장음표시 사용
121쪽
Circa secundum principalem Gyrum fecundum
VIN T vs suburans rus in ordine cε-
plectitur gyrans nedum orbes coelestes in numero distinctos, sed elementa, cum pria , ma materia, sunt enim haec creariarae pure corporales;circa quem gyrans Plato noster diuinus inquit eum non ex se existere, sed ex causa;Non sertuita, sed certa, Non naturali, sed intellectuali. Non ex intellectu per modum naturae de- terminato; sed potius voluntario. Non voluntate ex quodam instimstu compulsa, sed liberata. Mundi: IaNihil enim madis est linerum, quam quὁd per se est, & per se ag't omnino: Neque tamen contingente aliqua voluntate. Ni V - 'hil enim contingens, ubi idem est voluntas, atque necessitas; ni hil iterum violentum, ubi idem est vicissim necessitas,& volu eas,a qua mundus totus emanauit; qui non plurium, sed unit tis retinet Q am,cum enim mundus noster sphaericus,& m terialis in caeteris,quoad fieri potuit supraccolestem Drum reserat,adeo ur quae sermas in hac materia conlpicit, quasi diuinii vultum contuetur in speculo: certe in ipsa unitate omnium esse orice, atque servatrice reppresentat illum, vi architecti unius unum sit opus, unus supracoelestis Vrus,unicus mundus cuius figura starititur spherica propter uni Armitatem, capacitatem , indissip., bilitatem,& agilitatem, atque ita, nec aliter potest m
les in mole,dc sine vacuo collocati, dc sine ostensione moueri.usinon
122쪽
si non quadrataqhiadratis orbes orbibus Miserantur. Sphaeticae autem motionis causa est, tum figura ipsi, quae motum recipi cum mundanae ipsius animae,quae mouet, intima per intelligibi tes species reuolutio. Mundi di Diuidunt vero Platonici subgyrantem mundum quinario, uisio per senario numero, eique insuper septenarium, circularem lataqR,R- si hirunerum adaptant; nec immerito quidam eius diuitioni acco' modantur numeri in quibus radices primae sunt circularium nix merorum; quinarius videlicet ex imparibus. Ex patibus verb senarius; dicimus autem numerum vigintiquinque ex quinario. in circuli morem multiplicari, quoniam ab eodem quodammodo redeat in idem . dum quinquies quinque computantur viti inti quinque,& quinquies vigintiquinque tot cotinciuntur. Eaem est sex,ad triginta,& ad duce nos sexdecim circularis,senarij,& ratio est, quia sexies sex implet sex de triginta;item sexies triginta sex implet ducentos sexdecim. Et si superiores numeros ratione ortus sui, alios quadratos, alios oblongos nominant: tamen ratione casus atque finis numcupant circulares. Diuidunt igitur totum gyrum subgyrantem, & materialem Irimo in partes quinque. s. ignem coelestem,ignem aethereum, tib luna aerem, aquam ac terram, quae diuilio repem tur in Epis, nomide ubi Plato ponit duo senera rerum,corporeum untur . Incorporeum alterum, huicque actionem, illi vero passionem
quidlinia signat, Coelum appellat hoc termino ignis, ex eo qiibd propria icius, habeat lucem, quae praecipua ignis est qualitas, habet & peremnem motum, qualis in igne. Tertib, instar ignis non patitur mixtionem; de actu quidem luce virtute vero calet, omnino vero diuerssimi genetis est a
Post coelestem ignem alteram ignis collocat speciem, calentem iam magis,quam lucentem sub luna aetheris nomine num
Cuius ouidam vestigium est noster ignis iam non solum ea
lens sed adures: adureris autem propter nimiam asperitatis te , renae permixtionem.
