장음표시 사용
51쪽
quens nonram considerationem ,&qualis est uni, talis est
omnibus: & quod absolute est tale, semper est tale. An qui pugnantia alijs imponunt, paucissimis verbis secum ipsi pugnant Θ Si enim substantia est ens absolutum, quomodo ducitur, qualis uni, talis omnibus Θ Prosectis quod est tale ali cui, ad aliquid quoquo pacto se habet. Sed praeterea, cum
qualitates ponuntur esse substantis, ponuntur tales substantiae, quarum esse non est sic absolutum, ut ipsi putant ; quia esse formae materialis non est simpliciter ab sutum . Sic di cebat Phylosephus tex. a 6. a. Physic. quod materia, & somina sunt ad aliquid. Sic partes ut partes non habent esse absolutum ; formae autem materiales, nc sunt nisi partes compositi: & nunc ille respectus accipitur, qui inducitur pro limesse alteri. qui quidem respectus a sormis materialibus non potest remoueri, & secundum quem respectum variatur esse. Si enim insint aliqu sic,ut constituant, sunt de substam tia illius, cui insunt. Si ita, ut non constituant, sunt ei accidentia : in quo sensu Ammonius loquitur. Insunt ergo haequalitates corpori, Ut corpus, tanquam non constituentes
illud inesse, quia corpus habet esse corpus ab alio. Insunt tali eorpori, ut igni, tanquam illud costituentes. quare sunt de illius substantia: sic omnis forni materialis inest mat
riae, tanquam non constituens eius substantiam, quare dicitur accidere materiae ; inest composito tanquam pars illius constitutiva, quare eius dicitur substantia . Vtrum autem omnes qualitates materiales sint tales, ut possint inhaerere, & acciden taliter, & essentialiter, an aliquae tantum 2 & cur, dicemus suo tempore. Aiunt etiam male dici, differentias,& accidentia: quasi cum disserentiae sunt, accidentia. sint.
Reddunt rationem, quia licet differentiae praedicentur in quale, tamen illud est quale essenti alla. Et dicit Arist. 7.M taphysico: tex. 3. ditarentiam postremam esse id totum, quod res est, accidens vero non est esse substantiae. Sed Graeci, cum dicunt, has qualitates differentias, & acciden
tia vocabulum Uilerentiae accipiunt , pr0utdifferentia d
52쪽
citur id quod facit sollina disterre: & qualitate diciIn qui quid denominat, & facit quale: & accidens, quicquid non
constituit. Non ignorat autem ipsi,differentias esse substantias immo Ammonius pugnat contra illos, qui dicunt dif- Ammonius serentias esse medias, & contendit, quod sunt substantiae, &Simplicius et . Physic. Et quatenus disserentiae statias,&ide fiunt subctantiae, es etiam consstrarietas in ipsis. Volunt igitur . . ' sya Graeci dicere,quod sic acceptae habent sollim ossicium diffe- coni. 1 1. rentiae, non autenm differentiae formantis, & constitutivae ; 2 quia non formant, quomodocunque se habentes, sed sub ferentiae adideterminata conditione. Nemo autem nescit repugnare
esse accidentia, & substantiam complere; sed qualitates,
cum substantiam constituunt, non sunt eaedem omni ratione sibi ipsis, cum accidetia sunt, & nequaquam sunt eo tempore accidentia. insunt enim substantialiter, & substantiam complent ; haud quidem complent substantiam corporis ut corpus est, sed semper illi accidentali et insunt ; complent autem essentias elementorum, quia illis substantialiter in sunt , ut supra etiam diximus. Sic velut etiam diximus)sorma quaelibet corruptibilis materialis non complet esse
materiae, cui inest, quia inest ei accidentaliter ; complet es forma mite
sentiam compositi; quia inest illi substantialiter . Mirurn esset, si aliquid inhaerens alicui accidentaliter, substantiam talites mare illius compleret.sic enim ex non substantia fieret substantia; sed, quod aliquid inlisrens alicui substantialiter, compleat illius substantiam, est necessarium. Haec autem infra latius, cum de eo dicto, quod uni est substantia alteri non est acci dens, sermo habebitur. Qtisrunt; caliditas, ut caliditas, est ne substantia, an accidens Θ Respondetur, quod caliditas importat inlisrentiam alteri, & tunc dicitur, quod,vel inhγret accidentaliter, & est accidens,vel inlisret substantialiter,& est substantia, prout partes substantiarum essentiales ducimus substantias: & sic non dicunt Graeci aliquid esse acci . dens, & substantiam complere, sed quod substantiam complet esse substantiale: nec loquuntur contra dictum Phyl
53쪽
An qualis sui differentiae , tale sit consti
tutu ex illis. Contrarietas, di magis , &minus sunt in substantia, &quomodo . Actioaceides, forma agens substantia
sophi, quod ex non substantijssit substantia. Dicunt, quod
dicere differentias esse contrarias, & suscipere magis, & minus, non autem substantiam, est pugnatia dicere; quia quales sunt differentiae, tale est constitutu . quod quidem,quantum ad esse rei, esto verum; esse enim est a forma, sed quantum ad totam substantiam, & ad omnes substantiales conditiones , non est verum. De his autem, & de eo quod diacunt, in Porphirio est dicendum,quando erimus in illa propositione: substantia non suscipit magis, & minus. Non ne
gant igitur Graeci, quod ii in differenths substantialibus est
