장음표시 사용
221쪽
Confide. randa etiam est sepae abiis litas re
partim non realis ; sequitur omnem, quaecunque illa est, aue esse omisninue realem , aut omnino mentalem , ut erat ostendendum. Probatur Secundo. Omnis distinebo qualiumcunque entium vel est fundata in aliquo reali , vel in nihilo reali ipsorum : ergo omnis distinctio est aut omnino realis , aut omnino mentilis. Antecedens certum est , quatenus nihil reale idem est ac non aliquid reale ; atque ita contradictorie opponitur cum aliquo reali : nee proinde datur ul- tuin medium conceptibile inter aliquid reale , S nihil reale. Consequentia autem se probatur. Et Primo quidem si dis initio , quam supponimus , fundatur in aliquo reali , s mini cst realitatem unius non esse realitatem alterius , quod distineium sipponitur : in quo casu evidens est distinctionem illam esse omnino realem , cum illa nihil aliud sit , quam pluralitas quaedain realitatum. Tum secundo si di rinctio , de qua hypothesis procodit , in nihilo reali sundatur , cruigitur totum illud reale quod reperitur in entibus ex suppositione dissicinetis , unum & idem r atque ita distinctio illorum nullatenus oritrealis et ergo rursus si quae est , erit omnino mentalis , quatenus non habens pro fundamento , nisi arbitrariam aliquam mentis consida
Probatur tertio. Entia quae supponuntur distincta vel sunt separabilia realiter ab invicem , vel non sunt e Si primum r hinc sequitur totam unius realitatem non esse realitatem alterius , & sie distinctioncm e rum reciprocam esse omnino realem. Si secundum t hinc e contrariosequitur nihil realitatis esse in uno , quod non reperiatur in alio ratioquin illud qitantulumcunque non ejusilem realitatis esset scpar bile. Atque ut id totum clarius intelligatur, cogita nullum ens simpliciter acceptum , esse de essentia alterius simpliciter accepti , ali quin selsa esset suppositio , ac similiter denominatio entis unius &alterius r nam quod alicui essentiale est , non est quid alterum ab eo de cujus inentia est. Rursus quidquid non est de essentia alterius :non habet cum illo necessariam connexionem , sive necessariam insep rabilitatem : quandoquidem tu illo realitas quaedam est, quae in altero non reperitur ; alias una eademque esset utriusque essentia , nempe realis atque existens , de qua agitur. Ergo ut quaecunque separabilia sunt, realiter differunt; sic realiter non disierunt quaecunque inseparabilia sunt : & sic ex separabilitate aut inseparabilitate , nempe reali , entium bene concluditur eorum distinctio , aut omnino realis. aut nullatentis realis , seu , quod idem est, omnino mentalis.
Possetque tarulem adiici ex dicendis in Physica disp. q. non posse fieri ut duo entia realiter distincta per unam S eandem actionem pro-Disitigod by
222쪽
ducantur : quare illa quae disti thri supponimus vel prinlueta silerunt per unam ct eandem adtioncm , & sic contra suppositioncita identificantur realiter : vel per actionem diversam , di sic realiter distingit n-tur et ergo hinc pariter sequitili: Onancin distinctionem aut este omnino rcalem , aut nullatenus realena , id est omnino mentalem et Qui adhuc inulto dilucidius patebit ex solutione objectionum. Obsicies Primo Attributa Divina distinguntur ab invicem e at ne 'ue omnino rc alii r , neque Omnino mentaliter : Ergo saltein inter illa admitti debet distinctio quaedam media , quae neque sit omnino realis , neque omnino mentalis e & qualis illa est , quam Theologi vocant visivalem. Ma or constat . nam nisi aliquatenus distinguerentur , nec proserrentur pluraliter , nec designarentur nominibus dive ss sapientiae, misericordiae, justiae. &c. Minor autem probatur Perpartes : & certe quidem non distinguntur omnino realiter , propterea quod Deus sit ens in se ipso siniplicissimum ; sed neque diiunguntur omnino mentaliter ; propterea quod antecedenter ad omirari mentis vostrae considerationem alia sit operatio unius attributi . & alia alacrius ; aliterque omnino justitia quam misericordia exerceatur , &sc de aliis r quomodo autem possunt non distingui indopendenter amente talia attributa , quorum operationes diverse nequaquam pendent a nostris cogitiationibus Z Ergo &c. Adde quod ea saltem , quae indeperulenter a mente subjacent prindicatis contradictoriis , distinguntur plusquam mentaliter. At in Deo sic se habent Natura & Periona : quatenus natura est communicabilis, ut revera communis est tribus personis e persona autem est incommunicabilis , ut revera Paternitas non est communis Fidio; nec Filia- aio Spiritui sancto ; idque sic contingit in Divinis anteccdenter ad omnem mentis nostrae opcrationem; Cum igitur distin 'io , quae cst i ter naturam & personam in Divinis , non sit dissilinio pure ment Iis I ncc aliunde sit pure realis ob summam Divinae entitatis simplicitatem , sequitur talem distinctionem , quare de ad distrimen viriualis vocatur , mediare inter realem & mcntalem.
