장음표시 사용
211쪽
guitur inistet diffe-tias adae quate dei dae
Et per hane di sistinctione caeteraediiseulis eatea solis
188 Metaphsice di p. L Art. II.
rentiae sunt , eandem rationem ullam convenire. Aliter entis univocatio in ratio quaedairi covit unis abs bacta : at uniis abstracta nisi adi flerentiis Llea ala stu quom Meobstracta . cu'λ in illis inra pro dixistat, alioquin indepindenter ah nstra,flloiae obtineretur univocatro contra licet inam hactemis traditam. Ex quibus Omnibus attente tru tinat s eonjici potest' illam eandem doctrinam csse multum chimae
RU' Et concessa majori nego minor ., pro cujus probatione solvenda dux, in 'inia dis renita eatis ει aequale consi lerata contin a duo, scilicet'chs , &tale cnς, sive talIthmi 'illius cinis r ut contactari inritaequale potest praeterea secundum talitatem illam praecisam. Cum itaque dicunt Adverseria distetentiam quant timcunque pracium esse H hue ens, distinetione utendum est se de id quidem de disterentiat adata quate sumpta concedendum , de sumpta inada uate negandum e taenim in hoc sense senatalissimo non cst, nisi talitas Nee miniis haec distinetio sussicit ad additae rustanciaesoliuionem Minimirum sic conet pias per abstractionem , qua ens redditur univcicum. entitatem disserentiarum ab ejusdem talitate se jungi, quatenus ista mouattenta , illa attenditur. Tum vero quid vetat quo minus illam emi talein suae, ut sic loquar, talitati restituas , quasi jam ita concianum& conjunctim attendendo quam bene altera alteri conveniat incncitas scilicet talitati In quo eatii non alia quaerenda sint subjecta eritis unia voci , quam istae tali tates disterentiales, de quibus ominbus tum idem nomen , tum eadem ejusdem nominis ratio potest peroptime praedicari. Et hoc pacto caeteras hujus generis subtilitates enodabisv , nec dissicile intelliges praesentemindissicultatem , quae inter Thomissas &Scotistas contentiosissime agitatut G co maxime pendere Κ quod ob non satis dilucide stabilitum quiestionis statum , multo min deae ..ut superius dixi , quam de nomine moveatur. 6JC i . . nutae l
212쪽
- entis, sive pineis fixe alias non praecisi, Lis Certum quippe liust ens etiam i quantumvis prae uiam . biis se
nullas in optinates, quales rimus sunt veritas , nix , det quibus in d1sputatione sequente tractabitur. Quod ii non ςst j x- nn a praestac disserentusis tanto ovi semius patet illud multas. abundare pro zzzs 3n is histi, reinterjidentificentur cum cn ς cujuS. sunt nihilominus possitnt seorsim consi rati inuti per totad N Cini
ram in philosophia tritus se modus illa linuci ,
quo omnis propriuas, sive qualitas propriὸ conveniens alicui'ublecto vocatur forma , aut Annatum M hinc contingit ut conceptus, per ouoy in prietatis cηjiniat entis at guntur scorsim situ praesum , 'e pellitentur praeeificines Brinales sium dis apis μγpNutriss , qdes assiimi pro objecto praecisiorum, se malimi, exu de.ocantur prae--Notandum Sιcundo toties contingere praeciMnem seriaralam si' mul & objectivam nisi ina imitata cognita alicuius entis ; nain, rs ata cognitio consistit in hoc , qu aliquas talis entis pu*- res using x , caeteras autem non attingat . unde non immerito colligitur planaique nostras cognationes esse ρο- eisivas ; imo potius dixerim omnes , cum nullam obtineamus vere aequatam ; . nam quae verὰ adaequata est , comprehensiva est ; & haec est solius Dei. At tum dupliciter contingit ut cognitiones nostra uni praecisivae ; quandoque cunn id contingit ex arbitrio intellecius , quieui noverit plures is alitates alicujus entis , eas . tamen scorsiin , Λ a Φιν
213쪽
et o Metapb ea disp. I. Art. III.
