장음표시 사용
101쪽
dicabile est , unde fit ut praedicabilitas non sit reciproca ; sic enim recte dicitur omnis homo est animal; scit non vicissim omne animal homo. At species qua subiicibilis nullam obtinet supcrioritatem; quin ἐ contra nullum, nisi subjeictionis conceptum involuit ; ut evidens est : ergo &c. Probatur Secunda pars. Species , quae esset tantum praedicabilis de unico individuo, non esset universalis et sest species quae inci in unico individuo , aere tantum praedicabilis de illo e rego non esset universalis ; de sic species , qualis scilicet pro secundo univcrsali aD simitur , non potest conservari in unico individuo. Major constat quia universalitas non est , nisi unitas quaedam praedicabilis de inultis, ut generaliter statutum fuit : & sic universalitas speciei nulla est , ubi adest sola praedicabilitas de unico individuo. Minor . sic probatur. . Ad veritatem alicujus praedicationis nectae cst ut inexistat sub ceto, aut certe quasi inexistat quidquid de illo praedicatur ; de ratio est, quia quidquid de alio praedicatur , de illo utique praedicatur ad instar formae assicientis L aut quasi afficientis , uti cum dico Paries est albus. Antichristas est mastus , albedo afficit parietem , . & futuritio quasi afficit Antichristum t ergo species , quae esset in unico individuo , esset tantum praedicabilis de illo ; quod idein est ac si dicat ut illam non fore universaliter praedicabilem. Adde quod ut species sit universalis , debet fieri universalis : Ioel si
esset in unico individuo , non posset fieri universalis et ergo non esset, universalis in unico individuo. Major in certa , quia in ante dietis nulla datur universalitas formalis a parte rei ; sed si quae est, pcndet illa omnino initialiter quidem ab aetii praecisivo , completive autem ab aetii altero comparativo intelicetiis nostri , sicuti supra expli-cuimus. Minor jam probatur ex modo , quo universaliratio naturarum solet fieri attendendo ad similitudinem & convenientiam sis biociatorum , a quibus ratio quaedam communis abstrahitur ; ac tum absia tracta rursus consideratair tanqualia apta inexistere illis , Se praedicari de illis vii invicem. utique sub praedicta communi ratione comparatis r at quomodo posset totum hoc negotium peragi si natura univcrsaliranda in uno tantum individuo subjectaretur crgo Sc. Objicies conita primam partem. Dccios nisi subjiceretur generi, non esset universalis : orgo est universalis ctiam qua subjicitur generi , Antecedens constat, quia nisi subjiceretur generi, nan haberet sub se pluralitatem individuorum, quae speciei utique non subjiciuntur, nisi . quia subiiciuntur generi ut pote universaliori, ac velisti radici totius .
latitudinis, quae est in specie. Consequentia sic probatur. Id quod a Diuitiaco by Corale
102쪽
confert universalitatem, non obstat universalitati et ergo recte consequitur speciein esse universalem etiam qua subiicitur gencri , si verum .est cani non fore universalein secluso respectu , quo subiicitur
Praeterea non minus essentiale est speciei, ut supra se habeat genus, v I I l. quam ut sub se obtineat individua; utrumque enim pariter necessa- Et im-rium est ad completam illius latitudinem , id est , universalitateria, stper quam generi subordinatur, de praeest individuis. Ergo universa- serilitati ejusdein nihil obstat respectus ille, per quem se icitur generi; tet. imo vero favet, quia ex illo respectu subsequitur necessario alius .
pu quem , ut omnes annuunt, universalis efficitur.
Resp. Et permisso antecedente nego consequentiam primi hujus en- I X. hymematis, & rursus alteram secundi : neque deest ratio evidens Non agi negan ii utramque stabilita hoc familiari exemplo. Nisi prorex subderetur ipse Regi, nullos haberet subditos in Provincia , quam admi- tione ip. nistrat , & nihilominus certum in dignitatem illius proregiam non sa. sed destinendam esse ex eo resipoetu , quo Regi subditur , alioquin om- de tes-nes subditi Resis essent Proroges ; sed ex respeictu alicro, quo praeae Provinciae sibi cominissae. Ita quoque similiter species nisi subdero ii istis. Lur generi, non praesci individuis, esto : ac nihilominus respeetus ille quo subest . omnino differt ab isto altero , per quem praeae et unde quia respectus stiperioritatis ad universalitatern ef rmaidam requiritu Dinc satis patet speciem praecise ut subjicibilem non esse universalem.
