장음표시 사용
101쪽
neque intellectu sacile est nec creditu Et ideo non credo motum esse entitatem saccessivam distinctam,realiter. uod nec de tempore possum satis mihi persuadere vilib.g. videbimus Deinde arguitur P si motus iste distingueretur a mobili,ut ait Pau. sequeretur quod taetem res limul cium esset fieret & corrumperetur in eodem tempore dc instanti ut patet de illa entitatemam eodem tempore adaequato quo acquiritur corrumpitur per successionem partium .Et cerae corollarium est concedendum. Et ideest dicendum de tempore fi ponatur entitas distincta. Item sequeretur quod ad praeteritum euet potentia. Nam detur.v. g. motus horarius durans a nona usque ad decimam: de quo secundum hanc opinionem in quocunquet instanti intrinseco illius horq verum est diceret quod totus ille motus est. Simus nunc in illo in stati primae quartae:&tuc verum erit dicere quod totus motus horarius est:& per consequens in instanti medio totiushors verum erit dicere motus horarius fuit. Simus ergo in illo instanti medio:& arguitur sic.Iste motus ho-xarius suit:& tamen nune potest facere Deus quod nunquam suerit: quia potest facere quod medietas sequens
Mon erit:& tunc nunquam erit verum dicere totus motus horarius fuit,ergo ad praeteritum est potentia. THoc etiam corollarium debent concedere: quia haec Propositi hic motus horarius fuit,ita est vera in instanti horum edio,ut dependeat ex una defuturo contingetti:&propositionibus veris de praeterito dependetibus a futuro contingenti contingere potest vi n unqua fuerint vere. Ouare haec non sunt magna inconuenientia. I sed tamen propter argumenta superius facta negamus motum distinguid mobili. Non tamen propterea negandum nobis est quin motus(formaliter loque do sit ens successivum ut Grego.&Ocnam videntur negare. Nam quan uis eadem res sit qualitas ct motus,tamenta ratione qua est qualitas non dicit ens successivu: sed solum forma inhaerentem subiectorea vero ratione qua est motus,est ens successivum. Itaque ratio motus est continua successio. Quocirca licet motus & mutata e se non sint realiter distincta,sed sola ratione: loquenduramen nobis est de illis claritatis causa acii distingueretur. IVnde ad formam argumenti distinguitur quod motus sit ens successivum. Si enim accipiatur materialiter pro qualitate,aut qualitate,aut ubi quibus est idexealiter,negatur: imo est ens permanens. Si vero accipiatur formaliter secundum propriam ratione motues, id conceditur Et eodem modo conceditur quod repa-gnat &habere omnes partes simul, adhuc sensum, quod ratio motus in qualitate si sit intensionis cosistit in hoe, quod immediate ante hoc fuerit minor & immediate Post hoc maior, quam nunc est: si vero sit motus remis sionis:consistit in hoc, quod immediate ante hoc fuerit maior Simmediate post hoc minor.Et ratio motus Io- lis consistit in hoc quod mobile immediate ante hoc fuerit in alio loco&immediate post hoc in alio quam modo est. Non tamen quod sit aliqua entitas distincta quae solum consistat in fieri. IEt PrOPortionabiliter respondetur ad confirmatione quod maletrialiter loque do de motu pro re quae est mo-cus paries eiu a Coutinuantur per quantitatem: quia estens permanes. Si vero Ioquamur formaliter sub ratioiae motus cocedimas quod de motu in instanti praesenti tishil aliud est qua aliquid ad imaginationem indiuili bile. Quod si vocetur m uxatum esse,de nomine non disputamus adhunc sic ut, quod in quocunque instantiquo nec suit immediate ante, Nec erit immediati post Et suo modo dicatur de motu iterationis & au o menta
si Authoritates omnes, quae in tertio argumento citantur tacite ex his quae dicta sunt soluuntur, posita distidictione rationis motus a mobili & termino. Per hoc eri saluatur quod motus sub ratione motus sit actus entius a potentia id est, conlaestat in fluxu & fieri qualitas vero dicat actum in actu quieto. Et eadem ratione saluatur quod motus est in mobili nam motus augmentationis & alterationis & suo modo generationis est forma quae recipitur in passor motus vero localis dieitor esse in mobili propter distinctionem rationiS.Et pariter res spondetur ad illud. q. meta. scilicet, quod ad qualitate est per se motus: non tamen ad motum, id est, qualitas in quatum qualitas acquiritur permotum, idest,acquiritur successive: motus autem non acquiritur petr motum: quia illa succcssio non acquiritur per aliam succes
pariter respondetur ad illud secudo de anima, quod qualitas in quantum calor est sensibile propriu tactus: sed in quantum motus est sensibile commune: quia ratio motus non solum,per tactum,sed per visum & auditum percipitur. Et per haec etiam saluantur illi modi dicendi quod motus est via: qualitas vero & ubi est terminus: & quod motus est causa qualitatis: non tam erie conuerso: & quod motus est velox vel tardus, qualitas vero minime. Omnia ergo haec saluantur per distinctio
Alia vero corollaria, scilicet, quod motus uniformis sit difformis,& quod motus circularis sit rectus, ct quod ascensus erit descensus,ccicedutura nominalibus: quia idem globus qui cadit mouetur circulariter&recte, reidem rursus proiectus ascendit.Nullatenus tamen sunt concedendi huiusmodi locutiones: tum quia sunt contra communem modum concipiendi: tum etiam quia alia est diffinitio motus circularis & alia motus recti. Quinimo Aristotel. I . de coelo dicit quod ascensus & descensus sunt motus contrari j,tam absurdum ergo esset dicere quod ascetas sit descensus: quam quod calor est frigus.Concedendae ergo sunt locutiones illet identice, scilicet, quod eadem res quae est motus circulatis est etiam rectus,& quae modo est ascensus postea est descensus,sed tamen formaliter loquendo, nec ascensus est det scensus,nec motus circularis Q vnitarmis est rectas aut difformiS.
I Et proportionabiliter respodetur ad aliud quod motus intensionis sit motus remissionis etiam licet eadem quaIitas quae modo intenditur postea remittatur intensio tamen est acquisitio qualitatis,scilicet,ubi immediate post hoc erit maior gradus quam nunc Sc nunc quam immediate ante hoc: remissio vero est diminutio qualitatis,ita v t vice uersa nunc sit in minori gradu, quam immediate ante hoc fuit & in maiori qua immediate post hoc erit.Et proportionabiliter dicatur de augmentatione ct diminutione. Quod autem calefactio sit frigefactio, nulla est apparentia: quia neque in sensu identico calefactio est frigefactio:na est res quae est res quae est cIlor, et acquiric,&frigefactio est res quae est calefietio
illi qui a triginta hinc annis a Uet
quadraginta scripserunt, quia non erat illis inariimo libros de coelo & de generatione interpretra ri , sed ad libros physicorum uniuersam retuo r*
rtalosophiam , trarum hic ad longum do
102쪽
tuor se ebus monas,scilicet orant iterationis. ne
et '''' dim* tionis Nobii tamen quo institutum
Iabros illos etiam scribere, vitio merito dare
Aristot. mentionem de illis nullam fecit, nisi in penere suo nomme motus. Quin potius id vellem Philta phi; huius temporis dissuadere, ne in libris ob os eorum an enim Aristo fuit in Sus
n libris de cetilo ad motum localem:&in libris de Oenerat Ione,Ad alias tres spes cies motus. In quibus pro ader edulia Philosophiae est inquirenda . Atqui si de intensione augmentatione &rarefactione & det motu IomaIi
m abiret hac terrius pnyticorum Eo vel maximo si soPm simata quae cie velocitate horum motuum huc ara Oerantur, submoueremus: indigna cetrie quibus hum navexentiar ingensa: tantam abest ut digna sint quae inli-hio pnyiacorum recitentur. De v EIO citate autem motus ad sextum re ad septi num huius proprie Iertinet disserere. De quo illic satis dicimus. Non ergo hic leo, turdaec sed ad sua,vsque cuiasique loca spectetur: eo Presertim .v. s. huius incipiet Arastidis tinguere has moecies motus dispurando ad quae nam genera reru sit Per Lemotus. Interdia Latis est praesupponere de modo ouo fit interio duas et se,inter atras,celebres opiniones: alteram nominalici communem, scilicet, fit per additione gradus ad gradum in eodem subiectio ad et quato ita ut lac ut qualitas est diuisibilis in partes secundum extelionem subiecti, ita est diui bilis in partes secundum intention Em. Alia vero est opinio S. Thom. quod qualitas, quemadmodum forina substantialis ligni, re quemadmodum quantitas , habet quidem partes secundum extentionem secundia tamen intensionem minime, sed est in diuisii bilis secundum suam essentiam: intensio autem fit per hoc quod illa forma magis ac magis radicatur in Laoiectio , , magis actuat ipsum ut illic peramplius res dilucidata examinabitur. i Sequi pur stat Laa in textu caput quartum &sequentia usque ad nnem libri.
