장음표시 사용
661쪽
6o Tra eLa e habitu scientiae.
quentiam,quia nec datur . nec dari potest alius habitus,ad quem possit pertinere. Si ergo Theologia est scientia, licet imperfecta, '
quia non cit euidens taliquo uaocio conuenire debet cum scientia primo modo accepta :& ideo aliqua Iario scientiae communis utrique,abiti alii potest,ad cuius es lentiam non pertineat euidentia.Εt liaec est, quae lub hac ratione communi considerata, definica a nobis est
An silentia sit de singularibus, de contingentibus , is entibus per aeci eus.
DΕ his tribus separatim breuissime dicemus, quid tcnendum siti Et primo de singularibus, distinguendum es mam quaedam sunt singularia, quae simul sunt species,vel eminenter,ac persectissi ne continent perfectionem specificanti ut Deus,& Angeliz& ut plures tenent, in Angelis non distinguitur disserentia specifica ab indiuiduali. Et de his singularibus,certum est apud omnes perfectissimam scientiam haberi posse. Alia sunt singularia, in quibus distinguitur disserentia indiuidualis ab spce inca , & extra rationem illius estivi sunt corruptibilia:& forte etiam Ansemii id habent nam valde probabile est , multiplicare eos posse iubeadem specie: 8c de his potest esse dubium ; An possint esse obiecta scieturia vel ,An scisntia solumpassis esse de υniuersalibus. Deinde distinguenda est seientia : quia tribus modis sumi po- 3Itest.Primo, pro certa ct euidenti cognitum rei per discursum habita, aut sine illo, per simplicem intuitum: & de scientia hoc modo sumpta, certum est,quod versetur circa ungularia quaecunque. Nain Deus,& Angeli , per notitiam inruitiuam,sine discursu, perfectissimEcognoscunt singularia omnia : & talis eoru notitia inruiti ua perfectissim 1m habet rationem scientiae. Nos quoque de Deo i& Angelis possumus habere scientiam:& mediis sensibus habemus intuiti uana cognitionem singularium sensibilium,quae e-cundum hanc acceptionem. vocari potest scientia.Secudo modo, sumitur scientia, pro sola distur a , habita per euidentem eonsequen fiam, siue vera sit demonstratio, siue non. Tertio sumitur pro discursiua , habita tamen per veram demonstνationem. Dubium igit
procedit de scientia his duobus modis sumpta An de singularibu
corruptibili;us haberi possit. Sed adhue duob' moflis eo delatur singularia haeciPrimo,' pa tici aut naturam 'ec eam iri qua conueni uulmempe,humanλω, Vel aliam.Secundo, D siunt distineta per prorias ἀisserentiar indim i uales: & hoc est, considerare ea , ut singularia lunt formali inter,&reduplicative Et si primo modo considerentur,certum est,etia de illis posse esse aliquo modo scietiam. Nam cum de specie possit esse. per se primo,& immediate scientia,ecit etiam de singularibus
662쪽
Trac7. r .de habitu 1cientiae. 6s 3
Iaribus per participationem,& applicationem eiusdem sciεtiae de specie,ad illa:quia, si de homine probatur, per dentonstrationem, quod sit risibilis, etiam potest probari de Petro, aut Ioanne, applicando eandem demonstrationem ad illum . probandoque per eam quod sit risibilis. 3s Et hoc modo in scientia Theologica .derponstrantur aliqua de Christo Domino, ut homine:ex principiis side. & pii positionib' simul euidentibus.Vt quod sit risibilis: quia eit homo . per hanc demonstrationem ei applicatam : Omnis homo est risibili MChristus est homo: ergo Christus est risibilis Tota ergo disti cultas est, de cisdem singularibus. ut singularia sunt,& distincta per proprias differentias indiuidu .ites, An de illis
post esse scientia disicti sua , secundo aut tertio modo iurupta. hi quidam dicunt esse posse alij vero omnino repuetnare id aiunt. inre .rim nostra sεtentia duabus conclusionibus explicatur. Prima est: Seientia distu sita per veram demonstra travem has ita , non petessesse ullo modi desingularibus se acceptis. Probatur euidenter : quia
vera demonstratio est verus syllogismu, dispostus in modo , α figura,& procedens ex principiis uni acrialibus in demonstrabilibus,cuius medium, est vera desinitio, composta ex genere,& disserentia: sed haec non potest ex torminis singularibus fieri: ergo nec potest de sngularibus haberi. 37 Nam dispositio in viodo , & figura, non potest reperiri in rerminis singularibus f sed solus syllogismus expositorius: qui nil sim proprie syllogismus est, per quailam similitudinem ad eum, qui fit in terminis uniuersalibus. Secundo;Quia de singulari ut singularc est non potcst pio bari nisi proprietas si neu laris, sibi soli conueniens: sed per principia