Rest. Et contendo quaecunque illa sunt , quae distinguntur . in Divi
nis si nempe relationes personales ad invicem comparatas exceperis non aliter quam omnino mentaliter distingui: eum in Deo nulla sit pluralitas rerum. Nihilominus cum cntitas Divina sit tum in incndo, ut sic loquar , tuin in operando siinpliciter infinita ; hinc accidit ut quamvis sit omnino incomposita , operetur tamen modis diversis sinis, perinde ac si ex variis operandi principiis compone,ctur et quapropterctram talia principia, aut aliter attributa quaecunque ad Divinum mo-
223쪽
etoo metaphsicae disput. I. Art. IV.
dum essendi de operandi spectantia dicuntur a Theologis distin m vit-tualiter , id est realiter aequivalanter. Verumtamen 1iae distinctio virtualis nullatenus mediat inter realem & mentalem, rusi nomine tenus, nomine , inquam , quod Theolosi non adinvenerunt , nisi ad subterfugium, quo opus habent ad explicandum qualiter esse possint in Deo salua ipsius lumina simplicitate tot ac tam diversae tum essendi, tum operandi perfectiones. Hinc ctiam ad res creatas eadem iIIa distinctio virtualis traducitur , quoties advertitur crati cuidam siinplici , uti Α, telo & animae rationali , convenire varias perfectiones re operationes. Ino verbo non negamus distinctionem illam virtualem , scd contcndi. mus eam non mediare inter realem dc mentalem , ut vulgo fingitur. X, Ad id vero quod additur respondi naturam & personas in Deo non nainus identificari realiter, quam attributa quinin inter se, quam- .uis ui ' vis contradictoria sint talia praedicata, quorum unum, nempe commu- Natura & nicabilitatis convenit naturae ; alterum vero scilicet incommunicabili- Persona, ratis convenit personis. Unde sequitur omnino mentalem esse distin tionem naturae & persenarum , perinde ac illam attributorum , clari
non possit esse in Deo distinetici realis sine pluralitate rerum et at haec pluralitas nulla est , nisi dixeris aequivalenter : & haec aequivalentia non fundatur nisi in latitudine ejusdem Divinae entitatis , quae simplicissima est, & nihilominus infinita in omni genere tum essendi , tum operandi, i ut. a Theologis filsius explicatur. De caetero tota difficultas est in eo, ut concipiatur modus, quo ima ac eadem ac simplicissima res possit continere multiplicem perfidionem , & cxladc ctiam multipliciter op rari. Nec ad id concipiendum adest exemplum forte convenientius ,
i quam illud quini desumi potest ex punctis sive atomis physicis, quae ,
ut suo loco ostendetur, eum simplicitate materiali jungunt multiplicit rem v. g. faciorum; quare igitur non poterit aliqua res spiritualis cum simplicitate sua spirituali iungere multiplicitatem potentiarum , scilicet per respectus varios distinctarum. Ex his itaque colliges qualiter admitti quidem possit disti,nio virtualis tum in multis rebus creatis , tum maxiis in increatis I scd qualiter tamen non sit nisi nomia ne tenus media inter realem & mentalem , ut supra asscrtum fuit. xi. Objicies Seeutuo. In homine, in arbore, in lapide , &c. sunt Bissieul- variae formalitates , uti entis , substantiae , corporis , animati vel in ras pesi' nimati , sensitivi aut intaisitivi, &c. Atqui hujusmodi formalitates is ii nec minguntur omnino aliter, nec omnino mentalitet i ergo intelzi,u, illas admittenda est distinctio quaedam media, uti qualem admittere trium, selene Scotistae formalem ex natura rei. Probatur minor: R de disitinctione quidem omnino reali patet non admittendam esse inter prae