sje quod idem est , praescindendo considerat ἴ quandoque autem aeL sepius contingit id ipsuin ex ignorantia quinin intellectus , qui cum non satis assequatur omnes Brmalitares alicujus entis , considerat quas novit praecias ab iis , quas non uouitu. HV:m . Ex quibus sic praenotatis eruenda est decisio intricatissimae difficies tatis , quae ab aliis quidem in Logica ab aliis vino , Λ idi 1idem . commodius , in Metaphysica proponitur circa Praecisiones obiectivas , an scilicet & qualiter dentur. Et difficultas quidem in hoc consistite: utrum dentur ex parte entis . sive communis sive aliter risingillam Gquod intellectionibus nostris objicitur , Ormalitates diverse, mis V cet rcaliter identificata: cum ente cujus lunt , obtincant nihilo minus singulae suam repraesentabilitatem , quae utique conditio site. vel saltem occasio praecisionum serinalium. Nam si sic dentur hisis modi serinalitates , poterit .una cognosci S alia non cognosci ; sive porcrit ens cognosci secundum unam & non cognosci secundum aliareia quod repugnantissimum putant ita .secta Aristotelica iNominales eiuM .ma caeteros , quibuscum praecisiones objectivas deinceps propugnabIni
Admittenda funt praecisiones objectivae , tum respem
entis in communi, tum . respectu: cujusvis. alterius in particulari. md
os .ROEATun Psimo. Dari praecisiones objectivas nihil aliud est'. quam dari ex parte entis, quodcunque illud sit , plures Erma- . litates , quarum una seorsim ab alia objici intelledhii possit τ':etsi illae omnes cum me cujus suint , identificentur realiter i Atqui sie est , dari hujusmodi Annalitates et ergo &c. Major sitis constat
ex praenotatis ς minor vem sic probatur. Eti Primo quidem si de ente . in communi agitur , certum est convenire alli plures sermalitates, uti veritatem , bonitaem , unitatem , caeterasque ex iIlis. consequentes non paucas , ut intelligibilitatem , . in abinabilitatem , appetibilitatem , distinguibilitatem , &c. At ex hujusmodi s malitatibus potest objici una intellei tui seorsim ab alia ; ut revera toties sic objicitur , qu ries veritatem entis apprehendimus. nondum; cognita bonitate , aut unitate : cum cnim bonitas pendeat ex veritate , ut infra ostendetur ἔ . necesse abistute est , ut veritas priorem se cognoscendam objiciat ἔ . atque ita pro tali prioritate cognoscendatri objicit se scorsim a boni filiZes by ooste
214쪽
te , & sie de aliis. Second. si agitur ile qii linque ente particulari, id ipsiun comprobatur, esse nimirum in eo plures Brinali atos . quae seorsim objiciuntur intellectui'; nam leo v. m. praeter linivcflissi inas iulas tmesitates entis veri , boni , unius , imaginabilis , appetibilis . 8cc. quamplures alias includit minus univcriales , uti emis substantia iis , corporci , viventis, sensitivi , quanti , qualis , relati , Iocati . agentis , pytientis., M. At istae omnes non se conjuniatim obiiciunt cognoscendas r sive quia nec illas omnes attingit lintellectis nisi sit c- cessi M.; sive etiam quia nec serae unquam illas omnes attingit etiam successue., propterea qilini sint mirum in modum latinaciosae & abstruct : aut certi .non nisi ad doctos Metaphysicos pertinet universis ii vestigare. Ergo M. Probatur Secundo. Si dantur cognitioneq inadaequatae o ei torum intelligibilium , dantur praecisiones objestivae r sed dantur hujusmodi cognitiones ina laequatae r imo potius cognitiones nostrae omnes sunt huiusmodi : ergo &e. Minor est certa: siquidem si cognitiones nostrae respeetu objoctorum intelligibiliuni non essent in aequatae , cognosceretur statim id plane totum , quod in ipsis est , nec ulla opus esset ulteriori inquisitione : sic quippe primo ac unico intuitu conspicerentiit omnes resectiones Divinae, & Angelicae. & humanae , &α ab eo , qui cognitione qualicunqui sita attingeret Deum , Angelum, hominem , die. At id quam filium sit sitis et cxper1entia laboristcnaporisque impendendi in scientiis promovcndis. Sequela majoris jam sic probatur. Si dantur cognitiones objzetorum inviaequatae , signum cst evidens Hrmalitates talium obsectori uia non se repraesentare omnes ac conjuivstim intellectui ; sed seorsim stu praeci sive : atqui si ita est odantur praecisiones objectiva ., ut ex supra didiis manifestum est: ergo.&c. Probatur'rursiis Tequela majoris , quia cum intellectus sit potentia necessaria , non potest non advertere quaecunque ipsi sinuit ac conjunctim repraesentantur et quare si Omnes alicujus objedii intelli gibilis v. g. aut entis incommuni , aut cujussitat ontis in particulari Armalitate, sese omnes simul ac conjunctim illi repraesentarent , omnes simul ac conjunctim adverteret ἔ ad eum modum quo oculus
tanto plura obieeta simul conspicit, quanto plura ei simul objiciun
Atque ut haec doctrina de praecisionibus rerum intelligibili una objectivis dilucidis concipiatur , multum proderit advertere , qualiter illae accidant in rebus sensibilibus , in quibus utique me variae sensibilitates ad eum modum, quo in illis variae sint intelligibilitas pro
varietate formalitatuin , in quibus constant. Sic in carbone ignito v.