vero in tenui viget materia, lucet clarius, & purius, e letque suauius, praesertim ubi a nullo coarctatus spatiatur in amplum. Aerena aquam,& terram Evic subdit,censeti omnem mum
123쪽
di guram.& sphera in ex iis quinque componi, ut persectissima
inter omnes lit, tam in substantia connexio, quam in virtute, M actione communi; Verum in qualibet sphera 'num elle Haecipuum , ac pro natura sua reliqua insuper contineri ; sic Maether in terra terrenus est: & terra in aetbere evadit aethere in coelo vero, ethere,aere aqua. de terra,animalia rationalitata Deordini
collocat, quae dicis ab anima fieri triplici: vult enim Plato vltra animam unam totius mundi. Duodecim sphqrarum elle dum decim animas, deinde in qualibet sphqra duodecim ordines ani praedele mariam: Hi ordines in coelo siderauint, & stelle; In terra hom, situ sphae-nes. in aetherς aere aqua.c sublimiori sunt Det mones. In ijs singii x Iis ait: m itis animam rationalem corpori suo coniunctam procreare animal compositum ex proprio corpore vitaque corpori prorsus insusa;quae quidem vita iam ficta corporea,a triplici de Pendet anima. A propria. Primo Secundo ab anima sphqrae. Tertio ab anima mundi totius,& ita numerus quinarius finit. Distribuunt praeterea siti gyrantem mundum per Sς narium vi, numerum. Vbi coeleltem ignem, inerraticum,&non erraticum plex. diuidunt,quae partitio laepissime a Platone usurpatum,hqc vero Foimabbdesumitur ab ipsa distributione, sui exemplaris. Excogitat quidem Deus in mundo penes ipsum intelligibile.
Alteram quidem vim formabilem. Aliquid LAlteram ni rinatricet Illam infinitudinem;hanc terminum. finitatis. Pythagorici nominant. Aliadter Excogitat etiam mutuam harum virium mixtionem, intelligitque tormam quadam ex hac mixtione protinus coalescere: sed & hanc ipsam serinam quasi triplicem animaduertit: habet Teitia ex enim nonnihil infinitudinis: Nonnihil termini; nonnihil pro- mixtione. prij: quo fit ut post binarium numerum insilitatis, scilicet atque termini, ternarius e vestigio surgat, addita his xςxti hi iuri
Surgit quoque quinarius eiusmodi forma tripliciter distri
Surgit denique Senarius ubi mundi illius munus ad infinita
producenda porrigitur. Ex bac autem, per Senarium, & Quinarium numerum pari, Diui otionem; septenaria surgitivbi mundus subgyrans ille, velut ima go resertur ad patrem: in quo quidem gracis septi ino, quas diei primo conquiescat;si vero reddantur singula lingulis corpori - is in bus: hic nius aus a supremi mundi, termino ceu formam h ex
124쪽
neni: Ab infinitudine vero ceu materiam habet terram:A1a vero illius forma humorem, ignis terrique conciliato e . quae dc conglutinet terram natura propria dissipab lem . Et ni
τί t ignem ex se facile di Itblubilem ; ct tria quaedam in seipso
possideat: hinc quidem igneum; inde veris terreum, sed nonnia hil in medio proprium plirumque aereum,cum aliunde per sublime vergat ad ignem,aliunde per infinitum vergat,ad terram. Post minarium hoc, fit Senarius, si communem cunctorum excogitetur forma; fuit septenarius etiam, si ipsam mundi subgyratis formam resarmabit exemplari , in quo septimo die com quiescat. Diuisionis huius causam assignant Platonici,processionem; R. primo namque procedendo fit degeneratio; Degeneratio vero tacit distinctionem;dii tinctio vero repugnantiam; Quinimo di .stinctionis causam, & originem; faecunditatem causae foras ex berantis, seque in amplum propagantis,ilatuunt; procedente vetb per mulios gradus diuisione in repugnantiam denique peruenitur, praesertim cu mundi materia ob imbecillitatem nequeat ita inuicem formas conciliare, ut mundus ille superior in seipso conciliat, quo factum est, ut Deus primam materiam protende .rit dimesione, ut repugnaturas in te formas hospitijs diuersis exciperet.