uniuersalia, non potest probari, nisi uniuersalis,aut communis proprietas cum aequaliter conueniat omnibus singularibus , hoc est, non magis uni quam alteri:ergo talis scientia non potest esse ullo
modo de stipularibus,ut singularia sunt. Et cum scientia discursi-ua , de hac solum dicatur proprie, Sc simpliciter: etia est dicedum smpliciter quod de singularibus no possit esse scientia discursi ua. Ideo Arist. pluribus suae doctrinae locis, expresse negat,& absque ulla distinctione , quod stiιntia possit esse de singularibus , & communis modus loquendi totius Scirotae ita sentit. 38 Secunda conclusio : Naturaliιer loquenda , non potest dari scientia d. sini ularibus, υρ singularia int; etiam per euidentF consequen tiam, non sit ὀν nanstratio. Piobatur hac ratione:Dari scientiam de aliquo est probare aliquam proprietatem de illo, per cui dentem consequentiam: sed de singulari, ut tali. non possumis naturaliter probare aliquam proprietatem,pere uidentem consequentiam et ergo nec habere veram scientiam de illo. Mincircin probo
663쪽
63 Tract. a. de habitu mentia.
quia proprietas singularis,ut singularis, est ea,quae sequitur ex propria disserentia indiuiduali: vel ex eo,ut per cam constituto : sed nullam dissetetiam indiuidualem determinatam certo cognoscimus, neque ullam talem proprietatem : nec potest a nobis certo cognosci naturaliter, ut Omnibus csynianifestum:ergo nec possumus eam probare de singulari ipso per euidentem cosequentiam, neque hoc modo habete scientiam adhuc impropriam de illo. An de ente per accidem posti dari scienιia. EM peraceidus vocatur illud, quod componitur ex pluribus entibus in actu: ut album, aut musicum : de quo dubitamus: An popit dariscientia per veram demonstWationem habitit Et quidam diitinguunt, duplex ens per accidens. Vnum,quod resulsat ex duo-
. bus entibus in actu, ovisu , aut fortuito concurrentιbus : ut muscum,
aut aedificator,vel etiam inuentio thetauri. Et de hoc negant scientiam dari posse, quia non solum secundum esse est ens per accidens sed neque per se cadere potest sub colideratione intellectus: sed sicut casu coniungunt v I ca,ex quibu, constat. ita per accidens omnino se habent ad consulerationem intellectus. Aliud est ensper accidens:quod resultaι ex duobus naturaliter concurrentibus , is
vritis'. ut Album:Qu intum, &c.& de hoc dicunt posse esse scientiam : quia licet sit ens per accidens secundum esse, tamen per se
potest cosiderari ab intellectulpet se definiri,& per se possunt demonstrari passiones de illo.Nam album definimus,quod sit disgregativum visus:& quantum,quod sit corpus habens partes extensas. Nostra tamen semen tia est i Quoil de nullo ente per accidens, utens per areidens eri, possit dari scientia : & de ente per aecidens Iesultante ex duobus casu aut raro concurrentibus,ita sentit expres-ste Aristo.6.lib. Meta textu s. 6.& 7. Verum ut de alio etiam quΟ- cumque id probemus: Notandum est,duobus modis posse conside- Tari. brimo: Vt componitur ex duosus entibus in actu. per modum aggregationis,hoc est,nullo ordine in eis consideratoc talis est c mutus,tale album,& musicui ruri solum in eis cos deramus unum aggregatum ex multis actualibus. Secundo; Considerati potest, ut duo s constat Ordinati,Muempe uno ut determinabili,alio ut determinante.Et primo modo consideratum, dicitur unum per aeridens omnibus nodis. Quarie de illo noti potest esse scientia. Prob.hoc. Quia nec habet ullo modo unam naturam,nec unam εο rationei quare non potest una definitione explicari: nee habere
determinatas passiones quae de illo demonstrari possint: Ideo doctrina Arist. loco citato ad omne ens per accidens se extendit. Si Vero consideretur secundo modo: licet sit unum per accidens entitate ,est tame unum per se ordine: S: ideo potest definiri una definiriorne quo pacto definitur album, a quantum, illis definitioni-
664쪽
bus,quas adduximus. Potest etiam habere determinatas passiones, quae de illo probentur. Et de numero sonoro, hoc modo sumpto, ac de linea visuali, tanquam de propriis obiectis , agunt musica, &perspectiua , ut vidimus c. o.quae sunt verae scientiae.