224쪽
dictis serinalitates, quae nimirum non sunt res totidem distinctae &separabiles. Sed neque inter illas datur distinctio pues mentalis: tum quia variis ac diversis d finitionibus subjacent: tum marinis quia ut non pendet ab intellectu identificare rationem substantiae cum ratione cntis, S c. ita neque ab illo unice pendet distinctio talium rationum. Ergo &c. Adde quod potest intellectus dupliciter duo quaedam distinguere raut cum fiundamento ex parte rei, aut sine fundamento et quoties igitur ilIa distinguit absque fundamento, toties contingit fieri distineti nem omnino mentalem : at quando distinguit illa cum fundamento supradicto ex parte rei , tunc contingit neri distinctionem , quae non est Omnino mentalis. Unde sic licet argumentari. Distin filo quae fit ab inici laetu cum fundamento in parte rei nequc est omnino realis, ncque omnino montalis r atqui talis distinctio rcperitur inter supradictas di consimilci formalitates cutis , substantiae , corporis, Sc. UO Rc.Rωρ. Et absistute nego majorem; quia sormalitates quaerimque illae sunt , revera nihil aliud sunt, quam considerationes divoris Busi s. ω,u'dem entis, sive subicisti r at tales considerationes sunt omnino in incn-re, non autona in sil*eeto. Et ratio cui dena est : quia tales serinalitates non tantum in subjectis materialibus, sed etiam in immaterialibus ae simplicissimis finguntur : sic enim non minus in Dco quam in homine considerari possunt sermalitates illae entis , substantiae, vi veniaris, ilicorporei , &c. at certum est illas cum in Deo nullam cssciant Compositioncm , nullam quoque subire distinctionem , quae non sit tota ab intellesbi. Neque obstat praedictis Ermalitatcs subjacere variis dcfinitionibus ; nam variae definitiones non probant nisi varietatem conceptuum , aut quod idcm est, λlam varietatem respecitui ina unius usicinque rei per consideratiotrem intellectus multiplicitcr obscrvatae. Ad id vero quoil additur dico distin tionem illam , quam Scotissae in-yrunt cum fundamento ex parte sit edit , vol supponere plures reali- tuos in subjecto, vcl unicam tantum ac simplicem. Si primum talis distinetio erit vere realis . si secundum , superest ut sit pure mentalis;& ad instar illius , quae sista admitti potest inter perseditones Divinas Propter si tinniam simplicitatem rotius esse Divini , ut jam saepius di rum cst. Quapropter si Ermalitates , de quibus agitur , non sunt realiter plures in sit bjceto , id est , si non sunt in illo vcluti plures trali ratcs, non potest distinctio illarum esse nisi pure mentalis , pcrinde ac illa omnis, quae absque ullo sundamento possct inter duo quaedam excogitari et cum cnim niter aliquid male & nihilum reale nihil medice,
Tum erimotivis distin guendi res ab invicem. XLII. At talea
Nee sunt motiva ulla dis tinguen di iras nisi aut realiter
225쪽
et o 2 Metaphsicae disp. I. Art, IV.