Hinc quoque satis patet solutio instantiae quae adjicitur: nam Ii et species aeque incntialiter subsit generi , ac praeest individuis ; nihil minus non subest illi quatenus universalis, sed potius quatenus parricularis , sim quatenus una ex pluribus illis , de quibus νnus aptum cst praedicari. Uno verbo quaecunque adduci selent , aut possunt ar sumenta adversus assertionem nostram , pmbant quidcm spcciem sui sicibilem esse universalem ; sed non probant, quod probantium incumbit , illain ine universalem praecise sive reduplicative quatenus
subiicibilem. Objicies contra securatam partem. Si quid obstat quominus species conservari possit in unico individuo , id maximὸ quod sic maretata non posset praedicari de multis et atqui nihilominus' posset pratiscari de multis et ergo &c. Probatur minor. Homines v. g. futuri tam vere sunt homi iam, quam qui existunt ; sic enim haec propositio vera est Petrus, qui naseetur, est homo , Fe sic de aliis r ergo licet species humana coarctaretur in unico livlividuo , nihilcminus posset prae
Veni tur pr. solvenda instanti . XI. Species potest praedieari
103쪽
x II. Indi viodua non existen. tia pontant co
Sed ne que plura individua debent esse eoo
8o Logicae disput. III. Ort. I V.
dicari de aliis, quamvis scilicet non existentibus t & haec haud dubie praedicabilitas ad illius universalitatem sufficeret. Praeterea si praeter unum hominem caeteri omnes, qui hactenus extiterint, anni hilaremur , species humana juxta istam hypothesim
coarctaretur in unico individuo : at nihilominus inco conservaret suam universalitatem ; nam possct homo unus ille residuus cogitare de caeteris anni hi latis , seque ipsum conferre cum illis , & tandem ab omnibus abstrahere , & cum omnibus comparare communem humanitatis convenientiam ; quo pacto humanitas fieret haud dubie univcrsalis : crgo M. Res . Et concessa majori nego minorem, pro cujus probatione
solvenda dico difficultatem propositam non intelligi de natura coarctata in unico individuo existente : sed de illa cadem coarctata in unico individuo cogitato , sive quod idem est, de illa eadem considerata rei live ad unicum individuum. Quare licet natura humana residens in unico individuo existente possit praedicari pcrinde de aliis non eris tentibus seu futuris, seu praeteritis , seu pure possibilibus , ut fateor, id non contrariatur veritati nostrae assertionis , imo suffragatur , quatenus hinc colligitur speciei universalitatem nullam esse sine ordine ad inulta individua saltem cogitata. Quae etiam est idonea & suffciens solutio instantiae alterius se, jacentis , in qua nec ullam; ut puto, vim facerent Adversarii , si nobiscuin de statu vero quaestionis propositae concordarent ; scd ut obiter id notem simili ac redarguam, apud Philosophos summo scientia-tiaruin dispendio inolevit , qualis apud vitiligatores, mala consuetudo proponendi suas questiones sub quibusitim ambagibus eo fine ut semper supersit aliqua disputandi materia ; quasi non esset oportunius ac consormius puritati veritatis eas sincere proponem , ac solvere absque ulla subauditae ambiguitatis injuria. Diuitiaco by Cooste
104쪽
