장음표시 사용
41쪽
Corpus,prout aieitcompOcitum subst tiale naturale est diuersum a corpore qua tenus est corpus. secudum Graecos.
Elemetorum qualitatesduo Dus modis c5 siderate a Greciso Elemento ru qualitates multis modis acceptet a Gret eis. Primae qualitates elemetoru sunt for-mqqn sunt inesse copulationiS. Elemetorum qualitates di cuntur aliqua
de substantia corporis, quatenus est conlpositum substari tiale, & corpus naturale; sed hoc per substantiales differentias, & sormas superuenientes materiae, sic ininolem eductς, constitui opinantur. Coesiderant igitur primas elementorum qualitates duobus modis Vno niodo in ordine ad corpus, quatenus est cbi pus simpliciter: & tunc vocant eas qualitates,& accidentia; quia enti iam existenti in esse corporeo superueniunt, & possunt in eadem ratione adesse illi, & ab illo abesse, absque illius corruptione: Ouinino quia non sunt prorsus de corporis constitutione, prout est corpus, dicii tur accidentia corporis, prout est corpus. Alio modo considerant eas qualitates in ordine ad χorpus, prout est tale corpus,& tale compositum substantiale naturale: & tunc vocant eas formales differentias, specificas, constitutivas, &formativas; quia ex illarum adiunetione ipsi materiae sic in molem elatae fit tale corpus naturale in tali esse naturali v lut ignis, aut aqua. Secundo considerant Graeci ulterius elementorum qualitates. Aut enim ipsas accipiunt, secundum se singulas, vel etiam si copulatas; non tale secundum eam copulationem coniunctas, quae requiritur ut sint formatius. In exemplo considerant aliquando caliditatem per se, aut etiam caliditatem, & siccitatem simul; non tamen quatenus ad illum statum peruenerint, qui est status formationis, sed prout sunt qualitates simpliciter: & sic vocant eas non substantias, sed qualitates; quia, ut sic, nihil constitutini, sed sollim denominant, nec faciunt ad esse substatiale alicuius corporis . Aut considerant illas, ut sunt in tali esse, talis coniunctionis, & in illarum collectione dicunt formam elementi esse constitutam: & sic vocant eas formas non quidem, Vt V lint formam cosistere in illa harum compositione, sed illam, quae magis est, talis corporis formam dicunt,prout sibi alias copulat. Non enim secundum omne esse caliditas consit tuit ignem, sed si sit talis, cum aliarum coniunctione. Tertio illas considerant, quatenus passionem efficiunt in sensu, aut
fiunt patiente materia ; dc sic passiones nominant. Quarto eastem
42쪽
easdem considerant, prout habent vim agendi: & Vocant ElemEtorum eas potentias, virtutes, & huiusmodi. Haec doctrina, an sit recte tradita, postea apparebit. Nunc id solum est quaeren tute, dieatis dum, ut ostendatur, quod sit doctrina G1 scorum. Non a feram autem omnia, quae in Graecis ad id faciunt, sed aliqua solum comemorabo, quae sufficiant ad id, quod intenditur. De primo igitur, quod attinet ad materiam ter dimensam, Materia ter diquae deinde qualitates accipiat, sunt multa, & varia apud istos Interpretes. Ioannes Grammaticus multis in locis, in libris Physicorum, in libris de ortu & Interitu multa dicit, quς etiam aliquando videntur indigere conciliatione; sertim his acceptis, qus dicit in rationibus contra Proclum. Simplicius & ipse in primo Physicorum coni. 6 s. multa d, sputat. Sed ut dixi nunc istud non qusrimus, quaerimus so-ltim veritatem do strinae supra propositae. Ioannes Grammaticus primo Physic. com. 6O .haec habet: Atque rium eis Ioan. Grani.
