장음표시 사용
151쪽
minus ad quem plus de nigredine , erunt et dena speciei:& econueris se habentes erunt illis cotraris. Gh ernaec solutum restat quartum principale argumentum. Adconfirmationem vero respondetur; hic loquimur proprie de motur deque eius specier generatio vero&corruptio sunt mutationes: quae proinde ut probat argumentum differunt specie: eo s se habent v t acquiritio &deperditio eiusdem termini.
s. Conclus. Quinta conclusio. Ad unitate in
specificam motus non requiritur unitas motoris specifica neque aliud quiduis, quam ea quae dicta sunt. Pacet manifes e. Contra illos, qui absque ulla ratione dicunt unitatem specificam attendi, non penes terminos ad quos vel a quibus,sed penes motorem Patet inqua primo inductione: quia descensus ferri & descensus lapidis est eiusdem speciei aetamen motores differot specie: quia mouentura generantibus differetibus specie. Et lapis proiectus,sive proijciatur ab homine manu ,vel funda, vel catapulta,vel ab elephante, eiusdem speciei est ' Probatur preterea ratione, quia motor non est de diffinitione motus:&percoseques nec est de eius quid ditate, neq, ab illo fortitur speciem. Neq; Ari L loquens de unitate motus meminit hic de motore. NEt confir. quia calor productus a sole &productus ab igne sunt eiusdem speciei: imo & forte mus productus per generationem & productus ex putrefactione: ergo motor non mutat speciem motus: nec semper principium motus. N Ad quintum igitur argumentum varia est responsio Ad s P m' doctorum. i enim ex parte motoris non cessistini speciem motuum, dicunt motum naturalem atque violentum esse eiusdem speciei: illi vero quos modo refereo amus dicunt contra, motum omnem naturalem specie
differre a motu violento. Atqui Philosophum altercle gerit facile diluet hanc litem. Etenim text. t 6.postquatractauerat de contrarietate motus ex parte finis,sub ij- Contrarieta cit aliam contrarietatem inter motum naturalem & vio
rus duplex. lentum. Vnde hanc elielmus distinctionem speciei & eontrarietatis motus. Una enim est quae conuenit momtul ea tantum ratione qua est motus:& haec solum attenditur ex parte terminorum ad quos,ut dictum est. Qua ratione motus naturalis & violentus si tendant in eundem terminum sunt eiusdem speciei, ut motus ignis suesum & motus lapidis sursum proiecti: quia ut ait Sanch. Thom.de potentia. q. g.arti. 8 . motus non sortitur speciem a principio:ab illo tamen sortitur ut sit naturalis, vel violentus. Sed alio modo motus accipitur secudum suas qualitates,ut quod sit naturalis,vel violentus, aut C sit tristis vel suauis: quae sunt accidetia motus Et isto modo naturalis motus & violentus differui specie: quia sunt contrarij ut habetur text. s Sicuti homo albus de
homo nigetris et Pati modo respondetur ad confir. Motus nan que naturales ut ambulatio hominum,natatio pisciu, volatus Aulum differunt, non in ratione motus Propter termi
nos a sed quia illorum potentie sunt propriae passiones quae nuutat ex esseniij s specie differentibus.
Arti. et De Subsequitur in articulo secundo,
uni dignum de unitate motus numerali dieamus. Id quod duae iue bus conclusionibus eXPedit Phi. Prima est principalis e- -Π-.Ri' sti tex praesenti. 3 s. Ut motus sit unus numero necessam rium est ut re mobile sir unum Q termini atque viae sititaeiusdem speciei,ctyr rex a Ys myus motus sit unum. ivbi adnotandum est quod cum superius ter. 3. quinisque digillet consideranda esse in motu scilicet motore, mobile, tempus & duos termi a s : imo consideratur etiam &locus. Tria hic tantum considerat ad unitatem motus ruam motor non per se semper pertinet (ut dicta est ad speciem motus, terminus vero a quo non pertinet per se primo ut articulo primo dictum est. Neq: locus , nisi quatenus in motu locali pertinet ad figuram
se. s. circularem, aut rectam. GSecundo notandum ests, motus dupliciter consideratur. Vno modo generali. ter inquantum accidens:& ex hac parte requirit unitatem subiecti. Accide vis enim non est unu numero a quocunq; alio distinctu,nisi ratione subiecti. Propterea emalbedo mea est una numeror quia recipitur in me, qui sum unus numero,& albedo mea, ct albedo Petri differunt numero, quia est in duobus subiectis distinctis numero. Quocirca si formica una veheret granutritici v que ad certu phctu, Sinde ulterius veheretur ab alia fine media quiete,motus grani esset unus & cotinuus, va est unu subiectum: motus tamen secundae formicq alius
esset numero amotu prime, nec possent esse continui, . quia subiecta differunt numero: essent tamen contigui, quia eodem instanti ouo una desinit moueri per prim ei . non esse, altera incipit per ultimum non esse. V Secudo confideratur motus Ipecialiter sub ratione motus , dc isto modo ut motus sit continuus, requiritur ut partes sint eiusdem speciei:& quia species motus attenditur poHes terminos ad quos, requiritur ut terminus partiam motus quae debent continuari,ianteirustiem speciei. Et praeterea si sit motus localis, sit per idem spatium formale, quia circularis motus, &rectus non sunt eiusdem speciei Vndevtrunq; cdprehendit, ca ait, reqtairitur, unum esse id,in quo est motus. Ouod autem requiratu talis unitas specilica ad continuitatem, probat secundass. Coclusione,quae est in tex. 3 p. ea enim (inquit quae specie differunt,ccitinua esse non possunt Ratio est, quia cintinua sunt, quora vitima sunt v nur reru autem differentium specie no p Est esse unus coisterminus, quo uniatur,ut ambulatio,& linea continua esset non post unt: eOP terminus lineae est punctu, terminus vero ambulationis est instans. Tertio requiritur unitas temporis. Ra- Vastas tessillo est, quia 't in principio quaestionis dicebamus ide poris,
est,motum esse unu numero,& ege visu continuu, motus autem non intersecatur, nisi per mediam quieticini 'Requiritor ergo unitas temporis, quaesit mensuratotius motus:ad hunc sensum,P a principio usque ad finmmotus nullum detur instans temporis quo non sit vera dicere immediateiante hoc erat pars m ui,Simmedia te post hoc erit pasis motus: nam tunetsi mobile est ident& partes motus si reiusdem species, motas erit continaris,& per consequens unus numero.Si vero aut mobite non est idem (vt in exemplo posito de duabus formicis aut motus non sunt eiusdem speciei, erunt quidem motus contigui ncm autem continui. NItaque hoc est adnotanta, P ta in motu cgtinuo, qud te suerit un' minus,& immediate post sit alius, nin P , motus sint eiusde species, &subiecim sit idem, motus erunt continui,sici minus: erunt contigui. Ut si eodem instanti,quo quis desinit ambulare incipiat febricitari Hinc sequitur u idem est motum quieto interrump , ct et, non sit unum tepus,ut expresse ait Philosopn. lexn
a,Nam cu motus cetat, dabitur instas temporis q-- non erit verum dicere,immediate ante hac ruit m ius
152쪽
ustrit,utrum ut motus sit c lauus st unus numero nes daet
1 3 negati uet Si enim sinquito cit redus nost primam chordam sonet ultima sine medijs, erit ut os simas, liceres tu h. hum UADA qqΠ-continua- Cui nos exepEtadiecimus, qui) imilis torrenrem per Iapides parum distantcircontinuum tacit motum licet Iapides non sint continui neque terra, vel aer,qui inter est, continetur illis. Et caquas deambulat perpauimentum quadrato laoidei ratum continuum motum facit, licet Iapi Asnon siint continui. Id quod manifeste constat in deserasu Iapidis aec lo usque ad terra, qui certe est unus motus, quan uis Clementa, per quae trantit, non sint continua. Atqui rario huius est, P continua sunt illa quorum ultima sunt unum:partes Vero motus n6 continuantur per puncta, vel Iineas,quibus continuatur partes magnitudinis spatis,sed permetiata esse, que sunt alterius generis: scilicet
Per hoc quod mobile aliter,& aliter se habet in diuersis Partibus spatij.