215쪽
plieantur per sensi. ti vas v M. Oppon ut
rsa metaphsicae disp. I. Art. III.
g. variae sunt sensibilitates ; namque sensibilis est in ratione lucus . tum in ratione calidi , tum in ratione odorabilis , &c. At varias illas sensibilitates nou exercet nisi per varias Operationes , quae in variis sciatriis varias sensationes ossiciunt i unde acci lit seoquenter ut prointor debilitatem , aut propter separationem talium operationum car ille ignit is non exhibrae sitam omnem sensibilitatem r neque omitto
operationes , per quas objecta sensibilia sensibilitates suas exhibent , esse species illas sensibiles , quae, ut in Physicis videbitur . ad sens tionem ericiendam desiderantur. Itaque ut operationes , sive species. rerum sensibilium separari possint cum sint diversae; neque enim species carbonis lucidi est species ejusdem ut calidi , Sta ita similiter scparari possitnt rerum intelligibili uin species , quae cum analoSia comcipi possunt ad instar non absimilium operationum; quandoquidem una
bujusmodi species non est alia r sic quippe species Dei intelligibili, sub ratione boni , non est species ejusdem intelligibilis sub rationes isti , &c. Tandem adjici potest quod sicut rerum sensibilium species
pondent aliae ex aliis , unde fit ut aliae priores aut posteriores sintalus ; sicque prius aut posterius exhibeantur : ita species rerum intelia ligibilium similem inter se tuentur dependentiam , & aliae aliis prius .aut posterius inhibentur. At haec omnia si attente spedientur, probant cur & qualiter admittendat sint praecisiones objectivae , de quibus se .irio est : nihilque addendum supererit post solutionem objeetionum i vcntium. Objicies Primo. Non potest una formalitas alleuius rei objicere seseimcllediui , quin eidem sin nil sese objiciant ejus scin rei Ermsitatescae crae omnes: igitur non sint a linittendae praecisiones objectivae. Comacquentia omnino patet ex quaestionis statu , qualem sipra abique ambagibus ullis proposui ianis. Antecedens sic probatur. Si id posset ira ficti sequeretur polle aliquod objeetii in co nosci simul 1ecun-ιlii in unam formalitatem . At non cognosci sccundum aliam ; ut hominem v. g. sccundum animalitatem , & non secundum rationalita-aem : atqui iit stit impossibile : At haec propositio sic manifeste probatur. Quia non minor est contradi filo in hoe quod est cognosci s xundum unam formalitatem & non secundum aliam , quam in hoc quoel est existere secundum unam formalitatem & non secundum aliam. At hoc posterius est omnino contradietorium et ergo & illud priuS. Quo argumento tanquam palmari utuntur ii omnes , qui praecisiones objestivas impugnant , ct inror quos legi poterit prolixissimus Arriaga tota disput. F. Logicae. Ad te quod formalitates intelicet in obscibileg , de quibus agitur ,
supponuntur Dissiligod by Cooste
216쪽
. . . . ente in communi. . I93 supponuntur identificatae test ter omnes tum inter se , runt pruindecum ente j cuius simi, si sitatemi ergo nou possunt nisi aconjunctim objicere se omMHinclytctui; sic imer illas non datur praecisio Δ, vsiva. Probatur consequensea. Non potest aliquid simul eognosci &non cognosci r at in casu praecisionum objectivarum , idem cognosceretur sinata &'non cognosteretur r nam k litas quae seorsim o Iseeret se intinoctui , eognosceretur, ut Spponimus; εc rursus non eognosceretur , quia non dognoscerentuo caeterae', quae nihilominus cmi, illa sunt unum 8d idem. Potestque id totum confirmari hae para rate , qnia non potest Oognosci homo , quin cognostarare animal rationale propter realem utriusque identitatem e atqui non minus realiter identificatur'nm formalitas cum alia , quam homo cum.animali rationali ue identitas enim realix non suscipit magis re minus : ergo Sciti Resp. negando anteeodem . pro cujus probatione silverula concedo .l sequelaid majoris , di negata inruori e remis eum nullam eo ς - .PEi uitraductionein iis hoe quod est civi te siccundulumnam se alliatem & oppos non sicis nilium aliam ; quia contradicto', si in rigore philo hico tum.
