장음표시 사용
111쪽
menta eX materia prima,& contrarietatibus. haec contrarINtas,quam ibi ponit,est contrarietas dicta. 1. Physicor.illa vero est contrarietas in substantia , pro hac contrarietate nominat qualitates, &ait: Nico, quod verbum significatas ueranter id affrinari, & citra omnem dubium, & omne ambiguitatem, si Aristetis consuetudo in simili loquendi m do bene obseruetur. Quare contrarietatem in substam iijs simplicibus nominatam, non innominatam Oportet pinnere. 7. Physicor. teX. 18.habemus,alteratione nomenino. tui in qualitate ipsium imposuisse,ut ex Litera colligi potest Et clare Simplicius, motui in quantitate, videmus eum admonere, non esse commune nomen ; lationemq; ostenderi communi nomine appellatam, no proprie esse appellatam. Quid ergo de his qualitatibus adeo necessaria eum praeter Respondetur misisse putandum est Θ Ad ea vero, quae isti adducunt, esseu aa. potin responsio ex sela locorum inspectione. Dicamus tactis, pro for- men breuiter sigillatim ad unum quodque. Tex. a. quarti dem μη*φ Coelo, haec habet. Graue&Ieue dicunt potentias, Ut etian Ad primum teX. I. scriptum est,&dicunt potentias admoueri. Vbi di
a lita i. 'Volunt elementa habere principium activum sui x .quatit de e. motus ; sicuti autem calidi actus, respondens siis potentiae,
dicitur calefactio , non ita actus, per quem lsis potentiae palsiuae ad actum reducuntur, est nominatus. Actus visivae per quem ipsa fit videns, dicitur visio: Non sic actus per quens graue fit actu, est nominatus quare Arist.loquitur de actu consequente, non de actu antecedente, &Ioquitur de acto secundo, non deprimo. Et tex.Grscus habet ἐνέργω, quod recte Vertit Interpres actionem. od vero haec sit expos tio eius loci, clare habetur ex ipso tex. cum dicit: Nisi quis pure prepensionei amesse talem. Idest,nisi quis dicat propensionem ad sursum esse actum leuis, propensionem ad deo sum esse actum grauis, & communi nomine ponat propemsionem significare actus istorum ι qui proportione respon
deatit actionibus consequentibus formas, non antecedentibus. propensio enim, dicicit quid consequens ad esse grauiati lauis,
112쪽
&leuis,non quid antecedens, cuius graue, & leue sint proprietates: sic tex. esare se habet : sic eum exponit reci e Simplicius. Noui, quid Auerro es inuoluat, sed nunc non est locus illius corrigendi. Quod dicitur ex 8. Physicor. idem est. Ad secundum Actus ait Philosophus) leuis est alicubi esse: & loquitur de actu secundo, proportione respondente visioni in oculo: Et moueri sursum est idem actus secundus in fieri: & hic actus est ille, qui dicitur innominatus in . de Coelo,ut explicauiamus. God ex 12. Metaphysico. accipitur, id supra est e Ad terelam sopositum, dicatur tarmen &nunc, quod comparatur inuicem ςVm calidum , &frigidum in ordine ad formam,&priuationem:& dicitur Gidum tanquam forma , frigidum tanquam pri- 1 i. Metaphy.