In textu .lvj. Atque manifestu est quod
Quaestio tertia. v TRUM INFINITVM
N duo partiturAri. hunc tertium Isbrum, est ut in initio commemorum ei Iudiceba- An mias. Iarribus enim capitulis egit de
Fuem motu, ct in quinque reliquis de infinito.
De primo disputauimus duas quaestio nes: de altero disputabimus idem duas, hanc quidem, scilicet, utrum naturaliter sit infinitum, alteram vero utrum possit ei set supranaturaliter. VPrimul a Gmnium arguitur contra primam statim alieni ne Ariste text. et g. sis, ad physicum pertinet disputore delamino. Quodno est. i. v habet ratione encis no scit . I. post. ex . s. quia ens est obiecta intellecce S infinita aute non est pol sibile in actu, ut ipseasserit texta praesenti , imo nec si eriet cognoscibile, v t dixerat libro. I .l xm. 3hic rePettit Lext. o s.crgo de ronnuo non est Ieremia, a Petretoni equens ad nullum pertinet disputaret de illorricon nr. quia si ad aliquem pertinet disputare de .a Inlro, is esset vel mathematicus O cu finitu & infini-rum rant passiones quantitatis, ut patet text. 3 de qua CO Uii Cetrat mathematicus vel metaphysicus, cum quia 1 olus Deus est i a finitus,tum etiam quia infinitum diui-Grtur per infinitum in acta ct infinitum in potentia, vina Tetur textu praesenti: haec autem diuisio est proprie Icilino Cntis,ut habetur. y .meta text. et t. de Deo aut &eUte in genere pertinet ad metaphysicum disputare. Id vel maxime quod physicus non considerat, uisit Ee entem orti: infinitum autem si esset, non esset mobile, ut hic OitCndit Arist. text. X. Sinfra.' Secsido princiDaliter g itur, , detur infinitum in actu . Potentia frustra est, o a' Urdd actu nam potetia illud est quod
actu fierapo est ' mcta text. I et sed Aristote concedit
sh a ' PQ qntia: ergo naturaliter potest esse
, ab ni et i '' ' rumi PQ deat pro Aristotele, ut sei
m actum compIetum quemadmodum Entia
qua est; fieri: ut entia successiva, quemadmodum te in Fus,& motus, ct series generationum , & diuisio conti-
p'iare. Quemadmodum enim ignis quando comburit omnes partes proportionales successive diui-
' 'l* quod repugnaret naturaliter esse
r Et confirmatur manifeste aduersus Aristotem, Quod - , umi* dctrum radmisi Tniandas fuit ab e terno.
profecto Pactu trafierit infinitum, acli modo detur sufinitum permanens. praesertim si tempus re motus sint accicientia distinctas mobili. Atque inde patet quod in
dat ut Psa mundus est staturus perpetuue finiti homines in acta respectu copuIede suturo ' nam
quaero de ilia tota collectionequcn rei veritate et an erat finita vel infinita: non finita, quia non potest si
gnari sub quo numero erit ergo in rei veritate nita 8 Et confirmatar secundo argumento quod hacteus non constat quomodo illud se Iuisi et Aristo si enim mundus fuit ab Uterno,ita ut ante quemlibet homino mrit homo, re quot fuerunt homines tot erut animae Tertio arguitur P detur nunc aIiqua persectio actis S perscctio angeliinmnniLia excedit homine terpo Perfectio angela est mnnita, quonia si data petdalitate da-es tur quantatas quae in infictitiam excetderet illam,illa o et sectio esset infinita. SEt confirmaturi Iet homine sunt vinnata praedicata offentialia quo ram quo ibet ad dae
perfectionis per naturam COT-pom:' per feetao homrnis aliquem gradum Luper Perlectron m Zi a malis ergo inter animal Schominet odedari Vn us gradus ne diu, perfectior animali re amoerit taOm Diae. . Inter illum gradum , animal potest dan*m . Uia D finitam resiste omnes perfectiones mesu Dltantiam ctens sunt in hominet, ergo... duclrtum argumetum esses potat. Ignis potest Drcdu-G cera
103쪽
eretnSnhos carores,id est, non tot quin PIure .n m Quod applicaretntur combusti Vilia: ergo Z iat IGI . ita virtutem. Quod si dicas non possie naturaliter aPficarilafinita, saltem si per i inpossibile applicarentur illi inficita combustibilia in eodem loco, infinitos calores produceret:& percosequens videtur habere infinitam vargutem naturalem Gin contrarium est Arist .m hoc tex.s 6. ubi ait naturaliter effe infinitam in potentia: intinxtum vero in acta,nequaquam.
De infinito secundae intentiona'
liter sumpto pro hoc nomine, non homo , & similibunihil ad praesens. Infinitum autem primae intentiona i- ter acceptum Pro rebus,de quibus hic dhsputatur,adem est ut nomen ipsam sonat, quod res non infinita,aut hi Insiata da mitata: sicuti,immensum, idem est: quod non mensuram Pii ix* tum. Aeeipitur autem ab Aristotelet in text. Eic. 3 q. dum Pliciter. Vno modo negative pro eo quod od habet ter' minam neque aptitudinem vitetrminetur: quia, scilicet non est quantum, ut panctum potest dici infinitum : fit cuti vox quae est obiictu auditus, est indivisibilis. Alio modo accipit ut priuatitae pro eo P non est tetrminatu, aptum tamen est terminari: nempe quia est quantum: nam omne quEtum ex natura si1a est aptum terminari, Linea enim terminatur per puncta:&corgus per luperficiem: fiat realiter distinguantur a substariis, sue non: quan uis perspicacior erit termo supponendo distinctiouem quatitatis a re quanra. N Secundo a tem diuidi tur infinitum: quia aliud est infinitum secundum est entiam,&aliud secundam quantitatem, Esse saria enim cuhabeat persectionis quantitatem& ita esse potest, ct inunita. De huiusm*di infinito nihil hic loquutus est, Criri liis Arasto.possumus tamen de hoc obitet statuetre prima co
'- - eius , ire 'i Tantum Drus est infinlius Petr lucrariam imo tantum ipse esse potest hoc modo infinitus. C6ciasio ab omnibus theologis consentieter est receptissima I, 1 .d.; 3 .tametsi profecto a priori dissicile sit ratione
assienare. Nili illa sit,qua S.I ho. I. P. q. T . arti. I, Sc. o. Affert. Ait enim Pin rebus materialibusta materia terintnatur per forma,ciuain forma per mater,a. Mater Faenim de se habet infinitam, idest, illimitatam potentia ad formam,& ideo hic text. c S . infinitum in potem co- Paratu e materiae potantia vero illa rnate, , qui de inest indifferens ad plures species,tgrminatas per tormaconitituentem illam in aliqua certae soci ietiam dele quodammodo habet quandam im ui a illuminationem: quia de se est indifferens ad plaeta tridividua: terminat .vego S limitatur adctoc individua Per hoc quod recipitar in bac numero materia,& his msiosi rarii us sitio alar tus, icilicet his aeri an C.&CE NA Osisionibus singularibus, icilicetinio formis D, educantiar de potentia 'UL T Lxca sorma prodacit ut haec numero,quIa dacit c a P . β vi aias materiae cum his dis postliminaS-Br animai xionalis aice ortus natura sit in s qua Iolix macet xx x xtis r. q. Ita an est,est tamen aecetquiant a Deo rem vexibilis taliae numero materia. Hinc ni P in linIras P t*M: e matetiae dicit impersectionem, quia est merRD en id ad eo et per iarina: finiri autem dicit Petr&et1 Det: qui est aciquirere actu Ec6uitso vero inmixtas QT Partes in milia: Torma est actus, dicit perfecti uc: ca
mitari ail ista in anateriata adlibet suppositsi dicit imperfectionem.Hinc Crgo sumitur argumentum. Forma quato est natara sua immaterialior tato est pertactior: Disus est Emoliciter iura saa immaterialis: quia n6. sectatur, nec limitatur ad alioue gradu p-rsectionis
robest euinciaiicer i Sui e Paxic Maior probatur Eo anima rationalis est persectior quam anima brutii quia est immateriali r idest, quia ectua natura potest subsistere separata a meteria quod non potest ani-uia bruti .Et angelus est perfectior quam anima rationatis: quia est magis immaterialis, Propterea quod eo est receptibilis in corpore: ergo maior est vera. Minorautem patet quia cum Deus habeat per se esse, non reeeptum ab alio, sequitur quod essentia illius est omnino purus actus, nihil habens admixtum de potentia. . Et
per hoc soluitur argumentum. Sc ti. I. Ut. d. T. q. T.
