장음표시 사용
91쪽
68 Logicae disp. III. Art. II.
militudine sive ab omnibus illis disserentiis, pcrqitas naturae individit les , & specificae licet alias similes, ut dictum est , discismintur : &ratio est , quia cum omnes illae ditarentiae sint imparticipabiles, te iadunt proinde naturam, cui cohaerent , paritor imparticipabilem , ac pruinde nulla natura potest obtinere existcntiam communem in multis v. g. individuis , donec sit spoliata differentiis , quae illam coi trahunt , & determinant ad existendum in uno, nusquam in alio. Deinde cum ea quae jam dicta sunt de aptitudine inexistendi, facil8 intelligantiir de aptitudine praedicandi , tantum addo quaestionem ii iti tutam vorsari circa universalitatem Ermalcm , per quain scilicet natura aliqua sit serinaliter , & pruxime apta esse una in multis, de praxlicari de illis; & haec natura sic apta illa cst, de qua inquiritur, an talem statum obtineat, aut obtinere possix independenter ab intel- idem.
Repugnat omnino dari universale formaliter a parteret , id es independenter ab intestictu.
Multa nam tura praurest existere in multis.
PR os Ατ u R. Primo. Natura, quae independenter ab intellectu non potest esse seruialiter & proxime apta inexistere multis , &praedicari de illis , non potest independenter ab codem intellectucsse Armaliter universali siAtqui nulla natu a potest praedictam illam
aptitudinem obtinere independentur ab intellucis et ergo &c. Major satis patet ex praenotatis minor vero sic probatur. Nulla n tura potest aptitudinem illam obtinere, nisi sit libera & privata di L ferentiis , quae in suis subjectis illam contrainuri , limitant, deteria minant , & tandem efficiunt particularcm : atqui solus intellectus potest illam liberare, & privare praedictis disterentiis : ergo dcc. M ior mirsus satis constat ; quia omnes ac singulae differentiae , qua naturam afficiunt in suis subjectis. sunt totidem illius coarctationes, ac proinde totidem impedimenta ejus aptitudinis illimitatae , quae ad universalitatem requiritur. Minor quoque non minus constat ; neque enim absque fictione plus quam chimaerica ullus concipiet possc n ruram v. g. humanam , quae est in Paro , spoliare sie clitarentiis ,
per quas efficitur singularis , & singulariter addicta Petro , tamque incommunicabilis Paulo, quam impossibile sit coarctari utrimque ad sortem unius , & ejusdem individui: ergo &c. Diuiligod by Corale
92쪽
Probatur Secunia. Natura, de qua inquiritur an sit formaliter uni- I V. versalis a parte rei, vel est conclusa in aliquo subjecto; vel est ex si ςtra omne subjectum et sed in quocunque itatu admittatur , repugnat illam esse Hrmaliter universalem a parte rvi ergo &c. .e extra Maior est necessario concedenda ; Minor autem probatur. Et Prino omne quidem si natura , de qua proponitur quaestio, supponatur extra om- subjec ne subjectum , hoc ipso assiimitur pro chimaera , aut una ex ideis Platonicis, & de qua proinde non minus gratis asseritur capacitas in- existendi inultis subjectis, mi speciebus, sicii individuis &c. quam si quis assereret posse vinum, quod ex vineis in concavo Lunae occultas prodierit, in nostris hisce doliis asscrvari. Seeunssio si natura , quae venit in quaestionem , supponitur conclusa in aliquo subjecto, ut v. g. si quaestio sit de natura humana , quae intra aliquod individuitur
continetur, probo sic evidenter illam non posse ficti Brinaliter universalem a Parte rei. Ad hoc ut natura illa sit formaliter univcrsalis,
