장음표시 사용
81쪽
ut primo modo eam habeant, & sint is is inter se contrariae: Adeo ut consequentia hoc pacto cofirmetur. Quicquid cor- rumpitur, illud omne corrumpitur, aut quia habet contr. I xietatem, aut quia est ipsum alteri contrarium: Formae ele mentorum ex omnium concessione non sunt in primo statu: Per aduersarios autem non sunt etiam in secundo, ergo sOI- inae elementorum sunt incorruptibiles. Tale argumentum simplictu, fuit propositum a Simplicio et . Physic. com. 1 1. circa Su
bia i it stantiae generationem, & concessit Simplicius substantiam
esse ingenerabilem, quatenus caret contrarietate ; esse vero generabilem, quatenus habet contrarietatem . Vnde cuml substantia, cui competit generatio,sit subs antia composita, hanc dicit ingenerabilem, quantum ad materiam, cui nihil est contrarium ; generabilem autem, quantum ad formam, quae habet contrarium. Quare Simplicius habet hanc propositionem: quod non cadit generatio, aut corruptio, ubi
non est contrarietas,pro aXiomate certissimo. Ioannes Vero Ioanes Gram Grammaticus contra Proclum ratione 8. cap. a. vult oster
i yiba ita verum quicquid fit ex contrario fieri. Si enim,l ait, res statuatur ita se habere, no erit generatio,iaeque su i stantiarum, neque multorum accidentium ; quia substantiael nihil est contrarium,similiterque nihil est contrarium tria gulo, circulo, aut figurae; in figuratum enim est priuatio, Dicta Ioani, non contrariuna. Ne autem inducant haec Ioannis dicta alia quam dissicultatem. Aduertendum est, quod fit substantia composita, & non fit ex nihilo,sed fit praesupposita materia,& fit ratione contrarietatis, quae est inter formas: quae quidem sormae sunt illae, quae in omni generatione simpliciter, transeunt de non esse adesse,& quantum ad essentiam,&quantum ad existentiam ; cum matcria sollim habeat hunc transitum,quantum ad existentiam . quod quidem adeo valet, ut propterea non bene dicatur generari forma,sed oporteat dicere generari compositum. Quod postea dicit de a cidentibus, nihil est . nam suscit accidentia listbere contra- l
riam priuationem, quae existit existentia subiecti illorum,
82쪽
quod est ens .mstu : & accidentis,qus generantur, I corrumpuntur naturaliter per Veram transmutationem, non gen rantur, & corrump untur primo, nisi consecutive ad substantiam: cumque generantur, & corrumpuntur secudum comtingentes alterationes, non generantur, & corrumpuntur, nisi per actionem primarum qualitatum. Eso autem Obser- In generatio
uandum id, quod infra dicetur, & erit, quod ex parte primcipij materialis satis est pro substantiarum generatione con- rietas positi trarietas priuatiua, sed ex parte principij effcientis requiri-' tur contrarietas positiva. Nunc autem sumus in hac causa effectiva ; quia ignis agendo in aquam, eam debet corrumpere, & ex ea ignem generare, unde sumus in contrarietate positiva, non priuatilla. Non quaero, quae dicat Ioannes contra seipsum, & ibi contra Proclum, loquens de generatione ex nihilo ; quia forma fit ex nihilo: & in primo de G neratione com . 6 o. quod est supertex. 18. Hoc sollini volui accipere, quod ipse, & Simplicius dicunt: ubi dest contrarietas, ibi deesse generationem, & corruptionem, quod mihi valeat ad constituendum, argumentum istud a nobis positum esse maxime firmum, & iudicio meo denisistrativum,
nisi inueniatur aliquis modus, aut constituendae contrari tatis inter elementa, quae non sit inter formas, & possit esse causa corruptionis, aut eXcogitetur noua aliqua ratio com ruptionis eorum. De qua re infra dicetur in proprio capite. Altera igitur argumentatio, quae idem demonstret erit seeudum tr. talis. Si forma, & priuatio sunt principia rerum naturalium, gumetum Raoportet primas formas substantiales , quae sunt in natura es- nimi semε se contrarias: Sed priuatio, deforma sunt principia rerum xorum esse conaturalium, ergo oportet primas formas esse contrarias. Consequentia quantum ad id,quod dicitur: oportet primas formas, sic ostenditur ; quia natura principij continetur, &apparet maxime in ijs, quae proXime ex principio costituuntur. Quare hanc formae,&priuationis primam oppositionem oportet magime repperiri in primis compositis naturalibus, quae sunt quatuor elementa. Quatum ad aliud, quod Η a scilicet
83쪽
Locus in reX. lib. 1. de Generat. d claratur.