angelus eis et tunc infinitus: quia non est aliquomodo materialis. Respondetur inquam quan utS non recipiatur in materia sensibill,habet tamen esse receptu abolio:& per consequens quodammodo essentia angeli recipitur in supposito: dc ideo non est simpliciter infiniis tus. Scio rationem esse metaphysicam et sed certe ratio rei tam remotea sensibus nostris, non potest esse, nisi
metaphysica &intellectu difficilis , ob idque a priori
non potest alia reddi: nam probare Deum eta infinitum: quia potest perpetuare mundum in infinitum, aut producere aliquid ex nihilo, praeterquas est probatio ab effectu,est etiam ineuidens, & potius eX hoc quoahabet essentiam infinitam, debet probari d priori virtus infinita & consecuenter effectus infinitus, quaeconuerso CPo Issumus tamen sic forsan clarius proponeret rationem. Perfectum tantum valet quantum id cui nihil deest in suo genere,&imperfectum id cui aliquia deest: ergo infinite perfectum est id quod nihil simpliciter recipere potest:& quicquid potest aliquid recipes
re non est infinite petrfectu, omnia vero materialia pocsant aliquid recipere, ut patet ad experientiam S angetli recipiunt esse & volitiones ' intellectiones, Deus autem cum nihil habeat potentialitatis ad recipienda, sequitur Pest infinite perfectus. Et hinc patet rci quare nulla creatura potest esse infinita, Lecundum essentiam, quia videlicet implicat esse creaturam, quae nori recipiat efferct si recipit ei se potest etiam recipere alia accidentia, ct per consequens implicar P sit infinite perfecta. Nam illa probatio quam alii faciunt scilicet , Psi creatura sit infinita: illa esset Deus certet non explicat causam proximam Sper se: quia plus requiritur ut sit Deus.quam ut sit essentia infinita, quoniam ad infinitatem sufficeret esse. tia illimitata in perfectione: sed ad hoc cysiit Deus, requiritur quod sit independens & habeat per se esse ex intrinseca ratione sua ct non ab alto. Et ideo ratio proxima quare non potest esse creatura infinita,csit, quia si est creatura,recipit esse: & si recipit esse, habuet Iimitatum ea ad certa gradum, ut homo ita est Nomo P nullo modo est equus,' C. Aposteriori vetro probatur infinitas Dei hoc modo.Deas est per tet cauta omnium re m,ergo est qUodam do omnia, utenim good est per se causa ignis debet esse formaliter ignis, aut qaodammodo ominenter, ut sol,&quod est causa
hominis, debet egie homo,&c.ita Deus cum sit omnium cRosa ciet bet e e eminenter omniare' aute non possiet C minenter omnia, si habiret ei' limitatum ad a1,quod certum genas, ergo habet esse illimitat iam quod est edo infinitum. Sicut oculus: quia videt omnes coxoreti noin habet limitatam naturam alicatus coloris & icieto ut iri praedicamentis dicebamus Dacis no p narur in genere Aliam probationem addo gimus inli . T. q. .etet mcta PTO ducendi: quia videlicet potuit Produceret aal quia nihil' praesupposito. Peroppositum extremum , omnis creatura habet essentiam finitam nec pote, iabere irinniram essentiarn,nec u irtutem, Tec acciuerat Rinnnita Sed de hoc sati . . Ad
104쪽
Qtin stio iij. De infinitio naturaliter.
mus a re occipitur infinitum Tatione quantitatis aut
g trifitiiii. ri Wyx Quo circa direnit infinitum esse illud eu
Lias secundum quantitateaccipientibus semoer aliquid accipere est cxtra, ut patet in tex. G 3 ubi eandem diffinitionem expolitam detdimus. Et haec conuenit tam infimio in magnitudine, quam in multitudine: tam in a aquam in potentia . Neoterici autem Philosophi dicunt m finitum hoc modo adhuc accipi dupliciter, unomodo Categorematice ut est nomen supponens pro re infini-Ea ria alio modo oncategorei natice ut est adverbiam exponi bile per hanc orationetm, non tantiam quin malitas, aut tantum &in duplo plus ct in quadruplo,ctc. Et hoc pro infinito in magnitudine.Et proportionabiliterrunnitum multitudinet exponitur, non tot quin plura
1eu aliquod ' in duplo plura ct in triplo,stc. Statuunt Incti: - . . P 'φxedi, duc regulam, quod quando iMfinitum poni
- cur a parte predicati,tunc accipitiar nominaliter&m- . ' Eego rimatice, ut, Deus est infinitus, continuu habet partes infinitas. Quando vero ponitur a parte subiecti, tuo accipitur syncategorematicet,& exponi biliter,ut,infinire parua etst pars continui. Regula tamen non est adeo mccessaria Quin potius consulende sint aures. Exactior fors in essest regula, quod accipitur syncategorematice, quando habet formam adverbii, ut, infinitet parua est ParScontinui,continuum est diuisibile in infinitu. Nam quando habet formam nominis, Ctiam a parte subiecit Hecipitur categorematicet,ut infinite Partes simi in coaxinuo,infinita res est Deus. GAt vero nec Aristotel. neque vetetrum ullus Philoso-Phorum utitur his nominibus:sed ut patet textu presenti. s c. distinguitur infinitum in infinitum in actu in infinitum in potetici. Quibus verbis utitur Sanct Thom Interpretes uniuerit. Atqui idem existimo pollere iri huicum actu, quoci infinitum catcgorematice:& in sini iam in potentia,quod infinetium syncategorematice
Et sumitur haec distinctio cae Histinctione huius quod
Ust esset permanenter, aut successive . Nam infinitum in actu est illud quod habet infinitas partes permanentetS:
potis quin adnue alia pars rcstaret transeundaret auatamen viniretur ad instans in quo sic numerando fit Transactum infinitum. Pariter in infinitum potest D casC. Caret speciem creaturarum perfectam quia quacunq;. ra poterit creare perfectiorem et nunquam Tam in dat dii infinite persecta. Simali ni odo continuum est ita
que datis divisionibus, pol Tunt effet plures: sed nuquam
da Duntur infinitet facit et V Hic tametri acinotauerim mn qn est subindet concedendum: quod iuniores isti concedunt scilicet infinitet magnam esse partem continui
Fra Categoromatico, Propterea quoci signato pedali, aliquanta est pars illius &non est aliqua tanta pars, quin
Z IIuiam cur maior,addendo medietatem excessus quo
totum excedebat illam. Iste enim prandi isset concludunt qui em e non detur maxima pars,non tamen P deturm intini tu magna pars Ad hoc enim no sit ceret quodq a. Unq, parte data darettar maior pars, sed requireretur P quacuque qualitate data daretur aliqua pars ma1or:& clarum est, P nulla est pars maior quantitat et totius. Et reuetra hoc sonat Quod detur infinita pars. Eadetrone est potetia portativa petri termia etiar ad minimia quod non: nam po dus equale sue rc sistentie non potPortare & quodlibet minus pol, esto in qua hoc dettur, non tam et illico tequitur,ut isti concedunT,BPetrus infinitum pondus pol portaret: sed requiritur g quociaque Pondere dato possit maius portare. V Et ideo conuertuntur illedae expositiones non tamen quin plus, ct aliquantumst in duplo maius,&in triplo,&c. iddim est infinitum categor mali Getis
et Est ergo infinitum hoc modo illud quod uni parti signaret habet infinitas et qualets ct non comm unicantis, ut si ciaretur infinita lineta vcrsus Orientem,signata una pedalitate, haberet infinitas equales non commiani cantes. Dicitur,equales, quia in uno pedalis ant infinite partes inequales proportionales. Dicitur Non CommunicZnees: quia bipedale habet infinitas equales communicantes scilicet infinitas prdalitates, nempe primam m dietatem, & aggregatum eri fecunda medietate prime pedalitatis&prima medietate secunde, re aggregatu ex ultima quarta prim g pedalitatis re tribus quartis securidet, Scitati finitum iliuisa prima pedalitate per Partes Proportionales,& pariter secunda. Dicitur,vni parti signate, ut supponat determinate: nam si sinoneret confuset, dares in pedali infinitas nocommunicantis equales uni scilicet duas tetritas equa-aeS Lartie parti,& tres quartas equales quarte parri, Scis et In sinitum autem in potentia est ens successiviam, utari hic Aristoteti text.eodem. s 6. Unde infinitum in Dotentia est illud euius partes si incipias numetraret sem- Π*r ilia ae numerati sunt, sunt En te,& quae reti Tanr numet Tara de iTfinite. Et hoc est quod aiunc Philosophi huius LempQTiS,Dnc arvorematice, ut si tempus post hoc infi uc et ita jPi acumerare, acet e bit LULa Pari Lem.
