunc interseremus, porportionum comparationem permutatim solum ponemus,mercatorum more: quadoquidem per hane cuiuis studioso recta earum comparatio sese simul aperiet. Calculum recte cosectum esse probabis,si proportionum ordinem c5uertas hoc modo,Si ioo quae sunt in sorte lucri, aciutI6 τ : Ia in sorte collata lucrum reddent 1. Quod si plus aut minus calculus asserat, error interuenit. Vel si mi magis placet, negocium ad regulam sic applicabit,Si de ir quae sunt in sorte,fiunt I in sortem & lucrum, quid ex Ioo in sorte datis ea ratione pro ueniet sequentes regulam deprehendemus ii 6 τ in sortem di tu.
crum accrescere:a quibus si demus ioci quae sortem faciunt. persunt 16 π. quae lucrum ex centenis indicant. Tui arbitri lector, esto, tram viam magis libeat sequi. nam mercatores ipsi,alius hac alius illam capessunt. A D DAMNvM cognoscendu ,id quod de lucro iam admonui .mus, studiosis suffecerit. nihil enim aliud interest, nisi quod sicut venditio superans emptionis pretium,lucrum exuberare facit:sie d uerso venditio minoris facta sortem vel diminuit,vel exhaurit verutamen exemplum de eo quoque dabimus,Quando libra ero ei empta est aureis 3, venditaque 2 quae iactura ex celenis erit Pretium quo res minoris vendita est,ab emptionis pretio quo pluris
est empta, subtrahe. & superest I, quod damnu de tribus indicat.
134쪽
Deinde si de 3 viuum perit, quantum detrimenti ioo asserenis' per regulam datam exquire: reperies 33 3'. Vel si magis libet alteram viam tentare,sic potes, Si de 3 sola 2 supersunt, quid de Ioo relinquetur ducantur 2 in Im,fiunt 2-:quae si per 3 seces, exeunt όετ ea de ioo manent. disserentia itaque inter 663,& Ioo quae est 334-, venit in detrimentum. Per lucrum notum sortis ignotae exquisitio.s AE P E mercatores ad nundinas ituri secum ad hune modum supputare solent, Quanti pondo centena cuiuspiam mercis,puta aeris,aeruginis, enda sunt, ut aureis i postea vendita ex centenis dena in lucrum pariant Huiusmodi quaesita expedies,si sic tes eum con*deres,Qui ex centenis dena lucri vult facere, is Ioo augere usque ad Ilo studet: id quod ex pretio Is inicere molitur. Itaque in 1llis I , & sors & lucrum lateti alioqui nisi inesset lucrum, dena ex centenis non lucrifierent. Ea propter cum per venditionem I3 aureis factam , lucrum ex centenis destinatum sit acquisitum:sors quae latet in I3,per regulam de tribus notis quartu ignotum proferentibus statim sic patefiet, Si IIo quae sortem & lucrum capiunt,prodeunt de sorte I :de qua sorte nascentur I3,quae sortem & lucrum tenent Multiplicare oportet Ioo in Is,& Producentur Imo : quae si per IIo secentur, numerus sectionis His habebit: qui numerus sortem illorum I demonstrat. Atque ideo tanti emenda essent arris,aeruginis pondo Ioo, Ut postea i3 aureis vendita lucrum proportione denoru ad centena reddant. Si specimen ea-pere libet an recte sit supputatum , proportionum ordinem conuerte hoe modo, Si de HT quae sunt in mera sorte, surgut i3 sors& lucrum: quid de ioo mera sorte prodibit tenta per regulam, &ito inuenies: a quibus dempta sorte Ioo, lucru Iosuperest. Sin plus
aut minus redeat,erratu est. Aliud exemplum,Quanti lanae mil. te pondo sunt empta, quae postea aureis so vendita lucrum proportione duodenorum ad centena pariunt ad regulam datam Mapplicabis,Si ur ante lucrum partum erant Ioo,quid secundu eam rationem so prius erant,cum quibus partum est lucrum supputa-
tio secundum regulam facta te docebit fuisse Α-, quae sunt x.