scilicet oporteat hac ratione illorum formas esse contrarias, ostenditur hoc pacto. Privatio debet existere: non existit sua vi, ut patet ; quid priuatio de se est non ens: non vi ma teriae; quia materia expectat eXistentiam ab alio, a forma scilicet, unde non potest illam tradere priuationi, quam per seipsani non habet, ergo relinquitur ut existat vi formae, quam sibi coniungit. Privatio igitur, quae sit vere priuatio alicuius formae illa est, quae extreme, quantum rei natura patitur,distat ab ea forma, cuius est priuatio ; quia priuatio in
cludit in sua formalitate carentiam omnimodam. carentia autem talis non est, nisi cum altero eXtremo: quae Vere e treme distant in eode genere illa sunt contraria,quare opor tet primas formas habere oppositas CXtremas priuationeS, quae non erunt eXtremae, nisi cum extrema formali contra rietate. Vnde consequitur,primas formas debere esse con trarias . Hac eadem ratione ; quia priuatio coniungit sibi
formam, in secundo Physic. tex. 1 1. dicitur, quod priuatio est quodammodo forma. Sed praeter hoc, est Arist. ipse
2. de Generatione teX. 3 2.id eXpresse constituens ubi habet: Privatio eis alteram contrariorum. Sic ibi arguebat contra
Anaximandrum. Si fieri nequit, ut priuatio;&forma sint in eodem, impossibile est, contraria esie in eodem ; quia pruitatio est alterum contrariorum. Quod ut bene intelligatur, sententia illius loci parum est euoluenda. Ponit AnaXimal der corpus ante elementa, quod ad ea medium vocat. Ait Aristoteles. Quod fit, ex contrario fit: ex medio illo cor
pori sit ignis, qui calidus est, ergo oportet ibi esse frigidum,cX quo fiat. Poterat quis dicere: Id quod fit, fieri ex priauatione,ait Philosophus:Privatio est alterum cotrariorurn quia priuatio non est sine sorma, &non potest una priuatio esse priuatio unius serinae,&adiungi alteri formae, nisi illa sorma, cui adiungitur sit contraria illi alteri. Sic itaque luceret inde arguere. Fiunt simplicia vicissim praesupposita materia, ergo oportet illorum priuationes vicissim in mat ria praecxistere: At priuationes dicut formaS appC sit. is,ergo
84쪽
oportet, ' namquamque serinam eorum habere aliam sen
mani sibi oppositam, vel simpliciter ut ignis, & aqua, vel f cundum quid, ut ignis, & aer: omnino oportet, ut includat qu0uis pacto oppositionem. Quod profecti, no surdis con cla mat Philosephus, dum in constituendis elementis nihil
aliud proponit,quam materiam &.cotrarietates. Hoc idem,
quod nos dicimus ex Aristotele, de coniunctione priuati'-nis cum contrarietatibus,dicit& Averroes ex Arist. 2. Phys. 1 . ibi enim habet: quod priuatio, quae est in prima materia,non denudatur a primis contrarietatibus, quae sunt qua tuor qualitates. Hae sunt rationes, quae nobis sufficiunt, &putamus, quod etiam sussiciant aliis. Dicent serte adue sarh. Forma, & priuatio sunt etiam in mistis, ergo etiam sormae mistorum debent esse contrariae sormae . Supra diacebam, quod & hae sunt contrariae inWr se, immo dupliciter
sunt contrariae . Primo inter se, Ut medium medio: qua ratione dicitur nutrimentum in principio esse contrarium nutrito . Secundo sunt contrariae, ut tamperatum, & medio
cre excedente formis elementorum : ex quorum tempera
mento cum resultent, ideo dicuntur non esse contrariae, sed habere contrarietatem ; quam ut diXi habent eo modo quo medium ad extrema,postquam eY horum missione n scuntur. Hactenus vero sol im habemus contra Latinos, quod formae elementorum debeant esse contrariae. Conc
det autem id Auerroes, tamen negabit, quod debent esse primae qualitates. Qi d igitur hae formae debeant esse primae hae memoratae qualitates,& nihil aliud, ita ostenditur. Contraria per se sunt activa, dc passiua, ergo si sunt contrariae formae ; ' uia sunt in eadem materia, per se sunt activae, & passi uae: Primum activium,&passimum, quod est in natura sunt hae qualitates, ergo formae istae sunt qualitates,&nihil aliud. Nec dicant, quod sunt primum instrumentarium, non primum simpliciter; quia Arist. a. de Generatione,&Vbique semper ponit eas primum acti uu simpliciter, nullo unquam
modo, & nulliui eas proponit, ut instrumenta ue nisi ut dixi .