consequens est ut distinistio, quae defeetu fundamenti realis, non est rea lis et sit quoque defeetu nusicin pure mentalis. Obiicies tertio, Praeter Ermas dantur etiam modi: atqui si ita est, admittendum erit genus aliquod distinctionis , quae neque sit omnino
realis, neque omnino mentalis : ergo, &c. Maior constat ex communi assensu Philosephoruin , qui id quini est inu corporeum v. g. assiimunt pro serina ; at id quoci cst cile tortuosum, aut incurvum, &e. assiimunt pro modo. Minor autem sic probatur: quia si modi distingit tur a serinalitatibus, aliter haud dubie distingunttit ab illis , quam serinalitates inter se rursus a litor quam illae distingnuntur a suis communibus subjectis: Ergo licet format seu Erinalitates , non aliam subirent disti notionem , quam aut pure realem aut puro mentalem, adhuc tamen excogitanda tace alia pro modis sive ad sua sub;edia, sive ad se mutuo comparatis r qualis utique illa est , quae a multis Aristotelicis ad distrimen caeterarum modalis vocatur. Adde quini aliter res disserunt inter se: & aliter chimaerae a chimaeris e & aliter denique res a chimaeris : Ponamus itaque res dis ferre a se mutuo pure realiter : Et rursus ponamus chimaeras differre inter se pure mentaliter : nunquid siperest tertia quaedam distincti nis species, per quam res differant a chinacris Ergo dabitur distinctio media inici purὸ realem & pure mentalem. Reyp. Tum minios non esse nisi veluti Armalitates minus principales alicuius subjecti; sive quo i idem in posteriores modificationes illius,cnm rmalitatibus conveniat, ut prius illud modificcnt ;& sic tortuositas baculi est postcrior. Quaedam illius Ermalitas , aut modificatio superaddita torporei rati, quae liuelligitur prius insermare & modificare talem baculum. Tum minios sive a sermalitatibus differant sive non, cum utrisque id commune sit ut nihil reale sitis se biectis superaddant, non posse inducere novum ullum genus distinctionis r nisi quod ut intra genus disti iactionsi realis aliter distinguitur lapis ambla , quam 1 rosa : sic intra gemis ilistincti Otiis mentalis aliter disti,guetur a lito subjecto sermalitas, & aliterii nodus t & rursus aliter distinguentur inter se serinalitates , & aliter modi , sed, ut dixi, intra genus unicum disti iactionis mentalis. Ad i l vero quod additur dico distinctionem rerum a chimaeris esse pure mentalem : quia distinetio quae isti opponitur nimi rum pure realis supponit existentiam extremorum , quae distinguntur. Neque obstat quod in hoc casu detur unum cxtremum existens , non inquam ob
tat , qnia omnis distinctio est reciproca r ac proinde disti dictio quae realiter non est reciproca , est realiter nulla. Cuin itaque sit nullate- Diqitigod by
226쪽
ntis realis , superest ut sit pure mentalis: & sic paucis cluditur va- qui equεna illa subtilitas s Adversarii : sicque citam fit, ut caetctae solutiones, quae hactenus adductae sunt, plane confirmem superiorem nostram as 'scrtionem : si ad amussim & absque praejudicio attendantur. Adjiciendum postea circa distinistionem ipsam in communi quam turpiter errent non pauci Aristotelici, qui asserunt illam Meditistine- XIX.
tam a rebus distinctis ; nam si illa cst quid disti iactum ab istis , dabituralia distinctio, per quam pricr illa a rebus distinctis distinguetur: Et est ini. 'sic vel potcst fieri, ut extrema, quae ex hypothesi sunt diuuilla , t res disilia sunt ex se ipsis; vel dabitur progressius in infinitum contra Princi- tinctas. pia in assgnandis distinetionibus distinctionum. Igitur distinctio non ROR dis' est quid reale distinistum a rebus distinctis , si ita est nec identitas ' erit. Quid ilistinctum a rebus identificatis a uec similitudo a rebus similibus : nee imio a rebus unitis, &c. proderitque deinceps id obi
227쪽
tu commisui. CV Μ d n tur in cujusvis rei consequantur proprietates
ejusdem , eumque hucusque actum sit de natura entis incommuni , deinceps agam de eiuslem proprietatibus scuattributis per quatuor consevientes articulos ; m quo rum prιmo tractabitur de vcritate & falsitate entium ; in secvno de veritate & falsitate propositionum ; in eariis de bonitate re in litia entium ; & in quarto denique de unitate & multitudine ei lium , ac praesertim individuorum.