Igitur ad sextum principale argu
mentu idem est labor respondedi, tenentibus motum essse accidens distinctum a mobili tanquam res a re , ct tetnentibus quod solum distinguatur realiter idest quid
ctus mobilis, quo minus eii et unis motos:
mobilet quando Potrus habet duos annos, ct quand licbri duo dicim , T Adiecundam vero confirmatio nomsubi latet i allacia iamiab, P iaciet media quiete possiet cotinuo e tendi forma ignis per materiam ligni, ne eta. tur nihilominus P sit unus motus, sed est una inure, io. Nam ignis non est. qai moaetari quando genetratur: ne- q. est subiectum illius mutationis, sed ma Peria quae recipit formam. Et quia illo non est tris actu, illa Eenerationesn est m tus sed mutatio , Ut super te rum octauum expositum est . Illa tamen materia eadem ntametro manet per totam continuam mutationem. 8 Ad fiet timum rem detur, v quan uis ad umtZtem numeralem motus requiratur unitas numeralis termini , illa tamen Ot1s e prima Pur,cadici ruet , reqairitur vi partes sine
ilimus. 1 .de generatione. Nam in opinione S. Tho. accidentia omnia corporalia subiectantur in toto composito:&ideo si motus distinguatur tanquam aliares, manifestu in est, in canet,&eius cadauere non est id e morus: quide,nec est idem fabiectum. Alias idem accides migraret de subiecto in subiectum: quod est impossibi-
Ie Eetide est licet motus non distinguatur tanquam aliares, quia negari nihilominus non pol quin sit acciditas: imo tuccu motus sit eade res, quae est inobile,ca mobi- Ie non sit ido,euidentius est,q, non siridem motus, qua secundum aliam opinione. Illi aure, qui tenent accidentia subiectari in materia pristia, forsan dicerent manere
eun cim moturn,quia maner ea de maletria Attamen tueri hoc non possint: nam licet accidentia, quae ordinaturae disponunt ad introductione forins substatiatis, ut caior, possent quodammodo defendere, P subiectaturia materia prima,& fortau qualitares secunde, ut albedo,
in alia accide tia, ut moueri localiter, sedere,' similia, nulla est apparentia ut couenioni,nisi toti copositio: in ideo in omni opinione casus canis vivi,&casus cacia uetris sunt quidem motus coringui propLer unitatem tem- Poris non in continui propivdi uerlitatem mobilis. Et idem dicendu de gutta, set notabiliter mutet ur, ut pis sice non maneat eadem. 8 Sed multo minoris est probabilitatis, id quod riona vitreo dant: uetmpe cum nauis onusta in mari moaetiar eandet: ede numero motum in aggregato et x mercibus, hominibias,& naui. Etenim cusala secta sint adeo diaetria, nescio cur motus non sint in iliis numero dicteria esculiaria accidentia. Neque in homines,& eius vestibia ,quando ambulat, est idem motus.Tametsi cam ae hoc non in disputatio, appellatur via leto unus rata res, eo quo et limul fiant ab eodem in eude aettesminam, ae per eandem linetam. 'is Ad prima confirmationem respondetur,ssi in moria a smetiriationiS FLoarcer dimina ioni S auei laqm mo det P virm DA D augmentatio ei et mo2uS-qIo eadem re Smquet tur admctiorem quantitatem. Vt hoc etst,quod docere Phi. t cx.3 s. re intra, enutra Heracti. quod Dori requiritur tanta alcasmobriis ut nullaien i in vadi ratia quemadmo-ontinuationem motus requi- clo sint conratur unitas specifica partium et quia videlicet ea quae Tua
foecie differunt, continua etsse neqia eunte ut paulo antet dicebamus. Unde ad primam instariam de virga, cuius mediditas cst viridis, medietas vero sicca,licet variet, at que diuersie a diuersis respond natur, pensatis tam et omni ous, negatur partes illas esse continuarinam utar me non sint continue, omnibus est in confessio: sorma enim quae nouae ad oenie parti, quae siccatur, nihil causae osset potest,ut cotinuetur cum forma partis viridis. Imo vir gam exiccari ,est formam eius corrumpi: Sc idcirco peesse manet discontinua pars illa, quae nondum est corrupta. Quyd si fornae non eo tincta crear, sequi rar,nec cetera accidentia: id maximet in via. S.Tho. tenentis accidentia subicctari in toto composito. Tunc Qnim corrupta mediet late Uirget, corrumpunt aT ct omnia eius accidentia,atquet adeo quantitaS. Unde sequituri ouantitas partis Viridis non continuatur quantitati o artis siccae. Et cum nec materia nec formarn et Compositum co-tinuetur,nisi ratione quatitatis seo uitur illas partes noesse continuas Sed arguitur etiam si leueatur quantitate fabirctari in maletria. In corraptione fit resolutio usque ad materiam primamrergo cum Pars sicca corrupit ur, simul cum tarma substantiali corrum Duntur omnia eius accidentia,&per conseqnens quantitas. Quod si noua adueniat, certum est non continuari cum quantitate partis viridis Illi soli, quia struunt formam corporeitatis petrpetua in materia post et ni urgunq; diceret: v manet qualitas Cadem continuans formam corporcitatis, ct maretriam re non continuando alias formas. Sed ist am formam corporeitatis arbitror Cris nos impug Iasielib. I. q. . Ecpreterea si una sit quatiras in huiusmodi virga, hociatis est ut forma viridis,& forma sicca continuetur: narn thcomposito una est dantaxar quantitas: qua materia reforme omnes, tam substat tales, qua accidental CS continuantur. - ayd autet in ille formet continuetur etsi et, tr i Ph non sol iam hic, ted. s .etiarn raefer-tem IT . Ubi atris
T anq; sunt unum numeroesie eius det et ciet: ' Ar Sui cur PrGLarcam quacunque vivione det Paritate, siue
153쪽
sue distinguatur,sive non Corruptio non fit,niai per se Para ionem: cernimus enim dum lignum comburitur, Partes,quae conuertuntur in ignem, separari a ligno,si quidem per combustionem minuitur,cineretS separari a Prunis,ergo eadem ratione in omni corruptione fit Ie- Paratio pactis corrupte a no corrupta: nam Per ea quae sunt magis manifesta,iudicaret debem us de occultis. Et qui putant partes viridem, re siccam esse cotinuas, solo utuntur fallaci testimonio sensus: quod tamen certo iudicio intellactus ex natura rerum deo erit corriget re Id vel maxime, quod sensa etiam experimur duas tabulas adeo se in alcem glutine continere, ut racilius tabulam frangas, qciam ubi conglutinantur separentur. Et ita est certe, quod in confinio partis viridis 'liccet , Eumore naturali continentur. Imo vero si in illo puncto aliqua arte dimoueatur, experientia monstrabit e Tet duas distinctas superficies quasi coglutinatas. G Maias prose- o multo , sileti sui credas,est argumentum de animalidum moritur:Vt cum anitata hominis squod verum esse credo) prius desinit informare pedes, quam petitus, aut cum memorum aliquod paralyta arescit: tuc claram est membrum mortuum alterius esse speciei, quam viuuinst tamen difficili creditu, non esse continua. N iblI minus tamen dicendum est non esset continua. licet L p. optet affinitatem humorum utriusque partis se inuicem contineant:nisi tantaesset putrefactio , Ut di Iolutio sequeretur. NAdsed am instantiam de partibus hominis vivi heterogenetis respondetur, quod OTa,carnes,&nerui,disserunt specie, non quidem perfecta, sed i mperfecta, quae ordinatur ad composit ionem totius. Non eniest in homine,nisi unica forma substantiadis, quae clat oi si esse ossis,&carni esse carnis,& neruo elaeet Derui, propter diuersiam raritatem &densitatem , caeteras iae Urias dispositiones. Quod si quis ob ij ciat verbum Iandi.