trariae inter se dupliciter. Formae elemetares sunt pri- qualitate . Primae quali
85쪽
mus de Ioanne Grammatico . Oportet profecto simplicia corpora sublunaria a Coelo substantialiter distingi, quat nus sint ipsa generabilia, & corruptibilia, Coelum ingenerabile, &incorruptibile,quare oportet haec formari ijs formis, in quarum, ratione sit ratio generabilitatis,& corruptibilitatis , quae ratio nullibi potest reperiri, praeterquam ubi e sentialiter sit esse activum, &passuum. quod nedum Ariastoteles)natura ipsa reclamat, alicubi prius esse, quam in istis qualitatibus. Nec dicant, quod Aristoteles circumscribit; inam illud, quod iactant, circumscriptiue, remouebiatur. Dicant autem ipsi,quam assignabunt operationem diastinctam a qualitatibus, per quam hae aliae formae poni d beant ξ Et praeterea, si volunt aliqui illorum formas hab re easdem conditiones contrarietatis, & eius, quod cons quitur contrarietatem, quas habent qualitates ξ quid oportet entia sine ulla necessitate multiplicare ξ Est autem clorum , quod primae contrarietates, quae formant elementa, sunt istae qualitates exteX. 6. a. de Generatione,& nullibi unquam prster istas qualitates aliquid aliud est commemoratum. Glos, vero aduersariorum sunt nullius momenti, ut dicetur in sequenti consideratione.
Varj modi dicendi circa formarum elementa
rium corruptionem, exponuntur.
dici posthas sormas corrumpi. AuerrΟeS, qui ut dictum est fuit multum Varius ; iscet
tenendo formas elemetorum esse contrarias,l posset euadere argumentum; tamen 8.Meta-
VN Vm- physices coni. I. statuit ipsas formas corrupi ad corruptiο-nem qualitatum, quod est corrumpi ratione contrarietatis consequentis; quia qualitates sint illarum proprietates: ut
86쪽
in exemplo. Caliditas ignis, ut talis caliditas, est ipsius proprietas , unde ad illius corruptionem fit corruptio forarae. Quod quidem Averrois dictum multipliciter est reprshendendum . Primo est illi oppositum dictum Avicennae in sua Logica parte prima, asserentis rem non corrump quia proprietas corrumpatur. Et hoc est optime constitutum i quia quamuis realiter non detur forma sine proprietate, tamen proprietas per intellectum potest separari a forma,& forma integra remanebit. Hoc est dictum Graecorum in Praedic bilibus, & est dictum verissimum ; quia proprietas non est de rei definitione, sed praedicatur de subiecto in secundo modo dicendi per se, unde cum non sit de definitione, ni hil vetat remoueri proprietatem,& remanere substantiam. Male igitur Averroes, quod corrupatur per corruptionem proprietatum, qui modus corrumpendi h'c absurdum in ducit, quod prius corrumpatur ad corruptionem posterioris. Et dicat mihi Auerro es. Dicit ipse ut statuunt eius sequaces) dimensionem interminatam, quae est in materia,
ideo esse aeternam; quia est in materia ante contrarietatem: Ergo secundum Averroes etiam sormae elemetorum, si sunt in materia ante contrarietates, debent esse incorruptibiles. Sed prsterea hic modus corruptionis harum formarum, de quibus loquimur , per corruptionem scilicet illarum proprietatum, ita etiam facile remouetur. Omne quod corrumpitur , debet habere causam corrumpentem, Vt habemus 8. Physic. teX. 13. Quero igitur, hanc causam corrumpentem ; veluti que sit causa corrumpens formam ignis, dum corrumpitur ipsa caliditas,vel est ipsa illa caliditas,qus dum corrumpitur, secum corrumpit formam, vel est frigiditas a-qus, qus corrumpendo caliditatem ignis corrumpit substantiam ignis, & ipsam formam. Non potest dici, quod sit c liditas ignis; quia non habet contrarietate cum forma ignis:&preterea est accidens, quod est posterius ipsa forma, posterius vero causatur a priori,non est causa illius ullo niodo,
aut clitandi, aut non essendi. Non p0test etiam dici , quod
rupitur, quia Pprietates corrumpant . Falsum est,
formas elemetorum corrupi ad corruptionem caliditatis &Q
87쪽
Frigiditas a- causa corTumpeias sit frigiditas aquae, quod sic declaratur
Istud potest intelligi duobus modis. Vno modo,ut frigidi-