Aliud exemplum,Quanti costitit libra croci,quado uncia nummis V vendita lucrum assere proportione denoru ad centena s Unciae sonem sic deprehendes,Si ioo antequam accessit lucrum,erant Ioo:quid erant ps inuenies fuisse ὀπ'. tot nummis uncia constitit. o
135쪽
IIa u. v AESTION Es Deinde ut Itbrae pretium excutias, multiplica uneis pretium in 1r,quod tot sint Vnciae in libra,& producuntur 78-iT. tot nummis libra croci prius empta erat. Per detrimentum notum sortis ignotae exquisitio Q V I gemmam emerat,Vendidit eam postea aureis ioo: & dum pecuniae suae rationem init,comperit se perdidisse Io ex Ioo: quati ab initio stetit gemasSic cosyderare oportet,Qui Io de Ioo perdit, Ioo ad yo minuit: atque ideo ad inuestiganda sortem illoru ioo,ad hunc modum cogitabit, Si yo ante detrimentum erant ioo, quid 'secundum eam rationem antἐ erant illa Ioo,ex quibus iactura facta ins ducantur Ioo in Ioo,& surgent Iomo:quae secta perso,reddunt iti M. tanti gemma ab initio constitit. Verso in contrarium Proportionum ordine,capere experimentum licet an recte sit supputatum,ad hunc modum, Si de m I sola Ioo supersunt, quid deroo relinquetur: si regulam sequare,deprehendes 9o.si plus aut minus exit, error manifestus est.
ALIA etiam via per lucrum aut damnum ad sortis partes re digendum,sors ipsa ignota inuestigari potest. Puta,si quispia Vendens nummis 2o,de iis lucrifaciat Io,& haesitetur quanta sit sors: ad hune modum per compendium res expedietur, Animaduere re oportet quota sortis pars sit lucrum: id quod statim fit manifestum, si lucrum is per sortem Ioo diuisum in minutias soluatur eo modo quo numeri minoris per maiorem admonuimus sectionem fieri: sic nascenturm r quae ad minimam nomenclaturam redactae faciunt τε ritaque qui ex Ioo lucratur Io, decima sortis partem lucrifacit:quae pars decima addita ad sortem fit undecima totius summae. Atque ideo qui de lucro & sorte recapit,lucrum habet illius summae: quod quado ab ea subductum erit sola sors restabit. Itaque de rosumito-re,& inuenies iis nantulum inest Iucri in exigua hac summa ro. Id autem si a ro subducatur, restabulpro sorte i8-re . Ea sors est illorum 2o. Rem ita habere probabis,si proportionum ordinem conuertas hoc modo,Si de I8-fiunt ro, quid accrescet de Ioo teta,& inuenies Ho:subducito pro sorte ioo, restant pro lucro Io. Calculus itaque non errauit. EADEM via per damnum ad sortis partes redigendum, sors ipsa potest excuti. Veluti si exemplo Verso,fingamus eum qui num, mis 2o Vendit dena ex celenis perdere. nam danum Io per sortemiso diuisum prosertia, quae faciunt ri . Illud itaque consyderare
136쪽
oportet,Qui perdit Io ex Ioo,perdit de sua sorte . Quo fit ut saluae sint ei restantes A: de quibus partibus si sumas b, atque eam
ad omnes partes relictas addas,instaurabis summam quae fuit ante damnu,& sortem habebis quaesita. Atque ideo in exemplo dato,si numis ro Vendens dena de centenis perdit,ea ratione vicena
illa et totius sortis iniciut. Quocirca si nona partem de ro sumas, videlicet 2 q. atque eam ad 2o addas, fient 24:quae summa sortis ante iacturam erat. Nona autem illa pars χἱ decima est totius scutis, partemque eam addita instaurat,quae de sorte perierat. Lucri ratio,si minoris quippiam fuisset emptum
GLAsTI emptor podo millena certo pretio mercatus est:quar si binis aureis minoris emisset,atque ea postea aureis duodenis Vedidisset,ex celenis dena fecisset lucri quaero quanti ab initio pondo glasti millena steterunt Huiusnodi quaesita sic expedies, So
tem illotu Ir inuestigare oportet eo modo que dedimus, Sirio erant Ioo ante lucrum, quid secundum eam rationem ante Iucrum adiunctum erant usducantur Ia in Ioo,producutur Iroo:quae secta
per IIo,reddunt Io m. Ea fuisset sors, si nihil aliud interuenisset. Veru quia adiectu est, si duobus aureis minoris emisset,& Ia Vendidisset, tum luctu accedere debuisse porportione denotu ad centena: liquet ex hoc eu pluris Io emisse. Atque ideo 2 ad Io, raddenda sunt,ut fiant Ii πτ. tot aureis initio glasti pondo I o constiterunt. Ex quo fit manifestum,si minoris duobus aureis emisset, danda fuisse io-r quae sors ea est quae per venditionem ad Ir crescens, dena ex centenis lucrifacit.