Thom. X.par. q. g I .art. t .ad segustam argumentu,ubi, eis totius non est in linguias
enim aliud vult, nisi quod non quelibet pars integra shominis,est homo, os enim non est homo: sicut in nomo
stantialis,nihil obstat,quominus uniri possint. ELII Zonatura secit neruum medium ess e inter duritiem os Sis, ct mollitie carnis,ut per illam caro, &o S continuar Cntur.Quanquam non fit necessarium, ut ubicunq; os X et-stitur carne,illic sit coisnuatio. 'I De arbore alteri in si ista etiam negatur, v fiat ex ambabus una continua: Iedramus insitus utitur trunco , cui inseritur tanquam via per quam recipit humorem,&alimentum terrq. Et ideo in illo confinio humores illi adeo cogi utinantur , v c nodo quodam contineant rarum insitum, re leniui appareat esse continuum trunco. Secus est,si rami essent eiusdem speciei: tuc enim posset forsan fieri c5tinuat io per limentum. Qua arte (si modo fabula non est) pretendat chirurgi abscissum hominis natum et x mu1culis brachij supplete. Ad aliam instantiam de linea circulariae recta, quae sunt continue,respondetur, quod lineta circularis, & recta non differunt spectet in ratione quatitatis,sed ratione figure: quapropter nihil Prohibet, quia possintelle cotinue: sed si motus fieret per arcum,& retinuerteretur Per chordam, credo secundam Philosopn. non effet unus m tus continuus, qnia motus illi ai runt Secies:sed necessario mobile qui ceret in Pucxo quo incipit moueri petr chordam et sicut lapis proiectus sursum.in puncto reflexionis.
aes quo sequitur, quod ex illia duobus motibus, quos supertex. libina figura descripsimus, ille qui perli
neam angularem fieret, in qu libet angulo statio eretur quiete: sicut pila lateraIlter ad Parietem repercussia versus oppositam partem motuum rumperetur repercussione parietis. Si tamen motus fieret ad modum serpentis faciendo plures orbes, motus esseti continuus: quia ubi non est angulus, no est necesse motum quiete rupi Ad postremam confirmationem de lac ea cadente v que ad centrum terrae, primum omnium miror plurimos, qui putant, si graue caderet naturali motu usque ad centrum, impetum illum eiu cere ut ascenderet versus ali ad hemispherium: non cosiderantes graue mota naturali nihil aliud appetere, quam cetrum:& ideo suapte ipsa natura, qua mouetur,cum mobile veniret ad cetrum, illic quiesceret. Sicut ignis quantacunque velocitate ascenderet . quiesceret in suo loco naturali,licet saperius nullum esset coelum. Et preterea impetus non est causa alterius motus, nisi ubi est repercussio. Ob idque si incentro esset planities dura fieret repercussio versus nos:veluti pila a pauimento repercussa, sursum resilit. Si tamen in centro non sit repercutiens nihil est cause cur transeat in alterum hemispherium. Si vero fiat argumentum, quod circu contrum sit aer, ctiaciatur violenter sagitta a parte nostraversus allu d hemisphetium Per centrum tunc conceditur,s, descensus, & aseensus facient unum motum continuum: licet partes quodammodo specie differant. Neque id crediderim menti Aristot contraire. Nam illi ambo motus fiunt per lineam TC clam continuam Aristote. vero solum negasset ascensam&de Icensum naturalem,aut violentum, & natura Iem eiusdem mobilis, aut duos violentos, quorum alter
fit, e regione alterius: facere unum Continuum motum.
SI Ad nonum principale bene responsum est, quod ascetas ct descensas differunt specie,& ideo non continuantiar.Tametsi negatur preterea idem esse tempus ascen sus,& descensus ad sensum iam expositum. In puncto nano uereflexionis, ubi graue proiectum incipit descedere et non solum quiescit per instans sed per morulam temporii reo quod impetus quando iam non sufficit sue
sum moueri, sufficit nihilominus tantisper retinere graue. Et ideo non est idem instans temporis, continuans tempus adequatum ascessis cum adequato tempore det stentus. pSimiliter respondetur ad replicam. Etenim quando aliquid incipit moueri,& cessante motu , itera post quietem mouetur, licet tempus mensurans ambos motus & mediam quietem sit continuum, ramen tem-Pus adequatum prioris motus e S adequatum secundimotus non continuantur immediate eodem instanti. In
quo sensu (ut expositum est exigitur unitas teporis ad
Textu. xlviij. Relinquitur igitur qui
Quae stio quarta. v T R V M MOTUS ILLI
sint contrarij, qui sunt in terminos
s primo contra id, quod habet tiar tCxLuo statim. scilicet corruptionem v Diias termini, ct soaerationcm contraru nou
154쪽
est iu tarieromissio Pero hi in est Veia ergo corruptio secundum quid To- aetrio caloris non sunt id dira motri, Ei '
qix idem motus, qui esto siti si - osse non
Secundo principaliter arguitur. Si motus css. ni con-rra is , contraristas eorum de Deret attendi penes cci tranetacem terminorum, vel ad quos vel a quibus: neutrsiaesto ium,ergo. Probatur minor. Ascentas lapidis vlaum
a d certum punctum aeris, descensus d coelo usque ad Idom punctum sunt contrari j ct tam et terminus ad que est id dim.ergo. Item descentus ab illo puncto usque ad roratre ascensus ab eodem v Quo in coelum sunt n. . Stom* i terminus a quo est idem. ' Quod si re
apondeas 1 ci ipsum punctum fungi vice duor contrariorum, quia est sursum respecta tei re,&deorsum respeetu coeli, tuc sequeretur,o asceVsus itidcim naturalis aetris usque ad suu locu naturalem , & defccnsus eiu ema coelo usque ad eundem Iocia est e nr eadem ration- co-traris: consequens tam et C st falsam Trum ambo sunt ei naturales, ct tam et v ni Clemeto non videtur concinire duo motus cotrarm: quia Ur habetur. I. det coelo, uni corpori iam plici tantum competit unus motus simo lex TEt conr. Augmentatio, ct diminutio quantitatis sunt motus contrarij, ct tam e termini non Ut contrarii. Quia Ciantitati nihiI est ccitrarium GTertio principat te
tum Motibus non competunt proprietates contra orta contraria enim COpatiuntur se in gradibus remissis reper mutuam actio m subiecto se eodem expellant: morus uero sursum , ct m OZuS deorsum no possiant quoquo modo elae simul: Icuti neq; motus sanationis, ct motus egrotatio GS: Neq; motus aeugmentationis, & motus di-manutionis:neq; motus calefactionis, ct friget fastioni neq; unus motus expellit altu, sed unico motu expclli
tur una forma,&introducitur alia et ergo contrarietas non conuenit imotibus:sed eorum terminis. Et postremo narc omnia cInfirmandur UNi virum tantum contrarium est,ut I. de coelo,' I o. met. sententia est et ergo si motus. v.g. calefac Pronis contrariatur motui frigefactionis, non c6trariatur quietisdb Sigiditatet,&si quies
contrariatur motui, quies una non Contrariarur alteri Cuius contrarrum atarmaturret sq. In coatractum est sententia Pruin textu. praesenti. s S. ubi ait motus inuicem esse contrarios.