uatio, recte ; quia utrunque est forma. Sed si simul comparantur in illa relatione habitus,& priuationis, calidum se habet tanquam habitus ι quia est quid perseetius, frigidum se habet, tanquam priuatis i quia est quid minus perfectum. 'inod adducitur ex A. Meteororum, habet ibidem' solutio . nem, si intentio Arist. aduertatur, & ea bene intelligantur, Explicatur loquae dicit in capite illo, quae satis sunt plana. Dixit Philosophus de similaribus, quale sit unumquodque secundum ma teororum. teriam, proponit dicendum esse, quale sit viatiquodque si cundum rationein; sicq; praeparat tractationem de parte sormali similarium. Accipit quod similaria habent substantia, & esse ex ratione,& forma; Id vult ostendere,qiuomodo cognoscatur:&primo inducit similaria in dissimilaribus extistentia,prout illa coponitiatur:&ait, quod substantia horum
sit magis ex ratione, quam ex materia,maxime patet in dis similaribus: quod etiam habuit I .de Generatione. teX. 37. . Ratio est;quia via sunt instrumenta,quae habent actum euia dentem,qui, quoniam aufertur, statim cum sorma aufertur;
adeo ut ipsa no remaneant id, quod erant, aperte significat; formam illam fuisse, a qua illorum esse proficiscebatur. S cundo inducit similaria absque constitutione dissimilari: &ait, in his quidem idena esse; quod scilicet per formam sunt magis,quam per materiam; attamen non esse sque euidens, M ut
113쪽
. ut in dessimilata ibus. actiones enim & usus proprij similariti, ut similaria sunt, non sunt ita comperti , ut stini comperti in dissimilaribus; adeo ut earum ablatio statim conspiciatur: &inde significetur fuisse ablatum esse similariu ex recessu sommae. Ab his venit ad elemeiata, ex quibus haec similaria coimstituuntur. Et inquit, adhuc minus in ipsis patere illorum csse a forma fuisse. minus enim ablata forma in illis patet ablatum fuisse id, cuius gratia erant in illo dissimilari ; neque enim quid ignis, & aqua ibi facerent diuersum ab eo, quod
Iaunc faciunt in carne separata, est compertum. Reditque rei
huius rationem Philosophus; quia quanto imagis habent de
materia res, tanto minus illarum actio elucet: .ionem materis in dissimilaribus habent similaria, luare actio similariuobscuratur. Adhuc magis elementa , quare & eorum actio magis ah sconditur, & cuius gratia ibi sint, distinete non discernitur. Phanto vero plus de sprma res habet, tanto actio cuidentior, materiae a forma distinctio clarioriquod in dissimilaribus contingit. Haec Philosophus , ubi elementa
in misto considerat non in se. Quod vero in mistb ea consideret, vel ipsa quae assumit , possunt indicare. Sumit enim ignem, & aquam, quae contraria sunt; quasi volens significare se elementa accipere ut mista sunt,cum mistio sit, ratione contrarietatis: quare non est magis ad propositu locus iste, pro formarum elementarium innominatione, quam alij fuerint. Et profecto si hoc esset, quod isti cupiunt, esset error grauissimus Aristotelis, qui sorma ignis existente ignota, non hoc dixisset, nisi obiter, & aliud agens; instar illorum ,
qui incidui in veritatem casu quodam . Vbi vero res erat ne ostendi Ari ces arta,id ibi tacuisset. Quod autem,simpliciter loquendo, laus dithuri recur ni ad illud, quod Arist. loquitur circumscriptuscripti e de ue, facile patebit considerando, quando sumit has qualit te quomodo eas sumat. Sumit certe calidum, frigidum, primitatio, humidum, & siccum, prout ipsa definit. Non conuenit autem calido congregare homogenea, & segregare stherog i
nea prout aliquid circumscribit, sed per uiam essentia, qua-
114쪽
re accipit calidum,& sic alia; non prout aliquid circumscribunt, Verum prout sunt tales naturae. Accipit etiam illa, ut Veteres faciebant: Ipsi nihil circumscribebat, quare Vanuni recurrere ad circumscriptionem. TeX. 6. a.de Generatione ponit has qualitates secundum constituens elementa . si ante eas est forma, quae per has circumscribitur, erunt te
sum, non secundum. si ponit eas pro sorma, silebit qualitates, in quibus consistit secundum istos essentia elementoru. si ponit pro utroquesimul,confundet, cum velit distingue re. Sed sunt fugς istς, & patent esse vans CX expositione tenitus,& patebunt ex his , quae dicenda sunt de hac Philosophi consideratione. Cum dicunt formas elemetorum,esse ignotas;quia sunt proximς materis. Ad uertant primo, materiam esse ignotam secundum se, non ita quantum ad nos;quia, quod per nalogiam cognoscitur, non dissiculter cognosci tur. Deinde intelligant,quod,quia sunt proxims materi &non confundunt in se multos actus, ratione cuius confusio nis propris actualitatis ratio debeat latere, ideo debent essen0tillinis; quia opposita iuxta posita, magis patent.
Consideratur Dininctio. V tenus subnantia,
C ς y i h nc distinctionem per se consideran
dam, quia est in ore omnium. Volunt enim Aristotelem in lib. de Generatione, non coim siderare simplicia corpora, prout sunt tales substantiae, sed sub hac relatione; quatenus sunt elementa.Circa quod aduertendum est, quod nonnul- ii, qui tenent hanc distinctionem , utuntur etiam simul alio modo dicendi ; quod scilicet Arist. loquatur circumscriptu te,& hoc male faciunt, etenim si considerantur ibi corpora
simplicia, quatenus sunt elementa, illa vocabula calidi, &
secudaratio. Tertia ratio. Formet elemetoru,non sunt ignotae; quia sint proximae materiae.