accipitur . est amrmatio de negatio Dufilem de eodem , qualiter nulla ni in cassi praestriti, in quo de diversis sermalitatibus agitur. Tilmetsi contradictio quaedam Bret in eo quod est existera secundum anam ct non Flaniam aliam ἔ nulla tamen Eret in eo quod .eli cognosta feraniam unam ct non secundum asiam. Et ratio est , quia omnis existentia est existentia rei totius , si ve totius entitatis , quae producta suit in re existente r at omnis cognitio non est cogniti O t eius intestigibilitatis , quae est in re cognita r alioquin omnis criniatio esset adaequaea , imo comprehensiva. Clim igitur quaelibet sermalitas haheat illam liuelligibilitatem distinctam ,icili distinctam non habeat existentiam ; hine acri sit ut non modo non possint , sed etiam sileant 'non aliter'eognosti res Omnes , quam per cognitionem se cessivam , sive , quod idem est , praecisivam Ermalitatum , quae in ipsis simi. Et sic quidem cum hominem procul a nobis ambulantem , aut ites agentem intuemur, non advertimus statim in eo, nisi sermes,tatem eorporis , aut antinalis e sed si propius ad nos accesserit , aut
illam , erit haec 'eadem accessio , veluti quaedam progressio cognitionis , qua Palilatim dignoscetur illum esse hominem , di im lutum quinem vestibus holastricis ; & natione gallum , & conciavem ,' N amicum , δα. Quae quidem omnes Erinalitates ab initio , quo visis filio, in im erant ; nihilominus non se objiciebant . aut saltein suffcienter , nostro conspectui. Ad id veto quod additur concesso antecedente nego consequentiam; M
217쪽
obstati de litas, quam opponat,
gelica, seu inprimis Di νina. xl l I. Ostendi
pro cujus probatione tolucris sico non posse quidem unum & idem objoctum cognoici & non cognosci socundum candem Ennalitatem ;poste tamen cognosci de non cognosci secundum diversas : nam tune quidem etsi obieetum sit materialiter unum de iciem , nos, est tamen unum & idem serinaliter. De caetero autem haec instantia Adversari rum nimis probat, siqui dein probaret non minio non dari praecisi nes objectivas , sed neque sormales . quas hactenus nemo negavit. Exemplum autem addiicium identitatis, quae est inter animal rationale de hominem incongruum est , quia haec identitas est sorinalis simul δerealis : at illa identitas , quae est inter Brinalitates diversas . non est nisi realis , ut patet. objicies Secundo. Nec potest fieri quin omnes sorinalitates Hic jus entis objiciant se simul omnes intelleistiti, nec potest fieri quin intcllectus illas omnes simul advertati ergo falsuin est dari praecisiones ullas obsediivas. Patet consequentia ex silpra dietis : ante dens autem sic probatur quoad utramque partem. Et pruno quidem Ennalitates Omnes cujuscunque entis, in eo quini est scipsas repraesciitare , habent rationcm asciatis necessarii : sicque cum non possint suam repraesentationem differre & suspendere ad libitum , necesse est ut omnes simul ac conjuniatim repraesententur. Secando intellectus quoque cst potentia necinaria . quae proinde non potest non apprehendere simul omnes se malitates , quae simul intelligendae objiciuntur : quemadmodum nee potest oculus non simul intueri objecta omnia , quae ejus intuitui offeruntur : ergo &αΑdde quod Erenalitates qualescunque objectivae non aliter se gerunt respectu intelledius humani , quam respectu Angelici , aut Divini : at respectu intritolais tum Angelici , tum praesertim Divini non