Inter motus specie differentes,
alii fiunt ad inuicem ordinati , alij vero impertinentes: sed a ij sunt contrarij Est enim disterentiai pecifica moauum, veluti gratas ad lautiat nocet species. Mortas alte-TAZionis ordinatur ad generationem a ct quandoq; ad augmentAtionem et Se aliquando Per caletactionem resic nigra, et per frigefa etione fit alla a vi patri in carbone,& niuet. Impertinentes et et rci fiant,qiainec sequuntiar, Ne conrroiantur, ut moria; narur ali, aeris, ct motus ig
Eo vel makimet D in commontis adeo cori tra tetras motuum expcisita est, ut non suile et opus noua qm aut eorum epilogum de more Lacerinus. Q-A praetcrea notandum, T contra ieras accidit S imor moriam, Oc motum: ct intcir motum & qQ fetetm : ac donio iam
inter quietem ' quietem. Et rertio rursus notandums: t paulo ante de Orci et motus dicebamus in motue dci , s Corasi detrata potest nempe aut inra tione moturi
Ioc di T. et morus contrarian ur secundum ouuli triaarander qu madmodam motos naturales contrariat esum est, , a1rretr CC nsetur cotrarietas mutationum,uraet
tra die totae.& litetr contrarietas moliata, ubi ambo te ini exprimuntur positive contrariet. into ad n Oetconsiderandum est, P medium inter duo botraria est V rique quod amodo contrarium et& ideto exiret vi et duorum contrariorum . GSexto denidiae ex re r. g. animaduercendu est,qiamq; modis post et cotrarietatem motuum e cogitari. Videlicet aut respicEu oiusdem ted mim, qui est terminus a quo vnlias motus, ct ad quo a teri usta ut penes contrarietatem retrminorum tantum a qui us, aut penes contrari clarom duntaxat terminorsiaci quosra ut penes contrarietatem inter terminum ad quem 'mus, ct terminum at quo alterius 'ut deninue odines ambas ccitrarietates. s.ct terminoru a quibus re tetr- minorum ad quos. Hinc palam fit:q, non est hic metioclet contrarietate terminora, ut quid si absque ulla pro b Io Iurate opinantur. Nam contrarietas formaliter Dάeris Ilii in rebus, ct inde termini fiant contrarij, quia fieniri cates res cotrarias Q iis enim in re Physica, ubi deTCDias agitur. L. Cum de contrarietate sanitatis A egritadinis motuum det fanationis Segrotatitanis di uraturviI Cum audietrat contraria contrarijs curari,auc ccitramna non poli et esset tam ut, dic. quis inquam audeat tetrminis naec ascriberce
His ceu fundamentis suppositis: i. Confusi
sentcntia Pici decem conclusiqnibus sum irratur. Prima est in tex. I. Contrarietas nullatenus attenditur quarto modo. Probatiar.Motus, quoria terminus aceto nlas ct terminus ad quem alterius sunt contrarij , itant reali- Ter idem, sola ratione dit sereretes et ergo non fiant contra
T . Consequentia dist nota, quia motus contrarij libi in Ietetm repugnaur, &antecedes petr se pateti. Idem enim motus est ex Canitate, qui est in dignitudinem , ut cultar Thebis Allienas, idem est recederet Thebis, quod accederet Athet s. I ametsi ratione diffferaetti eo quod reces deret, dicit retpcctam ad rerminam a quo et in accederet dicit rei pectum ad terminum ad quem. Quini molita taleae. o. dicit Philosoph. quod prim natura in intentione motoris est amiairere Terminum ad qaetm, quam Telinquere terminam a qui Etenim quia qui retetit Ar et-Vas,1 eis in iliaic Tnebas. A qua ratione ide est moueri ianigriam, quod recedere ab albo. Nisi quod Te etctu nigredinis est getneratio: aeresseetia AII etdin IS, COTTα- Pras i xta illud. t. de genet. rextu et T. Corruptao unius cir A ne ratio alterius. At v et o Argia metratiam Prosco P .mam a parte tigatiua qiaaestionis molestam
155쪽
- 'Ariis ouaretrius iis altam esse motam ab aequila donec oris. Nampo
inaduersus probationem buxq'qyprum tarieta test(inquiuat esse unus motus une ari . Primo superna assumit deperditionem vn myx' ..., hi noti ta tuealiter potest Deus remitterect corrumpem frigiditaeonitarie esse realiter uniββM Tyx*N . .eri ue tem successive,ubi nullus producatur calor: tarursus Ium Buridanum coegeriti in contr/r ' meo laetere calorem , ubi nulla corrumpatur frigiditas aesiae Paul. ve. aliosque Ixes ' 'o O' - Ami, item quando mixtum conficitur immediate e Telemea Ei eerte habeti maguam pro b dbid ' ta iij qu lifates secunde(vi albedo & dulcedo) producuri Sigiditatis est via o esset '' tirites, vides tarici mixto, non per corruptionem Contraris , quia ni Ioris est via a non eue ad C iss mi . hi si steedo nulla est in clementis. Et pariter si mix iam resol ue aliam esi e eo eruptionem dist*ela d PMq ' O . ,
tionem affensas Unde glossint Philo platam,quod his tum intelligat acquisitionem albedinis, recte perditrone nigredinis esse idem subiecto: quia scilicet simul coeurunt in eodem subiecto. SI Attamen giona haec t tu
non comoetit Aristot.enim nunquam diceret. naodalbedo &ut dulcedo lactis sunt eadem res, In C dem subiecto. Quando enim dicit aliqua et
ratione diuersa, semper significat identitatem ret Alcinter illa: sicut dicit lib. 1. De materia&pra allope. Praeterea in communi modo concipiendi, quanoo a tua calefit,nullus diceret * mouetur,nisi uni Co motra, quiacmutatur de frigida in calidam. Item petr motu . 'O alem debemus de alijs iudicare: sed in moria locara Tia ei sus a termino st quo, S accessus ad terminiam ad Qtae nosunt duo,sed unicus motas: ergo neq; ina II S. 'i x Araxus satetur opinionem hac esse Arist. ct Comm D t. i. 'xqterea S. Th de veritate. q. et 8 .ar. I. ubi ea prel IC AIT Curidem motum esse,quo album ab ij citur,ta Vagrum acquia itur. Solutio vero Pauli&aliorum ad argo De n t ia m in cotrarium est,ta mi duo motus materiaIiter, id Ct-, oui forme, quarum una egpellitur,&alia int Oou Itiar .i tamen est unus motus formaliteradest. v ratas fluvias. rit se moerest sub nubes quomodo deperditio in acqUI ata
Responso. sunt unus fluxus. II igitur(ni falli dic E dum' motus,nec totum dicit acquisitionem Detet Glanct clep
ditionem sed amplectitur utrunq: Aerixetet re et iam uno,& accessum ad aliud. Hoc est enim docuit Phi.lib. c . tex.s.& quod hic rex. go. re tapet repet XL. motas est a quodam in quiddam,idest, 1ntetrocios Oou-tiuos terminos. Vnde ad formam argumenta Negat ur
deperditio frigiditatis , & acquisitio caloris sitatissaomotus . sed sunt unus includens dura mutation CS- ,
tio enim sv t eg principio libr. s .constato ess qPrimitur contradictorie terminis affirmato negsit
motus vero, quando exprimitur contra,
mino affirmato. Deperditio ergo frig1ditatis. est ab esse ad non esse, est alia mutatio, qua Ha caloris quae est a no esse ad eta: qctia materialiter( v probri argumentum)sunt due quali dxβ' '- Assis
ditio qualitatis, quando exprimitur pec morum No ect
ab esse frigidi ad non e Te frigidum, sed et quia despergitio illa terminator o) -- Cocii, tu
Requisitio caloris non Proficiscitur an s d ab esse frigidi Debent enim termini explicari meto ex Potius quam in abstracto. Est ergo unus motus a frigido in calidum .s ludens duas mutarxoneS , SIcetiget Igarii Tnebit,est accedere Athenas: aelo rigatum esset a Thebis est per aenisse Athenas, ut habet T CNpreFse lib. s.t Uu-go G Et per haec patet rem maia ad Cori-
firmationem Tranque . Corruptio etaim, S generati ponuntur diuerse species, non quidem motus m taratronis: quia corrupLi est ab Elta, ad non e 1 et Aetnetrario vetro st non essie ad esset. At, quia naturalit cir Corria PtIO cram hitur ad rem de nouo seu iram,ait Philota. P etorruptI unius .est generatio at Leri u aer Eadem solutio est ad quoddam argo metritu, quo nonnulli existimant conuincere dcPerstitionet m frigidita-
tiatur immediate in elementa, corrumpuntur qualitates,& non per productionem contrai ij. Respodetur(inquam)d huiusmodi deperditiones & acquisitione gnon sunt motus:cum perditio unius, non terminetur inaco uisitionem contrarij, sed sunt mutationes inter essere non esse.