An de casualibus edi fortuitis datu ν scientia I Asuali vocatur illud , quod ex duobus casu concurrentibus constat: ut quod aestiuum tempus,frigidum iit, ac pluuio- sum. Fortistum vero , quod fit ex duobus , a fortuna s ut dicitur
concurrentibus: ut inuentio thesauri, cum effollione terrae. Hare autem duobus modis considerari possunt. Primo, in eommuni, ut dicuntur casualia,aut fortuita. Alio modo,ix particulari, ut est hoc
vel illud. Et de eis primo modo consideratis, potest esse scientiar quia ratis casualis,aut fortuiti in communi confiderati, per se una est. & per se considerabilis. ideo Aristo t. de casu, M tartana, sec nsideratis,agit 2. lib. Physicorum. Sed de eisdem consideratis in particulari,nulla scientia dari potest quia nullam rationem habent per se considerabilem. scd pro istis contingentia sunt,& per. accidens. Quare nec definiri per se possunt,nec ullam habere pansionem de se demons abilem.
Luidnam sit opinio, m quid fides humana. TR ia sunt explicanda , de visione , ct fide humana r Primum: LMiή utraque p. secundum , tuomodo distinguaturi Te lium : An opinio , se eon quemer fides ςumana podis urse simul eum stimita Opinionem sic definire possumus: Opinio est assensus ali-
Μius propositionis, non nee saria, per medium probabile, aut sine 4x illo. In astansu, mnuenit cum scientia, & aliis notitiis intellectualibus,& per eandem particulam, censetur exclusa a ratione opinionis, quaecunque cogitatio, aut existimatio, seu suspicio , vel dubium , per quod intellectus non determinatur ad aliquam par- rem contradictionis, nee assentitur ei:sed vel leuiter cogitat, vel quasi haeret , aut pendet inter utramque partem. Assensus enim, determinationem eius dieit ad unam partem, vel alteram,quam Veram reputat, vel Laltem probabilem. Dicitur autem Probabilis;
ut distinguatur a scientia, & intellectu , qui sunt assensus euidentes. A fide autem humana distinguitur , per illas particulas; Per medium probabile . aua sine irit quia fides bumana non habetur per medium probabile, nee sine illor sed per testimonium fide digni.
665쪽
Per medium etiam probabile , aut sine illo , dicitur; vi intelliga. mus duplicem esse opinionem Vnam,quae habetur sine medio per solum simplicem intuitum ipsius vel iratis probabilis, qua sic definiuit Aristoteles, cap. piae lenti, diccns: opinio est acceptio immedia a prepstionis; ct nox necfariae. 8 lia est , qua habetur per medium probabile. Nam vel colligitur ex immediata opinione , per consequentiam euidentem, aut probabilcm:vel ex propositione euidenti,per consequentiam tantum probabilem:& utroque modo dicit ut haberi per medium probabile. Qiria vel ex parte propositionis ex qua colligitur solum est probabile: vel ex parte con-1cquetiae. Itaque sicut assensius certus,& cui des , duplex est, nem-1 e, aut per se cuidens, lium intellectiis habet cognita significa tione terminorum,& dicitur in tollectus; alit euidens pcr medium demonstrativum :& dicitur, S uintra Eodem modo, duplex est assensus probabilis ; unus,qui habetur sitne medio , cognita significatione terminorum: ut dum intellectus, cognita significaticine terminorum huius propositionis, omnis mater diligit filium suti, natim nulla expectata ratione assieri tur ei probabiliter,& potest vocari ni eructus opinionis Alter assensus probabilis est, . tia haόetur per medium probaueiti,ut expositum est. Et ita duplex est opinio,
distincta absque dubio, specie per diuersum modum assentiendi,
ax sola notitia terminorum, vel pCI medium: L utramque comprehendit definitio assignata. Fides autem humania lic pinest definiri. Fistes humana es aisn- sus probabilis , propter rsimonium fide digni habitus. Ita ut per Asse iam probabilem.conueniat cum opinione,& distinguatur a caeteris notitiis,aut assensibus intellectus:sicut de opinione diximus, per DII onium vero,ab opinione;& haec de primo.
