장음표시 사용
71쪽
Locus in I. de Generatione tex. II,
bent esse cauis substantiales, non accidentales. Item: GNneratio misti, quoniam definitur , prout terminatur ad esse substantiale misti, debet definiri per ea,quae sint de esse sub- istantiale eiusdem misti ; sed accidentia non sunt de esse substantiali naisti, ergo non est definienda per accidentia, destinitur per lias qualitates, ergo hae qualitates sunt substantiales missio, non accidentales: non possunt autem esse substantiales missio , nisi sint substantiales miscibilibus: haec miscubilia sunt elementa , ergo sunt substantiales elementis. Priamo insuper de Generatione , & Corruptione teX. 3 3. sic habet Philosophus: Forma autem, se fines habitin quidam sunt, materia autem secundum quod materia passuum. Ignis igitur
habet in materia calidum. Cum formam nominat eo loco
Aristoteles, dubio procul intelligit formam substantialem j quia haec est illa, quae est finis , & quae respicit materiam, ex
qua rei substantia componitur , ergo dum concludit: Ignis igitur habet in materia calidum, agnoscit caliditatem, ut sommam substantialem ignis. Sequitur comparans calidit
tem , quain habet ignis in materia Ideis, & Intelligentijs ,& ait: Si autem aliqua esset separata caliditas, haec nihil utique pateretur. Ignis ideatis est substantia: ponit caliditatem pro igne ideati, ergo caliditas est substantia ignis. Intelligentis lsunt formae substantiales separatae: ijs coordinatur caliditas sollim ab illis differens,quatenus ipsa est in materia; illae a tem minim ergo caliditas ignea cognoscitur, ut forma substantialis . Adiungatur, quod quando ibi dicit Philosophus: Materia autem secundam quod materia passuum, notat te intelligere de materia prima, quae est ens sollina passuum. Si enim ea acciperet, ut est formata , iam habet coniunctum aliquod activum adeo ut si volumus verificare pr0positionem: Materia secundum quod materia passuu in , oportet ut intelligamus materiam secundum se, in suo puro esse .
Colligit autem Philosophus hoc pacto, ignis igitur habet
calidum in materia , ergo ignis constat ex caliditate , & materia prima, ergo non est in eo alia forma innominata ant lcedens
72쪽
cedens caliditatem. Insuper vult declarare , quomodo quPdam agendo patiantur .,Passio est propter materiam, altio propter formam : Applicantur igni abio, & passio ; quia ignis habet caliditatem in materia,ergo caliditas ponitur es
se in igne, vel ut forma, vel ut materia: non Vt materia, V luti compertissimum est, ergo ut forma. Nec oportet coim
fugere ad consuetam distinctionem, quod consideret ignem in relatione, quatenus est elementum. Nam considerat ibi ignem , quatenus constituitur inesse diuerso a formis sep ratis. Obseruare etiam libet, quod, si caliditas non est forma ignis, illa propositio: Ignis habet calidum in materia, erit falsa. in composito enim non in materia, de qua ibi Io-
quitur habebit caliditatem. Primo etiam Physic. teX. Fq. comparat inuicem Antiquos ponentes,pro principio subi
isto omnibus naturalibus transmutationibus, aliquod compus. laudat eos, qui ponunt medium, & ait: Ignis enim, ct terra, ct aer, se aqua contrarietatibus complexa siunt. Istae comtrarietates sunt quatuor qualitates, quod ibidem ex his,qugdicit de aere patere potest: Aer enim inquit) minime aliorum sensibiles habet disserentias . latae ergo contra rietates pos sunt esse, aut substantiales, aut accidentales. Si sint accidentales, hoc, quod ipse statuit pro impedimento, ne possit habens contrarietates esse principium, nihil facit ; quia accudentia eunt, & redeunt, non determinant subiecti naturam: quocirca oportet intelligere substantiales contrarietate emn go opinatur Philosophus has elementorum contUrietates esse essentialiter illorum constitutivas ; alioquin quod dicit,& est maxime momenti ad constituendam naturam poten- tialem,&indifferetem materiae primae, nihil valeret. Auerni ibi clare sic loquitur: Oportet, ut non habeat aliquam contra- rietatem in suasubfiantia. Hactenus locos eYtra uagantes
accepimus, in quibus saltem nihil dicitur, quod nos possit
persuadere, ut ponamus has qualitates esse accidentia, qui- nimo semper expresse ita omnes loquuntur, Ut oporteat,
ex eorum dictis illas constituere differentias substantiales.