Secunda conclusio est in eodem Conclus. i.
te St. q. quare spongetur ad quaestionem. Contrarietasmocuum non attenditur per se primo, iuxta secundummodam , penes contrarietatem termi Norum a quibus, sed lucta tertiam, penes contrarietatem termictorum ad q'os: consequutiue tamen penets contrarietatem ted minorum a quibus. Priores daas partes probat tribus rationi o Qq Prima quia nonnunquam motus a termini gco utrari j, tendit in eundet m terminum svi motus ab albo in fuscum ae a nigro in fuscum qui per consequens
videntur non esse contrari j. Hanc vertit ameri argumeritae ionis gratia refert: quam inferius tegi u. s et . dissoluit, ' Secunda ratio est huiusmodi. Rerum contrarietaSartetnditur penes formas quibus stant in ariumam potentia calidum, & potentia frigidam nori contrariatur , casimul sint in eodet in Sed asta calidam Sc actu trigidum contraria sunt: atauus motuum propraj, sunt termini ad quos(simul enim acquirit ac motus de terminus) ergo penes illos attenditur per se primo cotrarietas. Tertia ratio eodem tendit: nam cum i pectets motus artetndatur Penes terminam ad qctem, contrarietas vero sit pro Priet inter duas species, penes eosdem terminos attenditur contrarietas mTertiam partem conescisionis insinuat teg. 8 .ubi ait, P forsitan idem sunt motus in contraria qui est primus modus &eae contrarijs in contraria, qui est quintus. Si enim termini ad quos sunt conera xij,consequitur ut turmini a quibus saltem per se pri ni sint contraris. Vndet idem sunt motas in anitatem S itae ritudinem, qui tant ex egritudinet in sanitatem , & ET sanitate in egritudinem.Dicorim,per se prami,quia motus, qui est ex fusco in alburta motus, qui est et g tusco trini Erum, quanais formaliter non Videtaniar est e ex terminis contrarijs,sant tamen ex contrarij s, ut conclusione quinta par*bix- . Conclusi
Hinc sequitur conclusio tertia,
quae est in textat s et . Quando rerminia quibus no a
exprimunt uepositive,tunc, qaia non est motus, leta matario,contrarietta; attenditur,iuxta tertiam modum penes solos terminos ad quos , & hoc modo contrariantur motus ex non alboici album,&ex non nigro In V1-
erum. Quod si arguas eosdem esse motus e cio aloo in album re ex non nigro in nigram, gur sani ex nigro v medio colore colorato in aloum, S ex albo vel memocolore colorato in nigrum et ergo sicut istisecundi iam ex coptrarijs in contraria ita S primi. Relponcietur, quod non sunt idem , nam non album & nigrum , licet quandoque sint idem, tamen ratione d retrianet de cauia non album negatiue sapPonit pro angelo, PT
156쪽
icer an rur, iuxta Primum modum phti .et' -'
.ὰ Retio Ust, qui terminus ad quem corruptionisu non et ae. Qui proprie nulli contrariatur. Vnde cotraratas hic Eutitur ex modo diuerse ipsius motus et quia
a conciosi . C trarietas motuum, qui sent et ab extremis ad media,veI a mediis,ad extrema at-
'umd auos,&consecutiae, penes contrarietatem tetramnorum a quibus instar motuum, qui sum a contra, is in contraria Imo eodem modo Censentur. Conclu- aio est in texta set . quam hac ratione probar. Medium tragiae exiret moriam, est quodammodo contrarium:
thuscum,in album respectu nigri, re nigrum, respecta Alm. Quare motus ab albo in fuscunt,& d nigro in fucum,ut sunt a terminis co ntrari j s, ira sunt & ad termiaeos Podammodo contrarios. Est enim fuscum quo- ammodo contrarium sibi. Et eadem rati one motus astus an aloum,&motus, iliasco in nigrum, sunt con-riaras. Et ut sunt ad terminos contrarios, ita quodamnio do sint & a terminis contrariis . Et per haec respon et eodem text. Phi. rationi primae, quam pro secunda conclarione formauerat. Responder sin quam quod motus ab albo infuscum, ae motus Enigro in fuscum,mon MIum sunt corrarij ratione terminorum a quibus, c ratio praetendebar, sed propter contrarietatem terminorum ad quos. Et confirmatur. Huiusmotus, qui est ab albo infu-tcumaerminus ad quem , ultimus est nigrum et &eius motus, qui est a nigro in fasciam, ultim us terminus, est Idum , ergo motus illi in terminos finalirete tendunt storma liter contrarios. Et eadem rationet huius motus, cui eli si fusco in album, terminus a quo primus est nigrum,& motus, qui est a fusco in nigram, terminus a quo primus est album et ergo quemadmodum motus ab albodn nigrum contrarius est motui, qui est a nigro in Moiam,ita motus ab albo infuseam, contrarius est motui a nigro in fuscum . Imo vero motus quilibet a medio colore ail alium mediam, si terminus a Quo participat plus de albedine, quam terminus ad quem, contrarius est motui , ubi terminus a quo participat plus
contraria. et Quo fit videt censsag - '
Maastantus alle, non est simplicitetracton Se
de nigredinet. . Eadem analogia dicitur de motibus intensionis & remissionis. Intensio nanque ab uno gradu ad duos contraria est remissioni, a tribus ad duos: quoniam duo resperitu unius est maior gradus:&respectu trium est minor. Et idem est de augmento, & decremeturo quantitatis. Instar eoru, quae de differentia spetcifica dicta sunt.
Ad etandem normam exigenda est contrarietas mo- cuiam,secundum locum. Cum enim concauiam Iunce,&Ceritrum terrae sint extremae d ifferentiae totius latitudinis motuum rectorum,qui conuentu ut Vlementis: ut libr. .rCXC . E. Wisum est,omnes motus recti, siue naturales, sive violenti, qui tendunt versus Concauum lunae, vDee cunque incipiant, re quocunque terminentiar conararij sunt eis qui tendunt in centrum. Etenim si motus a LMo,in centrum contrarius est et,qui a centro est v Eue ad cingum.cuaelibet pars uvius cuilibet alterius estneta rect icti deo nec si ambo sint ascensus , sunt 'tu Ens ilirs. qua a nigro proficiscuntur in album. us vitrimus descensus est centrum terrae am A
h ab , '' ii ii iidbri difficultatis , an idem iudicium
'', 'de descensu a coelo usque ad eundem locum
motus, illi sunt ex forma sua contrari et quippe cum sine census, ct descensus Si tame accipiatur particulari terquatenus motus sunt naturales atris, non sunt contra-rq, cum sint ad eundem terminum naturale, ct ab eod Principio intrinseco. Et ad argin respondetetur, Punctum m conuexo aeris respectu terrae sit sursum, reres oectu ignis drursum ad regulandum motus tetrrae aevnrs ta naturales qua violentos, tametn respectu aeris: quia est eius Iocus naturalis,undecunquet illuc aer feratiar,Non censentur motus contrari j respectu aeris et sed tamen motus violenti aeris,qdorum alter est versus coelum,& alter versias terram contrari j qaidem sunt, ciuia termini ad quos sunt c5trari j. Imo a termini d quibusina cu illi motus sint violenti:terminus d quo per se orimus non est locus naturalis aeris et sed terminas ases uaest cetrum terrae, re terminos descensus co cauum lunae, i Hinc tequitur, si deste usias aeris a coelo usq; ad aer cotrarius est eius destentat inde usque ad cent A terrae. Et noc est restimonia, qa no est cotrarius astet i eiusdaa centro retrrae:alias idem motus esset ccitrarius duobus motibus cotrarus. Ad cofirmationetra gas, Paragmctari ,&diminutio non sunt termini cIntrari etia Cni fu-VR. q. r. iaceia est quom ci contra taetrata ita aes ad ronemo da
157쪽
motus reperitur in quant retinet. unde inter excellentia quantitatis quae est term ira tas ad quem augmentationis & defectum eiusdetm celtiae est terminus ad quem
diminutionis est contrariditas sufficiens ad contrarie a tem motas. Et eadem et a cario det maior ict de minoti gradu, qui sunt vermini ad visos in latensione diremi sione qualitatis.