formido siti de intrissca ratione opinionis, , humana fidei. Hoc etiam pertinet ad explicationem quiddstatis opinionis,& humanae fidei .Quod ut intelligatur,explicandum imprimis e Quidnam per formidinem significetur.Et nihil aliud est,
quam timor, ne festa sit pars cui astentitur intellectus, aut vera
opposita.Opinio enim, ut dixi is,est assensus probabili saeui non repugnat iubesse falsum: quod est esse assensium quendam debile , de cuius veritate merito timetur,aut timeri potest:quia sic ei adhaeret intellectus: ut fundamentum, propter quod ei adhaeret: quod est veritas ipsa per se probabilis,aut ratio,per quam deducit conclusionem ex praemissis, non sit omnino solida,nec firma, sed quae ex propria natura deficere potest,& aliter se habere.Dubium igitur est, An timor isse , quem vocant formidinem .pertineat ad effectiam epinionis, vel humaoa fidei. Prima
666쪽
Prima sententia;Distinguit duplicem opinionem, Perfectam,
Imperfectam. Perfactam opinion ε vocat eam, quae innititur testimonio fide digni: Imperfectam vero, quae innititur rationibus probabilibus. Et ad essentiam illius asserit, nullo modo pertinere formulinem:quia non sollim dicit assensum derei minatum unius partis,led firmum ac certum : non propter fumitatem testimoni j, sed propter etficacem determinationem voluntatis ratione cuius intellectus firmiter adhaeret eidem parti nee solum firmiter , sed etiam tonaciter: ut superius ex Aristot.adduximus. In res. tia vero opinio formidinem habet essentialiter annexam,sine qua,nec Ie- peritu I,nec reperiri xllo modo potest. Ita Durand. in I. quaest. pro logi. Masius cap. praesenta,qui ita ait tenere Capreolum, & Caiet. quos ipse citat:& quod amplius elf,D.Tho. pluribus suae doctrinae, locis,praesertim I. 2.quae ih. 6 .art. 3. Vbi ita ait: De rarione opinio. xus est,quod oecipiatur unum eum formidine alterius oti ti. dcc. Probat etiam ratione. Nam qui Opinatur, iudicat, opinionem,
quam ipse sequitur,posse esse falsam:ergo ex propria rat Ione Opinandi timet, ne falsa sit:quare timor i ste aut formido , intrinseca est opinioni. Pro solutione huius quae si .distinguenda est duplex formido. Nam alia est, Actualis, quae est actualis timor; Alia Viriualis, scuradicatis,quae non consili it in aliquo actuali timore, aut dubitatione sed in eo solum,quod est talem esse assensum opinionis, X parte obiecti,aut medij assentiendi,cui non repugnat subesse falsum Et ex hac radice nascitur aliquando actualis timor, aut formido,ne opposita pars vera sit,aut falsa illa,cηi intellectus assentitur:& ideo dicitur virtualis, aut radicalis formido. . , Hac supposita distinctione Nostra sententia est, Virtualem aut ' radicalem formidinem,ad essentiam opinionis, aut humanas ei per-νinera : Actualem vero , emnino esse ei accidentalem,ita ut sepe reperiatur sine illa. Haec est communis sententia fere omnium expositorum Arist. cap. praesenti. Et probatur expresso tostimonio Aristotelis, .libro Ethicorum,cap. 3.ubi de opinione ita loquitur: Nam si vera opinio, is non mentia sit, ex qua continenter agunt homines,nihil. ad rationem id refert: eum nonnulii ex his qui operantur, non ambigant, sed certo se stire existiment. Et probatur euidenti experientia : Quia plures sunt opinioncs, non solum in Dialectica, sed etiam in Philosophia, S: Theologia, communi fere totius scholae consensu apprrabatae, di essica, cibus argumentis confirmatae,quas sequimur. absque ullo timore vel formidine actuali. Et aliquando Viacmus, aliquos ex prin-eipiis euidentibus , deducere aliquam conelusionem , per syllogismum,quem palant euidentem vere non nisi probabilem,& tales, certam esse existimant talem conclusionem , licet vera sit io Ti
667쪽
6 3 8 naz 3 .de opinione fide humana.