mentorum, se absolute rerum omnium insubiectum, quod trino J Phyinteruallo dimensum es, hoc es corpus qualitatis expers, in quo immutabili manente, ut in corpore, mutationes sunt i substanti libus qWalitatibus circa ipsium agentibus, o patientibus. Ammo nius in Praedicamentis cap.de substatia: Haec igitur loquens Ammoniue de materia prima) in molem exaucta,subiectum secundum, hoc : xqdic sub ect corpus exquale,seu qualitatis expers ex Aris. facit sententia, In Praedicamento Q antitatis: Prima enim materia, aepe Idem in Pri . proditum G cum incorporea, informis, infigurataq; sit, prius in
molem elata, quaiatatem consequitur, ac tres demensiones capit,
ita triplici praeditum d antia, quod secundumsubiectum Ariasoteles nominat. Huic poctea aduenientes qualitates, formant elementa, ut ex superioribus liquet. Quid sit de isto ter dimenso ad mentem Philosophi: Vtrumque sit idem cum illis diamensionibus interminatis, quas ponit Schola Averr. alibi erit considerandum. Nunc id primo accipiatur, quod materiam in se acceptam, prout est principium substantiale sim Miletia nee pliciter, dicunt Graeci, nec qualem, nec eXqualem: idest, neque in habitu, neque in priuatione formae, & qualitatiS. dum Graecos.
43쪽
pore, sed natura, secundu Graecos. 3litates e lementorum, modo dicun. tur accidetia, modo differetiae forma i-
Ter dimensum nondum liabet corpuS naturale sub stantiale. Ammonius in I/raed. Quatitatis.
Cum acceperit hoc ter dimensum,dicunt eam corpus exquale; idest corpus expers qualitatis. Id insuper accipitur, quod haec omnia isti proponunt ad doctrinam, & prius foria linis naturalibus dicunt esse hoc ter dimensum, non tempore, sed natura; quemadmodum alibi declarabitur. Haec autem est d*ctrina similis Platonicae de figuris acceptis ad constituenda elementa, ut potest haberi ex Simplicio tertio de Coelo com . 7. &recte intellecta,est doctrina Aristotelis. Sed haec omnia suo tempore. Nunc id habemus, quod Graeci essentiam corporis, quatenus est corpus, ponunt & recte in hoc ter dimenso: & qualitates stipei uenientes dicunt accidentia , & qualitates ; illis scilicet consideratis in ordine ad corpus, prout est corpus : quas postea dicunt formatrices,& substantiales, in ordine ad compositum naturale, quod cum superuenerint huic ter dimenso simul cum iso in esse substantiali constituunt. Quod autem in illo terdimenso
nondum habeatur corpus naturale, & compositum natur
te substantiale, Ammonius in Praedicamento Quantitatis: lTuncsic qualitates fiscipit, o sit compositum facitque elementa. t
Quod etiam considerando illas qualitates in ordine ad cor pus, ut corpus, dicant eas accidentia: in ordine ad tale cor pus, substantiales differentias, patet ibidem: Quae ergo superuenium qualitates corpori, secundo inquam subiecto, quatenus ipsi qualitate carenii adueniunt, sunt accidentia. Sub antiae autem; quatenus,ignis, aquae, elementorumque reliquorum sunt completiuae. calida enim, o siccis igni velut qualitas corporisuperindita; ut autem igni, non haec etiam superuenire dicuntur, sed huius magis compleresuctantiam. Ponit autem Ammonius hac doctrinam, ut communem doctrinam, eX qua accipiebasur,& has qualitates,& omnino differetias esse medias,inter substantiam, & accidens: De qua re ipse disputat, & nos etiam pro re nostra dicemus ; quemadmodum dabimus operam, ut alia omnia remota, appareant, quae contra hanc doctrinam esse videntur. Nunc nihil aliud quaerimus, quam opinionem istorum. Quod considerent haS qualitates, ut sim
44쪽
gulas: & sic in illo esse communi, quia nihil constituunt, dicant eas accidentia: ut postea tales simul colle stas, differentias formativas, & substantias elementorum, patet eXSim plicio. quod quidem forma sit in collectione illarum, secundo Physicorum coni. 11: Equidem forma non eis differentia, sedcompraehenso, collectioque disserentiarum. Quod ut disse rentia accipiuntur; hoc est, quatenus singulae, dican inr accidentia,in Praedicamentis, cap.de substantia: Propter quod dubitantes, quomodo ignem aqua terra aerem contraria dicat