His pCelachis fundamentis prae
ter primam supra positam conclusionem adhient ut alie due quidus ad quaestionem respondetur. Sit erra os ecunda concIufio.Datur naturaliter infinitum in potetra tam in quantitate continua quam in discreta Coclusio est expressia Arist. text. praesenti. s C&sequentibus. Quam quatuor exemplis ostendir.Lin teporo, & mota coeli,&quantum ad discretam, in generationibus: quae tria per se existimabat in infinitum duraret. Et ideo quarocunque tepore & motu signato,adhuc posset esse maior quod est esse infinitu in potentia.Et idem est de penorationibus Nos vero christiani, quos fides docet moeduno duraturum in infinitia, exopta ponere posissimus
de igne inserari: qui durabit in infinitu, ct petr cosrq uesquocunq; tepore S motu illius dato adhuc restabitam
Pirus. Idemque censetur de damnatoru cogitationibu et quin etiam de actibus beatorum quos habere possunt Extra verbum: qui in infinitum potetrucit multiplicari. Quartum exemplum est de partibus continui, quas dicit en et infinitas in potentia. Ubi adnotandum est quomodo Aristo. non ponit partes continui actu infinitas: non g, non sint infinite partes Proportionalis in continuo:sed se non sunt par se infinita entia: nam cum ens' unum conuertantur, & partes ille non sunt astu separate,&petr conseques nec habet unitates distinctas, sed faciunt unum cum toto,st ut nec sinet entia actu plura. Ooidque ait continua ectet infinitiam in potentia: nempe quia potest diuidi in duas medietates, ct in quatuor quartas, Scita in infinitu. Taliter tri inquit se illa poteraria nanqMam pote Areduci adactum,veluti aes quod est in potentia statuae potest aliquando esse actu statua:set draa iter, v L quecunque diuisiones dentur erunt finite Serestabiant semper infinite. Et ideo ait infinitam etsietim Ferret iactur materia mempe quia illa ratio infiniti ferri
Per est in neri iactu qua exhauritur. Ccisale crimet a. qai
105쪽
bus haec explieatius adnotauimus. Est enim duplex potentia alia permanentium quae potist aliquasso reduci ad actum,ut puer qui modo est potentia vir aliquando crit vir. Alia est potentia successivorum,quae Non ridacitur ad actum, permanentem, sed actus eorum cosit itin fieri. Et tale est infinitum in potentia. Tertia concIusio. Nullo modo est naturaliter possibi Ie infinitum in actu, neque in magnitudine nec in multitudine. Et haec pariter asseritur ab Ari. eodem text-ad- utrius eius pr decesseres Philosophos: quorum opinio Des ad unde ut reor expliciis sunt in commentis,cum rationibus quibus multis Aristotel aduersus eos usus est. Cum enim iri rei veritate principium generationuper
Petuo debeat durare: probe illi hallucinabantur debere esse infinitum: I Non tamen cognoscebant principium nisi materiale, ct ideo conuincebantur eiusmodi principium materiale ponere infinitum in actu:hoc quidem decepti, ut id
quod primo principio effieienti qualis est Deus debebaut attribuere,attribuebat principio materiali. Nam cum in materia eadem quae nune est iud una forma,posit postea succedere sub alia,su ciens est materia finita ad perpetuitatem generationum, Vt supra textum, J3. liquidum fecimus. U Atqui quantum attinet ad magnitudiuem dupliciter conclusionem pol timus explicare: secundum quod quantitas alicuius corporis dupliciter Potest considerari s .aut physice aut mathematice. Corpui .n. physicum est per certam formam constrinitur in certa spe et & eum omnis forma naturalis determinet
sibi certam quantitatem quo ad maximum & miniam. vi lib. I .q per tractauimus planum inde fit non posse naturaliter esse corpus Phy ficu infinitum. Secundo probatur conclusio:argumento Arist. in hoc libro texi gusque ad. s r. Omne corpus Phylacum est mobile nata-raliter ad certum locum sui grauia & leuia) vel circulariter in loco, ut coetu: sed corpus infinitu nullo istoria
motuum esset mobile ergo. Probarur minor na motu rectono haberet Iocum naturalem quo moueretur caomnia repleret de motu autem circulari, sic manifeste
probat, hoc supposito quod line e circuli quantologius
distant a centro, lato & inter se plus distant,ut apparet
aei in subiecta figura. Si ergo illq li
a ne Sprotraher tur in infinitum.
fieret ut & inter se infinitar distaret. Tuc sic arguitur. In motu cir
le eulati necesse est quod linea quae
nuc verbi gratia est in puncto a
tande per motum aliquando vet-niat ad punctu. b.ubi est alia linea
exies a centro: sed in corpore infinito nunci uam posset illac perueniri: nam lineet quantuncunq. proxime deducantur a ceutro II in innnitum
Protrahantur distabunt infinite: Scum maciam infinixum no sit pertransibile,fitv t neutiquam Pos1etuna per M*Dire ad punctum in quo est alia.
V DC corpore autem mathematico non currerent ista argumenta, corpus em mathematiciam est qualitas per
intellectum absteacta ab hoc vel ab illo corpore Physico. Nihil minus cam corpus mathemariciam solum per intellectum,su abstractum, & in rei veritate Don possieesse: nisi tu aliquo corpore nat urali, fit, ut sicut corptas physicum non F cst Cisse infinittam, ita nec corpias mathematicum. PSed PT*vexeta arguitur. Si daretur infinitum naturali er maximet cu*ret ira coelum ut ponebat Prthagorici ubi nos cr*di M*isse vacuum et natatera
cinis cuin Enite distent,no Possum .dPeret intra se infini
tum. Si autem extra et iv csset infinitii nud eum rib, potiet esse pura m d teria, s*quit Pillic essent infini aedicia nata rati arct siet e Tent inbui i mundi, quod primo deserelo scite redarguit Arist. I DC infinita intentione eualitatis non est hic necessa Verbum addere: nam qua ratione non poeest e Te corpus Phusicum naturaliter infinitum setcundum quantitarem, nec potest habere infinitam qualitatem de potentia vero supra naturali quidnadicendum fit quaestio sequens praestabit.
responditur primo,vi quatruis infinitum no sit in actu, est tamen in potentia modo iam ex Possito. Et oraeterea
quanquam infinitum non sit possibile hoc tamen non esse possibile, portinet ad physicuos edere: no ut sciat siinpliciterased ut sciatur non esse possitate. Ea ratione qaa ad physicum pertinet tractare de vacuo quod nota
g Ad aliud respondetur P infinitum cognoscitur perfusi positi uiam: sicut tenebrect cecitas cognosciatur per Iumen & visum. Est enim infinitum cuiu&pretetr numerat as partes semper est similes alias n umerare V Ad cofirmationemrcspodetur Palia rationes pertinet a ma-tnematicum tractare de infinito nempe quia est passio priuatiua quantitatio&alia ad metaphysicum videlicet quatenus infinitum dicit potentiam vel actum nihilominus alia ratione etiam pertinet ad physicam: ut ait Aetist si quia tractat de mobili & motu, qui fit in tempore. Vndet quia haec omnia sunt quata, pertinet ad ipsum disic rere an Coram qua ratitas possit esse infinita. Itaq;alij teactant de infinito, v t abstrahit d materia & motu:
physiccis autem concernendo materiam ct motu. GAd
secundum principale optima est responsis Arist. quam supra textu. s T. exposuimus: videlicet P unicuique poetentiae conuenit reduci ad actum eo modo quo illi conuenit habere actum: Si quia infinitum non datur in per m ancntibus, sed in successi uis,potentia infiniti reducitar ad actum qui consistit in neci: non tamen ad actuire completum: qui est actu habere infinitas partes. Et isto modo generationes & tinmpus & motus, quae sunt infinitam in potentia, reducuntur successive ad actum: qui nunquam fini ur. Et eodem modo partes continui quae sunt entia in potentia plura per diuisionem fiant actu plura, nunquam tamen possunt esse actu separate. Et ideo ratio infiniti est ratio imperfecti. ' Sed tunc ad replicam negatur quod partes ill continui possint acta esse separate, alias continuum esset diuisum in omnem suam partem: quod implicat contradictionem ut sequeti quaestione videbitur. Esset enim tunc pars indivisibilis. Neque ignis quando comburit lignum d suidit illud in omnet in suam partem, tum quia combustio non procedit sigillatim per partes proportionales numerando unam post aliam,tum etiam quia illa non est proprie diuisio, sed consumptio per introductionem noue formE
Ad alia vero inconuenientia respondetur, quod Ario non negasset tempus transij sse infinitu & pariter motu& circulationes coeli, quia incipiendo ab isto in stati Dametraret Cmpus P r; teritu semper ultra quamlibeti diem erit dare aliam diem,quae est diffinitio intiniti(Ab et erno vero non potuit incipi numeratio, ut hic uniretur.