eis solum opinio t ergo repugnat simul habere timorem , ne sit falsa, aut vera opposita:quare euidens est,actualem formidinem,no esse intrinsecam opinioni cum saepe inueniatur sine illa. Vi tualis tamen ,aut radiealis formido. his etiam Opinionibus intrinseca est:cum ex parte medii assentiendi, non repugnet eis subesse falsum.
Testimonium autem D. Th. de hae virtuali formidine intelligitur, non de actuali. Ad arg. vero; Concesso antecedente eum consequentia distinguendum est consequens. Nam si de actuali timore , aut formidine intelligatur , falsum est. Si vero de virtuali, aut radicali, verum:& ideo hane solam esse opinioni intrinsecam probat arg. non illam.
An spiniapσι esse simul eum serentia,de eadem propositionais in eodem intellectu.CErtum est apinionεm simul esse posse eum sientia , de eadem re. Quia de linea habet scientiam Geometra , & opinionem Dialecticus, aut Metaphysicus, An distinguatur realiser a subflai ria. Nec solum est certum quod in diuersis hominibus,aut intellectibus,simul esse possint de eadem re, sed etiam in eodem intellectu. Nam idem geometra babet scientiam de linea, & potest si- mul habere opinionem , de distinctione eius a substantia. Ideo. non quaerit titulus quaest. An de eadem re simplici , possint esse simul in eodε intel lectu,sed, An de eadem propositione. De qua certuest etiam in diuersis intellectibus posse esse scientiam se opinionem. Nam fieri potest . ut aliquis habeat affensum alicuius concI sionis per veram demonstrationem,quam alter deducat ex eisdem et aliis principiis, per syllogismum probabilem : & ideo solum habeat opinionem. Dissicultas igitur est, An idem homo de eadem propositione possisimul habere silentiam,se opinionem. Sed adhuc de scientia , & opinione est distinguendum : quia uatuor modis excogitari potest , quod simul sint. Primo , Seeun-km habi/m ita ut idem homo simul habeat habitum scientia ', &opinionis , de eadem conclusione. Secundo r, Da vir simisi habearnso us viriu que. Tertio , Ut simul habeat habitum scientia , is assensium opinionis. Quarto , Vt simul habeat habitum opinionis, is assensum scientia, & secundum omnes comparationes , Videtur pro-eedere quemadmodum praesens. . ' . Cirea quam est prima opinio negans, coli in Φ.d. 24.q. Vniea,
s.contra haec I. Caiet.& Soti eap. piaesenti, x Masii. ibidem q. s. Probine testimonio Arist. in hoe e. ubi eandem fere ' proposuit, An idem obiectum, ρε si esse setium ct opinatum , ab est em. Qui respondit,non posse. Probauitque hae ratione, Scibile on,quod no ρο-
668쪽
Tract. 3 . de opinione de humana. 639
test aliter se habere , opinabile vero quod potest aliter se habere , ut opinabile est. Sed repugnat,eandem rem posse aliter se habere, & non
poste aliter se nabere:cum sint contradictoria: ergo repugnabit,
quod aliquid simul sit se ibile. & opinabile, aut scitum , & opina- 48 tum. Atqui haec sunt propria obiecta sesentiae, B: Opinionis:ergo
etiam repugnabit utramque esse s mul, in eodem intellectu ; ac eadem propositione ,ex mente Arist.