Ob huius autem distinctio nis mu dum corruptibilem nequiv
statueret, dicebatur Plato in Timaeci incorruptibilitate subgyritis nostri gyri ponens;mundus ex quatuor, omnibusque naturis conitat,ex omni igne,aere,aqua,& terra ipsius faber ipsum it
constituit, ut nullam cuiusquain horum partem,aut Vim extra- relinqueret;idque ea ratione secit. Primum quidem, ut totum
hoc animal quam maxime persectum ex periectis partibvses set; deinde ut esset unum, cu nihil extra relictum suerit ex quo alteru generetur; postremo nequis morbus, aut senectus ipsum
attingeret,quae ex importuna,vel nimia frigoris, vel caloris,alia rumque rerum accessione causantur; quam ob causam unum totum ex omnibus totis, unum perfectum ex .mnibus perfectis , morbi & seitectutis expertem Deus. O. M. mundum condidit a.
Mutima Huic n turali persectioni accessit semalis persectio. s. eius
dia circularis figur. ; Animal enim hoc, quod intra anibitum suum, erat animalia omnia contenturum eam figuram praecipue requirebat,in qua figurae omnes concinentur,q propter sphaericumsectra
125쪽
sicit, in quo omnis extremitas partibus a medio radijs attingi- Ratio fit eumpraeterea hunc globum exti insecus expoliuit, nec immerito xae, fiamma cu aequalitate ornauit: Nec enim oculis indigebar, qu nihil extra vitibile relictum erat. Nec auribus, cum nihil sedi caperesset, qubd audiretur: Nec erant aere circunfusa externa
mundi, ut respirationem requireret. na sensis
Nec membris quidem talibus opus erat, per quae noua alime ac t. ea susciperer, aut decocti cibi excrementa emitteret.Nulla decesso fieri poterat, nulla accessio ipsum enim se consumptione,&senio sui ipsius alit: ita enim diuina artes Britatu, est mullus, Vt 'omnia in seipso,a seipso patiatur,&agat. Neque ei manus adaptauit, ei namque nec repellendum, nec μcapiendum quidquam era enec pedibus, aut alijs ad progressum statumve membris opus erat. Motum enim illi congruum suo corpori tribuit, quae ex septem motibus. Vnus ad mentem maxime,& intelleetum pertinet, ideoque cum illum per eadem dciti eodem,&in seipso circunduxtilet, estecit,ut circulari conuen itione moueretur, limul autem & cum animali magno factui est tempus, ut una orta,una etiam dis luerentur, si in ijs dis Iblutio unquam contingent, de ad exemplar aeternae naturae factum est, ut mundus hic illi praeitantiori quoad pol, simili mus est, ille enim mundus, et surremus gyrus lubgyrantis mundi huiusmodi materialis exemplar est omne per aeuum, hic vero perpetuomer omne tempti, suit, fitque solus,& erit: hac ratione inquit imsuper Plato Concilio Dei tempus creare volentis,sol dc luna, de aliae quinque stella quae vocantur erraticae factet sunt,quibus teporis nunierus distinsuatur,dc observetur: Cum vero stellarum Duiusmodi corpora septem fecisset Deus septem orbibus quae alterius ipsius, diuersae naturae circuitu volvantur adhibuit. luna in primo supra terram circuitu posuit. In secudo solem auci seri
deinde globum, de mercuri j sacrum ut dicitὶ orbem astixit smii velocitate aequabili quo fit, ut apprehendant seinuicem, de Iseimiicem apprehendantur, caeterarum stellarum ordines, pr gce illis rationes squis percurrere velit,totum perlegat alias 'latonem. , Postquani verδ singula, suae ad seriem temporis pertinebant conuenienteiri sibi progrestiam sortita sunt, corporaq, nexibus ccmpacta, iralibus animalia,euaserunt, praescriptum tenorem,
dc ordinem, tenuerunt,ut videlicet secundum alterius diuerseq;. . fetnaturae ob quam agitationem, eiusdem ipsius agitiaioni subivi frosiuditi
126쪽
eham,orbes illi partim ampliorem, Prtim angustiore circula er g nx, & quae mino xem velocius, qui maiorem rardius us
ierentur. Secudum vero ipsarii eiusdem naturae lationem, quae elocissime percurrunt comprehendentia a tardioribus comprehendi videntur, omnes quidem eo nim circulos superna illa vectigo varia circuitione reuoluens propterea quod isti duobus sis mul contrariis motibus agitantur, idqubd tardissime, ab ipsa- , quae velocissima est, recedit, proximum declarauit. . Ut autem ellet qucdani velocitas illorum,tarditatisque memsura certissima:omitiuuique octo motuum prodiret in lucernachoma, accendit lucem clarissimam Deu, O M. in secivido a terra circulo,quam modo solem vocamus,cuius splendore coetuiri omne,gyrusq), subgyrans illi iuraretiir,& animates omnes, quocunq; natura numeri sunt capaces , iplius participes eisicerei se usum nunaerandi discentes ab illo eiusdem; similisque na ura:
Hinc quoque noctis dieique varietas orta est, propter haec etiam unius sapientissimique circuitus reuolutio : mentis verti punctus, quando luna lorato circulo suo solem consequuta eii Anni vero ubi sol suum peragrauit orbem: Caeterorum auto siderum ambitus, ignorantes ambitus maeter admodum pati' cos, neque nomine certo illos appellant, neque numeris inter sedistinctis commentiuntur, itaque ut ita dixerim nesciunt horuperuagationes id psum esse, qubd recte dicitur tempus multi tudine infinita & varietate mirabili praeditas. Est tamen intellectit sicile, quM persectus numerus tela P ris persectum luc de mum compleat annum, cum octo ambitus coniectis suis cursibus, quos orbis ille semper idem, similiterq; procedens metitur ad idem se caput, tetulerit: has ob causas ii ta sunt ea astra, quae per corium mNntia conuersiones habent, ut hoc omne animal, quod videmus esset persectissimo, anima
li illi, quod mente perspicitur harmoniae imitatione simit
limum. evi autem mundus subgyrans Animali magno absbluto esset simili mus ex eo quod solus, & unus ellet, unigenitus fustus est,&erit: Quoniam verbcorporeuς spina lisque ,& tractabilis erat saturus, ac sine igne videri nihil potest Inihilque sine solido tangi, de solidum abique rerra nihil ideo in operis huius exo di O, ignem prinib terramque produxit; sed duo sola absque ter xio quoddam commode coluerere non possunt, mediumq;.s,
127쪽
quod incultim, virorumque desiderant i Vinculumq; id est ap- . lassi rnum. atque pulcherrimum, quae ex se, de ex ijs quae astringit -qua m xxime unum efficit.& hoc maximε proportio, ratioq; al leti comparationis assequitur.: quando enim in tribus nume--mιant motibus; aut viribus,t mediunxita se habet ad poliremu stillimum ad' medium,' vicissintq; ut postremum cum medio, ita medium cum primo congruit, tunc quod mediiim est, & primum fit. de postremum, postrem urn& primum media fiunt . ia necessietas cogit,ut omnia, quae silc deuincta fuerint, ea lenia inter se i: nt, eadem vero cum facta sint efiicit, ut omnia i in is mini, 'u'd si, intuerit e pus utitudinem habere debuisse ita, nullam vero profunditatem, unum sine tum ad seipsum, tu . ad extrema vincienda interiectum medium suffecister, sedcu iublidit reni mundus requireret, solida verooon uno, sed duob. 4emper medijs copulentur,inter ignem & terram D. O. M. aere, aquaeinque locaviit eaque ad se in icem quod fieri potuit com- Sarauit, ut quemadmodum ignis ad aerem ita aer ad aquam, ut aer ad aquani, sic aqua ad terram congrue conferantur, qua ex niunctione ita constitutus est mundus, Ut aspici tangique posist propterea ex huiusmodi rebus numero quatuor mund cor . . . illuvita coiissarum est, ex quo seipsum amicitia concordi com-llectitur,atque ita aptia cohaeret ut nequeat ullo minio dissolui, ausi ab eo a quo colligatum. Ex his quatuor naturis geometrica musica inuicem ratione coniunctis uni tersum constare Py-.thagorici, Platonicme existimant cum suis qualitatibus asine-ixis,ita tamen, utcqns intia horum in coelo nullam unquan
distentionem patiatur, sit coelo autem dissi,nantia quaed malicubi oriri , videatur interdum, sed statim perco uentum superiorem in Q .aan consonantem mirabiliter edigantur : elle itaq; elementa sub luna nemo negabit; Eile vero, ii coelo physici non se
nulli negant; Aiuuant tamen metaplusicos probantes elementa -antes
per ideas suas esse in ipso mundi opince; Esse in anima mundi P semeta in rationes suas; Esse in matura persemina,ergo&in coelo per Visexules,& sub coelo per formas: Audiant de Astronomos tam in iis snis, qu im planxiis naturas designantes clementorum , dc esse' Astrono
Audiant insuper sacras literas ponented sepe in centis aqu/ , seii plura ponentes quoque terram viventium,quia i duo ibi dissiluilio- Deta. ra ponuntur, multomagis ignis , & aer coelel cum similiora ibi dςm a sacris lueris collocatitur ins adduntur Placonicorum ra- Platonici. L 1 tiones,
128쪽
-lo. Tena Aer maida Heraclit Empedo
tiones, dicentipna virtutes proprias in propria sun fari tritum, i aque si sinit horum vimites in coelo, esse Quoque naturas: sed quemadmodum ibi victu. in genere quo ni longe hs excessentiori consistant, ira natu ina nae excelleriori, immo ut ita dica excellentissimo:& naturam illam ignis ei neutissi sium praeb .re coelo sensibile lumen, vim cum calorem motumque pr*ni.