115쪽
frigidi, nihil circurnscribunt; sunt enim vere, secudum illos, principia,& fornas elementorii. Et ex altera parte, si Arist.loquitur circumscriptiue, nihil facit ; quamuis consideret illa, non ut elementa, sed ut talia corpora simplicia,quare iis dias distinetiones simul no sunt necessarir,imo una inuoluit alia. Sed praeter hoc consideretur parum, quid isti habeat ex hac
considerationis distinctione. Quatenus simplicia corpora, siue quatenus tales substantiae, & quatenus elementa; neque simplicia cor enim id habent, quod putant. Simplicia quidem corpora l. ἡ-i possunt dici elementa duplici ratione. Primo in ordine ad duplici ratio- mistum. Secundo in ordine ad Mundum. Si considerentur Vt elementa, non considerabuntur hoc secundo modo in libris de Generatione, sed primo ; quatenus scilicet miscetur. Tuc arguitur sic. Non miscentur simplicia corpora nisi quatenus sunt substantisteX. 83.& 8 . 1. de Gener. quare si considerantur prout miscentur, debent cosiderari quatenus substantis,unde distinctio no habet locu . neque enim,Vt misceatur. aliud addunt supra hoc, quod est esse substantias, nisi a gere inuicem, & pati: diuidi ad minima: referri ad unione, in quam debent terminari; quae omnia habere debent, pro ut sunt substantiae, alioquin ratio mistionis esset ad accidentia reserenda, & miscibile non esset Substantia, ut praesupponitur, sed ratio miscibilitatis tota esset in accidetibus porthmetii, in sita . QUO cilca non facit diuersitatem illam, quam isti pu-lib de Gene tant, haec ratio formesis: quatenus substantiae, quatenus et
, esui ἡ menta. Sed prsterea quod simplicia corpora in a. de Genta
dum absolut Si ratione considerentur ut talia corpora,non solum in illa r
*- - - tion quam isti dicunt relativa elementi, satis patet eX te Dilucida ex. 7. cum ait Philosopus: -niam igitur quaerimussensibilis corin*ψς risprincipia. Et cum subiungit: Corporis formas, se princ ria faciunt. Nec dicant, quod considerat illa, ut sensibilia, quia dicit,corporis sensibilis. Nam illud sensibile,est, ac si dicat naturale. Ponit enim ad differentiam corporis Math
matici, &ad disserentiam eius subiecti, quod ponebatur ab Anaximandro, & materia, quae est corporea in molem edi
116쪽
cta sine qualitatibus,non autem ad ponendam illaim relationein, quatenus scilicet a nobis sentiantur. Sic enim teX. 3. dicebat, impossibile esse corpus sensibile;idest naturale, esse sine contrarieta te. Considerent parum si placet)Aris o telis propositionem in fine tex. 6: Sed non minus o ut corporis qualia, o quoi dicendum principia. Cosiderent illud ut corporis, videant Auerroem,quem profitentur scribentem: En igitur narrandum de elementis corporum compositora ensibilium ,secundam quod sunt corpora. An etiam ulterius dicent, quod, considerantur ut elementa, non ut talia corpora Θ Sed clare est teX. Io 7. a. de Anima, ubi habetur, quod istς differentiae constituunt elementa,quae sunt corpora simplicia; quatenus sunt corpora naturalia. Scribitur hoc pacto: pangibiles igitur sunt disserentiae corporis, secundum quod corpus. Dico autem differentias, quae elementa determinant, calidum frigidum, humidum,siccum, de quibus prius dictum en in js, qua de elementis. Vbi aduertatur, quod dicit corporis, quatenus corpuS . Quod videbitur aduersari dictis nostris, & Graecorum, qui dixerunt has qualitates esse accidentia corporiS, Vt corpus est. Dicit autem nunc Philosophus simpliciter corporis, ut corpus,intelligens de corpore naturali, quod esse, inter omnia primum dixerat tex. 3. ut ideo nunc illi nomen corporis simpliciter attribuat. Adiungatur,qubd simpliciter, & ut tales substantiae,patet ista corpora considerari ; quia ibi constaderatur constitutio illorum,numerus illorum, quae non ponuntur , nisi v bi habeatur absoluta consideratio. Et pater, quod non considerantur particulariter in ordine ad mistu, ut isti volunt, quia consideratur etiam eorum transmutatio vicissim facta. Et quod dicitur de mistione, & misti generation non facit; quin haec cosideratio sit absoluta; quia dum considerantur simpliciter, necessarid considerantur, prout agunt inuicem,& patiuntur. haec enim est eorum natura,perquam a Coelo distinguuntur. dum autem inuicem agunt, &
patiuntur, potest haec actio, & passio desinere, vel quatenus unum in aliud mutet rivi haec est ratio, quae tota absoluitur
tibne non coiisiaerantur in ordine ad ni
117쪽
Elementa in ordine ad mistum considerantur in 4. Meteororun .