OTANDUM Primo. disserentiam , quae in loco . 3 tertii universalis reponitur , reete definiri in hunc ino QSixi αclinii. Differentia in id quod aptum est inesse & pr. ν1ε, si dicati de multis in quid incompletum perse tivum : diffeteaia quatenus illa est de incntia speciei, & ideo praedicatur tia. in quid , sed non est nisi pars speciei , & ideo praedicatur in quid incompletum ; Tum quia tandem est pars essentialis illius pertastior, hae de causa praIlicatiir in quid incompletum perfectivum de illis scilicet multis, de quibus species apta est praedicari. Cum autem spe cies vel sit suprema, vel subalterna , vel infima , ut supra dictum est, disterentia quoque similiter distribuitur in supremam, subalter
nain , & infimam relative ad sp iem , quam assicit : sic v. g. rationale est disterentia infima , propterea quod assiciat icciem humanam quae infima est , cum si ividi in alias non possit.' Deinde quia disterentia haec specifica concipitur ad instar Erniae , sivc qualitatis p rinde ac disserentiae quaevis accidentalcs ; hinc oritur ut Logici aliter dicant illam praedicari in quale quid , id est ad modum qualitatis es.sentialis ; ad discrimen proprietatum, quae prae licantur in quale M. esarno ; & accidentium , quae praedicantur in quati contingenter. Neque necesse est ut moneatur disterentiam esse universalein in ordine ad subjecta ejus speciei, cujus est cli fierentia : nam haec subjecta, ut suppono , multa sunt; ac de illis vere est praedicabilis in quid in completum persectivum , sive aliter in quale quid. Notandum Secundo proprium quoci pro quarto universali assig- I I. natur, divorsimode accipi ; nam primo accipitur pro eo , quod uni QSDd strantum spreici convenit; sed non omnibus ejus individuis , ut esse , Geometram , quod convenit tantum hominibuS ; ac non omnibus. propitu.
105쪽
m I. Exponi. tui de fi nitio Pro
Secundὸ etiam accipitur pro eo , quini convcnit omnibus individuis unius speciei , sic tamen ut conveniat etiam individuis attreius speciei, ut esse bipedem , esic pilosinia , &c. sunt entin praeter hominem animantes bipedes & pilosae. Graιὸ quoque accipitur pro eo , quod convenit omnibus individuis unius tantum species, at non semper: uti canescere, quod ut vulgo , scit nisi fallor , falso creditur convenire solis hominibus tunc tantum, cum consenescunt. Quart. denique accipitur pro eo , quint convenit omnibus ac singulis individuis unius tantummodo speciei ac semper ; ut esse risibilem in homine ; rugi bilem in leone ; hinni bilem in equo; &c. Et haec in vera ac stricta acceptio ejus proprii, quini pro Quarto universali an signatur; de quo non est insinuandum qualiter dividi possit ad instar caeterorum universi lium , de quibus antructuni cst , in supremum , subalternum , & infimum relative ait spcciem , quam afficit supremam , subaltcrnam , aut infimam ; id quippe jam satis intelligitur. Quare tantium in sequente incitione breviter probabitur definitio iblius , quae licet vulgatissima a nonnullis tamen impugnatur.
Troprium recte definitur id , quod est aptum inesse mpraedicari de multis in quale necessario : unde colligitur illud non esse universale in ordine ad speciem ; sed in ordine ab subjecta speciei , cujus est proprium.