73쪽
Loci Aristia viro Aduersa e ijs ponuntur. Declaratur loαus Io. libro
Quid vero isti in Oppositum a signabunt Θ An sobum ullum, qui diuat,quod sunt accidentales Θ Quaeso ipsos. An dicent.
1 o. Metaphysic. tex. a. scribi , quod igni accidit elementum esse, & in I a. rex. 2 a. calidumetanquam forma, ergo n sornia Θ Indigna haec sunt, quae afferantur. Quod quidem primo dicitur, non est ullo modo ad rem,Verumtame accipiant declarationem - Materia,& forma sunt per se elementa; quia non possunt esse, nisi sint in composito, tanquam illius et menta . Ignis potest esse, quamuis non sit in composito, nam de se habet existentiam absolutam. Sic igitur sumen do elementi vocabulum pro respecitiuo,accidit igni elementum esse, quia nec essentia, nec existentia ignis hoc sibi conia iungit, ut sit elementum ι adeo scilicet, ne possit esse, nis in re aliqua existat cuius sit elementum, ut se habet necessario de Gistentia materiae dc formae. neque enim unquam CXistent, nisi simul sint tanquam elementa aliud constituentia, quocirca non dicitur de ipsis, quod eis accidat es e elementa , ut dicitur de igne . haec est: etiam ratio, cur semper cum loquitur Arist. de simplicibus corporibus,ea nominet; non quidem simpliciter elementa, sed vocata elementa in De secundo horum dicto es: legendus sollim textus pro re- lutione . Comparat ibi Philosophus secundas formas inuicem, deteriorem praestantiori. Et ait, praestantiorem habere rationem formae,deteriorem priuationis. Non comparat calidum, & frigidum,tanquam partes elementorum' suis totis elementis. Doctrinam hanc habemus 3. PhysiciteX. S. Sic& Averr.eo m. teX. 2 et . ubi ad verbum habet eis autem quasi forma, in sicut calor, qui est forma qaorundam elementorum ignis, se aeris. Illud verb, quod in quasi priuatio,. est sicut gi M, quodes forma terrae, es aquaere potius inde habetur appositum eius, quod ipsi Volunt, quam propositum illud, quod male praesumunt. , Primo de Generatione clarissime hoc, quod diximus, habere post mustis. 18 Vt puta ,s calidum quidem praedicamentum ali
74쪽
sex. habetur manifeste, has qualitates esse Armales elementorum differentias . Est enim Philosophus in hac quaestic- ne, ut reddat rationem , cur in substantijs habeatur genera tio simpliciter, & secundum quid. Et ait id euenire; quia in substantijssunt quaedam magis substantiis, quaedam minus. Magis substantias di it eas, quarum differentiae magis hoc aliquid significant, hoc certe dicitur de subitantialibus, &subdit verba illa superius posita, quae certe attinent ad esse
substantiale, & concludit: Disserunt autem terra, ct ignis lis rimerentjs, calido . Quare calidum,& Lotas decla. frigidum erunt differentiae substantiales . i Est alter locus in 'MEata, cap. quarto primi Meteor. ubi Aristoteles siue generans elementa, siue aliter tansmutans, docet, quomodo se habeat materiae potentia ad ipsa, & scribit: Oportet aatem intelligere se, se hinc cum incoeperimus. quod enim sub ea, quae sursum est
circalatione corpus velut materia γadam exieenspotemia ci
a,sicca, ct humida. Ex hoc loco istud accipitur. Materia per suam potentiam se habet ad formam substantialem, &illam immediate respicit: Sed materia se habet ad istas qualitates per suam potentiam, siue pro generatione elementorum quam ibi proponit Philosophus, siue pro eorum trans mutatione, ergo istie qualitates sunt serinae elementorum .
Fonuntur abj loci Arist. in quibus euidentius hibetur, qualitates primas esse orma b-
β' η hit p0sitis adeamus locos, in quibus
ex professo in re ista Arist. versatur. Videan . tur illa, quae disputat de transmutatione elementorum a. de Generatione. Omnia sane Lociis in 1 his qualitatibus tanquam principijs transmutandi, & essendi innituntur, & habet ad verbum teX. 2q. catur.