Sed negar esse actu infinitu propterea P oes ille parris nosossunt esse simul ut e resse subiugit texi s X. Imo qua uis daretur lepus esie accides distinctu, ct qa Deo pol si et illud conservare .repugnat tamen quod forinari ter illa successionem teporis A motas Deus csstria V et similiter
106쪽
similiter Et idem est dicendam degenerationibus pr
eritis infinitis. c' Et cadem ratione non negaret respectu conui et de suis turocuod tepus infinituerit etiam categorematice de mori strando totum tempus futurumssed netgalesie actu
infinitum propterea quod incipiendo hinc numeraret nunquam post hac lignabitur instans in quo veru sit dicere infinitos dies esse transactos. Itaque ad hoc qia h aec sit vera infinitum tem p us erit,non requiritur quod istace inessisse sit vera, in aliquo instanti post hoc tempus infinitum est transactum et squod requiritur ut sit post haesinnitum in actu sed satis est et, haec post hac iitvera, in
Inuiam tempus est, si verbum vniat pro toto temporet tuturo, aut si voletis pro instanti denotet tune es ea liquod instans continuatiuum temporis infiniti. Unde
apud Arist. no etst ido P infiniti homines precesserint, aut quod posthac infiniti erunt:&aliquando dentur in nnrtet in actu . et Ad aliud de animabus fateor difficilli-
. ruum et: e diuinare quid Arist.respondisset unde ut ait Sanet.ThQm r. contra genti. cap. 3 8. Propter hoc argum etntum Philosophi ante lumen fidei in varios errores abierunt. Alii cnim dixerunt humanas animas esse mortales. At quia Aristot. 1. de anima tetX. cf.&Iib. 3 . text.do det g tuetratione Animaelium. capitu. 3. manifeste posuit mentem cise perpetuam S separabilem a corpore, tanquam perpetuum a corruptibili. Comet entator captus est demetia illa ut affirmarct intellectum esse per Petu una, ac perinde unum in omnibus hominibus, animas vero corrumpi. Quod certe bonum fulget illi, ne nunc etias anima in inferno penas lueret: Mo solii quod sarraconus fuit se disisto errore ansam Christianis etiaPIarimis exhibuerit reuocassi in dubium animaru Derpetuataeem.Aliq(vtpythagoricia ponetbat circulatione
animis. Tu ita ut una anima laccessive sit in diuersis corporibus: qua ratione finite sit cerent hominibus irannitis. Alij ut Aui.&Alga Eetius quorum opinionem refert
Sanct Thom. r. p. qia aestion. .articu l. . dixerunt so- Ium Aristote. negare infinitam multitudinem causarude per se: non tamen infinitam multitudinem reru per
accicies. Caust per sic sunt ille que sunt essentialiter fu bordinate et quarum, si essent infinite,nulla esse t prima: SPer conseqtaeus non esset possibilis actio reo quod causa prima est quae debet omnes alias mouere Anime vero infit. inite ito eissent essentialiter sub ordinate: sed singule et ient unguloriam hominum forme. Sed prosecto hoc cist impolsibile secundum Aristotel. qui textu hic.
I. expresse nigat numerum infinitiam. Nec valet responsio quod loquebatur sola de numero qui resultat
ex diuisione quantitatis: nam ratio eius etiam comprehendit numerum rerum indiuisibilium. Ait enim quod omnis numerus est numerabilis:&per consequens habet primam dc postremam unitatem. Et reuera omnia in conuenientia, quae quaestione seo uenti monstrabimus inferri posita infinitate rerum alvisibi Ilum, lequunt ar etiam e R infinita multitudine animara PreterqQam qiaod anime non occupant locum. I Unde Sanet. 1 hQm. r. part quaestio D. s. articulo secundo nihil respondet ad Aristotel Ied cum sit alias tam eius dictio talus, videtetur etiam 1n hac parte deserere inniaens, Piliaalaiais faerit possibile de potentia Dei absoluta muncum fuisse ab e terno non tamen est pol sibile quod ho- manes fuerint ab e terno,sed quod angeli numero finitost coeli re res perpetuet fuissent ab e terno . De quo nos disputabimus lib. 8. Sed et is quicquid sit de natura retrum saltem suprana-
ures: er Postilum et on repugnat mundum fuisse ab a
crisaestio. h. De infinito naturaliter.
terno, ut illic. Saact. Thom ct Aretheologiconfir&ur, potiet Deus qualibet die produxit et unam animam ei
unam angeliam,que cum sua natura sint tritia memetuae tent nunc infinita in acta. De hocquaestione eo uenti mputabitur. Haec argumcntarem faciant vehet metater dubiam quid responderet Arist. quippe qui non ta- um opinatus dist muta sum Diale ab elimo .vi libr. 8 viebam us sed quod ante omnem hominem fuit etia E h ceu manifeste necet rium secundum eius prina Pia, nam ipse ut caeteri omnes Philosophio ignorauit
creataonem. vi cnim libr. t .adnotauimus, impossibile resu auit ex nihilo aliquid fieri: homines aute incidetre D D poterant, nisi daretur primus homo, aut prim I mactetsin aliquo numetro, qui quidetm cum no potuisent ex Pitoribuatus generari, debuit gent fieri per creatlonem, Aut sicut in re ivdiritate fac us est homo det timo
terrae quod AristoteI,ndic semirari unquam potvir. Et ideo supposito quod no habuit opinioncm Pythae re,
nec CommeDtatoris, inetuitabiIiter sequitur quod sui et infinitas animas modo oxistentes, v biclique i l Icismi Nam ciam non occupent Iotu, ubicunque esse Domunt. Sicut concederet quod fuerunt infinite reuolutiones coeli. Atqui illi qui Aristotelem habent pro Deo,discruciatat se,ut respondeant huicargumento: christiant vero non est cur de hoc se tantum fatigent: nam est hoet magnum argumetum quod habet mus contra Aristote. ad probandum mundum non fuisse abaternor quoniam
reuera creatare esse non potuerunt, nisi per creationet creatio autem neque hominis nequet alicuius rei corrapto Ilis potuit fieri ab e terno ut relinqueretur me natare na si ab aeterno creatus esset equus, relictus suae natetra debui si et durare tantum per tempus finitum, & per conloquens ille equus etiam ab et trno fultat mortuus: ut es manifestum: implicat tamen cotradictione quod Zia etetrno fuerit natus, ct ab eterno mortuus, &tames Q, Pi ius per viginti annos fuisset natas, quam mortuus. Si ergon ullus homo ex natura sui potuit ab eterno creari
impossibile est ante omnem hominet m fulta hominet m. vDo aute impossibili dato, nihil mirii si aliud sequatur
Atque adeo id manifestet concludit hoc argumentum, quod Aristotcl. Iumine naturali, quantocunque fueri pra dstus, pertingere exacte no potuit ad rerum veritates omnes naturalium.
TEt ideo qua nulsconcessissiet infinitas animas, nullum argumentum est ita est e, postquam illud inferebat ex uno impossibili. Et forte hac de causa ita lubrice ct sub
Damio loquutus est de perpetuitate animarum, quia videbat iubIequi infinitas esse nec videbat claret quom mopcodncerentur in corpore,&tamen non educerettiare pocentia materie, tam in erat necessarium, si erant PerpetuS, nam S produceretur per cretationem ignoraui - ocirca de intelligentius: quia non sequebantur eadem inconueniettia palam enuntiauit esse Perpetuas amproducibiles ae incorruptibiles: finitas tamen & non Teceptibiles in materia.' Ad tertia distinguitur quod 'angelus in infinitum excedat perfectione hominis, aut vino Penectionem equi, Si enim intelligaturpositive categorematice scilicet quod excedat per aliqua latraucinem habetem infinitos gradus perfectionis, iacatiuncula pedalia excederent unam pedalitatem, id nega ur, quia illo modo, solas Deus etsi entialiter exce-d1L omnem creaturam, idcirco, ut dicebamus in Prima conclianone, quod eius etsi entia est illimitata a n coarc aris ad Pliqiaem certum gradum re perfection m jecincam sed est eminenter omnia,aut quod et V edax ut
107쪽
Nem hominis: nec speclesiiurnana ad persectionem angeli.&sic conceditum. unde Tamen non sequitur Silpet-cies angeli sit infinita , sed habent se innoc species
sicut numeri vi. g. meta. t X t. t o docet Aristoc. species
enim o uiuarij est finita, ieetspecies quaternari j no pos sit attingere ad speciem quinarij: quia huiusmodi species confistut in indivisibili re ideo repugnat,nat eis additio in eade specie. Repugnat enim P sit homo e sentialiter perfectior me: alias non ellet homo. GCoti ranatio teri ij argumenti multis modis peccat. Primo ut
dicebamus in oraedicabilibus, quaestione de specie , dclib. r. huius quaestio. i. falsum est v inter hominem re animal sit signabilis gracius medius et Ilentialiter impersectior homine,&persectior animali:sed animal est P-ximu&immediatum eius genus: cum enim diffinitio hominis constet ex animali ct rationali. non habet alia gradum: ni Ii istos duos. Et secundo ascen ciendosupra animal nci proceditur in infinitum et sed solum usque ad substantiam quod expresse docet Aristo. S. meta.tCxtu. Io.ubi in hoc comparat species numero squi non diuiditur in semper diuisibilia sed sistit in unitatibus &nci magnitudini que diuiditur in semper diuitabilia,videlicet quod diiunitio specifica non diuiditur in infinitum
sed datur primum genus&vltima differentia. NErpreterea quod modo mihi occurrit. Quanuis daretur latitudo media inter homine Scanimal, & inter animal, Sccorpus, non se tamen haberent sicut infiniti gradus perfectionis equalis & non communicantes,sed ii cura tuisio continui oer o artes proportionales. Itaque inter nominem & substantia est latitudo finita perfectionis procedens ab homine usque ad substantiam eaquam a certa latitudine persectionis ad imperfectum: quod se na-Ad. .prin. bet sicut principium talis perfectionis id est sicutunitas post principiam nameri. Ad quartum principale conceditur,oe ignis potest producere infinitos calores sun-
categorematice.i non tot quin plures naturaliter posito mundo perpetuo et hoc tamen non est infinitum ita
aesturied tu in potentia, ut eaepositum est. Quod si applicentur per miraculum infinita simul cobui tibilia iacasus non est naturalis: sed hoc spectat ad quaestionem
sequentem,an Deus possit facere infinita actu diuita. IIIo tamen per impossibile dato, coaceditur u prodacerentur infiniti caloreta: aetati applicaretur infinitiae res actu diuisi. pduceret infinita lumina. Sed tame inde nullum est argumentum ad probandam infinita virtutem ignis. Ignis enim solum potest producere calorci ut octo in quodcuque passum. Quod autem sint tot vel tot numero ,haec est per accidens ex parte materie. Imo illo etiam dato per impo Isibile, ignis in infinitum cresceret.vi lib. I. q. disputatum est.