c. Consu. Sexta conclus1o G in text. J . Mo
tus omnis contrarius est vinitti non illi et qaar est sub termino ad quem,sed illi Praxitas, que est suo terreno a quo, ut motus sursum,ccier . cius in qu leti, quae est deos sum:&motus calefactionis iaccitrarias est quieti, que est subfrigiditate. Probatur. N otus contrariatur quietti,&Mon quieti aIterius generis, oergo vel illi, quae est intermino ad quem, vel illi viam oest in ter mino a quo non illi:ergo huic. Maior Pateris I Iotas Sc quies opponuntur priuative.Nam quies est Thecessario amotu quae enim non sunt apta moueri ea oram Promit quieseant, Ut re T. to .docuit Philota hanc aratim Prioatraam oppositionem vocat bie Phi contrarie catero. Quod ergo non opPonatur quieti alterius Detrieris(v t quod motus dealo aliovis non opponat ar qiai et x i irxsanicato Patet quia contraria debent esse eicisdem geoeriS celebrae enim, quae sunt priuatio luminis, noo OP ponuntur VIlai. Quod augem non opponatur quieti stab termino ad quem sui dcalefactio non cotrariertar lataic, Pod est calidum esse)Fatet: quia contraria non ii mol acquiruntur, sed quando unum acquiritur alter in m deperditur et at vero motus & terminus ad quem sim tal acqui runtur: idem enim
est calefactionem fieri in ca Iidum fieri. Colligitur ergo
ut motus contrarietur vini Et sub termino a quo et quae expellitar per motum. I I i Hi ominus tamen negandam non est quodammodo etiam contrariari quieti sub termino ad quem ea ratiora et , vina simul esse repagnat mo-2.Conclusi tus.&huiusmodi quies. SQ ptima coelusio est in eodetexi. Ouies sub termino a uiao, contrariatur qui e t ab termino ad quem,ut Simiacam calido. Haec per se nota est,postquam penes hanc Cootrarte Latem attedi Lurc trarietas motuum. SCd Prota at nioilominus aliter apermutata proportione. Sictae calefactio opponitur qui cti
sub frigiditate, ita triget Cher io quieti iub caliditate re go sicut calefactio opporificor frigefactioni, ita&esie frigidum huicquod est Enet calidum. Nam si sicut te habent sex ad tria, se hao Et caeca a tuor ad duo: sicut se habet S.Conclusi sex ad quatuor,se haberic x citi ad duo. GOctaua conclusio est in tex. cet. Maior et caetrarietas est inter duos mo- us,2uam inter in Liam, cic vialutem. Patit, quia motus
eontrari j sub nu Io grada possunt esse simul: motus ve-x calefactionis fiui ut est cum frigiditate sub orada te misso. Nonachriusio in te t. y d. 'insequentibus.
Motus omnis violentus contrarius est motui omni naturali,siue eius em relisiue alterius: S pariter quies naturalis contraria est quieti Vibientq: ut habetur tex. go Probatur,nam praeter contrarietatem motuum,quae illis conuenit inquantum sunt motu scilicet, ex Parte terminorum accidit illis ista conti arietas ex qualitate principiorum quia naturalis est a principio intrinseco violenta vero a principio extrinseco .. de motus vi, lentus lapidis sursum, cotrariatur motui naturali ignis& motus naturalis terrae motui violento ignis deor sum:&quies violenta terrae sursum, contrdeiatur iliaie- , et O diti naturali terrae detorsum. I Caetera in commentis late patent, si modo ex dictis io. Ccesu. hanc decimam conclusionem elicuerimus . Unam opaponitur inultis: atque adeo multis modis & rationibus si ue motum motibus conferaS siue motum quietibus:siue quietem quietibus. Egempli gratia. Motus naturalis ignis contrariatur primum motui unurali ferrae , per secundam conclusionem et mo X eadem rinione violeuato motui deorsum eiusdem ignis: deinde motui violento terrae sursum , per nonam conclasionem et praerereat quieti incentro terrae, per sextam et imo quodammodo quieti in concavo Et pariter motus naturalis terrae contrariatur suo violento,& violento igni, & quieti in coincavo lunae . Rursus quies sub frigiditate cootractatur motui calefactionis, Sc quieti sub calore,&c. N Unde ad tertium principale argamentum responde- Ad, .Priatur, , compati se in gradibus remissis, non est conditi, quae conuenit qualitatibus contrarijs,eo solum, v sunt contrariae:sed quia sani contraria intensibilia,& remita sibilia. Et ideo quanuis motus caIesactionis,& frigefa ctionis non se compatiantur nihiI minus habet de rati, ne Contrarietatis. Quin vero(vt in octaaa conclusione ex texi .get. dicebamus propterea motus calefactionis. magis contrariatur motui frigefactionis: qaam quieti
sub frigiditate, quia ille motus compatitur secum frigi
ditatem remissam non tamen alium motum.
O Ad confirmationem respondetur, v unam sabun Ad confit
ratione &vno modo non contrariatur,nisi uni: subdiuersis vero nihil vetat contrariari pluribus vi motias ignis, quatenus est sursam,contrariarur omnibuS motibus qui fiunt deorsum sicet illi deorsum possint alia ratione esse contrarij et vi motus violenta iusdem ignis& naturalis terrae eo quod unus est a principio extrinseco,& alter st principio intrinseco
158쪽
Reuerendi Patris, Fratris Dominici Soto
Segoviensis, Theologi, ordinis PCEdicatorum,s per sextum Physicorum Aristotelis
Compo Hatur ex indivisibilibus.
N sex partes in initio commentorum sextam hunc librum par Il xiti sumus-In quarum prima, in
. Et dupbus,scilicet,prioribus capi -
- tulis, nihil aliud, Phil. demoni strare perseuerat, quam quod
continuum impossibile est ex in diuisibilibus componi: sed omne esse diuisibile in semper diuisibilia. De quo proinde
Primam hanc summouimus quaestionem. Proculus parte affirmativa arguitur primo Idem est punctum in co-tinuo, quod est in numero unitaS, ut habetur. I.Top. capit. I . sed numeruS Componitur ex viaitatibus, quia sui est. I. de anima. textu. 68. additione , subtractioneque unitatis, variarur numerus et ergo &continuum componitur ex Putastis: sed tam punctum quam unitas est indivisibile, ut habetur. s. meta.textu, I T.