75쪽
V d igitur omnia nata sint ad inuicem transmutari, mans sum est. generatio enim in contraria, o ex contrari,s: elemen-ra autem omnia contrarietatem habent ad inuicem ; quia in rentiae sunt contrariae. Mutatio secundum differentias non
specificas, non facit mutationem substantiae: Mutatio se cundum differentias, quas dicit Philosophus,facit mutatio nem substantiae, ergo illae sunt differentiae specificae. Istae sunt quatuor qualitates, ergo quatuor qualitates sunt diis rentiae specificae elementorum. Cum faciliorem ponit, &dissiciliorem ponit elemetorum mutationem, ait: Vt ex igne quidem erit aer, altero transmutato. illud enim erat calidum,
o siccum; hoc autem calidum, se humidum. V propter ,smincatur iccum ab humido, aer erit. Colligo ego. Aer est per humiditatem, ergo humiditas est differentia substanti lis aeriso Idem infra habetur de terra: Γ propter vi Iohm
Tex. p. lib. mido terra erit. TeY. 9. eiusdem 2 er autem, es ignis,
te laesita ut q'si'iam cst traria sunt terra, ct aquae. Terra enim aeri, aqua vero igni contraria est, Ῥt contingit sub Eantiam sebnfantia esse contrariam. Contrarietas, quam habent ista inuicem, est
certe secundum istas qualitates. quod si pateat poni in ei mentis a Philosopho contrarietatem secundum esse substan
tiale, patebit simul, quod illae qualitates sunt differetiae substantiales. Contrarietatem vero, quam ponit eo loco Phu, Josophus inter aquam, & ignem, debere esse substantialem, facile sic patet. Requiritur contrarietas inter ista, quatenus simul miscentur: Sed simul miscentur, quatenus substantiae sunt, ergo contrarietas inter illa requiritur, quatenus substantiae sunt. Et Aristoteles hoc cognoscens subiunxit illud: Ut contingit abseantia ubctantiae esse contrariam 31des secundum formas, ne aliquis crederet, debere etiam poni contrarietatem in tota substantia, non sol im quantum adsormam; sed etiam quantum ad materiam. Dicit igitur: Vi contingit subflantiam se antiae esse contrariam; quia non simpliciter hoc contingit, neque enim quantu ad materiam,
sed solum quantum ad formam. Arguam etiam sic. Necessarium
76쪽
sarium est, eatenus esse contraria ista elementa, quatenusinistis Hexistunt: Mistis inexistunt secundum esse substantiale , ergo secundum esse substantiale habent contrarieta tem: Contrarietas, quam semper assignat Arist. est ratione harum qualitatum , ergo hae qualitates sunt illis substanti les. Novi,quid de missione dicant Latini. Sed noui etiam, quas inuolutiones afferant. Nunc dicitur de ipsis,quantum
hic suffcit, alibi ostendetur verum esse,quod dicit Averr. in Auerroes. hoc coni. uuapropter necessees. ut aqua, ignissint in compossitis. Nunc perpendamus teX. 6. huius secundi de Genta perpenditueratione ubi habet Arist. Nos aurem dicimus, aliquam mat
riam corporum sen sibilium,sed hanc non separabilem ,sed sem- ue.