id est apta ine una in multis, necesse est quod si transscribilis ad plura individua ; atqui implicat illam csse sic transferibdein a partetes , vel cnim suam illam transscribilitatem haberet per modum agentis liberi : quod nemo hactenus finxit , vel per modum agentis neccssarii , & sie necessario se ipsam transferret ad illa plura individua , quod non minus gratulto fingeretur; optaremque ego plurimum , ut quis mihi reterret modos , conditiones . & vicissitudines hujusmodi translationis : ergo Sc. Itaque quidquid ad naturarum universalitatem attinet, id totum pendet ab operatione quadam logica aut metaphysica intellex his, uti filius in articulo subsequente explicabitur. objicita Primo. Natura quae a parte rei in apta esse una in muti v. tis, est univcrsalis a parte rci ; scd natura v. g. humana in a parte Oppodi rei apta ine una in multis et cmo Sc. Probatur minor , & primo quidem natura humana a parte rei est una, neque enim est duplex, aut triplex , aut quadruplex , &c. ncque diversitatem ullam obrinet, ii plicem, propter quam aliquis sit magis, minuive homo quam alter. Secundo ideoque etiam cst apta esse in multis; si qui l cnim obstaret , id maxiniae quo vel non esset communicabilis , & nihilon inus communicatur ut patet ; vel non usice communiciabilis eadem et & nihilomius iterum eonstat eam non esse aliter communicabilem quam candem et quia . iit probatum filii , cum non sit nisi una ; si communicatur, ncccs rio communicatur una, di eadem. Inde fit ut una ea scinque naturae Himanae definitio peraeque omnibus individuis conveniat ; quod utique non contingeNC , nisi in illis esset unum , de commune definixum. Ergo &c.
93쪽
v I I. Opponi. ut indi. vidua inis
Et concessa majori nego minorem, pro cujus probatione solvenda dico Primo naturam humanam non esse unam nisi unitate similitudinis, in quantum scilicet omnes, &singuli homines naturam obtinent comparatam ait loquendum , amandum , ratiocinandum, studendum, deambulandum &c. similiter ; sed ultra omnem mensi ram fietionis est, si cogitetur naturam in omnibus esse unam unitate identitatis ; neque cita in quid minus ad hanc identitatem requireretur, quam ut unica omnium esset anima , unica indoles , unica inpago corporis , unica diuturnitas vitae, &c. Secundo. Neque proinde ulla natura habet aptitudinem inexistendi pluribus subjectis , nisi per communicationem filiailitudinariam; nequaquam vero per communicationem identicam : de illa quidem similitudinaria communicatio susscit ad hoc , ut eadem definitio conveniat omnibus subjecitis, in quibus illa naturae assi initatio reperitur. Vci si ultra hanc similitudinem major quaedam unitas reperitur, per quam natura ab omnibus disserentiis subjectivis praescindatur , id totum operationi intellectivae adscribendum est: unde advertis hoc argumento non probari universale formalo, a parte rei, sed tantum iundamentale, de quo nihil ambigitur. Ob icies secundo. Individua naturae v. g. humanae in aliquo conveniunt a parte rei, sed in nullo convenirent a parte rei, nisi illa esset etiam a parte rei sermaliter universalis : ergo &c. Major constat,quia nullo etiam cogitante intellectu multo magis inter se conveniunt individua naturae humanae ad invicem comparata, quam si conferantur cum leoninis: at ista major convenientia nonne aliquam praesupponit Minor sic probatur. Si natura hutriana non est universalis a parte rei, quidquid a parte rei est in Petro , id totum abest a Paulo : Sed si ita in , Petrus &Paulus in nullo conveniunt a parte rei, propterea quod alter cum altero nihil communius obtineat quam cum leone , aut bucephalo; π-
Rest. Distinguendo majorem. Individua naturae humanae conveniunt a parte rei in aliquo simili , concedo majorem ; in aliquo uno,nrgo in orem, & distincta similiter minori nego Conseqtientiam. Ratio disti inctionis jam satis patet ex praedictis: nam non alia cst talium individuorum convenientia , quam quae ex similitudine petitur : At quia sit nititudo suscipit magis, & minus: hinc fit ut unius ejusdemque speci ci individua magis conveniant inter sc, quam si cum individuis speciei alterius conseruntur : licet quantumvis conveniant, nul- quam tamen haec convenientia pertingat ad unitatem , scilicet identitatis, sormalem ullam a parte rei, qualis ad propositam universalita-
94쪽
rein Nuiritur. Vno verbo quisquis questioncm istam de universalitate serinali naturarum a parte rei attente circi inspicit, illico mirabitur potuisse Logicos in ca controvertenda tam strio occupari; cum qui squid do illa utrinque propusnatur , redoleat meram artem & fabricam intestostus, sicut posti dum exponetur.