OTANDUM Primo quod cina proprietates entis inquiruntur , non utique inquiruntur nisi proprietates veri entis r nam ens , quod non aeci vere ens , esset proinde non ens , sive nihilum , cujus nullae sunt reales proprietates. Unde statim apparet prunam inter omnes proprietates entis esse veritatem ipsam eiusdem entis: ad quam
228쪽
De proprietatibus entis in communi. 2o
subsequitur secundo loco , bonitas ; ac tertio tandem unitas , ut os tentatur deinceps contra communem scholassicaan consuetudinem cnumerandi tres illas entis proprietates ordine hoc inversis unitatem , veritatem , bonitatem. Quare nunc primo investigatur quid sit veritas entis ; ca inquasn veritas , quae transcendentalis est, & convenit omni cnti non tantum actuali , sed etiam; possibili : at cum tali discrimine, quini quisque satis intelligit conforme differemus , quae inter statum actualem & possibilem reperiuntur. Cum autem dico voltatem istam transcendentalem , de qua agendum est, convcnire omniciati, sic intellige quod nullum sit cns assignabile , cui non convcniat sua vcritas; idque caute annota, ne quod de veritate caeterisque proprietatibus in posterum docebitur , putes convenire entibus confuse& indeterminate acceptis atque in tali statu abstracto , qui eis adimat determinationem sui status particularis aut particulariter assigiiabilis: nam ens , quod neque esset hoc ncque illud et sed vago tantum csset hoc aut illud , non haberet veritatem determinatam, de qua utique quaestio est. Uno verbo cntia hic accipiunrur prout in ordine seu possibili seu ad tuali , tuentur ac servant singula sutim singularem ac determinatum essendi statum. Notandum Secundo, omnem omnino entis rationem intelligibilem csse in Deo, quandoquidem in ratione entis cst simpliciter infinitus. Unde merito concludunt Theologi rerum omnium sive actualium, sive possibilium cssentias nihil aliud esse, quM vel actiales participati nes , vel participabilitates cssentiae Divinae. Quod ut clare intelligas, cogita omnes guttas aqueas, quae sunt in universis sentibus, Fluviis, Stagnis , Pulcis , Sc. contentas quondem Risse ab initio in illis aquarum congregationibus quas appellavit Deus ita ut sentes singuli ac Fluvii , &c. nunc nihil aliud sint , quam praedidit , in ris certae quaedam portiones sive scaturientes , sive fluctates , &c. imo cum serte eiusdein maris portiones quaedam ad hujusmodiscaturiginem aut fluxum , &c. nondum pervenerint , sed iscinccps pervcnturae sint , aut certu pervenire possint ; hinc sentis , fluvii
que futuri & possibiles nihil aliud sunt, quam illae ipsae maris portiones , quae pervenient , aut pcTvenire candcua poterunt ad scaturiginem , ut fit in Entibus ς & ad defcctasionein , quae fit in fluviis .
Sc. Igitur nunc consitniliter cogita incntiam Divinam esse , modo iit inestabili sic inexhausto, quoddam voluti mare totius esse tum possibilis , tum actualis ; di sic quidem ut quaelibet creatura non sit ni- fi quaedam portio emitatis illius immensis , quam inentiat Divina comprehendit. Unde tandum intelligis Sentiam Divinam esse legiti-
II Exponi. tur qua lia entia omnia
229쪽
eumulo pellae tionum sibi de ahitarum.
206 Metaphsicae disp. II. Art. I.
mum & primarium exemplar romin omnium , quarum proinde veritas non immerito deinceps explicabitur per consorinitatem cum prae- diecto exemplari , cujus tanta praecisae , ac talis pe sectio participata constituit tantam praecise , ac talem rei cujussi bet persectionem. His prenotatis non difficile stabilietur quid sit veritas entium transcendentalis , de qua est sermo.
Veritas transcendentalis est talis persectio transficendentalis , per quam quo tibet ens est id totum , quod esse debet ad hoc ut sit conforme suo exemplari. Si*e quod idem 6ὶ , meritas est conserm tas entitatis , qua in quolibet ente efl , cum e ritate fur exemplaris entitativi : quod est essentia Divina , quatenus e i participabilis , mel partic, pata a singulis creaturis. Unde intelligis meritatementium esse perfectionem intrinsecam re absolutam.