per cum contrarietate ex qua generantur vocata elementa. Loquitur de contrarietate dante existentiam materiae . quare loquitur de contrarietate generante, & constituente, per
quam elementa sint inuicem transmutabilia, & miscibilia, ergo depositiva ; quia priuatio machinatur ad maleficium, di nihil consiluit,& nihil agit. Quid multa Θ tex.7: Non
omnes contrarietates corporis formas, se principia faciunt. Si igitur haec vera sunt. Primo hoc accipitur, ergo contrarietates , quae proponentur, statuentur tanquam formae. S cundo accipitur, ergo proponitur a Philosopho contrari tas postiua formae adsormam. Subiungit deinde in tex. 6:
Teterminatum autem est de his exactius inalys, ait D. Tho- Thom
mas in 3. de Coelo tex. y 3. sed non es: dubium, quin se res rat Arist. ad 1. Physic. ubi ratio principiandi ipsius materiae
in hoc fuit posita, quod contrariorum vicisim absentiam,&praesentiam sustineat. Sequitur textus: Sedramen quoniam, o hoc modosunt ex materia corpor prima, determinandum est, or de hys. principium quidem, o primum existimantes esse materiam, inseparabilem quidem, subiectam autem contrar s. n que enim calidum materia est rigido,neque hoc calido , sed siubi ctum ambobus . Hinc ordine sic proponit constitutionem elemetorum: si propterprimum quidem potentia corpus si in Wbileprincipiam s. Secundam autem concrarietates: dico am
77쪽
rem, ut caliditas, ostigiditas nondum enim quales contriarietates oporteret accipere erat definitum. Tertium autem iam ignis, se aqua, se alia. Hic non video alias formas in materia ante has qualitates: qus sane qualitates,si haberentante se alias sormas iam non essent secundum in element rum constitutione, sed tertium .iSubiungit Philosophus: l
Haec enim transimulantur ad inuicem, se non ut Empedocles, al, dicunt. neque enim esset alteratio; contrarietates autem non transimulantur. V ult dicere Philosophus,quia volumus Lelementa inuicem mutari, oportet ea esse ex his contrariet
tibus,&materia, quae sit potentia corpus sensibile,alioquin non transmutarentur ; quia contrarietates per se non trans. mutantur inuicem sine hoc communi subiecto. neque etiana sine tali subiecto, quod si potentia utrumque . Nullibi via Ddeo alias formas prs ter qualitates, alia principia pi aeter ista. Et obseruo, quod loquitur de contrarietate posititia; quia loquitur de contrarietate per quam materia eXistat; non existit autem materia per priuationem. Et hoc sic esse intellia gendum, vel cecis poterit esse euidens, si considerent hab Tee. 1 . pri- ri de materia eandem sententiam in primo, tex. 29. cum his lisbia , 'u'Pam est ione possibile eis esse, neque L .fecundi expo- neforma. Quare contrarietatem, a qua materia non denu
RHV datur, agnoscit Philosophus formalem, & positivam, non priuatiuam. Et in tex. QDerimus corporis sensebilis prin- cipia. Et infra : Non omnes contrarietates corporis formas, se principia. Noui glosam, quod constituantur Vt elementa, vel ut sensibilia, vel quod haec circumscriptiue dicuntur quae omnia nunc praetermittuntur; erunt autem considerata suo ioco, ne in quaestione difficili, adhuc maiorem faciamus di ficultatem, disputationem confundendo . TeXtu praeterea metitur so S. eiusdem a. sic habet : Quoniam quatuor sunt elementa. iis, d. ob qu lit teS elementa: Elementum est id, ex quori talione. primo res fit, & in quod ultimum resoluitur, ergo ex his futcorpora simplicia, & in has resoluuntur ; si autem in has r soluuntur, resoluuntur in ipsas, vel tanquam in materiam, Vel
78쪽
vel tanquam in formam. Non tanquam in materiam, ut notum est, ergo tanquam in formam :& sic hae sunt formae Appellat elementa, ait D. Thomas communiter accipiendo D.Thorias Vocabulum elementi , quatenus ex ipsis c ponuntur prumae coniugationes, Vel etiam quia omnes aliae qualitates in has reducuntur. sic s. Metaphysces dicitur elementum, ex quo componitur aliquid primo, & est in eo. Et primae propositiones demonstrationis, eX quarum virtute procedunt terae demonstrationes, in quas omnes aliae propositiones reducuntur, dicuntur elementa: de qua re suo loco infra. Nunc sit finis locis Aristotelis recensendis, quibus patet claram fuisse eius sententiam , non esse in elementis alias fio mas praeterquam istas qualitates. Rationes modo aliquae
o nos Antiquiones idem sensisse,
I ς' η hi x tiones proponamus, quod fa