Damni ratio,si pluris quippiam suisset emptum
FRvMENTI emptor modios quaternos certo pretio emit,qui si pluris nummis quaternis quam sunt empti,constitissent,& Vediti fuissent numis tricenis senis , dena de centenis fuissent perdi, ta:quanti igitur c6stiterunt modis quaternis Principio sicut proxime in Iucro factum est,sorte illorum 36 erues, hoc modo tecum cosyderans,Si rio erant Ioo,quid secundum eam rationem ante e rant 36 s ducantur 36 in Ioo,& fient 3ωo: quae deinde secentur perrio, & prodeunt v - . tanti emi debuissent modii quaterni, vivenditione facta, nummis 36 dena ex centenis lucri fierent. Uerum hic perdita sunt Io ex Ioo r atque ideo sicut in iactura anae
docuimus, sic con*derabimus, Si po ante iacturam fuerunt Iose,
137쪽
Qv AE s T Io N E S. quid secundu eam rationem anes fuerunt. durantur is in ibo,& surgent 36oor quae secta per 'o, reddunt 4o. tanti emi debuerunt ut venditi nummis 36 damnum afferrent,detrahens dena excentenis. Caeterum quia dictum est,si nummi amplius ad pretiuaeressissent tum iacturam illam denorum ex centenis ex venditione facta nummis 36 fuisse secuturam: nummi a 4o demedi sunt, quod tanto minoris sunt empti. sic restant 36: quo pretio quaterni frumenti modii ab initio sunt empti.
Lueri ratio,si pretium mutetur o v I sALIs modios singulos senis nummis vendit, octona ex centenis lucratur: quaeri potest,si is mutato pretio, nummis Ehonis vendat quantum lucri ex centenis acquirete Multi in huiusmodi quaesitis hallucinatur dum sic proportiones comparant. Si 6 dant si quid dabunt 8s ducentes nanque 3 in S,& productum per 6 secantes deprehendut Io,quod lucrum ex centenis obu nire putant, si singulorum salis modiorum pretium a nummis sad 8 mutetur. Hi toto errant caelo: nam 6 illa quae isti velut sorte ponunt,& lucrum & sortem continet. Itaque ubicunque in sim libus de luero aut damno quaeritur, primum sors inuenienda est, quae luctum & damnum peperit: igitur sortem & lucrum,quae in sex latent,sors & Iucrum,quae in centenis nota sunt, proferent in lucem , sicut iam docuimus hoc modo, Si Io 1 antequam acessiit luerum, erant Ioo, quid secundum eam rationem ante lucrum erant όs ducantur 6 in ioo 8c fient όω:quae per Io8 secta in numero partitionis educunt sψ'. latum complecti debet sors illoru Γ, ut postea sex nummis facta venditio octona ex centenis lucri faciat. Iam veru in hoc themate,qui nummis 6 V edidit mutato pretio,nummis octonis vendere in animo habet,& scire cupit quantatum Iucri ex celenis acerescet. Id quod facile exquiri potest,si proportiones sic formentur, Sis quae sunt sera pariunt 8 in sortem& lucrum: quid iis in se item collata dabunt Scies e vestigio, si sis Ioo dueas numerumque productum diuidas per sv quo fiet ut in numero sectionis prodeant 144. tantum ariret in sortem de lucrum. Igitur si sortem Ioo ab ea stimma subducas 4 pro lucro restant.tantum lucri ex centenis accrescet,si singuli salis modii nummis 3 vendantur,qui ant8 6 sunt vaenundati. v E L S I mauis alia via rem statim expedire,Vt sortem non exquiras,id fiet ad hune modum, Adde ad ipsa Ioo,lucrum ex his ae-
138쪽