ctio a Suessano postea &zimara amis pilata.
in libro secundo de ortu, & Interitu; vel quatenus simul iuncta in aliud desinant: & hsc ibidem uniuersaliter debet hasberi, pro explicanda horum corporum natura :& propter' hoc mistio fuit exponenda;particulariter autem de misti generatione nihil absolutum, sed aliquid sollim per accidens. Consideratio vero absoluta elementorum in ordine ad in stionem, non potest haberi, nisi ubi definitur generatio, &corruptio misti. Nec conuenit dicere, quod alibi habeatur, quam ubi qualitates in misto ab his corporibus prouenien- tes explicantur,quod fit in . Meteoror. Ergo maledicitur, quod in libris de ortu, quatenus elementa considerentur: Intelligendo istud dictum, quatenus elementa, ut isti volui, secundum puram relationem ad mistum, nullo modo attendendo elementi substantiam. d tamen re ipsa non esse,
satis dictum est. C A P. DE CIM V M. t
Confiderantur dissectiones integra, quas ldius, Suessa AS Zimara asserunt
R liquid, quod possit facere ad rei declara
tionem,quantum in nobis esse potest, desideretur; propono considerandam particularia iter distinctionem,quam Aegidius proposuit: ampliauerunt, & variae proposuerunt Suess nus, & Zimara alij etiam post ipsos declarauerunt, & varie mutauerunt. In ea autem, quae ab his primis dicitur, perscrutatione, ea habebuntur, quae omnes rivulos restin- guant. Aiunt isti primo, duas haberi elementorum conside rationes,unam Physica, aliam Metaphysicam. Hanc secundam dicunt Metaphisicam,quia abstrahat a sensibilitate.Vt vero de hac primo dicam: Peto ab istis. An sensibile constituit esse naturale. Dicitur quidem sensibili pro naturali addist
118쪽
differentiam Mathematici; non tamen esse naturale, in esse . sensibile quantum ad considerationem est collocatum. Annon substantiam sensibilem cosiderat etiam Metaphisicus Θnon ne etiam huius principia proponuntur considerandaret. Metaphysicor. teX. 1 PDeinde considerationem Metaphysicam elementorum, dicunt; ad ea se habere simpliciter a
cepta, prout eX materia,& forma componuntur,vel ut dictit
ex qui ditate, & deferente quiditatem: Peto. In ista compositione includitur ne habere principium motus Θί includiatur, omne tale est naturale. si non includitur, sed huiusmodi simplicia considerantur simpliciter, ut sunt substantis composiis: Peto. inalis est haec consideratio Θquae proprietates, quae assectiones de illis demonstrantur Θ Quantum p0stea adesse naturale dicebae Limara, possunt etiam considerari elementa multipliciter. Primo ut composita ex materia, &forma, coarctata consideratione ad principia sensibilia, ad differentiam considerationis Μetaphysi :&hqc consider
tio dicit ipse habetur in libris Physicorum. Sed obsecro Virum alioquin versatum. Illa consideratio est communiS, Consideritio quare omnia compraehendit composita naturalia. Quare non minus dicendum est, ibi considerari elementa, quam illi ad omni,
Omnia alia, ut dicunt qui tenent, corpus naturale simplicia ter acceptum esse in libris illis subiectum. Haec autem con- ζε hesi ei iasderatio non sufficit, sed requiritur propria consideratio element xansngulorum. Et quantum ad elementa requiritur conside- 'ratio, qua considerentur, ut tales substantiae,& talia corpora naturalia in sua absoluta cosideratione,in sua absoluta natura. QDd Limara relinquit in sua diuisione. Secundo diacit , ea considerari ut sunt partes Mundi: & hoc in libris de
Coelo . QVa in re conuenimus, vel ut sunt causis compositorum,quod idem dictu, ac si dicatur in relatione ad mistum, seu quatenus elementa, ut alij dicunt: quae coni deratio a beatur in libris de Generatione. Et in hoc ab illo dissenti mus. Ratio dissensionis supra est posita. Sunt autem, qui
dicant, c0nsiderari elementa, ut sunt talia corpora simplicia
119쪽
in libris de Coelo, quod non concedimus, & ratio insta dicerlameta tuli tur. Certum est, quod in primo de Coelo tex. 3. proponun-λhsides; is ' tur consideranda Vt partes Mundi: & talis soli1m, nulla alia ut partes Mu eorum colasideratio ibi habetur. Subiungunt considerari in lordine ad mistum in libris do Generatione, quod similiter non concedimus,& ratio superius est posita. Isti vero dimit