Naturam terrae largiri illi selidam, firmamque stabilitatem, item de isell,s densitumnem, qua videri possunt, dolunae quari
. Naturam aeris praeiti perspi am qualitatem,qu in trans:
Naturam aquae asserre delicatissimam&aequabilis nam letis nitatem, de quod maximum est ipsis sphaerarum labiis, quibus se,continiunt, inserere virtutem illam ses oris,& li umoris, per quam fiat,ut quamuis ex velocissimo motu rapidissime,& velocissi me se contingant, aestus tamen illic , resolutioque non a M
una igitur cum Heraclito,& Empedoele dicentias, ignis sius,qui in idea est, inleslectuale liimen, in coelo quidem visibiae lumen ad oculos emicare; tib coelo autem in aetnere, puram irisius,& innoxiam vigere flammam. In terra vero carnonem in aspera materia comourentem;dicemus postremo cum Orpheo esse insuper,apud inferos quatuor elemeta, Pyriphlegerontem, Acherontem, oceanum,& cocytum dicimus cum Platone,quta admodum in supracoelesti gyro,&archetypo mundo omnia hi omnibus esse, ita in hoc imaginatio mundo, sed pro natura suscipiesilium,ubique singula suscipi, ut Caelestia in elementis elen ε talia sint, elementa in coelo coelestia, atque tantam e te coelestis regionis silper alias excellentiam,vi coelestis ignis pcaeter elenitatarem triaque reliqua elementa dici quin-m valeat elementis, vel mundos quinque appellari posse ait, uidem omniarerum genera in qualibet horum qumque sint pro sua cuiusqne natis. ra: Numerus autem iste quarernarius elementorum plenitudini comaenit; Profecto quate narius primus implet omnem definiationem numeroria primum parem, ac primum imparem in se complectens quinati faciente; implet & simplicem numer rum progressionein , quando terminis quatuor explet deri rium, uno,duobus. tribus,quatuor. Implet processum quoque
dunensiouu videlicet i mutus tuor assequens, sigi
129쪽
longitudine latitudine , de profundo. Implet musicam consonantiam, nempe inter quaterna ij l, Multa. mites. Dupla, tripla, quadrupla, sex qui altera, sex qui tertiae ,
. Diapason,disdiapason,diapente,diatei Ieron coercentur. Implet Natura. ina uram ad quatuor usque terminos procedentem, substantiaci, quamitate,& motu.' Implet denique uniuersum, siue quὁd in natura, siue quδd supra naturam,eile,essentia, virtute, virtute,atque actione; Mer,
Q at nitate plenitudinem mundari,ium corporis, tum anismi designabant,eamque iureiurando testabantur,naturae perpe-. xub fluentis sontem esse quadruplicem; Ex hoc nimirum sent: anmat quaternarius ςlementorum numerus hinc, quadruplic, tas in coelo , quadruplex; hinc sub coelo tempora quatuor hinc sub tempore humores quatuor,complessiones,asseetiis; hinc saper tempus qaatuor virtutes surgunt. Quatuor existunt apud Metaphysicum elementa essentia, virtus,esse,& actio. Quatuor apud Mathematicum, signum,tinea,planum,atque profundum.