Quaestio quarta.V T R v M DE POTENTIA
Dei absoluta possit fieri supra naturam liter infinitum in actu.
Ro parte affirmativa arguitur. Quicquid
non implicat contradictionem Deus potest sacere,iDNnitum eue non implicat cotradictionem : ergo id potest a Deo fie-ic est uota vi ultioritate Lucae. X
nori est impossibile apud Deum Pretne verbum: ct rationes, quia repugIanxia esse non PQ isti,ni aut ex parte Dei cic hoc non cum sit PoteDtiae infinitae, aut ex parate effectus qui tam en si uon implic t contradit Eonem non habet repugnatiam, ut fiat. Minor aute probatur quia posito infinito, nulla potest inferri contradictio Nihilominus secundo probatur, B Non implicet conis tradictionem, nam tota disputatio in hoc puncto versat ii . In continuo sunt infinite partes,ut Aristo. concedit dices,P est diuisibile in semper diu in bilia Nec valeis dicatur P sunt in potentia,ii quidem illic sunt actu existentes in toto,ergo Deus cognoscit tingulas distincte Tunc si e quidquid Deus conseruat per causas secundas potest se solo conseruare, sed ille partes sustinentur per unionem in toto,ergo poterit illas diuiderect seorsum conseruare, quo facio erit infinitum in acetu Tertio principaliter arguitur de linea gyrativa. Sit enim colana pedalitercircularis, bipedalisautem longitudine ut apparet in hac ngura. Illic possumus cogitatione intelligere unam partem digitalis latitudinis quae circumeat primam par- rem proportionalem illius columnae diuise proportione dupla, que quidem linea erit plusquam pedalis, & aliam parte continuam eiusdem lineae angustiorem , quae gyret secundam partem proportionalem es Vadem ratione gyrentur omnes quae sunt infinite, que quidem linea in rei veritate existit in illa columna , postquam est
pars illius. Hoc intellecto patet illam lineam esse infinitam, quia quaeliber pars il si ius lineae ad minus erit pedalis postquam
auit circulum pedalem , ct sunt infinite, Ccgo line e tit infinita Ouam nihil repa- agnat Deu i posse separare d toto,& tunc erit actu infinita. CI Quartum argumentum est. In hora futura, quae nunc incipit, sunt infinite partes proportionales , quas Deus distincte cognoscit, ergo poterit in singulis sin malos angelos creare. I Qua ratione in fine horae erunt infiniti angeli. Et eadem ratione potest in qualibet parte creare ignem: vel lapidem pedalem & vnire precedenti' hoc modo infine horae erit ignis aut lapis infinitus, haec autem nullam implicant contradicetionem, ergo. Quinto principaliter arguitur. Nihil repugnat ut sciconfes' est apud theologos mundum fulisse ab elerno,
quod & Sanc . diom. I .par quaestione. s. affirmat CT go nec repugnat Deum in qualibet die creasset unu angelum,uel animam,atque adeo essent modo tot actu angeli quot fuerunt dies,dies autem ut superiori quqstio. dicebamus, fuissent tunc infiniti, ergo angeli essent modo actu infiniti. Postremo arguitur. Virtus potenti et attenditur ex obiecto,virtus enim calefactiva est, quia calcfacit, ct viri-ua quia videt,virtus autem Dei est infinita, ergo potest Prodacere obiectum infinitum. IOHaec & alia huiusmodi aro umenta fieri solent ad probandum possibilitatem infiniti supranaturaliter. Ei In contrarium no possumus Aristotelem expresse cirare, cu de supra naturalious nihil nouit, nihilominusv idetur in hoc textu presenti in anuare esse impossibile de quacunque poteraria, dicens Q uod infinitum non est cognoscibile lub ratione innniti, Quoa autem non est cognoscibile per nullam potentiam fieri potest. Item quia ut videbitas infinitum implicat contradictionem.
Quae stio h aec celebris est de
108쪽
per c uam ris rationiblis utrinque controuersia cu
-Qlia in Q et nariaris retrum disputer,negat tamen infinit rem animatum fui si possibilem. Sed Quol. p. articu I r. C,prelle negat petr omnem potentiam fieri possie inlini. Tiam. Eandem opinionem tetnet Scotus. et .sent. d. I . q. 3. Bonauciat-, iemen distin. 3. Et eadem distinctione Durandas: qcu licet Noa adeo frequinter soletindet ad Libtro sententiis Sanct Thom in hac tamen parte eum andubius seqtritur. Et Marsilius ita. r. quaestio. h. dicit hanc esse opinionem communem et & caudem sequitur: ct ingenios et certet eam corroborat licet olus insistat de
infinitato perfection is: de qua nihil hic intedimus dice
Te quod Cnim quaestione praecedonti diximus, abundat Philosephis. Hanc vero opinionem repellunt nomina-Ies. Occham quidom. et distinct. i. sed inter omnes latis Time Gregoria Sin. I. distinet. S. qu riction. Nam Gabriel Iib. r .diitin. E .Qusst. 3 . v tranqiae opinionem cessitcsse probabilem. Et quan uis Gregorius tres conclusiones sigillatim ponat scilicet se potest Deus facere in
sinitiam magnitudine, multitudine Sintectione qualitaris:eta me quia rationes germane sunt & connexe , unica Cones o conclusione respondetrer ad quqstio m. i Per nullam retinnipalis Potenciam pol mile est dare infinitum in actura ut magnitudine, aut multitudine, aut intensione Terminus faPeriori quaestione expositus est. Appellamus infinitum in acto,si sit continuum, illud Quod etst ens permanens habens omnos Goas partes simul: taliter,utvni certe signate sint in illo infinite equales Don cd municantes,&c. Infinita vero multitudo est collectio infinitorum entia separatorum: sed infinita intelio qualitatis est,ubi sunt infiniti gradus cquales non commanicanteS,&c. At vero quia tota haec dista uiatio in hoc sita est, ut Criaminetur an implicet contradictionem infinitum e siet, hoc primum omnium stabilire est operepretium. Et Cnim ac naturali,&si dei praesertim lumine, receptissimum est &DIenne,omnipotentiam Dei nullatenus terminari, se desie infinitam: infinitas vcro in uoc consistitim cam quod omne factibile possit facere.Siaarem aliquid nemmmcZ - quit facere,non est ex defectu potentiae, sed quia illudi Oncim ex natura sua non est factibile, ut quod chim erasit, ct quod homo sit irrationalis,&c . Attametti quid tu factibile, hoc est sub iudice. Ait theologorum schola idipsum quodcunque esse facti bri et, quod non implicat contradictionem. Quae quidem sententia, ni fano sensu intellecra, profecto suitineri non potest et Bifariam enim contingit aliquid im-Pli carci corradictionem, uno modo quod intrinsece, ET Presseae formaliter infert d cias cotradictorias: ut si quis diceret orbem Iunae qui capitur intra orbet Veneris etacet illi arcualem: aut cor hominis euete quale toti homini sequeretur expressa contradictio. Ocbis enim Voneris Corit init intra let orbem Iunoetergo est maior illo:&per Consecutris non est aecuatis. Irtem totum est maius sua parte, ut patri ex diffinitione Lotius:cor est pars hominas: ergo non est aequale illi. Ata ui si isto modo intelligatur implicatio contradictio Ad. t.--ae. Ni 5 Profecto manifestissim et etst falsum, quod quidquid re ccc implicat coetica dictionem, Deus Possit faceret. InmTiametra inim concedimus, Detiam Non possie sacere: ex CiatokE ramcn non set et uitiar huiusmodi contradictio. Zet diuinis iamquet coctuemur nita possiet filium genera
re allium dilium: Stra Ten ex opposito non Tritaretna m festa contradietio Et negamus Deum Te facere hominem cata cq cum seclusa unionet hypostatica, ae tamenon sequitur et L prcsse, Petrus est equus. Crgo notia homo, Dam potaer aliquis dicere, quod licet natura id non possit tam in Deus stet facere unum hominem. oui simul effeti et qQuS.