PROηAτuR assertio me parto definitionis enumeratas: δτ ρνi-mὸ quidem proprium recte definitur per id, quod in prae sic
bile de multis, nam omnis universalitas consistit in aliqua praedicabilitate de multis r illa autem multa , de quibus proprium in praedicabile vel specie, ves solo numero differunt, prout illud est supremum , subalternum , aut infimum : iuud enim quod est infimum, non nisi de individuis unius ac solius specie1 praedicatur. Secunia
recte definitur per id, quod est praedicabile in quale , quia omnis proprietas alicujus speciei afficit illam ad instar qualitatis : sed tertia
tandem recte additur in quale necessaris , quia proprietas neque es.sentialiter convenit speciei, neque convenit tantum contingenta ; sed
sic illi connectitur, ut sit prorsus inseparatalis. Et propterea ad disin Diqitigod by Coos e
106쪽
erimen hine a qualitate cssciaticii , quae est de conceptu primario sp oici ; illinc a qualitate purὸ accidentali, quae polin adesse de abesse. Me est nisi de conceptu extraneo species , denominatur praedicabilis in quale nesessariis. Addidi proprium esse universale in ordine ad sit jecta speciei, cujus est proprium , & non in ordine ad speciem a quia multiplicitas subjectoriim est omnino ad universalitatem requisita et quare similiter intelligendum in disterentiam non esse universalem in orditae ad speciem ; sed in ordine ad stibjoeta speciei, cujus est ditarentia. Objicies. Definitio proprii confunditur cum definitione disterentiae r ergo non est legitima. Probatur antecedens. Dificccntia praedi-eatur in quale essentraliter et proprium autem praedicatur in quale ne sario at haec duo confunduntur; nihil enim tam necinarium est, quam id, quod est essentiale r quo pacto recte assereretur disterentiam praedicari in quale necessario : προ &c. Deinde etiam ad assignanda distrimina specierum ab invicem non aliis disterentiae passim ac lucuntur , quam proprietates ; uti cum dicitur iconem di Frre ab equo per rugibilitatem& equum ab illo vicissim per hinni bilitatem, &sic de aliis e quam non aliae sunt ditarentiae specimim , quam ipsarum proprietates : atque ita tum ipsae, tum ipsarum definitiones con
siinduntur. Nisi quod insuper proprium is suo conceptu in potius quid incommunicabile, quam quid communicabile ; proprium enim ,& commune videntur opponi': crgo non rei te definitur per ea verba, quae important illius aptitudinem ad inesse , & praedicari de multis. RAp. ad singula et & Primo quidem id omne , quod est essentiale , esse proinde necessarium ; scit non reciproce qui i quid in cessarium illud est inretiale : ideo stilicet, quia essentiale vocamus id quod est de conceptu primario rci,sic primo concipimus hominem esse rationalem; necessarium autem non est de conccptu primario ; sed de secundario,qui ex nianario per necessariam illationem consequitur: sie secundo concipimus hominem esse risibilem. SecunHo licet passim ad assignandas di flerentias notabiliores iecierum adducantur proprietates, id non probat proprietates esse disterentias specificas ; sed disserentias specificas ignorari, quarum proinde loco proprietates' notiores sub stituuntur : sic cimi difirentia leonis specifica ignoretur , substituimus rugibilitatem p r quam ab cquo disternitur , . & sic de aliis rat id non obstat quominus proprietates distinguendae sint a disserei liis specificis , a quibus utique cinanant : sicut in homine notum est risibilitatem emanare a rationalitate. Tertio seciusa collusione vertorum nihil obstat, quominus aliqua facultas possit convenire multis ,
sentiale di prci prium idem ede
107쪽
uti facultas ridendi multis hominibus; talem autem facultatem vocamus proprietatem relative ad homines I propterea quod caeteris animantibus non conveniat: quid igitur in hoc arguendum est, si tali proprietas per ordinem ad multa si ecta , quibus convenire apta est, definitur λ
OTANDUM Primo accidens , quod pro quinto lil universali assignatur , λlere definiri ita hunc modum.