tost corrumpe taS aqVae, quae est accidens,corrumpendo caliditatem ignis, xς Τος' conumpat simul formam, &siabstantiam ignis virtute prin lpria: & tunc sequetur, quod accidens erit causa effectiva virtute propria ad corrumpendam subst satiam, & ad gen randam substantiam. Ad corrumpendam quidem substantiam ; quia frigiditas aquae corrumpit substantiam ignis . Ad generandam substantiam; quia dum corrumpit substantiam ignis, generat substantiam aquae. Ves dici potest,quod hoc non facit virtute propria sed virtute formae ipsius aqus, quae utitur illa tanquam instrumento ad operandum ; adeo ut haec corruptio fiat hoc pacto Forma aquae agit in ignem per frigiditatem, tanquam per instrumentum, & corrumpit caliditatem ignis, quae est instrumentum formae ipsius ignis: Ad hanc corruptionem instrumenti, sequitur corruptio so mae. Multa sunt hic dicenda. Primo fit, ut proprietas eu
Formano cor dat instrumentiani. Deinde ad corruptionem instrumentiptione iustiti 'CO puntur formae, quod facile cognoscimus ; quia menti. oculus est instrumentum Visiuae, & corrupto oculo non corrumpitur visiua; ut habemus in 1. de Anima tex. 66. ubi diacitur,quod si senex acciperet oculum Iuveni videret ut Iuuenis. Tertio instfumentu non agit,nisi quatenuS mouetur ia principali agente . Frigiditas igitur aquae non potest agere, ut instrumetum formae eiusdem aquae; quia si forma non iliabet contrarium,nullam habet actionem. etenim ex primo de Generatione: Omnia, quae agunt, & patiuntur, aut sunt contraria, aut habent contrarietatem. Cum igitur forma aquae nullo modo contrarietatem includat, nullo modo potest agere: Quod si instrumentum nihil agit, nisi motum a Accidens non primo agente, non poterit aquae frigiditas dici activa tat fornas instrumentum. Si dicant, accidens corrumpe tiam med ate re posse substantiam mediante c8rruptione accidentis , oderiti neb ue quod id, quod corrumpitur cons
des' d.'. ' quutice ad aliud, dependet ab illo. quare sic oporteret sub-
88쪽
Sectio secunda. Ἱstantiam dependere ab accidente. Dicet aliquIs me velle
decipere; quia repraehendo Auerro em, tamquam ponetemserinas innominatas non esse contrarias, clim tamen ipse ponat eas contrarias. Nolo autem decipere, tum; quia ut dixi) Averroes est multum varius , quia hoc loco, in quo Ve samur supponit non esse contrarias. Sed quaerat VIterius. Si ponantur contrariae formae, quid dicetur ἡ hoc nimirum. Illa forma contraria, quae habet vim agendi sic, ut eius vi tute agat caliditas ad destruendam cotrariam sermam, tanquam illius instrumentum, postquam est illa, quae mouet, puta caliditatem ad agendum, tanquam proprium instri mentum , non mouet certe illam, nisi quatenus agit simili actione calefactiva. Si igitur illa forma est crates active activa, quid differt a caliditate Θ cur necesse est tot activa multiplicare Θ est ne vis calefactiva ante caliditatem Θ videtur Platonicum istud, sed illud Platonicum habet aliam rationem, neque caliditas proueniens a vi calefactiva,est accidentalis, sed substantialis ad ignis constitutionem. Fuit inuentus alius modus dicendi, de quo etiam Simplicius aliquando meminit ; quod scilicet formae habent contrarietatem,
quatenus in una, includitur priuatio alterius . Pro quo mo do reprobando, oportet intelligere, quod corruptio duas causas primo respicit, materialem,& effectivam. Quantum ad causam materialem pro corruptione facienda suscit, quod sorma habeat contrariam priuationem. Quantum ro ad causam efficientem,talis contrarietas non suscit; quia oportet ibi esse actionem,&priuatio nihil potest agere. Vnde Philosophus a. Physic. tex. 1 s.ctim proposuissent in 1. libro tria illa principia, materiam, sormam ,&priuationem, proponebat qusstionem resoluendam in a. de Generatione, qciae erat: Vtrum priuatio satis esset pro generatione,& cor ruptione i an etiam aliquod contrarium requireretur, quod postea fuit dictum requiri ; quia requiruntur istae contrarie tates harum formarum, sine quibus nulla esset generatio, &corruptio. est enim omnis generatio,& omnis corruptio per 1 actio-
tem, quatenus in una includitur priuatio
trarietas priuatiua,pro causa emes tua comruptlODis, sed
89쪽
tatem priuati- , probatur. Contrarietas irtualis ab a