ergo continuum componi cur ex indivisibilibus.' Secundo principaliter arguitur. Possibile est continuum in omnem suam partem esse diuisum: ergo continuum componitur ex indivisibilibus. Consequentia est manifesta, nam teste hic Arist. text. 3 . Vnuquodque resoluitur in ea: ex quibus componitur :& si eontinuum sit diuisum in omnem suam partem necesse est partes illas esie iam tunc indivisibiles. Sed probatur antecedes. Deus intuiti uecognoscit stragula puncta, atque adeo singulas partes,' partium particulas cotiniat, ergo que admodum ipse cognoscit,potest per suam absolutam Potentiam diuidere per par es Proportionales hore(vt dicunt prius in duas medietates mox inquatuor quartas deinde in octo octauas,&c. Siquidem nulla est apparentior repugnantia ut res sint diuita, quam intuitu
diuinois in Et confirm. Si ignis poneretur in centro terrae, quia nulla est tunc maior ratio cur hac, quam illac ascendat diuidetur in omnem partem ut spherice ser omnes lineas ascendat. Item si uniforme vitrum planum Donatur super planissimum lapidem , magnaque itidem pla-
Titsima moles desuper cadat, in omnem suam partem vitrum conterer Item si aqua qua vitriam undiq; obi a sum plenum est, congetlet urittanc vitrum in omnem sua
IAlia sunt alius generis argaineTta. quae Grego .&so
auria ct ociber punctum is rimecam uuius lineae narum esse videtur praeter. A. S per conseques inter . A.&quodlibet aliud nullum mediabit. Si vero inter A. & libet nullia mediat,c eques eta videtur,ut sint duo pacta immediata. Vnde illico subsequitur continuu expactis coponi NAtqui acutius fit argumentum , si dicas, Inter. A.' omnia colletctiue intrinseca puncta nullum mediat: ergo dantur duoimmidiate:&per consetquens conlitiuum componitur ex indivisibilibus. Q arto si Iubet, alio modo erguere quis poterit. Si omnis parseontinui esset diuisibilis, sequeretur quod quacunque parte continui daretur Pars minori quae in neque esset minor quacuq; neq; quacunq; minor.EtEbatur. Haec reducitur ad copulatiua cuias Vtraq; pars est vera Prima nanq; pars manifesta est quia quacunq; parte continui medietas eius est minor: resecuda elsam pars probatur: quia nulla est pars minor sua medietate,& per consequens nulla est pars quacunq; minor.Et simile est argumentum, T quacuq; Parte continui aliqua est maior: quae tamen non est quacuq; maior.
Duo sunt termini in titulo quae- In diuisi,
stioniS, videlicet, continuum,&, indivisibile. Continua mul Uli(vt Iib. s. text. et C.praehabitum esto sunt illa quorum ut gi gi tima sunt unum,ut lignum,lapis,&c.In diuisibile multis modis dicitur: uno modo ut non dicat ne vationem
partiar sed potetntiae naturalis, adhoc ut diuidatur. Que admodum coelo potest,ut incorruptibile, ita dici incit, uisibile. Et minima naturale diceretur etia hoc mo indiuisibilet in partes seorsum perse existetes. Quemadmodu Anaxagoras forte , ct Democritus ponebant suas atomos indivisibiles. Et hoc modo no accipitur hic indiuisibilo. Alio mo accipitur ut dicat negationem parti . Et hoc dupIiciter, uno modo,ut dicit quid spirituale ira separatum a maseria,v t est Angelas:vel esto siu in materia tanquam actus eius non tamen habet positionem in continuo, ut anima rationalis, quae est tota in qualibet parte. Vndet qui argui contra et DClusionern re, propositio mentalis componitur ex indivisibilibus es homo ex materia, ct ex iudi uisibili forma,nihil ad rem affert:quia neque oratio est continuum,nequet anima dicitur continiaari materiae, qiaam informa ciliata non uni ut secundiam extetrationem, v L loco sitiaque distent. Et alio
modo accipitur pro illo, quod est principium quantitatis, habens Polaci ncm in continao. Vt Puncta, quibus partes quant letaris continia tiar, aut terminantur. Et
hoc mocio accipatur in PTRsentia. Neque vero hic locus est neque nobis est animias disputandi, an dentur ista in diuisibilia in rei veritate distincta: nempe an superficies clistinguatiar a CO P Te, a L linea a Laoerficiet, aut punctum a liae Arb LTOr me nanque pro rei tis dignitate de hoc estXLicin Pr dicamentis capi c. de quantitate. Ubi probabilius cxistimavimus ras esie distin
ctas Eis vcrianc me qui in contraria fuerint opinione,loquetDdiam rami l minus est hic claritatas gratia ac-
159쪽
Super sextum Phyficorii mirus ut Zeno ac subinde S Ox-i *AMGHqQ P primum pariter indivisibil- ipsius. v. ve nori si si e neelebris. Qua ae cause Bl*β- - ratione ouo tempore. C.transit tamduet , hile,&.D. sim sil transibit secundamR adeo in e
libr. s. in hoc Ioco co-- - ex ' dein adeo uato tempore trantibunt omnia decem: quod
i hyos ibile est continuum erit*oim L. hra ' uod transibit medietatem: re hi tanti am expunctis. Hanc conclusi' mp ' 'i, a noti etat indiussibile
duobus totis capita S, NTVM p T Et pati modo i sit quintum argumetum deducere eat hie PE punctum indivisibile,ὴta ultimum termi- sedi tantam quisnen po*est minorem, seraper. D. praenum lineae.Nam qui tenent quantitatem non distanguaed re quanta,non dant vltimum aliculas continui, quod secundum se totum sit vltimum quia quacunque parietvltima data,adhuc medietas illius prima non eri u It ma Phi.tamen vult hic, quod detur unum ultimum secundum se totum distinctum ab illo, quod non est vati
3bit ipsi. C. I Sextum argumentum colligitur ex textam 3 .Detur magnitudo costans ex tribus indius sibi libuq Si mobile velox trafit in. A.tempore totam magnitude nem,mobile in duplo tardius debet in eodem temporetrasire medietatem totius scilicet primum diuisibile, ae medietatem secundi:&per cosequens indivisibile,
linea in soperficie, aut superficies in corpore N uod Punctum sit pars lineae sed quod sit ultimus terminus . ii nee .Eadem ratione progreditur Phi.probare quod in diuisibilia non possunt esse contigua: ia non haDenetvltima, quae sint simul. Secundaratro, di quidem Lubtilis est in text. et Continua non debent se tangere secta dum se tota, sed solum secundum coram ultima, at miniuisibilia non possunt si tangeresecundum utrima, fecundum se tota ergo continua esita non possunt. Maior exdonitar sic Si medietas mea superior tangereti in seriorem secundum se totam Inet Penetrati e te habet Tent,& per consequens non occuparent maciorem locu quam sola medietas. Neque proindet taeteredi continuum,ne eae unum maius: led haberent se quantum ad hoc, sicut materia ct forma lapidis Et si tres quartae su-Periores penetratiae se haberent cum infima quarta
non occuparent nisi locum unius quartae,ergo Vt omnes quartae faciant unum continuum: requiritur ut non
e tangant secundum te totas:sed secundum ultima, ut Indiuis b. loco Sc situ distarent: indivisibilia vero quia non habet additum,in ultima non possunt se tangere, nisi secundum se tota: Sedi .no facit per consequens hinc colligitur illud celebratum dictuma. quod indivisibile unum additum ineri no facit maius,
ratio. S. Tertia ratio est in tex. 3 .ex diffinitione Let cuncta e ntinui, ae est aposteriori. Vnum quod a. resoluitur iri ea ,eX Q uibus componitaret ergo si continuum componet retiar ex indivisibilibus , resolueretur in indivisibiliarqQ est contra diffinitionem continui uqua habetur C Linuum esse id, quod est diuisibile in semper diuisibriia, O Uarram rationem adsicere possumus, quod si continuum ex indivisibilibus esset compositum sequeretiar quod duo mobilia,alterum tardissimum,& alterum v et Iocissimum, tu Codem adet quate tetmpore transirent Meuales magnitudines,contra veritatem, quam Phi. M'demonstrat text. XX ct hibus sequentibus. er Probatur sequela. Designentur magnitudines. A.' L. auarum utraque ex d* mberbi gratia) indivisibili hos componitur. Et incipiat. C. velocissimum mobile moueri super. A.D. cro cardisiimum, saper. B.in eo-