Aristoteles, facile δ dicere, quod secundum disserentias, se qua
litatessunt contraria. Et in primo de Coelo, com. 3 6: Contraria enim, secundum qubd contraria, accidentia sunt. disserentiae enim unti, disserentiae autem qualitates, se accidentia. Dicu tur autem ut sic, accidentia ; quia nihil constituunt, nec co pus , Ut corpus, nec corpus, Ut tale corpuς. Neque enim ignis constituitur caliditate, ut caliditate, sed ut tali. Quare etiam dicunt formam ignis, non habere contrarium; quia caliditas ignis summa est, cum summa siccitate, cum summa leuitate, quae asserunt summam materiae disgregationem,&claritatem summam. Frigiditas vero aquae, non habet summam humiditatem, non summam grauitatem, no summam materiae condensationem, quare no extreme caliditati ignis est opposita: Non itaque simpliciter contraria. Vnde sei per dicunt formam elementi non habere contrarium,nisi si cundum qualitates. Simplicius etiam 2. Physic. comm. II. Item contraria sunt qualitates, orma verbissub nitis. In Prgdicamento substantiae: Sed neque aliassectesseriei ea contraria, sed contrarietates omnes circa disserentias, se qualitates considerantur. Quod etiam considerent illas v t passionem inserentes,Vel ut ortas patiente materia, & vocent eas passiones,& considerent easdem, secundum posse agere, & vocent iblas virtutes, & facultates, & potentias, patet com. VIt. tertijde: Coelo ; ad mentem etiam Alexandri, ubi easdem qualit tes elementorum posse vocari, & virtutes, & passiones, ita scribitur: Secundum autem aliam adiectionem idem virtus, o
Qualitatόs a liaetiaratione dicuntudaccidentia. .
Idem in preti die. substantiae.
Idemi de CeForma ignisu non h. bet co
Idem in Prae die. subst. Qualitates .
45쪽
Quaelitates ele passo ea. eo quidem, quod inpononem efficere,autpatiententia&vi. Virtus autem a b eo, quod est posse. Eire,. ' forte ait Simplicius sicesima gi Vcipiendum. Quibus ita se habentibu non est dissicile accipere sensum verborum ex Graecis allatorum nihil repugnantem huic sententiae , quod his qualitatibus elementa informentur, quamuiS, adeo Va- . loqui, videantur. Primo quidem, quod omnes dum Greeoru dicunt ; non esse contrarietatem in simplicibus, secundum dictum,ωρὶς sermas ed secundum qualitates, iam supra est declaratum;
contraria secu quia toti coniunctioni, In qua consistit forma, non est com
i: ἴ's .ia ita coniunctio. De Ammonio vero ita dicitur; quod quilitate, recte ab ipso aliquando substantis esse ponuntur,aliquando accidentia: Substantiae in elementis: Accidentia inter dim so: dicunturque non suscipere magis, & minus, prout ei
Qualitates ele menta colastituunt in esse proprio. Etenim unicuique esse est
uis , ό sit determinatum: Dicuntur postea suscipere magis, & minus scipi ulmagis, duplici consideratione. Vna est, quatenus accidunt ter diu min*Τ menso, ad cuius essentiam, cum nihil faciant, nihil facit ad lillud, quali gradu sint, aut non sint. Alia est, quatenus si
gulae considerantur, Vt qualitateS,non Vt tales elementorum constitutivae; ut qualitates enim non habent gradum dete minatum; Vt tales Vero elementorum constitutivae habent. istoc nunc suscit, alia postea,quae ad idem attinent suo loco Themistius. habebuntur. Themistius, si est Themistius, qui fecit Para- ltit si isti , librorum de Coelo in primo quidem cap.primi diu icit, has qualitates affectiones corporis, pro ut corpus est. In lfine etiam tertij dicit, has qualitates singulas per se acceptas affectiones elementorum, veluti ignis,& aliorum, prout corpora sunt: naria ex his no constituuntur in esse corporis, prout corpus, sed in esse talis corporis, prout est tale corpus.