erestens Isummamque eam diuide per prius pretium quod lucrum illud peperit. Id autem quod in numero sectionis prodibit,multiplica in posterius illud pretium in quod fit comutatio. Ita numerus ex hoe productus,& lucrum de Ioo natu,& sortem ipsam roo complectetur:a quo lucro si sortem Ioo demas,lucrum de centenis ex nouo pretio obueniens restabit. Quae via nunquam fallet. Puta in exemplo iam dato, ubi Venditio senis nummis facta ex centenis octona in lucrum intulit: lucrum 8 ad sortem roo adde,fientio8. Eam summa diuide per prius pretium ό quo lucrum illud aequisitum est: sic in numero sectionis 18 prodeunt: quae deinde in posterius illud pretium 8,in quod fit commutatio, ducenda sunt: ita producentur I ,quae & lucrum & sortem centenoru capiuntra quibus si iis pro sorte demas, stant pro lucro 44.tantum lucri de centenis accrescet, si pretium a nummis senis ad octonos mutetur. Sive autem de centenis,sive de alio numero,puta quinqua- 'genis,millenis,aut quouis alio,certu lucrum quaeratur,regula haec inuariata manet: vim autem suam capit a multiplicatione R diuisione,quae a quatuor proportionalium regula supra data,& ab v nitatis natura dependent. Porro in diuisione,sieut unitas se habet ad diuisorem,sic sectionis numerus ad numerum diuidendum. Et permutatim,sicut unitas se habet ad sectionis numerum, sic diuisor ad diuidendum. Similiter etiam fit in multiplicatione nam si-eut unitas se habet ad multiplicatorem,sic multiplicandus ad numerum producendu . Et permutatim, sicut unitas se habet ad multiplicandum,sic multiplicator ad numerum producedum. Igitur
esto 6 habeant I in sortem,ea ratione ros haberent ist id quod Mexquires, Si 6 in sorte & Iuero prodeat fingamus de I,de quo nascentur ros quae sunt in sorte & lucro ducatur I in io 8:& idem numerus producetur. Is deinde diuidatur per ε:& numerus sectionis Is proferet, quae secundum eam rationem sors esse deberent illorum Io8. Iam vero pretio mutato, si scire voles quantum reddentis,sie inuestigabis, Si de uno fiunt 8, quot de i8 fient ultiplice tur g in is, & producentur I44r quae sortem & lucrum centenorum tenebunt.
Damni ratio,si pretium mutetur
DAMNI ratio per eandem regulam ad eundem modum exeu-tietur praeterquam quod sicut luctum additur sorti, sic iactura de sorte subducitur,dc numerus restans per prius pretium, quod de
139쪽
ro Q. v AES TI ONEs. trimetum attulit,secatur. quod autem in numero partitionis reperietur , ducere oportet in pretium illud in quod fit comutatio: sic numerus productus & sortem indicabit & damnu, siue de centenis quaeratur,siue de millenis,sive de quouis alio numero iactu. ram terminante. Exempli gratia qui 6 nummis v edit, duodena decentenis perdit: quid iacturae ex centenis sustinebit,si pretio diminuto 4 nummis vendat de Ioo subduci debent Ir, & restabiit 88: quae secentur per prius illud pretium 6,quod iacturam peperit, &prodibunt in sectionis numero r4 π. Ea autem deinde multiplicentur in minus pretium 4 in quod fit comutatio:& s8 T surget,
quae sorte & iacturam centenorum demostrabunt. quot itaque ab eo numero usque ad Ioo desunt, totidem de eentenis in iacturam veniunt:ea autem sunt 4lτ. Vel si per exquisitionem sortis illorum 6 magis id scire libet:sie tecum consederans rem statim expli cabis, Qui nummis 6 vendendo de roo perdit Ir, is Ioo ad 88 minuit:quae iactura nascitur ex nummis illis 6. Sie igitur ratiocinare, Si 88 ante iacturam erant Ioo,quid secundum eam ratione ante erant f quae damnum attulerunis tenta per datam regulam, &inuenies 60. ea sors erat illoru 6. Idque ita esse probabis, si proportionum conuertas ordinem hoc modo, Si 6 inminuuntur ad 6,quantum secundum eam rationem dccrescent Ioo s experire per
regulam,& 88 relicta deprehendes. Iam vero mutato pretio,si sors illa 6riminuatur ad 4,quid iacturae ex Ioo eriis data regula E Vestigio aperiet. Nam si 4 in Ioo ducantur,fient 4oo: quae si per 6- secentur,numerus partitionis s8 τ habebit. Quod aute supra eum numerum usque ad Ioo deest,in iactura oti diximus venit: utraque igitur via rem eodem perducit. Quomodo pretium statuatur ad Iucrum quodvis parandum.