- 1.3 g Aeciden, est id , quo i aptum est inesse multis & pra-
dacari de illis in quale contingenter , id est separabiliter: unde haec altera cjusdem accidentis definitio sit titur: Accidens est , quidquid potest adesse & a te a subjecto absque m jecti corruptione. Utramque porro definitionem ut statim intelligas,
cogita si volucris albedinem , quae ex eo quod conveniat multis v. g. hominibus, potest tum abstrahi ab illis , tum rursus in m statu abstractionis considerari tanqtiam apta inesse illis N praedicari proinde de illis : scit quia aliunde nulla in nuccssaria connexio inter albedinem humanitatem ; hinc fit, ut non aliter apta sit de praedictis hominibus praedicari , qu1m ait modum qualitatis separabilis , quo i cst praedicari in quale contingenter : S sic non tantum intelligis qualiter accidens fiat universale ; scit insuper rectitudinem utriusquc dcfiniti nis. Dcinde cum singulis genetibus pcrinde ac speciebus sita conu mant accidentia , haec perinde ac subjceta quibus inexistunt, diviis p terunt ita suprcina, subalterna & insula : noque in hoc ulla est difficultas, tantumque occurrit alia , quae a nobis deinde solvetur , an& qualiter possit substantia subire denominationem acci lentis. Notandum Secundo Individuum proprie accipi pro natura , quae Diuili eo by Gorale
108쪽
est pure sit icibilis, me quae ad sutiamurra non est praedicabilis, nisi de uno ; nusquam autem dc inultis et in quo conspicui.m est, qua liter natura individua dissi rat ab univcrsali , cujus cscntia consistit in ratione quadam abstracta conveniente multis , S. praedicabili de ilialis. Deinde cum unum individuum non possit de altero praedicari , neque enim unquam verificari potest haec propositio Petrus est Paulus hinc sequitur quidquid in uno adest , id totum abine ab alte ro ; unde Logici dcsumpserunt occasioncm dcfiniendi individuum hi, verbis. Inda viduum est, cujus persectiones ita conveniunt uni, ut con venire non possint alteri : quae definitio tum intclligi debet de conve nientia quantum ad unitatem ; tum rursus intelligi etiam potest de convenientia quoad similitudinem ; ita ut etsi nonnullae perseetione, possint in pluribus individuis esse similes , at certe non omnes simi miles sint , vel saltem non iisdem circumstantiis asticiantur. Solent autem persectiones individuales , vel potius persectionum individua lium circumstantiae his duobus versibus exprimi.
Forma, Figura, Locus, Tempus cum Nomine, Sanguis , Patria sunt septem , quae non babet unus in alter.
IN quibus exponendis tempus nequicquam tereretur ; tantum adisjungo praedieta haec non obstare , quin possit notio quaedam individualis considerari in abstracto , & ita deinceps praedicari de naturis individuis , uti cum dicitur Petrus est individvium , Pavilus est 3ndi. viduum, dcc. at tunc individuum non nisi nomine tenus praedicatur de Petro & Paulo , Sc. His praenotatis mox solvitur difficultas , quam insinuavi de accidente.
Non repugnat substantiam subjacere denominationi
accidentII. PRos Aru R Primo. Id omne quod aptum in intae pluribus sit ediis., ac de illis praedicari tu quale contingenter , subjaccidenominationi accidentis : atqui subflantia talltcr inesse , & praedicari potest : ergo &c. Major constat in iis q praenotavimus circa communem notionem accidentis ς minor vero probatur assiimcndo in cxemplum plura vasa argentea i quae deluceps dcaurata fucrint. Itaque