actionem, & passionem, quae requirunt contraricetatem positivam , ut habetur 1. de Generatione capite de tactu . Et praeterea, si omne agens in agendo repatitur , non potest es.se actio, qualem nunc proponimus inter formam, & priuationem; quia priuatio nihil potest reagere. Quod auteni ad corruptionem,non suffciat contrarietas priuatiua, facile Averroistis ostedi potest, ex iam dictis de suis ipsorum dosematibus . Ponunt ipsi dimesionem in materia ante formam: peto. Ista dimensio, vel habet contrariam priuationem , vel non. Si non habet, ergo priuatio non est principium commune, Ut est materia, cum qua tamen dicitur esse idem numero. Si habet, & contrarietas priuatiua sufficit ad cor ruptionem, sequitur quod illa quantitas sit corruptibilis. Adiungatur,si contrarietas priuatiua sufficit ad corruptionem, Coelum secundum Averro em poterit corrumpi. quia potest quiescere 1 o. Metaphysic. I. Si ergo motus Coeli habet quietem oppositam: ut est de motu, ita de natura,per Aristotelem in tota disputatione de quinto corpore, ergo natura Coeli habet priuationem oppositam, ergo est corrupi bilis. Noui, quid dicat Zimara,&noui, quid sit in hac re tenendum. Sed haec pono,ut ostendam principiorum, qui bus hi philosophantur, inconstantiam. Vnde ista contrarietas existens inter formas; quia in una includatur priuatio alterius, non est suffciens ad id, quod nunc quaeritur de ei mentorum corruptione. Praeterquam quod ego libenter discere, quomodo possit una forma includere priuationem alterius, si natura istarum formarum secundum se , non est
cum aliqua contrarietate. Alij confugiunt ad contrariet item virtualem; quae quidem nihil est diuersum, & sic contra illam dici potest. Declaratur autem hoc modo; quod scilicet contrarietas dicitur virtualis inter sormas, quatenus in
una includitur priuatio alterius. Sed non sufficit ad agedum
haec contrarietas, ut habetur in capite de tactu 1. de Generatione. Requiritur quippe tactus ad agendum: Tactus com
uith, qui est virtualis, dicitur aequivoce tactus, & e cluditur l
90쪽
cluditur longo interuallo a tactu, ad quem actio consequiatur, ergo nec contrarietas virtualis valet ad agendum. D inde haec contrarietas virtualis, videtur esse contrarietas in determinata ; neque enim assignabunt per quid determin tur,nisi recurrant ad essentiam fornate: Tunc autem sequitur esse contrarietatem actualem in sormae essentia. Si autem
talis contrarietas indeterminata sit principium actionis, si quetur, qyodlibet posse agere in quodlibet. Nolo, quantum in me sit , aliquid praetermittere, quod videatur requiarere particularem declarationem; ut res bene explicetus , &ingenia ad eam diligenter reuoluendam eXcitentur. Dubi-
tat igitur Arist. in libro de Longitudine, & Breuitate Vitae: Vtrum sit aliquis locus, ubi res, alioquin corruptibilis, possi titudine, M sit seruari, ne corrumpatur: & inducit ad qu stionis expli-- ι
cationem ignem prope concauum orbis lunaris,ubi non habet contrarium. Ponit autem primo duplicem interitum, unum per se, alium per accidens. Interitus per accidens est, quando aliquid interit ratione preeXistentis intereuntis, V
luti intereunte humido, cui inest dulce, interit dulce. Inte ritus per se ait Philosophus)es: contrariorum, nam contraria per se interimunt se mutuo. Deinde arguit, quod imis non possit corrumpi in illo concatio orbis lunaris ; quia nuhil ibi habet contrarium, omnis autem corruptio est a comtrario. Et hoc quod de igne dicit, 'ult similiter haberi etiam de alijs; quod scilicet si fuerint, ubi non habeant contraiarium, erunt incorruptibilia. Michael Ephesius,accipit sota Midrael EFhelutionem eius dubitationis hoc pacto. Ait,verum e1se,qui
quid corrumpitur a contrario corrumpi, & inuenit contra tatione Λtist.
rietatem in illo igne,ratione cuius debeat corrumpi. Est autem contrarietas, quod materia illa in elemento sic composito exercet pugnam, per quam possit corrupi. Et ait,quod, cum materia sit nacta illam qualitatem, illa qualitas, que includit priuationem aliarum formarum, certat conuertere in se formam, qua assicitur, tanquam illam, quae ipsim cogit manere in priuatione aliarum: & forma vicissim, tetat illam. I et quai