tunt eam considerationem,qua consideretur,ut partes Mundi, nisi velint coniungere cosiderationem eorum secundum se,& ut sunt partes Mundi,quod plurimum distat; quia Vna lconsideratio restringitur ad solum motum, alia VCro totam lnaturam proponit. Suessanus dicit, elementa considerari', luel in se, vel quantum ad nos. Et ait, quod quatum ad nos, lidest prout a nobis cognoscuntur,& sunt corpora sensibilia, sic qualitates sunt eorum qui litates. In se autem si consid rentur,ponit Varios modos, id vero concludit, quod quantum ad esse operativum considerantur in libris de Genera tione, qued profecto esse operativum reduces facile ad quatenus elementa ,& in ordine ad mistum, licet sit paulo latius; quia compraehendit mutuam transmutationem. Nobis igitur lisc sunt consideranda, in quibus ea haberi 1 cierunt,q uae ad omnia alia possitat valere. Dicemus id solum, quod est ad hoc negocium, non omnes falsitates persequemur. ILla Vero, quae sunt a nobisco siderada, sunt ista. Primo quod est necessaria una consideratio naturalis absoluta elementorum, ut talia simplicia corpora. Secundo quod haec non habetur in libris de Coelo. Tertio quod habetur in libris de Generatione, ex quo habebitur quod dicere quatenus et in Nitu ili & quantum ad esse operatiuum nihil est. Redeundo Philo Ephita igitur ad primum. Non est dubium, quod uniuersalis coim sideratio, non sistricit pro consideratione ulla specifica. Ita mentoruabis loquitur Arist. a. de Anima tex. 3o.&3 I. Ita videmus, quod pio tui pii 'Communem tractationem habitam in Physicis, adpa mo. ticularem quamlibet descendit, quare etiam particularis aliqua requiritur consideratio simplicium corporum. Hab Meteoris factum epilogum, quod sit Jictum de corporalibus
120쪽
poralibus elemetis, quot,&qus. Hic sane epilogus loquitur ab selute,& dicere di elum est, quo G dc quae, est dicere illorunaturas fuisse consideratas. Sic profecto in a. Physicor. considerando, ius sint causis, definit ipsas, quo circa nullum d bet relinqui dubium; quin etiam habere debuerit Philos phus, & habuerit talem considerationem. Hoc etiam fieri debuisse attestatur opinio Simplicij, qui de his in libris de Coelo agi putat, quare nullum dubium ; quin oporteat haberi hanc considerationem. Quantum ad secundum; quod scilicet lurc perscrutatio non sit in libris de Coelo, patet ex omnibus, quae disputantur in costitutione subiecti illius operis. Nunc hoc dicendum. Vbi considerantur elementa secundum potentias simpliciter, ibi considerantur relative potentia enim ad actum refertur sed considerantur secundum potentias simpliciter; idest secundum grauitatem, &leuitate, quae dicuntur potentia in tex. 1. lib. q. ergo ibi relativa est eorum consideratio: Relatio vero est ad Mundi constitutionem,ergo ibi considerantur ut Mundum constituunt. Nec
obstat, quod in 3 tractatum fuerit de generatione illorii; nahoc sollini per accidens est factum,& ad cognoscendam di serentiam corporis Coelestis ab illis. Q are colligitur,quod elementorum consideratio, est in libris de Coelo relativa. Est autem relativa ad Mundum . Ita Philosophus teX. . primu Te ipsius secundum deciempartibus nunc dicamus. Comsiderantur itaque elementa in libris de Csio, ut partes Mundi. Quantum a d. tertium, satis supra dictum est. Quod autem dicitus, quantum ad esse operativum. Qusso ipsos. Esse operatiuum nonne a rei natura Θ Vbi igitur potest haberi es.se operativum; quin habeatur, & rei naturaὸ Quomodo liscpostunt distingui Θ Possunt quidem operationes, & essentigin contemplatione distingui, quando operationes aliquod principium secum habeat diuersum ab eo,cuius essentia co- sideretur; visit in consideratione animς, & operatione animati . Aninas quippe substantia in libris de Anima habetur: operationes vero considerantur in libris, i yae Parua Nat
Probatur ter tio. Elementa n5cosideratur in libris de CC -lo secundum cosideratione absolutam.