OTANDUM in duplicem distingui selere a Magicis actum intellestiis sabricantis universalitatein se malem , de qua agitur I scilicet aetum praecisivum, &aetiim comparativum , quem alii reflexum vocant. A eius p cisivus ille est, quo intellectus per suam coim parat a subi octis alicujus natu sisterentias omnes, per quas illa ab invicem discernuntur: quia vero caec est, ut conveniant inter se quaecumque in nullo dii x runt et hinc fit . ut natura ab omnibus su celoruin quibus inexime , disserentiis jam Iibera, aut, ut loquar aliter , viduata pro una & communi reputatur. Adtus de inde comparativus ille dicitur , quo natura a suis omnibus differentiis subjectivis jam praeabstracta , dein ps ii situm subiectis redditur. ac veluti communicatur , vel saltem coi siderariir ut apta inexistere it lis r qnia vero quidquid est unum S aptum inexistere multis, est hoc ipso universale , hinc intelligis praedietos duos actus praescin tendi.& comparandi concurrere ad fabricam univcrsalitatis sirinalis. Scis quaestio est uter e duobus attingat aliam Iropius di inciat: atque huic q-stioni satisfiet in assumone sequente. I
quid fiat. Diuili eo by Cooste
95쪽
Natura sit formaliter universalis per actum intellec
II. π, ROBATu R Primo. Natura fit miraliter universalis per il- Actus I lum astiiri , pet quem attenditur quatenus una apta inesse compa- α multis : atqui talis attenditur per actum intellectus compar Udi φs' tivum . ergo &c. Major constat ex praedietis ; nam universalitas uni is, se alis nec unitatem , nec aptitaulinem inexistendi multis quasi st-- paratim importat , sed conjunctim et ira ut natura sit simul una ,& simul apta inesse multis ; & ut talis necessario attendenda est ad hoc , ut se alem universalitatem obtineat. Minor vero sic prob rur. Αctus comFrativus est ille per quem natura a sitis disserentiis omnibus subjectivis praeabstracta , attenditur quatenus non jam diverse , sed aena , quae antecedenter ad abstraditonem erat participata a multis r atqui sic in tali statu non aliter attenditur , quam prout una apta inesse multis e nam evidens est naturam , quae filii
participata a pluribus subjectis , in quibus erat divisa propter distarentias individuales , si deinceps ab istis ditarentiis abstrahatur , fieri hoc ipse unam , & participabilem ab iistem subjectis , a quibus
praeabstracta est: ergo &c. Sic, ut me magis expliccm , natura hum na in multis individuis multiplex est propter disserentias ii,dividuales , ratione quarum Petrus diffiri a Paulo , Rc. Tum vero potest intellectus considerare naturam illam non consideratis diffirentiis , per quas individuatur ; sic autem considerata non est jam multiplex,.sed una. Rursus potest natura illa considerari relative ad individua qtiae propter disserentias praeabstractas , illam sub una & communi ratione possunt proinde participare , atque ita per hujusnodi comparationem initura concipitur , quatenus una apta inesse multis: quid vero
aliud id totam est , quam illam fieri serinaliter universalem
II I. Probatur Seemusto. Si per aliquem alium actum natura fieret Actus maliter universalis , id maxime per praecisivum et sed per aetiim prae- ἀζ' cisii tim non potest fieri serinaliter universalis : ergo superest , ut tibis est talis evadat per actum compuativum , qualem jam explicui. Maior ad hoe concedi solet , minor probatur. Natura non potest fieri universalis sufficiens per actum , per quem non ordinatur ad multa subjecta , lainquam
ab illis participabilis : sed per adium praecisivum non ordinatur taliter Diqitired by GOrale
96쪽