indivi duum. I I. Substan tia potest
109쪽
Opponi tui divis fio entis in substa tiam fleaecidens. v I. Sed non agitiit de
86 Logiste dio utatio III. Art. VI.
vase illa non aliter fucrunt deaurata , quam por applicationem , Meolia ionem substantiae , quae in aurum : atqui substantia illa si eapplicata 8c cohaerens apta in inesse , & pra dicari de pluribus is quale contingentor ; de illis scilicci vasis , respectu quorum neque praedicari potest a i instar generis in quid incompletum perficii bile ς nec ad instar disserentiat in quid incompletum perlicti vitin ; iace ad instar speciei in quid completum ; nec Mi instar proprii in quale necessario : ergo superest , ut sit tantum praedicabilis in quala conti genter : igitur &c. Probatur Seeundo. Quidquid potest adesse δd abesse a subjecto- absque se deii eorruptione , stibiacet denominationi accidentis , uT patet ex praenotatis : sint evidens est posse aliquando substantiam adciale & abesse a se dicto absque subjecti dusilem corrupti Q nam ut non recedamus ab cxemplo proposito , substantia auri illa,quae cohaeret vasis argenteis ac subjestatur proinde in illis , potest utique per actionem
ignis admoti, ut artis in , ab illis rursiis separara , quin interveniat ulla corruptio. Imo quamvis nulla arte possct aurum semel applicatum , de cohaerens separari a subjecto , cui cohaera ς susticeret sola separabilitas conccpta ad obtinendam accidentis denominationcm r illud aurem omne separari per mentem potest ab altero , quoci non est deprimario illius. conceptu , & multo magis , si sucrit de conceptu illius extraneo r ad certum in aurum vasi applicatum non esse , nisi te conceptu extraneo di isdem vasis : ergo &α Objicies Primo. Illud non potest subjaccre denominationi accidentis , quoci nihil habet commune cum illo i scii substantia nihil habet commune cum accidente ; crgo Sc. Probatur minor : tum quia ens divisione generali, ac primaria dividitur in substantiam , & accidens r quod signum est nihil utrique esse commune praeter abstra timinam rationem entis : tum etiam quia cum omnis oppositio sit reciproca , sicut non potest unquam acci Mns subjacere denominationi substantiae , ita nunquam poterit substantia sub)acere denominationi accidentis. Resp. Et concesta majori distinguo minorem , quam concedo de substantia abstractis , sed nego de substantia , ut sic loquar , contra ta 8e colim ente alteri , cui advenerit : at nostra assertio non proce dit de substantia considerata gcneraliter ,& in abstracto ; scd de illa tantum considerata in co casu, quo deprehenditur unam substantiam alteri advenire. Nec aliunde ctiam repugnat dari casium , in quo accidens subeat denominationem substantiae : nam cum unum accidens
advenit alteri , illud quod est subjectum advenientis , gerit hoc ip- Diui irco by Cooste
110쪽
so vices substantiae , & ejus denominationem vere acquirit: nam quid est substantia , nisi ens substans , sive subjectum objicies Secundo. Illud quod non potest inlinere alteri, non potest subjacere denominationi accidentis: scis substantia non potest inhaerere alteri et ergo Sc. Major constat propter notissimum discrimen substantiae , & accidentis in hoc constitutum , quo i accidens si ibsistere in sc ipso non possit , substantia aut in per se ipsam subsistat , suamque communi t subsistentiam accidenti , unde sequitur aeuntiate esse accidenti , ut inhameat. Probatur minor. Illud quod non potest subsistere per subsistentiam alterius , non potest alteri inhaerere : S haec propositio est certa . quia non esiain ob causam accidentia inhaerent suis subjeelis , nisi quia nori possunt sui Drere per subsistentiam propriam. Atqui nulla substantia potest subsist xc per subsistentiam alterius ; hoc ipso enim disineret aec substantia. quia non per sic staret i ergo &e. Unde est . ut in rei ta Philosophia nunquam dicatur de substantiis, quod inhaereant; sed quod componant:& si aliquatκio videntur inhaerero , neque tunc simpliciter Pro accidem tibiis , 1ed tantum pro accidciatibus , ut aiunt, logicis , & ad solana
mentis considerationem attinentibus poterunt rePutata.
Res . Distinguendo majorem. Illud quod non potest alteri inhaerere t quasi inhaerere non potest &c. concedo majorem : illud quod non potest inhaerere abilute. non potest &e. nego majorem . & distincta similiter minori , nego consequentiam. Pro cujus disti immotus inpositione quamvis fatear substantiam non posse inlim cre absolute, & in m sensit quo suis accidentibus physicis itibuunt Aristotesici inhaesi Π ἔ at certe potest quasi inhaerere 4 ac proinde quasi egere subjectatione alterius ad subsistendum : uti jam dictum est de auro . quod vasiargenteo applicatur. Nam sic applicatum recte consideratur quasi inhaerens , ac subsistens per subsistentiam sui subjecti . iis qlio itaque cassircete subjacet denominationi accidentis. De caetero pro denominatione accidentis subeunda satis est . si substantia in aliquo satu considerata possit Inice loquendo reputari pro accidente , seu quod idem est reputari pro accidente logico : id enim ad propositum nostrum sufficit :praesertim quia praeter accidentia logica , nulla alia accidentium genera recipimus , ut patebit ex toto decursu Physico. Et haec de univers