FREQvΕNTER etiam mercatores in merce aliqua, pondere,
numero aut mensura vendi solita post complures expensas terra marique supra emptionis pretium factas, in Vectigalia, naulia, vecturam,ministrorum Victum,caeteraque id genus, certum sibi lu-Crum de quouis podere, numero,aut melara destinant: secumque deliberant quodnam pretium statuant in singula pondera, numeros aut mensuras ut lucru illud accrescat. Id quod fiet ad eum mo. dum, quem hoe exemplo monstrabimus, Piperis pondo millena in Lusitania mimmorti ioooo sunt empta: pioque his vectigal illi e pensitatum nummi iocio. naulum deinde illinc in Britannias
140쪽
constitit 3oo. Ibi rursus aliud vectigal exama soο.Vectura deinde
terra facta nummis stetit Eoo. Ministri in eam negotiationem missi impense ro . Mercator aduecta merce,de singulis piperis libris supra omnes impensas nummos. lucrifacere destinat. Caeterum haesitat,quonam pretio piperis libram vendat,ut lucrum illud ac-eedat. Rem sic expediemus: pretium emptionis,Vestigat, naulum, iterum vectigal,vecturam terra factam,ministri imp sam, omnia in unam summam colligere Oportet, & surgent ooo: quibus etiamnum lucrum nummorum 4 destinatu in libras singulas debemus addere,videlicet nummos 4oco, sic crescunt I8 o. Quam summam in V niuersum mercator & pro sorte & pro lucro totius
negotiationis sibi reddi cupit. Atque ideo quatuor proportiona-a Iium regula, quam de tribus notis quartum ignotum proferentibus supra dedimus,e vestigio pretiu unius librae patefaciet. Nam sicut uniuersae piperis librae aduectae se habent ad totam illam summam pretium atque lucrum omnium complectetem, sic una piperis libra ad suum pretium & suum lucrum se habere debet. Quocirca si I ducatur in ISooo, idem numerus producetur: qui si
per numerum Vniuersarum piperis librarum videlicet Iooo secetur, numerus sectionis pretium Vnius librae nummos I8 continebit. Ad eundem modum pretium & lucrum statuere licet in his,
quae numero aut mensura Vendi consueuerunt.
Collatio in iactu mercium facto ob nauem in tempestate
seruandam. Quaestio x IIII.s EX MERCATORES emptis mercibus nauem onerarunt. Primi merces constiterunt aureis viginti quinque, Secundi quadraginta, Tertii quinquaginta sex,Quarti sexaginta quatuor, Quinti septuaginta quinque, Sexti centum. Gravi deinde tempestate inter nauigandum orta, cum nauis onere nimio depressa crebris fluctibus pene obrueretur,nautae saluti suae consulentes,causa leuadae nauis ebciunt in mare grauissimas quasque merces,quae pro cetum & viginti aureis alioqui valebant. Quo iactu factu est,ut seruata nauis reliquum onus in portum destinatum adueheret. Mercatores,quorum erant eiectae merces postulant,ut caeteri quorum
bona seruata sunt,iacturam comuniter sustineant. Id quod illis omnibus aequum visum est. Caeterum ambigunt quona modo prorata cuiusque bonoru portione collatio ea fieri debeat. Hae haesita tione explicaturis statim nobis occurrui duae proportiones: altera