lyter : ergo 3ce. Major constat , quia scilicet ex praediciis id pro principio logico inconcuta tenendum est , universalitatem formalem haec duo simul importarc nempe quid unum , & ordinem unitis ad multa. Minor autem facile probatur et quia tantum abcst , ut per adhun praecisivum natura ad pluralitatem subjectorum ordinetur , ut per eum potius ab illa scparetur : nam praescindere separare est ; sic namque per altum praecisivit in id tantum consideratur , in quo suta jeeti disconveniunt ; sed non in quo conveniunt ; quini utique fit I a comparationem adhibitam. Ergo superest ut isti comparationi triuatur universalitas formalis , de qua agitur. Objicies Primo. Natura fit formaliter universalis per illum actum, per qiicin desinit esse singularis: seci desinit tae singularis pcr adium praecisivum: ergo &c. Major est manifesta, quatenus sola singularitas unive salitati opponitur. Minor autem sic probatur. Natura dcsinit esse singularis per illum adium, per quem separatur a suis differentiis, a quibus utique solis suam obtinet singularitatem : sed ab istis disturentiis siparatur
per adtinii praecisivi im, ut constat ex praenotata definitione actis praeci sivi r ergo A c. Unde consequitur naturam uno e cmque actu resuam singularitatem amittere , & acquirere suam univcriaditatem ; vel
ex hoe maxime ; quia inter statum singularitatis , & statum universalitatis nullus medius reperitur. Rest. Distinguendo majorem. Natura fit sermalitcr universalis , scilicet fit complete , aut incomplete me illum adium &e. concedo majorem , complete , nego majorem ac tum concessa minori distinguo similiter consequentiam. Ratio distinctionis est ; quia ad completam universalitatem non tantum requiritur , ut natura a suis subjedtivis differentiis sit abstraeti ; sed insuper ut ad sua subiecta ordinetur in ratione participabilis et at cvidens in adium praecisivum non importare ordinem ad subjecta, sta a subjectis. Quapropter iste actus dispositive tantum concurrit ad naturam fis aliter universaligandam, in quantum non potest esse participabilis a multis sub una quadam &communi ratione , nisi prius scparata fuerit a rationibus deserentia- Iibus , per quas in suis subjectis diversificatur seu multiplicatur. Quod autem dicunt inter statum singularitatis , dc universalitatis nullum occurrere medium , id falsum est , si de universalitate completa agitur ; nam inter statum singularitatis hine , & illinc universalitatis completae 'modius Occurrit status universalitatis incompletae pqualis ille in , qui competit naturae a differentiis suis tantummodo praecisae. Objicies Secundo. Natura , cujus liniversialitas praecedit omnem a
Natura praeeila , inquium. non est
97쪽
tum comparativum , non obtinet illam ab aetu quocunque compar, rivo et scit universalitas naturae praece lit omnem actum comparativum et ergo dcc. Maior patet ex terminis a minor sic probatur. Universalitas alicuius natum consistit in comparabilitate , seu rescribilitate illius ad sua subiecta : at talis comparabilitas , ut rursus patet interminis , supponit omnem adtiam comparati viam: neque mina comparatio reddit rem comPrabilem , sed supponit , ut amor rem ana
bilem , visio rem visibilcm , &c. Ergo &c. Quia vero hoc ipso, quod aliqua natura a suis omnibus di fierentiis subaeetivis est praecisse , hoc ipso , inquam , est rescribilis ad ca sit cista , quorum disterentiae P cisae fuerint . propter communirarum, quae ipsi ex tali praecisione