Si aliquod mobile transit tria illa indiuisibilia in certo tempore (quod subinde tempus necesse est constare ex totidem indivisibilibus J sequitur quod mobile in subsesquialtero minus Velox in eodem tempore debet triste aeuo indivisibiliasque se habent in subsesquialtero
ad tria &per consequens unum indivisibile transibit in medietatet illius temporis, & cum tempus constet ex tribus indivisibilibus correspondetibus. tribus partibus motus prioris mobili S,sequitur quod medietas clporis constar ex primo diuisibili, ct medietate secundLAtque adeo indivisibile diuiditur. Alia alius generis argumenta accumulant. 2.1ententia. distinctio. r. Scotus
quidem.q.' Grego. Vetro quaestio. r. Ad quorum intelligentiam praesupponedum est, quod licet in rei veritate infinita indivisibilia non occupent maiorem locum, quam unum ut secundo argumento monstratum est tfitam tenetes continuum componi ex indivisibilibus, necesse habent dicere contrarium. Nam si duo puncta ( ut ipsi satentur occupent maiorem locu quavnum infiniista occuparent infinitu. Et ideo seclictu illos nultu continuufinitu coponitur ex indivisibilibus infinitis: sed ita quod maius est,componitur ex Plurious.&id, P minus ex paucioribus unc infert Scotus,ct benet, Psi continuu coponeretur ex indivisibilibus tot indivisibilia egoni in minori circulo, quotin maiori: quod data opinione implicat contradictionem. Prolixius ille deducit , sed facile commonstratur in hac subiecta figura Nam quaecunque duae rectae lineae quantencunq; propinquissime ducatur a centro usque ad circunferetiam externe circuli, necesse est, ut
Quemadmodum in maiori circulo terminantur ad duo distincta puncta ita carcuntetretnta aminoris circuli intersccet in duobus distaenctis punctis, Quoniam si illic cocurrerent in idem Punctum tunc a Dillo pucto usq; ad centruno essent duae,sed unica lineae atq; adeo lineae ductae E cetro usque ad circunferentia maioris circuli non essent recta, sed fragerentur In trescu tremia minoris circuli, ut apparet in hac figura:
160쪽
2itus tamen sunt apud Euclidem ergo Gia an tu neunque plures lineas dux scie et u h
detari esse aequalem costae: cum tamen ad lenium palat
L leti Cottae ut primo steriorum explicuimus. Sc uela tamen patet in hac figura. Si enim Equouis puncto unius costae ad puctu e regione alterius rectam duxeris,tot puncta en metrabis adaequalet in costa quot in diametro: atq; adeo ex torpunctis constate' per c sequens diametri re costa simi aequalos. GTertium corollarium adiiciamus ex Greeor Seouercitur si ranuum constaretraxindivisimitibus, od constitui per aliquam balam triangulo,linea recta parallVIa cum basi propinquior angulo, superiori, descripta inter la era triangulae etat maior basia: quod est contra sensum
rib. I. Et Psequatur,patet in hac figura Sit enim linea. A. B. basiis huius trianguli,constans ex tribus puctis et, alia duo latera concurrentia in puncta. C. habeant lingula quinque puncta. Describaturque linea inter puncta. D.
E. quam necesse est ad minus ha bere duo puncta , postquam est da uisibilis si quidem. D. E. sunt Ira
rior ad minus habebit tria puncta Ru me ibatur
riori, habebit ad minus quatuor puncta et & Der cora quin s erit ma Ior quam A. B. quam suppositum est ex tradus tantum indivisibilibus Ceeo ostiam. Consequens tamen Implicat contradictionem FG Alia Euius generas multiplicant, sed omnia nos possumus ad hoc unum reducere, quod daris duabus quibuscunque Iineis inaequati bas: qctantuncunque una sit maxima, alia vero minima,tot sunt in diuisibilia in una, quot in aliae per consequens fecundum tenentes continuum Compona ex indiuili bilibus,sequitur eas esse aequales,ut patet in hac tigura Nam sita na- to centro. A. sub mino li Dea, quotcunque lineae da- cantur ab illo usque ad li-
Igitur ad primum principale ar-
Etamentiam, negarur quod perindet omnino se habeate unc um in quantaeam. ad se habeti in numero uti iras: -- . I . . Gia lotum v brqu, comparatur ab Aristo quod Sumtas ct punctum, sunt mo modo indivisibiliarct quem ac moeiam unitas est principium numeri, ita ad puU-pi incipium quantitatis. Dicterant tametur quod DCain.D.E. tot Puncta numerantur inlist B. C. quotm linea.D. C. , Postremum denique ac decimum aream in iam et , P si continuum componeretur ex indiuisitaribus,nullatenus esset possibilis rare io sine addita ne nouae maderiae: quec Eensario, sitet deperdi-itan . 'niam si detur continuum constans ex tribus Ladluxit ossious,&rarenat mecesset est ut occupet maio-
q- et coissetquens vel tur quartum indi
bile per additionem nouae materiae(quod est in cn- Dina velaliquod illorii indivisibi re itur maius: Sinonestriuelligi osse. Eode modo si debet codesari,vel iac DCt Ceperia et aliquod illo rutrium indivisibin et dc. - vixi adruiupilefieri minus: P est impolyidi c.
punctum habet positionem in continuo et unita I vero
ivam m continuo sunt puncta ante re retro, Prius . re P erius e numerus autetm , quia detrigiar quanti o m discretam , non dicit unitates habentes ordincm.i taciem ratione numerus constat CX unitatibus seorum, urtis, vs quinarius ex quinquet unitatiburum. Oct
rum quaelibet dieitur indivisibilis in talione nu et Erius en Im homo, -vt pars binari j, non est amplius diui as, lice t diuidatur in ratione qIanritatis continiam vim cap. det qetantieatet explicatum est. Continia um murem non componitur expunctis, sed ex quatricatibus continuatis per puncta. QN circa divum potest eis: nam erus ex in nristis unitatibias: quodlibet autem conti nuum habeti inlinita puncta.' Ad secundum 'gum eorum solus Grigor. est, qui re Ad. isponit conceden clo continuum posse esse diuisum in Gre omnem Caam partem: FI. I .sentent.distinet. 3 c. ad si otimum argumentum: ct in secundo dist 1 et quo u on solum propter argumentam fa m. Sed addu-it cilio alia. Primum Poronetiae ad dia uisionis continui scilicet in duas medietates, in Datuor q artas,&c. nulla haben L inter se necissarium ordinem, aut dependentiaet,vr prius tit necessarium diuidere in duas quIm in quatuor. Vrgo poterit Deus simul diuidere in omnies Aeetquia alias sequeretur omnes gulares alicosus uniuersalis euh possibiles, ct tamen uniuersitem ipsiam eaee possidet Iem. v pateti in his. Possini letcst continuum ita
cluas partes esse diuisum:&possibile ea intres esse diuisum,&c quia omnes sunt pocibiles. Et tamen haec est Imposesi balis, possibile est continatim ita omnem suam partem esset diuisam. Hanc taron omi Em,profecto intelligere nu qua
potui. In primis expressie cori tra Aristo tex. hic. s. Nam citato casu,q, continuum sit in omnem suam partoem diuisium,inte agere aliud nequeo qua v partes illae dissentandi uisicillos Nam si aliqua est diuisibilis, non est facta clini Isio in omnem partem. Quod si partes sunt indiuisiuites continuum componitur ex indivisibilibus ut iu-
' Responsio tamen Gregorij est haec, quod indiuisbs-
1 accipitur diapliciteri uno modo, ut netgit Parres in Accia 11mia I, Potantia et quemadmodum aneelus vel
Punctu est indivisibile: qtata nec acta diui dilut inp(rtes nec diuidi potest: siquidem nulIas habere potia partes
neque esset alterius Pars Et isto modo fieri non va et diuino continui usque ad indivisibilia. Alio modo accinitur rndiuisib1Iet,pro eo, qtaod habetirquid pandis unita saeta modo Iam sunt omnes actu diuisae: taliter vi nu IIae lint unitae, quae possent diuidi. Et ista diuisio eo inui Perpore Iiram diurnam,potest procedetre usque ad in inuinoi Ita Sed contra Lolutione manifestet arguitura Facta rita miraculosa diuisione, capio vota parriciata. 3, 2 Q Uaero, vel illa actu constat, ex partibias unitatis in et egraeirios(na de his loquimur vel non. Si sic dici est ecis era, ct ediciatista tota diuitio eontin ut Set non habetra ciet Parce, PTO eto non video quomodo Eieterat a Diaridio. diam dicere, quod illa particula uati quando Oriaest Dora. SOL, L a Pars