Et negamus Deum pota sacere chimerum , & tamen
illa cretata certe nulla cotradictio Curessa tequetretur nisi quod est dit unum monstrum constans ex partibus di eis rum animabitam. Quin imoconcedetis infinito mi quantitate, negant possibila esse infinitum in perfrictioHer tamen profecto non sequitur manifesta conti adicito, si daretur etantia infinite perfecta, Quo ac im aiunt taIrin finitum continuo sequi esse Deum, reuetra non sequitur euidenter: nam ut dicebamia Squae 1tra De Pr Aima,plus requiritur ut sit Deus, quam vi sit ellentia infinita.Sutaceret cinim adessentiam infinitamaoere infinitos gradus perfectionis: licet detpendereca a io. Alio modo accipitur Implicaret contradictio nem, Pro eo quod includit repugnantiam: ad quod sum Teat quod intellectiis lumine naturali, quam primum ad proponatur, dissentiat ae resiliat et neq: ullo modo adhercre positi, quod enim lumini naturali intellictus re Pugnat,merito dicitur natura feta rePugnaret.
GEt noc modo verum est quod quicquid non implicat id est non repugnat intellectui Deas potest facere . Atqui hic profecto est germanus sensus loci illius Lug. non est impossibile apud Deum omne verbum. Verba Cnim illic tantum valet, quantum id qaod potest mete concipi esse factibile,non enim potest facere hominem esse irrationalem,aut chim eram effer quia suppositis naturis rerum scilicet quod homo sit animaI rationale: statim intellectus dissentit ut possit simul esse animal brotum. Et suppositis naturis diuersorum animalium, renuit quod possit esse monstrum d(uersoria naturas participaus,
Hoc supposito profecto non est
ita multum ditncile persuadere infinitum implicaret contradictionem. At quia isti,ut infinitum defendant, alia noua inconuenientia cumulant, incipiam a diuision et continui: tametsi hoc Iib. segio.ex professo tractandum sit. Et viseeundum argumoentum propositu quod magnificat Gregorius in authorim ipsam rehciam, arguitu T.
Si Deus potat facere infinitum,sequeretur quod posset illud etiam facere per diuisionem continui in omnim suam partem, hoc tam ea profecto non solum implicat contradietioncm, secundo modo, sed primo mo: quia
facta quacunque diuisione si est pars illa adhuc est diuisibilis. Nec valet solutio Gregorij quod scilicet illa iam
est actu diuisa:nam cum continuum non constetr et X indivisibilibus, quecuq: fiat diuisio fit in partes adhuc diuiti biles, quae licet naturaliter no possint esse per se sub quacunque parua quantitate, tamen supernaturaliter possunt diuidi. Sed quia hoc in sexto explicatius habet examinari, suppcmatur hic id quod nemo praeter Gregorium dignus nomine P Lilosophi negare potato coriri nuum non posse acta diuidi in omnem suam partem, alias u t Philosoph. probet itiseri sexto .huius sequeremtur,conLinuam componi ex indivisibilibus: quod im- Pitcat contradicetionem, nam unum indiuisibile addJrum 222 eri non reddit Clas. T Unde ad facundiam prin Nota filPalc arcumentum stam ad primum in EUT
109쪽
Elonis respondebimus) orn istis vati j cremon a s G u ae datur d diuersis, cooceditur Deum cognoscet CC micrnia et infinita partes c6tinui: cognoscit tamen eas lac ri tunc id est cognoscit eas actu compseneret totum , e,ieque diuisibiles in inficii tum syncategorematice: no tam et D cognoscit omnes collective posse esset actu diuinas. Quemadmodum cognoscit quidem entia ex quibus fingitur componi chimera, non tamen cognoscit illam exle Pol si biIem. Et ideo non potest illam faceret..' Sed ecce validissimam replicam Gregorij. Quando dicitur quod continuum habet partes ita potetntia, aut ly, potentia determinat ly,habet:&tunc sentas eliet qa solum potest habere illas: quod est salio m(imo actu nabeat eas aut determinat ly,partes, ut sit letnsus quod ille partes non taciunt singule per se unum , sed omnes limul componunt unum:&ruc(inquit non est maloi ratio quod sint isto modo infinite facientes unum , quam si essent astusepara(e Damus nos illi secundum sensum, ut enim semel intelligatur quid est pars in potentia,explican US,Ed aracs continui sunt quidem actu partes: qUia a Lia compo
.ens, sed entis ens Est autem repugnantia quod iant acta infinita entia,nulla est tame qaod sint acta inunire partes in toto. Si enim illa fierent per diuision et m continui in omnem suam partem darentur partes continui indivisibiles vi die um est . Si aute ira alio suocio crearemur actu infinita simul perne sabsistentia sequerentur in comoda alia quaeiani modo inseretiatur.
I Ad formam ergo argumenti conmeditur, quod quicquid Deus conseruat per caulas iecuta as efficiet tis potest se solo conseruare. Quod autem no possit ringulas
Partes continui actu diuidere non est , quia nora Poteit supplere vicem cause efficientis, sed qtria repugna. intrinsece rationi quantitatis este diui iam In omnem Iua Partem: eo quod de ratione quantitatis est cue diuisibilem & de ratione partis est esse quantam et atqQ adeo quantuncunque detur miaima dictita, restat ad nuc ia1-
Similimodo peccat tertiam principale argumentum famose linete gyrative: dequa tam se anxiet affligiat mu Iti: alijs dicentibus esse infinitam solum Socategorima eice idest non tantam quin maiorem, alijs minas maledicent ibus quod si infin ita est linea gyrativa, lira ea gyra tua est infinita. i. si est infinita syncategorematice et est infinita categorematice: nam ii non est Tanta qia in maior, eadem ratione concedendum est y uni pedalitati signate squanta est grossities columne j habet infinitas squales . Nihilominus falsissimum est v, sit infinita in
actu,aut categoreVrutice, aut syncategorematice . Est
efii ridiculum in physica quod in corpore bipedali de tur linea longior qua sit totum ma eisdem punctis, quibus clauditur longitudo totius, clauditur longitudociatum; partis ipsius. Et irrideret Arisi quod inter duo Puncta finite distantia, letur aliqua lineta a tu infinita. Respondetur ergo ad formam argumenti, quanials COSix xione possimus imaginari tale lineam, tamen nScst actu infinita: sicuti neque actu est ens per se. Quod si Deus inciPiat illam separare a toto, erit semper eam loga quavxa Crix Pars separata:nunquam tam CD Peu Perseram omni P Tentiam poterit totam separare liciat u In potest diuidere conetinuum in omnem suam Parae m. Et in hoc sensu conc*ditiar quod est infinita in potentia, ct syncategorematicet,sePar bilis: quantacunque enim se natetur, poterit sedarari *MPT non tamen est potentia
infinita categorematice quoniam non est possibile . sin separata infinita:veluti cotinuum est in infinitum diuisibilamuquam tamen Porest esse actu diuisum si nates infinitas s Per haec itidem respondetur ad arci ume Naior
tum MaioriS qui. g. sent. d. I i. q- . Censet posse infinitiue fidi i in actu multitudine, si sacerdoi intenderet consecrare solas partes pares hosti e diuise proportione dupla:t unc enim cum in omnibus paribus erit corpus , in imparibus vero panis, fit ut partes ille panis sint actu diuisiae: tamen si albedo & alie quaIitates sint continue: i IIe nanque non credit quan Lita em distingui a re quanta. Quod si tenentes quantitatem distingui ressio clertrit manere illic omnes parieti sub eadem quantitate continua saltem sequitur quod parte S panis erunt infinite actu diuise secundum substantiam. Et praeterea argui tur quia si hoc modo Deus facere potuit ut diuidet ut substantia,manifeste sequitur quod potuerit simili mo do corrumpere partis pares quantitatis & Quod manerent impares. Haic tamen argumento respondetur
primo Physice quod petit principium , nam si implicat
contradictione continua esse diuisum in omnem suam partem squia tunc daretur pars jn diuisibilis) negatu e P sse Deum cogerie talem virtute verbis, ut posset illo modo intercalare partes proportionales. Et reverati P hilosopho naturali non posset persuaderi mysteriu eac aristiae aliter, quam ut simul hoc corollarium admitteret, satis prosecto esset illi persuasu dissicile Preterea respondetur more theologorum, quod certe sacerdos qui illo modo pr*tenderet consecrare,&nullatenus e6secraret, Sc lacrilegus proinde esieirconsecrari enim nopotest materia, nisi sit distincte praesens, ut possit demostrari pronomine, hoc, quod est informa verboria: partes vero impares non possunt illo modo esse praesent, homini distincte&sigillatim et si quidem sunt infinite, nec alicui creaturae. Et qaanquam deo sint praesentes, iam dictum est quod Deus non cognoscit illas ut actu separabiles:&ideo nec posset Deus illo modo consecrare,sicut non potest diu:dere continuum in quamlibet