P Ros Aru R Prima hoc ipso quod aliquod ens habet id totum, quod habere debet ad hoc ut sit in se ipso id , quod reve δesie debet ; hoc ipso est verum : atqui hoc ipso quod est id totum quo l esse debet ad hoc sit conserine suo exemplari , hubet id totum quod habere debet ad hoe ut ut sit in se ipso id , quod revera esse debet r ergo &c. Major constat ; nam si de auro v. g. RS 'tur , nunquid illud verum est , hoc ipso quod nihil ei deest ad hoc ut sit aurum 3 id in hoc ipso quod habet pondus , colorem , solidi
ratem , laevorem caeterasque ejus generis proprietates tum cxtrinsecus tum intrinsecas , quae ad naturam auri desiderantur. Minor autem nov
iam probatione, quam expositione ista indisci ; retinendo enim idem exemplum auri si supponamus praeexistere in essentia Divina ill mensuram praecisiain entitatis quae correspondet entitati auri , b is quod Deus communicabit alicui enti mensuram illam praeciam hujus entitatis , hoc ipse illud ens erit aurum , quatenus hoc ip*Obtinebit entitatem , cujus mensura conArmis est entitati illi praeci se , quae in Deo est persectio auri. Igitur per istam conΕr tace
230쪽
De proprietatibus entis in communi. 2 7
entitatis , quae in auro est , cum entitate , quae in Deo adaequat praecise perseetionem auri , optime explicatur veritas auri, & sic de aliis. - altu sive potentia tantum existentibus , ut enim actualis conformitas ista constituit veritatem entium Gislantium , sic illa ea scin con imitas possibilis constituit veritatem entium possibilium. Probatur Secundo. Ens Oinne , quod habet perseetiones requisitas ait aliquod genus ciatis , verum est in eo genere entis et atqui propter conῆrmitatem supra didiam omne ens habet perficetiones requisi- eas ad aliquo i genus entis et ergo propter candem conformitatem omne eus est verum in suo genere elatis e & hic veritas transcendentalis optime per talem conserinitatem exponitur. Major constat, quia si quili obstaret quo milius aliquod ens sit verum in determinato genere entis id utique tantum obstaret, nempe quod non haberet omnes persectiones r uisitas ad tale genus entis : & sic aurum non enta verum in genere auri , si de esset ei vel una ex his perseetionibus , qtiae ad genus auri desiderantur. Minor vero sic probatur , quia Cum , ut supra diximus , omnes omnium t entium rationes sive perseetiones in essentia Divina contineantur ac proinde cum Persestio auri v. g. in Deo sit ; non potest etiam fieri , quin pro vero auro re-Putandum sit tale ens , cui Deus suam lillam , quam ' vocare liceat auri persectionem , communicaverit : sive quod idem est , cui Deus conciserit entitatem , quae est totius Divinae essentisis clatitatis portio illa , quae in ipso Deo persectionem auri praecisὸ adaequata
Nam sic comperietur periveta conHrmitas entis , quod aurum est . cum suo primario exemplari entitativo. Ergo &c. Ad haec non erit superfluum addere rationem , cur homo pidius V. g. non sit verus homo , hanc unam esse . nempe quia cEgies habet quidem externa corporis humani delineamenta , at sena interna ct organa ejuslem non habet ι ac multo miniis vitam & operati
nes : si quidquid in exemplari cst , id totum esset in cfigie exemplata , nunquid tunc homo pietus , esset verus homo Nunc itaque cogita crtaturas omnes csse veluti totidem efigies , quae non totam quidem entitatem essentiae Divinae repraesintant; sed certas illius portiones : de eas quidem repraesentat non tantum secundum extrinsecam aliquam delineationem , sed secundum constitutionc in ac conten crationem intrinstram. Quare' propter hanc perfectam conformi tatem n cesse in , ut quaelibet creatura sit vera in suo genere : cior que e propter erraturae cujussi e voeitas sit ipse ejus entitas , quam diximustac consermem simili entitati quae in Deo est , hinc intelligis , quod simul supra asservi . veritatem cujusibet entis esse persectionem inis