Hoc vero dico de Themistio, ut, si quid tale in alijs inueniatur, idipsum illis accomodetur . Themistiu enim in illo opere, pro Themistio non satis recipio, nec forte pro Grsco, set prioris Scholae: sed haec non sunt huius considerationis. nites Dexippus, de quo etiam non multum sollicitor potest considerasse
46쪽
siderasse formam ignis in collactione qualitatum, & hoc pacto dixisse, illam non admittere magis, & minus: potestque dixisse caliditatem, qualitatem inhprentem formae,tanquam primam differentiam, in qua est constitutio talis formae, &primum esse ipsius; ut rationalitas, est differentia constitues animam in esse rationali. Tales qualitates ait ipse admittere magis, & minus, quod Porphirius negat, qui dicit diis rentias per se non suscipere magis ,& minus. Quod nunc non est considerandum: Infra dilucidabitur. Dictum Alexandri, quod est apud Auer. 3.Physicor.iam est clarum;quo Aleiandri dia modo scilicet dicatur, elementa non esse contraria, secundu declδ formas, sed secundum qualitates . non enim sunt contraria secundum totam collectionem, in qua consistit forma,sed secu ndum aliquas illius collectionis qualitates. Qifantum vero ad locum ipsius Alexandri adductum eX . Qinestionum, Aliud eiusde
cap. q. AleXander est in ea consideratione, ut ostendat male dici: Diuitias non esse instrumenta; quia habeant paupertatem contrariam, instrumento autem nihil sit contrarium.
Rem huc reducit, ut ostendat falsum esse, & quod instru-- hstiumε mento nihil sit cotrarium, & quod diuitijs paupertas sit con to sit aliquid traria. Et cum Versatur in primo, inquit. Si negas, esse contrarium quid instrumento; quia toti instrumento nihil sit cotrarium, sic neque igni , neque alteri substantiae compositae erit aliquid contrarium. Et reddit rationem; quia materiae subiectae, non est aliud contrarium. Verumtamen, subdit)hoc non facit, quin igni sit aliquid contrariti,secundum pas sones,&qualitates . quo quidem modo ubique loquitur. Immo addi potest ; licet etiam igni sectidum totam sormam non sit aliquid contrarium, non tamen hoc facit, quin igni absolute loquendo, sit aliquid contrarium. Deinde rem applicat instrumentis, & ostendit etiam securi conuenire contrarietatem, secundum qualitates, per quas ei est esse. Ε go; tantu abest, Vt eX hoc loco habeatur aliquid contra qua litates, ut potius habeatur dum comparantur qualitatibus
securis per quas, illi est esse , pro ut est securis) esse ignis eo-
47쪽
dem modo in istis qualitatibus constitui. Quare hic Iocus lA plicatur Io idem quod alij. Pro dicto Ioannis Grammatici eYplicari iii accipiendum esti quod actio, que fit per has qualitates, ii id sunt in aut est inter ipsa simplicia corpora, aut est ; quatenuS unum ommςnxum, mistum agit , aut in se ipsum, aut in aliud. Dicamus primo de mistis. Mistum agens in se ipsum, est omne animatum: huius actio est a forma, quae est supra temperamentum: ad eam obeundam sunt illi hae qualitates instrumenta . sic Aristot. contra Empedoclem, secundo de Anima tex. 1. qui tamen ignem, non instrumentum sed c5causam dicit. Mistum agens in aliud est infra animata: hoc si mi iter habet princia pium effectivum suae actionis, propriam formam,qus Vtitur ad eam obeundam his qualitatibus: & sic hae qualitates dicuntur instrumenta ; ad excludendum, quod no sunt prima agentia. Si versemur in simplicibus inter se agentibus : hec similiter actio in ordine ad Cclum est per has qualitates tamquam illi ad agendum subordinatas: & sic ad Coelum se habent, tanquam Coeli instrumenta; quatenus scilicet non ex