advenit; hinc sequitur naturam fieri formaliter universilem po actum p cisivuln. Resp. Distinguendo majorem. Natura cujus universalitas proxima& staddita pmccdit &c. concedo major ; remota & statuenda . nego majorem ; di distineta similiter minori , nego consequentianti Dico itaque naturam etiam antequam praescindatur, esse comparabilem remoth ; sed non proxime ; ad hoc enim ut sit proximὸ compArabilis, debet Fr considerationes praevias reponi in certo aliquo statu , in quo advortatur incrito comparanda ἔ at in statu illo non reponitur, nisi in quantum attenditur convenientia , & participabilitas illius respectu individuorum quae M invicem comparantur : hujusmodi autem attentio , comparatio quaedam in , ut Fict. Deinde in his , quae omnino pendent ab intellaetu , non sola corum actualitas tribuenda est intelIeetui , scit ipsa etiam illorum possibilitas et talia autem suntcntia rationis ; quare nihil obstat , quin asseratur natu cujusvis univcrsalis sive genericae , sive si cificae Sc. comparabilitarem non minus , quam commrationem actitatem pendere ab intellectu. Deinde etiam , quoci maxime advortendum est , duplex potest concipi comparatio : una , quae efficit universalitatem ; altera quae supponit : nam postquam natura 'r comparationem idoneam acquisivit itatum i universalitatis , haud dubie potest rursus comparari quantum quis volucrit : at non haec posterior comparatio , sed prior illa talis cst , cui tribuitur tanquain causae esticienti universalitas, de qua agitur. Ex dictis jam facile constabit qualiter possit intellectus naturae alicui adimere universalitatem , quam ante illi contulerit ; scilicet per adium opπsitum et , cui efficientia praedictae universalitatis tribuitur. Ita ut sicut natura specifica fit universalis p r considerationem Convenientiae communis , quam habet cum suis omnibus individuis sita reddatur Frticularis ρο considerationem convenientiae particularis,
98쪽
qtiam oStinet cum determinato aliquo individuo ; sic enim considerata hoc ipso investitur , ex rursus limitatur differentiis individualibus , quibus per conceptum universalem fuerat spoliata. Eapropter quia per praedicationes actuales Petrus es homo , Parius es homo ;Sc. natura humana iterum revocatur ad suas disterentias individuales, non alia ratione opus est , qua probetur illam , &sic de aliis . non retinere suam univcrsalitatem in actuali praedicatione. Praescrtim
vero , quia quando dicitur Purus est homo, o homo 'non suppouit pro omni homine, alias propositio esset falsa ; scd tantum pro aliquo homine et ergo natura per illum aliquem homi in designata non in ultra univerisis. Neque obstat quod circa hanc difficultatem satis agitatam a quibusda ira objicitur naturam hiunanam in hoc , quod est universalis, esse praedicabilem de suis omnibus individuis'; ergo licet praedicetur de uno , id non obstat quominus sit praedicabilis perinde de aliis et haec autem praedicabilitas probat universalitatem non amissam. Non inquam , id obstat, quia sufficie praedicatio de uno ad praedicabilitatem omnem de multis destruendam : re ratio evidens est, quia cum dicitur Prarus est homo , ille aliquis homo , qui de Petro praxlicatur , non est praedicabilis de Paulo ; sed homo alius , & de Jacobo alius : ubi autem in homo alius & alius , jam
non adest homo unus , scit universalis. Verum quidem est itaque naturam specificalia universalem esse indiflerenter praedicabilem de quibuscunque individuis ; sed statim atque vel de uno praedicatur , non esse ultra universalcm , ad cundem modum quo speculum , quod supponitur universale in repraesentando propter indi fierentiam repraesentandi quidquid ipsi objicitur, suam illam universalitatem amittit per
repres rationem vel uniuά o cisti ; hoc ipso enim determinatur ad Pyrticularem repraesentationem ; sicque evadit speculum Particulare.