tum aes uersus istos assertores infiniti,s, protecto quanuis vera esset opinio infiniti, fieri tamen nequiret modo quo ipsi concedunt. Casus enim eorum frequentissimus est qui positus est in quarto argumento principali: Dempe, quod hora sutura diuisa per partes proportio Dales minorib us terminatis versias finetm, Deus producat in qualibet partevnum angelum , ct sic erit m ulti tado infinita aut lapidem & continuet cum alio, &hac ratione erit magnitudo infinita. Huiusmodi tamen casus, praeter positionem infiniti,no solum implicant, sed certe explicant manifestam contradictionem: nam ponunt quod hora sit numerabilis per quam liciet sita partem,quod est impossibile, sicut v v num cotinuam permanens diuidatur in omnem suam partem. Et circe qua uis Deus possit facere alio modo infinitum,non pollet
amen oes partes proportionales horae numeraret ancipiendo a prima.Et haec est ratio Arist. hic textet 1 vhi sic arguit, omnes numerus est numerabilis, inlinitu autem non est numerabile, ergo non potest elle numerus infinitus.' Et textu s&.expaesse aic, quod siquis continuum aliqua certa proportione diuidati, nunquam
illud pertransibit. Nec potest intellectus aliud capere, niti quod si Deus numeraret illo modo omnes, Dia-mcraret ultimam . Et ideo qua ratione non datas vici
110쪽
rna fit xcpetet sint vinnes numerabiles.Nec valet conte-oquantitani astantstcrmietatiuo si e tota transiluit, re . . . ECE *i- F ri e QP tuerit it omnes caneterarisiis . Atal tam versus illud instans: sicur non sequitur, musta Fotuit Pertransfire totum pedier ergo potuit transeundo numerare sigulatim omnes partes proportionale v nete Gaurael loco citator licet dicat probabilem Vsiet Porretionem ira finiti, non tarne persistit in hoc quod fiat Coro a. Per Parres proportirinales him e TQuocirca posito istomo o innn1to,non sol uni sequuntur inc6 uenitntia pro Fria innuit L svis alia noua,&mainifestiorem implicatia
APp8prar ut plene respondeamus quarto argumero , ostendamusseptem argumentis quomodo implicat contradictioncm infinitum factum per partes propor-xionaaeS n orae,& quinque alijs quomodo repugnet sim Placiter: ut omnia sint numero duodecim. Primo si a tusspinet facetre isto modo infinitu, sequeretur quod c ia possiet facere illud produce do pedalitates illas per Omnia instantia horae sitam sicut cognoscit omnes Partes proportionales, ita cognoscit omnia insitaria taliter. xamen Vt nullum pretio mittatur instans totius horae: quo non producaturynii pedalest viniatur Praeceden-ri. Nihil enim argumento rcfert instantia esse acciden-ria disti octa, nec ne.Tunc sequere tu rinillius infiniti secundum Iongitudinem n ulla esset pars continua maior quam pedalis et quod profecto expresiam dicit contradictionem. Sequela tamen probatur.' Detur pars aliqua maior pedali, quae sit.v. g. bipeda- Iis, ille duc pedalitates fuerunt producte in duo b us instantibus diuersis:& Deus nouit quae instantia eranti I-la: sed nilla pol sunt esse instantia immecitata,imo nul-Ia, inter quae non medient alia infinita: ergo inter pro suctionem primae pedalitatis & productionem siccidae fuerunt alie infinitaeproducto, & per conseques iste nosint immediate unite. Et pari modo replicabitur de quibustuque duabus pedalitatibus quas dederis immediare continuas: Propter argumentum hoc nullus credo nomittet liuiusmodi productionem partium continui Per omnia 1nstantia, nullum pretermittedo:sed per narres proportionales:aut per instantia incipientia partiti. ut ponit Gregorius: quo habent certum ordinem.- a. Corolla, S Tunc sequ(tur secundum corollarium stilicet quoddaDitur vltima pars ct non dabitur vltima pars proportionalis in continuo. Negativa supponitur ex natetra continui:sed probaturaffirmativa. Producat Detus in Prima parte proportionali horae unum baculum podalet in manu mea, quod ego pugno comprehendam: in secada parto proportionali excludat illud, ct producat aliud cotinuum priori: quod quidem prius procedat versis orientem: in tertia parte proportionali excludat secundum, Se ponat tertium continuum cum secundo. Et ita per totam horam. Itaque in qualibet parte pro or- Tionali,pugno teneo ego ultimum pedale. Tunc etquitur quod in fine ego habebo aliquod pedale in manu:nec oppositum potest quis assentire. Primo, quia nulla fuit productum nisi in manu, nec aliquid fuit inde exclusum,nisi ad positionem alterias. JEt praeterea, quia illud infinitum tendensversus orietetm terminatur in manu mea, quia versus occidentem
non in infinitum,& non poterit locus alius signari, ubi retrminetur. Quod si in fine horae dctar aliquod in ma-Bia: reuera illud erit ultimum Cerre non video quomodo quis possit hic contradictione subterfugeres licet
quod dei ur vltima pars S co detur vleima pars proporri emiis horae. Item est mirabile quod in iustanti terminatiuo illius hore verem sit dicere, Immessiate ante Eacta oc corpus fuit finitam, ct in nullo iactanti fuit addita pars nisi semia,a tamen modo est infinitum S. Set i terrium corollariu est, Quod posset Dei, j produia i , Coro ceto uno infinito secandam quid L pura quod sit infinite longum versus orientem, terminatam hic Salmantae pedaliterlatum Spedaliter profandam posietinete ex illo itinnito nihil prorsus addendo, facere unum infinitum simpliciter versus omnem differtntiam position is. Probatur sequela. Volo quod in Prima parte pro-PortionaIihorae, Deus ponat secundam pedalitatem illius infiniti super prima, ct in secunda partet proportio
Mati Ponat tertiam ct quartam pedalitates ad latus illarum corretspondenter, re in tertia parte capiat quatuor alias pedalitates' apponat prioribus retro versus occidentem,ut fiat corpus undique quadratum , ct cubum ex octo podalitatibus. Et ita per omnes parteSproportionales augeat illud corpus sub figura quadrataversus omnem differentia positionis, sursum & deorsum, ante 'retro,detrorsum re sinistrorsum,nullam parte creati-do,sed taliter vi nihil addatur corpori cubo , nisi quod demitur a corpore infinite longo . Tunc manifesta est in instanti terminatiuo horae , illud corpus erit infi-n:tu sim pliciter cum infinities fuerit facta aequalis additio quaque versias. Et preterea, quia si nogetur restare simpliciter sinit IIgnari non poterit cuiusnam sit quantitatis, S tame factum est ex uno infinito secudum quid. QMd prosecto intellectus qui capit, nec putat esse contradictionem, nescio quomodo non capiat esse possibile, homine esset equum. Atqui praeterea sequitur quod in illo instanti terminatiuo verum erit diceret. Immediaici ante hac cor us hoc erat undique quadratum, ' in nullo instareti additu est illic quicquam,nisi sub figura quadrata, retamen modo non est quadratum, quia infinitu nullam Potest habere figuram. Quartum corollarium est. Da Coriati ro illo secundum quid versus orietntem infinito, hic termanato, pedalis latitudinis ae profunditatis, posset D infinities infinita ab illo tolleret, taliter tame, ut sempermanere infinitum. Probatur. Volo quod Deus in orima parte proportionali hare auferat ab illo infinito omnes pedalitates impares scilicet primam tertiam, quintam,&c.pares autem Vniar, iam aufert unum infinitum,
ct manet aliud. In secunda parte proportionali hore itidem diuiso illo infinito per podalitatesauferat impares& vniat pares. Et ita faciat per omnes partes proportionales horo quae sunt infinita. Tunc in instanti termina titio horo abstulit ab illo infinito, infinities infinitum,&sempetr manet infinitum.
Est mirabile quod in singulis partibus proportionabilibus unius hore Deus non producat, nisi una pedalitatem,quando productum fuit illud infinitum secunda quid, & tame postea in qualibet hora auserat ab illo infinities infinito, re hoc faciat per infinitum tempus,&ramo non possit hauriri illud infinitum. Hoc quide non contradictione,sed dementiam Onisi verbo adesiet inuidia appellarem. Scio equid et lutionem isto rufore, haec esse corollaria que sequutur lx in rinito, ct ideo noesse inconuenientia. Acili positio infiniti esset articulus fidei, ut quicquid inde sequatur sub noena inferni sit cocedendum. Qu inimo profectos ex articulis nostrae fidei similia abstarda aduersus nos colligerent infideles, grauisii meae periculosissimo periclitaretur fides, ea triisti, ut leuicula opinionem defcndant,nihil aciunt haec - - c Tettetre. Quintum corollarium esst. Dato uno corpo Vorora MXC cuia lariEcdali,Posset per partes Epor.io alti h rq