illis est prima vis effectiva, de qua ibi erat sermo, sed alteri primo effectivo subordinata. Et hoc est praecipue, quod ibi
considerat Ioannes, habita occasione ex eo in quo Philosophus Antiquos repraehendebat. Nihil autem facit ad rem,
quam nunc tractamus. non enim dicit, illas esse instrumen- ta propriae alicuius sormae antecedentis, quod clare patet te
simplicii di- genti ipsum in ea parte. De Simplicio postremo dicendum d*ςiμ λ δ' duxi, propter locos librotum de Anima. Negant igitur aliqui eum librum esse Simplicij, quod nos non disputamus: Ad locos illos, ex iam dictis, ita dicimus. Com. quidem IO6. secundi de Anima ait ad aures ne Philosophi; an non, nihil
quaeri inuo corpus quatenus corpus non constitui his qualia talibus; quia ut dictum est dimensione constituitur, atque ad hoc referri commune innominatum in tactu, quod est taquam forma determinatrix eorum quae fiunt: quandoquidem pro varietate molis in materia, quae sit aut disgregata, aut congregata, sit diuersum corpus sensibile. Quocirca est moles
48쪽
moles illi,quasi forma determinatrix eorum,quae sunt; et ' 'mentorum scilicet, qus clim habeant communem hanc molem, licet sic diuersificatam, habent postea peculiares diis malias', quibus constituantur in proprio este qualitates
tangibiles. Quae, cum sint multae contrarietates, hac ratione in unum reducuntur quod in illa communi sorma conueniunt , suntque proprietates illius unius formae , CX quarum assumptione illa communis corporea forma , veluti trans. 1 matur in particulares simplicium corporii formas; dum corpus Vt corpus , euadit tale corpus , sic per illas differen
tias determinatum. Q d vero dicitur , has qualitates esse per se sensibiles recte dicitur. Quod etiam dicit Simplicius, substantiam per accidens sentiri, nihil repugnat; nam accipit substantiam, prout dicit subiectum , non prout dicit di serentiam substantialem. inod similiter dicit , alimentum Nutrimentunon esse contrarium nutrito, ut forma formae, recte dicit ;quia loquitur de alimento , quatenus est materia transm to, ut forma tanda ad sormam nutriti: transmutatio Vero eX parte mate- .riae , non est, nisi ratione contrarij priuatiui. De hac igitur sola cotrarietate, meminit Simplicius quia haec est ad rem, quam intendit: & insuper potest sic fuisse loquutus, quia
non est inter alimentum, & id quod alitur, contrarietas positiva extrema. Vnde dicit non este contrarium nutrimentum nutrito, ut sorma est contraria fornas; quia formarum, quae Vere sint contrariae, oportet esse extremam distantiam saltem ratione aliqua, in qua sunt cointrariae. Quod dicitur ex primo de Coelo, erit explica tum cum erimus in illo argi mento, in quo proponitur substantiam substantiae non esse contrariam. In qua tractatus parte etiam aliorum, quae ad contrarietatem in substantia pertinent, habebitur resol tio. Nunc tamen hoc dicatur,quod ponit Simplicius; comtraria esse accidentia, quia in tota Idea accidentis est co trarietas: & dicit qualitates esse contrarias, accipiendo illas singulas, in quo statu nihil complent, nec corpus Vt corpus, nec corpus ut elementum sensibile. Quod habetur 1. Phys. D ita.