praescinduntur : ergo Sc. Major propositio constat , quia ut jam dictum est , tales Armalitates sunt agentia necessaria , quibus id proin prium ac singulare est , ut uno semper modo ac tenore agant. Minor autem probatur , quia uisi illae se simul ae conjunctim & absque ulla praecisione repraesentarciat intellectui Angelico , non posset Α gelus illas omnes simul attingere : attingit tamen . quia non discurrit perinde ac nos in invcstigandis reriun proprietatibus. Tum praest tim intellectus Divinus eas non successive ; sed simul attingit per suam infinitam comprehensionem, ut satis patet: ergo &c. Ress. & nego antecedens quoad utramque partem. Nam primo etsi rinalitates objicibiles intellectui reputari debeant pro agentibus iam cessariis , nihilominus non inde sequitur illas simul ei objici; ac praesemin si vetificatur alias ex aliis pendete quoad suam repraesentacio-
218쪽
nem , ut revera pendent , quatenus aliae sunt aliis occultiores , ae latea etiveluti remotiores ab intuitu i idque ad eum modum , quo notum est
multa esse principia scientifica , in quorum sufficientein cognitionem pyra Rdeveniri nunquam potest , nisi aliorum notitia quadam praecesserit. aisu i. Signum itaque est alia aliis prius , aut posterius nostris intelloctioni- iei. bus objici : & idem intellise de Ermali talibus cujuscunque objecti ,
in quo non infrequenter accidit nonnullas esse sic occultas , ut nunquam etiam a viris studiosis in earum notitiam deveniatur. Secundo ac rursus etsi Brinalitates omnes cujusvis objecti repraesentarentur simul intelleictui, cui fateor propriam csse activitatem agentis mccssarii, non tamen sitfficeret ad omnes simul advertendas ; idque probo illa ipsa paritate , quam Adversarii adducunt oculi invitentis suum objectum et nam cum Oculus v. g. intuetur coelum , quis dixerit illum M. vertere omnes ac singulas partes coeli , aut commissiiram talium partium & poros intriceptri , & aequalitatem aut inaequalitatem illarum ,&c. ergo idem valet pro intellectu , qui haud dubie non omnes sor- malitatos objectorum suorum attingit , sive interim id proveniat ex ipsius naturali insu-ientia , sive ex insufficiente illarum repraesentatione , ut supra dictim est. Ad id vero quod additur, dico non aliter quidem repraesentari for- 'U' malitates , de quibus agitur, intellectui Angelico aut Divino, quam .' 'humano, quantum nempe ex parte ipsarum est ; sed si quid deest insus in Elle. ficienti ipsarum repraesentationi , id supplat ac perstrittatur perspicacia tum An. intellectus Angelici et unde planitin est quam aperte omnes etiam ocis gelicum cultissimae intellectili Divino poterat. NihiIominus tum potest intel- f lectus Angelicus eas praescindere, quas magis applicando te considerationi alicujus , de avertendo se a consideratione alterius e tum neque omnem illarum latitudinem attingit, alioquin comprehcnderet sua objecta, quod falsiim est ; nec id convenit nisi cognitioni Divinae, quae 1 per est comprehensiva. Quamquam juxta nostriim modum concipiendi nihil impedit quominus possit Deus magis ad unam sermalitatem attendere , quam ad aliam I uti cum miseretur alicujus non quia homo est, sed quia Christianus est , & sic de aliis. Quod est aliquat nus pia scini cre. Et haec hactcnus dicta de praecisionibus objectivis , pauloque clarius , quam soleant, pertractata , adhuc uberius intelligem. tur ex dicendis in articulo sequente.