cere solet Philosophus, qui Antiquiores suae consormes opinioni,cum potest accipit,ideiss. nos pro Aristotele facere possumus,& pro nobis,qui hoc idem sentimus,quod ostendimus sentire Arist. Parmenides igitur cum dicit, principia calia Parmentarii, dum, & frigidum ; calidumque ignem statuit, dubio procul non vult caliditatem accidentalem esse igni, sed ignis essen tiam nihil aliud esse, quam ipsam caliditatem. Et qui cum, dum , & frigidum principia ponere dicuntur, non dubito, quin rerum substantiam perhaec designari opinarentur, siue ad materiam, siue ad efficiens ipsa referrent. Empedocles Empedoclem certe quatuor elemeta his qualitatibus simul cum alijs constitui statuit. Quandoquidem illis ablatis per amicitiae in perium auferebatur illorum es e, &fiebat Sph rus uniso
; loque acceptis per imperium litiautarum fiebant ela,
79쪽
menta, quae postea quantumuis miscerentur remanebat eadem incorruptibilia, &intransmutabilia. Ocellus Lucanus Pythagoricus ante Aristotelem in suo libro de Universi Natura, ctim dixisset, primum requiri materiam, quam appellat corpus, ob terdimensum, in quo omnia sunt potestate:& quod unum subijcitur ad compledam omnem generationem, ita scribit: Secundum quod requiritur,sunt res contrariae. Et subdit: Teritu locosequuntur sybstantiae, quarum ilia facultates sunt, ut ignis, ct aqua, ct aer, o terra. Ex his itaque facultatibus ita vocat qualitatec vir iste constituit elementa , qui quidem plurima habet, quae, & Aristoteles. praese tim vero est simillimus Arist. in dictis illius tex. 6. Cum au- ltem fuerit Ocellus Pythagoricus,ut etiam fuit Empedocles, rationabile est, hanc fuisse Pythagoricam sententiam, prinsertim, quod ex his, quae habemus a Simplicio cOm. 7. 3 de Coelo,Timeum Locrum,a quo transcripsit Plato,idem seim lsisse conijcimus. Quod etiam fuisse Platonis, id significantis per generationem elementorum ex figuris, licet accipere : & clare sumit Simplicius eodem loco. Fuit autem, &Plato Pythagoricus, quos quidem Pythagoricos, clare habet Simplicius ex figuris constituisse elementa his qualitati bus proportionatis ; tanquam his qualitatibus elemeta sommanda essent. Nunc non ponam Verba eius comenti: In eo lipso legi possunt solum admoneo, quod corpus eXquale, siue dicas qualitatis expers istis Viris non dicit formam vi Iam, sed molem materiae,quam etiam ponunt Graeci pa sexti
stentem,ad hoc ut informetur particularibus corporum s minis. In hoc autem differt modus Graecorum interpretum, circa hanc molem materiae, a modo horum vetustiorum,
quod Antiquiores videntur per han c in materia ponere ali quid determinate, Graeci vero nihil. Id postea, quod dicitur a Pythagoreis: figuras esse causas caliditatis,est propter hoc; quia reddebant rationem ex materia, cur talis portio illius esset calida, talis frigida ; reddebant autem ex figuris, quae non erant sormae materiae, sed vis in materia ad serinas, istae
80쪽
istae autem qualitates erant prima informantia materiam,&constituebant elementa, & nihil erat ante illas in materia simpliciter constitutivum alicuius speciei corporis. Possem etiam afferre dicta Hippocratis, de quo nihil dubium est, Hippoeta. quin dixerit has qualitates esse substantiales elementis, sed' est locus plurium versorum. Possem& Platonis partic lariter sententiam proponere idem asserentis, sed & hoc es set nimis digredi; quia oporteret multa declarare. Et non sumus in d putatione de omnium opinionibus, sed de optinione Aristotelis . Et ista, quae adduximus ex Antiquis, ex abundantia adduXimus.
C A P. QIA R'T V M. Rotiones proponuntur, quod prima qualitates sunt forma sub antiales elementorum.
ἰ AT 1 ONE s propositurus non multum diu gabor in accumulandis argumentis, sed pau- icis ero contentus, quae rem satis confirment. Sit igitur prima ratio. Si formae elemento Ratio prii mrum non sunt contrariae,sunt incorruptibiles: bi 2.. sed est falsum, sormas elementorum esse incorruptibiles, toru esse con. ergo formae elementorum sunt contrariae. Consequentia 'primo declaratur: deinde probatur. Declaratur ; quia ex I. Physic.teX. 7.& 1. de Generatione teX. 3 o. quicquid fit,& corrumpitur, ratione contrarietatis sit, & corrumpitur: contrarietas utem dupliciter potest rebus in esse, aut quia Contrarietat sint ipsis contrariae, aut quia sint ex contrarijs, quae ad verbum est doctrinae Arist. in tex. illo So. I. de Generatione. Flormae igitur elementorum, si debent corrumpi, Oportet,Vt . habeant c0ntrarietatem altero horum modorum: non possunt eam h bere secundo modo; quia sunt prima', quae sunt in materia, nec dependent a b aliqua mistione contrarietatum. inare relinquitur, si debent habere contrarietatein,i H ut