49쪽
Loeus s. phy ita est explicandum. Simplicius eo loco nihil aliud inten- scin Simpli- ostendere, quomodo ignis non habeat contrarium, neque quantum ad Iormam, neque quantum ad se totum. Quod non quantum ad formam, ostendit ; quia forma est in omnibus qualitatibus coniunctis,& ut sic non habet comtrarium . Quantum ad se totum etiam non habet; quia prς- ter coniumstionem qualitatum, habet aliam substantiam , qua constituitur, & est materia, cui nihil contrarium. Sic igitur dicit: Ignis Idea,idest natura,& essentia est posita non in una qualitate, sed in omnibus coniunctis, & praeter istas eX materia componitur Quare secundum esse totum ignis, aut etiam secundum partem formalem, nihil illi est contrarium simpliciter.
Restondetur illis, qui repraetendunt hos
Graecora d claraturomoni j accepta sua
I s propositis non est dissicile videre, qualia sint ea, quae a nonnullis contra Graecos afferuntur. Non placet primo illis haec Graeco rum distinctio, qua ita ipsi proponunt : Qualitates istas dupliciter posse considerari: priamo, prout suscipiuntur in subiecto, & materia quanta, & sic sunt accidentia: secundo, ut complent naturam elementorum, atque ita sunt substatiae. In quibus dictis omnia manca, & imperfecta. Primo oportet dicere, cuius sunt substantiae, & cuius sunt accidentia; quia non dicuntur substantiae, & accidentia a G1Scis, nisi quatenus sint substantiales,&accidetales. quare, si totum proposuissent, nihil monstri, ut ipsi prs sumunt. Secundo adducunt hanc sententiam, tanquam sit Ammonij sententia, quae tamen est communis omnium; immo & ab ipso, tanquam communis omnium
proponitur. Tertio quod subiungitur de mente Ammonij, quod
50쪽
quod dicat has qualitates esse mediae conditionis, non potest serri. cum Ammonius haec, quae pruposuit, proposita rit ut aliorum ; dissentiatque ab ipsis in hoc, quod sit aliquid medium inter substantiam , & accidens; quia oporte rei ponere undecimum Praedicamentum:&ibi ex professo contra hoc disputat. Quomodo tamen id ab alijs vere dici potuerit, suo loco exponemus. Aduertendum nunc est; quantum addicta Ammonij, quod Ammonius corrigit diactum illud: differentias esse medias inter substantias & ac cidens; quia oporteret facere undecimum Praedicamelum,& contendit differentias esse substantias; quia sumit diis rentias ut specificas,& constitutivas, quas tamen Phylosophus non retulerit sub Praedicamento substantiar, quod ii minum multitudini non sunt nots . Reps stendunt deinde Ammonium; quasi velit,variata consideratione,Variare naturas . quod miror dici ab illis, qui in hoc ipso sunt potissimum, dum solent dicere: elementa dupliciter considera tur vel ut elementa, vel ut tales substantiae. Si ut elementa, tunc qualitates sunt illorum forrnae; Si ut tales substantiae, non sunt qualitates illorum sormae, sed habent alias formas. Hic ni fallo res tota in consideratione consis i quod non est de dicto Ammonij. namsecundum duos respectus reales, non autem secundum duos respectus considerationis ipse hanc facit harum qualitatum diuersitatem. Primus re spectus, quo dicuntur accidentia, est ad corpus, quatenus corpus ; quia nihil sunt de illius essentia. Secundus respe ctus est ad tale corpus naturale , quod in esse constituunt. quod sane totum reale est, non autem sollim consideratio nis: veluti diceremus , figura circularis non est de constitu tione corporis simpliciter, quatenus est corpus, sed accidentaliter ad hoc se habet, quia potest esse corpus omnium si gurarum .est autem de costitutione ,corporis, quatenuS est corpus Coeleste,quia illi est essentialiter coniuncta. Ponunt autem hanc rationem qua ostendunt, hunc modum dicendi
esse absurdum; quia substantia est ens absolutum,&non se D a quens
Ammon usno dicit eo lac' has qualitates esse midias. Ammoniugnecessitate II. Praedicamenti proponit. Disserentiae non sunt meis diae inter subis stantiam , Scaecidens ex Ammonio. Praedicameta ex notis niuiatitudini sunt