219쪽
OTANDUM mo entia subjacentia dissimctionibus, de quibus modo agerulum est, vel esse in statu existe tiae actualis , vel in statu existentiae tantum possibilis: Nin posteriori quidem statu ut hondum habent entitatem
realem, ita nec adhue obtinent distinctionem realem. quae utique nihil aliud est, ut potaiodum convincetur, quain hinc &inde realitas ipsa entium distinctorum. At in statu priori cum prorsus repugnet plura entia quaecunque actualiter existentia obtinere existentiam communem, quae quidem in ipsa realis corum entitas, hinc certum est illa hoc ipλ quoil plura sent, habere plures entitates reales ζ atque ita disterre realiter ab invicem. Itaque extra oinnem aleam est distinctioncm entitativam seu realem iis tantummodo entibus convenire , quibus convenit existere 'adhialiter : aut saltem ne deinceps quaestionat de nomine , moneatur nos per distinetionem realem subintelligere illam , quae est inter res existentes actu r idque ad discrimen illius. Qi uecunque illa sit, quae reperitur inter res non existentes , sive de caetero polline, sive non possint aliquanilo existere actit. Notandum steundo duo esse genera omium t alia enim sunt, quorum entitas est pilae objectiva, & alia, quorum cntitas non cst pur8
objecto. Prioris generis sunt illa omnia , quae aliud non habent esse, quam cogitatum , aut cogitabile , & hujusmodi sunt omnia seu possibilia, seu etiam impositialia. Re quia perinde illa concipimus ad inntar entium existentium ; hinc accidit ut inter illa coneipiamus speciem quamdam distinctionis realis, & sic nihil vetat quin dicamus Petrimpossibilem di flore realiter a qeone possibili, & ab utroque disterrerealiter chimaeram , quin & chininas disterre realiter ab invicem. Nihil inquam id vetat, inodo id dicatur cum hae m cratione addita , vel saltem subintellecta, nempe quod disserant realiter intelligibiliter r quatenus intestigitur ea , si forte aliquando existerent, habitura realem
220쪽
inter se distinistioneni. At si absolute & rigorose loquendum est , curn distinetio realis subsequatur ad realitatem entium , ni illaque sit taliumentium sive possibilium sive unpossibilium realitas nisi mentalis, nul- la quoque disti itio nisi mentalis est. Posterioris autem generis sunt sCaetera Omnia entia, quorum entatas cogitari quidem potest ; sed co- igitatione non eget ad hoc ut sit; & hujusinodi sunt universe entia . lquae aetu existunt. Ex quibus praenotatis satis eruitur omnes omnium lentium distinctiones revocandas esse ad alterutram , nempe ad realem . luci ad mentalem. Nihilominus cum in scholis Aristotelicis variat aliae distinctiones celebrentur, uti sermales ex natura res , modales, virtu Ira, &α quae & lnecfiare reputantur inter resem & mentalciti et operae
Pretium est ut iust ostendamus , quam ruso id reputetur et proderitque multum in physicia id ostendisse , ad hoc ut, quod attentissimὸ caven-Hum est, non coniundantur sive res , sive rerum proprietates physicaeacum metaphysicis.
Nulla inter quacunque assignabilia entium genera reperatur di imitio, quae non sit aut ommno realis,
aut omnιns mentalis. P Roa Arua Primλ. Quaecunque inter se distinguntur, ut sty HI.
ponimus , vel existunt ; vel non existunt i atqui hinc sequitur Distine. omnem distinctionem quae inter qualiacunque entia comperituri refu uc esse Omnino realem , aut omnino mentalem et ergo &c. Maior ' Propositio patet: minoris autem sequela sic probatur. Et primὲ qui-G si agitur de distinetione , quae inter mila existentia supponatur, tiam aut sic argumentor. Aut enim cxistentiam habent unam & communem , non exis. aut non habent: si habent, cum existentia non sit nisi ipsa entitas cau-
rei ut insta probabitur, sequitur illa non distingui realiter; quia quidquid reale in ipsis in . commune est : si non habent a igitur distinguntur realiter ; quia ut existentiam candem non habent , ita nequercalitatem. Secundo autem si agitur de distinctione inter entia non existentia , cum illa nullam habcant realitatem , nec distinctionem ii ater se realem ullam obtinent ; unde enim aliunde suboritur distitastio realis , quam in realitatibus entium non iisdem p Sic Petrus diecta realiter a Paulo , quia nihil ejus realitatis , quae cst in uno , compe situr in altero. Ergo cum nulla distinctio possit esse partim realis , &