Probant deinde ratione. Primo de actibus,vel assensibus Deinde, de habilibus. De actibus quidem: Quia impossibile est , eundem hominem , iudicare simul,quod res eadem potest aliter se habere: dc non potest aliter se habere , cum haec sint iudicia contradictoria. Sed assensus scientiae , est iudicium actuale de conclusione, quod non potest aliter se habere : & astensus opinionis, est iudicium de eadem, quod potest aliter se habere ergo actuale in repugnantiam continent:quarc non poterunt esse simul in eodem intest ectu. Et quod amplius est , allentus isti repugnant, tanquam euidens,& ineuidens quia de intrinseca ratione unius, est euidentia;alter vero ex propria natura ineuidens est. cum sit continges;
aut ex parte principii , ex quo deducitur aut ex parte medi l probabilis, per quod deducitur. Sed euidens,& ineuidcns opponuntur priuatiue, sic tu lunae,& tenebroquia e uidelia est manifestatio obiecti,sub claritate luminis: eigo repugnat esse simul in eode intellectu:ficut repugnat simul esse luce,dc tenebras, in eade parte aeri S. , De habitibus vero, probant secundo. Quia actus dc habitus,versantur circa idem obiectum , & per idem medium : & habitus est inclinatio ad actum circa tale obiectum,& per tale medi ut ergo eandem prorsus repugnantiam habent cum actibus: quare nec simul esse poterunt. Secunda opinio est Durand in r.quaest. prologi num. 1 o. Vbi distinguit opinionem:quia' duobis modis,inquit, habiri potest. Primo,ex prami sis probabilibus,aut euidentibus, per medium probabile:& vitale cognitum ab opinante. Secundo, ex prav,isis necessariis, atque euidentibus, Sc per medium vere quidem probabile: sed euidens reputatu ab opinante. Et si primo modo habeatur, repugnat simul esse cum scientianam secundum actit,quam secudum habitum:vt asserit prima opinio:cum qua conuenit in hoc.Si vero ha beatur secundo modo, simul esse possunt: tam sic uudum actus,
quam secundum habitus: in quo eidem opinioni contradicit. Ideo probat hoc secundum tali arg. Tota repugnantia assensus opinionis,& scientiae, prouenit ex eo, quod per Vnum iudicatur, cones usione non posse aliter se haberetper aliud vero, posse aliter se habere:sed dum opinio habetur, per medium euidens existimarum;& ex praearissis euidentibus,tudicatur, conclusionem no posse aliter se habere : sicut per assensum scientiae : ergo nulla restat T t L
669쪽
M o vast. 3 . de optast fide humana.
in eis repugnantia , vel oppositio, propter quam simul esse non
possint.Quinimo coformamuromnino:quia per utrunque iudicatur conclusio necessaria:& ideo quod non pollit aliter se habere. Duae.autem causae conformes,bene possunt ad eundem effectu co- currere:&, si assensus hoc modo non repugnant,euidens crit nouxepugnare habitus, qui propter assensus tantis repugnare possunt. Tertia opinio est quorundam modernorum . omnino opposi- scita his duabus : Quia affirmat serentiam, is opinionem simul este posse, circa ea adem propositionem, in eodem intellectu , tam secundum aci- , quam seeundum habitus, de siue opinio habeatur per medium Probabile: vitale reputatum ab opinante, siue reputatum necessa-Tium. Solum de propositione, te qua est uterque assensus , distinguitur hoc modomani duobus modis considerari potest. Primo, in propositio quadam est,eirea quam versatur uterque halitus, vel asse-sus. Secundo t, Vt est conelusia demonstrationis ι vel syllogismi pro babilis:& prima consideratio, inquit, quasi materialis est: secuda, quasi formalis:Quia una & eadem est propositio,circa quam ver santur. sed illa eadem,est conclusio utriusque syllogismi, qui cum distinguantur specie, propositio eadem est quasi duplex coclusio formaliter,atque specie distinistac unde fit de eadem quidem propositione, esse utrumque assensum δε habitum. sed non de eadem conclutione,at de diuersis formaliter. Et hanc dicunt esse sententiam Alexandri Alenss, 3.p. quaest. 9. memb. 3. DB Onau.in 3. distini'. 14.quaest. t .art. 3.Durand.quaest. . prologi,& in .dist. II. quaest. 4. Altisodorens s lib. 3. Summae, tit 3.quaest. 4.& s. Rich. in 3.dist. 2s.quaest. i.& villat pandei,cap.praesciui,atque etiam D. Tho. 2.2. quaest. 67. art. . ubi concedit eandem propositionem posse cosnosci, per diuersa media:euidens,& probabile:tanquam per medium perfectum,& imperfectum, quae non omnino repugnant,:quod repetit 3. p. v. s.art. 3.ad x .ubi P. Franciscus Suarius eandem sententiam sequitur.