99쪽
76 Logicae disp. III. Art. IV.
OTANDUM Primo. Genus , quod est primitia, linivcrsale , sic communiter definiri. Genus est ici , quod est aptum messe ac praedieari de multis specie disturcii tibias in quid incompictum perfidii bile ; cujus dcfinitionis scirius eo tendit , ut intelligas naturam illam v cari genericam , quae ro ritur in multis sp icbus ; obtinetque in illis locum partis equidem essentialis , sed ignobilioris. Tum vero quia Logici sic loquuntur, ut apud eos idcira sit praedicari ad modum partis es tialis , ac praedicari in quid incompletum ; R aliut de quia pars ignobilior concipitur tanquam exigens perfici, idco praemissa definitio traditur in hunc modum Ccnus est id &c. Hoc mcto quia animal reperitur in multis speciebus diversis, ut in humana , leonina , caprina , &c. Obtinetque in illis locum partis perfectibilis , idco natura animalis vocatur genorica. Unde jam satis intelligetur qu, litor si major latitudo gzncris , quam spςciei ; quia genus in multis si ςciebus reperitur; licet in alio sensu genus Iatitudine minori potiatur , in quantum non est nisi pars altera, caque ignobilior speciei. Neque difficile concipies qualiter genus dividi debeat in supremunt , subalteriatim & infimum ; quatenus quaecunque assignabilia genera sunt sic inter se subordinata , ut nccine sit unum praedicari de caeteris Omnibus , aliud caeteris omnibus subjici : ac tandcm adcsse alia , quae hinc sibjiciantur , hinc praeclicentur: quo pacto genria quae subjiciuntur superioribus , respcictu illorum vocantur species ; sic substantia corporea S incorporea sunt species respecitu entis in communi ; jam enim di mim cst genus non esse nisi id , quod in inultis diversis specie
. Notandum Secundo Spcciem , quae a Logicis pro sccundo universali assignatur , definiri selere in hunc modum. Species cst id , quod est aptum incile ac praedicari cic multis in quid completum , Diuili eo by Corale
100쪽
. id est , ad instar cujuslam totius complontis ea multa is quibus in- existere apta est , ac de quibus proinde apta in praedicari. Sic homo resipisti Petri & Pauli vocatur species , quatenus est totum complementum utriusqiic , & sic de aliis : homo enim ex suo conceptu importat aggregatum ex genere & disterentia , id est exanimali , .& rationali , nihilque praeter hoc unum & alicrum inhumanis individuis rcperitur. De caetero praemissa definitio intclligi debet de specie infima , quae scilicet nihil sub se habet nisi individua ; nam sive species supremae , quae immodiate supremo generi subjiciuntur, sive subalternae, quae subjiciuntur generibus substernis, potius pro generibus reputari debent , quam pro speciebus ; quia nimirum sub se alias habciat species : at spretes infima potest de solis individuis praedicari. Tum quia haec specics duplicem obtinet respoctum , unum subjicibilitatis propter genus, cui subjici rur', alterum praedicabilitatis propter individua, de quibus praedicatur, hinc orta est inter Logicos quaestio , an species quatenus subjicibilis sit universalis : & rursiis altera , an haec eadem species soror univcrsalis , si inci tantum praedicabilis de uno individuo i quod alia ter inquiritur in hunc modum , an species possit conservari in unico individuo, Itaque utrique dissicultati satisfiet in assertione siquente.
Species qua subjicibilis non es uni Dersalis ; nee
potest in unico individuo confer ari.
PRO3ATu R prima pars. Illud non est universale , quod
non in unum aptum praedicari de multis et sod species qua subjicibilis non est una apta praedicari de multis : ergo dic. Major constat ex dcfinitione univcrsalis superius inplicata r minor sic probatur. Species qua subjicibilis non refertur nisi ad genus , quod linum est , ut patet cx terminis r atqui juxta talem rclationcm non est apta predicari de multis , neque enun in apta praedicari de genere , cum sit inferior illo ; neque si de illo inci apta praedicari , rosset propterea praedicari de inultis , cum illud sit unum, ut rursus satis patet : ergo &c. Adde quod universalitas contait in respecti aliquo superioritatis; ratio est , quia consistit in unitate communi praedicabili ; cinne autem quod est praedicabile , est superius iis sub aeus, de quibus Irae-