QEatuor apud Plusicum, seminaria naturae virtus; Pullia tio naturalis; Adulta forma,atque compositum. Quod autem in mathematicis signum est; Plato in phrsicis virtutem seminariam, indiuiduam, stabilem ue esse putat. Quod autem in Mathematicis linearis,in longum productio, Notanda. idem in Phrsicis germinantis formae pullulatiuum existimati . Item quia ibi planum, hic proprie sermam,ut enim planities corpus terminat,ita serina materiam; Denique ibi profundum, hic compositum duplex, tum Qrmale ex pluribus sermis complexio sphirae solid. x similis, tum materiale, idest ex materia, Asernia cubo similior ; Cum igitur dicit Plato inter duo planata, . unum sussicere medium, intelligatis lectores inter duas sermas medium unicum scilicet sermale sarissa re sermae enim cum Drmis deinceps, ubi per extrema sui sese contingunt, uno quo ,
dam rmali medio congruunt utrunque partim conueniente, partim etiam differente. .
Quando autem Plato inquit solida solidis medio duplici copulari , significat inter, composita naturalia duo diuertae natu- Proportibrae gemina media interponi, quorum alterum sit sermalo, Platonis. alterum vero irrateriale , cum igitur elementa, mixtorum ro
130쪽
spectu quadruplicia existat, & una scilicet ratione sibiecti, ide.
parti incoiagruunt, Partim discrepant, ideo qtiattior. op im, Tria autem considerantur in primo elementorum. s. in igne. eo .sidera Sectitudo in terea, subitantia, virtus Sactio; ijs addiatur tres pro
z.M. ig ς per iubi antiam subtilitas, Per Virtu
' tem acremen. Perachionem mobilitas. D
. Terrae vero oppositae; per sub tantiam crassitudo; Per virtute obtusitas, per actionem immobilitas: borem aute n. turae apud Pi nem dicuntur solidae; quia instar dimensionis trinae. trinis possident qualitates.Quod ii haberent punt rima instar, ta m. suinceret medium, quia videlicet in qualitate una coner etet m extremis, in altera vero differt: At quoniam tres inusi emta habent duabus oppositas, ut vinciantur, opus est inedijs, quorsi Vtrunque cum proximo quidem, tum extremo, tum medio dii-plici conueniat qualitate, in vilica discrepet. Cum extremo vero
remoto in una quidem congruat, sed differat in duabus: Ienem vero sequitur aer, in subtilitate, & mobilitate leni persimilis, sed quadam virtutis obtusitate dissimilis. In qua etiam unica quodammodo cum terra conseiarit. Cum aqua vero duabus se licet obtusitate atque mobilitate. Aerem sequitur: lua in dualiuiis aerisimilis, sed una similis igni. s. mobilitate, dissimilis vero ligna duabus. s. crassitudine,& obtusitate, lissimilis terrae mobili promi tare quadam; sed crassimi line,& obtusitate similis . Habet auteanalogiam. Quemadmodum. n. se habet subtilii. i. i.ε 'g' Τiδ ς re m si 'tudinem, sic ignis acumen ad obtusita em terrae, sic iterum ad immobilitatem terrae, mobilitas ienis. Extat autem,& altera inter haec proportio, elcmenti namquo proximi ad proximum conuenientia est dupla ad discrepantia, ad remotum vero contra, dupla discrepantia ad couenientiam. Est tamen ignis aere, duplo subtilior, triplo mobilior, quadri plo acutior, i tem ae aqua acutior duplo, triplo mobilior,qua druplo subtiliori rur sus aqua, terra acutior duplo, subtilior tri
Lori. n.Progressione aures offenduntur; quinetiam in his persta 'ciae musicae rationes continentur, in his utique per tres nubit
soli I ad solida usque procedimus,nam per duplam quarto gradu ad octo usque peruenimus,qui primus est solidus , Item per irrus quarto similiter gradu ad vigintis eptem, qui est solidus secundu