Probant primo : Quia tota repugnantia, ob quam simul esse F non possunt assensus opinionis & scientiae , de eadem propositone est,quia repugnat,quod simul iudicetur posse aliter se babete, de non posse:cum duo haec iudicia sint contradictoria:hoc autem ita esset, si pet idem medium utrumque esset iudicandum. Sed cum id fiat per diuersa media,nullam contineret repugnantiam, aut contradictionem: quia intellectu iudicare,propositionem non posse aliter se habere ; ut est concluso demonstrationis:& posse aliter se haberem est eoncluso probabilis syllogismi, nullo modo repugnat: nee opponuntur contradictorie auo haec iudicia, comparata ad diueri a media. Quod praesertim verum est, cum actualis formido no sit opinioni intrinsecamec sit necessariu opinantem actu iudicate quod possit aliter se habere conclusio Imo
670쪽
possit iudicare contrarium, ut notavit Durand.
Secundo. Quia simul cum demonstratione adduci potest,& λ-
ter probabilis ratio, ad probandum candem conclusionem : sicut cuin fide diuina ad credendum tandem veritatem : ergo asserit simul intellectus, propici utrumque medium: δc ideo v tauque habebit tu uni effectu iniqui est alienius probabilis,& lcient incus,sina ut ' ue crunt, alioqui nustra adduceretur utrumque medium. 3 i Nostia tententia,quasi media est,& unica conclutione explica ζ :Scientia, is Finio , se n=rdum habitus , posunt simul est. in eodem1nrelticyra, de eadem propositione . non tamen s eundum assensus πιι actus. Pcr primam partem , Excluditur prima opinio , 3c ex parte
secunda. Pet secundam vero partem , Excluditur etiam ex parte secunda . & ctiam ex parte tertia. Caeteium nostram sententiamtcnent authores illi,quos pro is citat ultima opinio. ut constabit
eos legenti: videbit namque inisi ego fallor de solis habitibus e6cedere,quod simul esse possint, non de assensibu, Et hic est sensus
D. Th.praesertim in ultimo loco,ii verba eius ariete cosiderentur. Vt autem eam simul explicemus,& probemus, notandum est, Seientiam. , opinionem,dum a firmant veritatem eiusdem propositionis,non esse oppositas contrad=ctarie nec priuatiue immo neque ullo genere oppositionis: Qesia contradictorie non possunt opponi ea, quorum utrumque assiimat, sed nec iudicia utriusque necesse est co tradictorie opponi: ita ut per iudieium scietiae dicatur propositionem non posse aliter se habere: per iudicium vero opinati usi, mile aliter se nabere Nam ut bene probant secunda Ac tertia sententia, necessarium non est: ut tale iudicium reperiatur in opinante . sed saepe non reperitur : dc aliquando reperitur contrarium. Porro,nec opponuntur priuati uc:quia astensus opinionis no caret euidentia,nec ea proprie priuaturi sed quandam negationem eius dicit sicut quaelibet species dicit negationem alterius : de tamen non propterea dicuntur priuatiue,aut contiadictorie opponi se d disparatae esse .Et ita se habent scientia & opinio. 1 3 Ac nee omnino disparata aut diuersae sunt: sed valde smiles:
cum in eundem finem ordinentur : qui est firmare veritatem in , intellectu. Nisi quod scientia id omnino effcit: opinio vero alia qua ex parte , non plene aut perfects. ideo sol ira distingi iuntur,tanquam persectum, & imperfectum : ut egregie. D. Thomas
agit in ultimo loco. quia scientia est quasi forma pei secta:opinio vero quasi dispositio ad illam : & has rationes persecti δc imperfecti, habet ex propria natura, & essentia. Sed perfectum, ae in per crum duobus modis repugnant , vel respectu duorum. Frumo quidem , respectu eiusdem formae : quia repugnat eandem for am esse:ex propria natura habitum, di dispositionem :& ita zopugnat eandem qiralitatem, vel habitum; smal e siet scientiam.