contrarietas, & magis & minus,sit etiam contrarietas, & magis minus in substantia ; sed dicunt non esse ideo ponendum toti substantis inesse contrarietatem, quam neque V lunt propter hoc penitus in forma reperiri, ut supra est dictum. Alia insuper proponunt, in quibus hic non est ii morandum . In explicatione habenda eorum, qus ad liscattinent pro resoluendis contrarijs argumentis omnia erunt explicata. Vnum equidem no percipio quomodo,si actionestini accidentia, etiam fornas agentes debeant esse accudentia . Videre, profecto puto ego, esse accidens, quia ad-
.est, & abest, pr ter anime corruptionem; animam autem VL. dentem esse substantiam, quod putaui esse in omnibus materialibus agentibus. actionem enim esse substantiam in solis abstractis: & substantiam animaduerti , dici causam accidentis. quare a substantia accidens prouenire mihi non erat absurdum,nisi dicant substantiam
non agere immediate, sed seinper mediante aliquo accidente,
54쪽
V AE Graecis inuolutio,&incertitudo adscrμbitur, ea vere in Averroe esse videtur. Adducam ego illius dicta, erit suum cuique iudicium. Formas elementorum non esse contrarias, nec esse quatuor qualitates, mordicus contendit contra Alexandrum 7. Physic. cona. IO'. Et opinan- Averr. s. 'Lydum est, quod αυfantiae plicessunt contrariae secundam suas :qualitates, ct propriae qualitates in eis non sunt subctantiae; es oppugnat. Imitantur subctantys, quoniam imp ibile in , ut aliquid in aliquo sit de uno Praedicamento, es in alio de alio, ita ut calor in homines de ui&litate, in igne de Subctantia. Nihil clariusquam, quod formae elementorum non sunt contrariae, &quod non sunt qualitates, cum qualitates sint accidentia. 8. Metaphysic. com. s. idem habet quantum ad qualitates ;quod non sint substantiae, ait: Sed ex hoc sequitur, quo alia
quid siti in se qualitas, ct in resectu alterius sit sub antia. Hoc
quidem habet pro maximo mconuenienti: iuXta quod Iamdunus quaest. . S. Physic. dicebat hanc esse propositionem immediatam. Nulla qualitas est substantia, adeoque puta- Nulla otialiabat hoc esse clarum, ut non credat, Alexandrum id ignoras hisba se: & certe non ignorauit ; sed fuit Iandunus qui ignorauit tio' immedia- intellectum propositionis, quae verificatur,accepta substantia,prout accipitur in Praedicamento . sic enim qualitas est 'Praedicamentum ab ea distinctum, accepta etiam qualitate, prout constituit Praedicantentum quod quidem constituit, ut dicetur in tertia sectione. Quod si accipiamus qualita- . tem, ut accipit Metaphysicus,& substantiam prout com-pWhendit etiam substantialia, tunc propositio non sollim non est immediata,sed est falsa. Dicunt Graeci qualitates &recte)elementares esse in Praedicamento qualitatis secti dum profunditatem in Praedicamento vero substantiae s cundum
55쪽
cundum latitudinem per modum scilicet disserentiarum, di principiorum constituentium: Hoc autem quod hactenus habemus ; nempe sormas elementorum non esse comtrarias, neque esse has qualitates, sed istas esse accidentia, est id, quod de Averroe quasi communiter tenetur. plurimi enim Latinorum eum ad suam sententiam trahunt ι sed quae in his dictis apud eundem sint inuolutiones, ex sequentibus Averr. 3. de quis accipist. Tertio de Coelo cona. 77. incipit concederedi, tantata sorinae elementotum recipiant magis, & minus ratio formas eleine ne suae impea sectionis: Si igitur aliquis dixerit, quod sequitur hi, sermae eorumsubstantiales reci ant magis, or minus, minui. ct haec est dissositio accidentiam, non formarum μυfantialium, dictum enim ect in multis locis, quo rmae subBantiales non recipiunt magis, ct minus. Ticemus, quod formae ictorum elementoru uisantiales, sunt diminutae Mormissubseantialibus
perfectis, o quassia m esse es medium inter formas, ct accidentia, ct ideo non fuit impossibile,ut formae eorum subnantiales arimiscerentur ; se proueni et ex earum collectione alia forma: Acut cum albedo, se nigredo miscemur,sunt ex eis multi colores. Idem rensen Hic habemtis eXpresse: Unum, quod miscentur, &intei . ςiῖς duntur, ac remittuntur: Aliud, quod sunt mediae inter sub- Kbstiti sit' stantiam,& accidens: Tertium consequitur; quia, si mi S accidens. scentur per intensionem, & remissionem, ergo sunt contra M: ἡ τ . inagis, & minus huius naturae esse potest, ubi l ubi non est noli est contrarium, consentiente Averroe ipso. 1. Plio sic. L. xyδΠRm Persistit autem ita hoc, quod qualitates sint acci- Auer de sub- dentia; non tamen sic semper, ut habebitur infra. Libro de ἐά 'it Substantia Orbis cap. I. eupresse habet, quod sunt contra-Formae ele- Uae: Vnde necesses, has esse cθntrarias, adeo quod contraria bes iti corrumpat soam contrariam, se subiectum recipiat formam sApud Auerr. Milem. Unde formae elementorum sunt contrariae. Si estauinji xm ς x et loquelas de Coeli natura: Si aliqua corpora sempliciasiant, quo-
ingenerabilis forma caret centrari , contingit, quod istae forma ni, nec di incorrupti- generabiles, nec corruptibiles, nec habentes subiectum commune.
hiii *IR h Et sequens disputationem: Declaratum est igitari quo causa
56쪽
corru ionis entium, se factionis eorum est contrarἰetas exsens in suis formis, est commune subiectum, quod nullam habes propriam formam. Q circa clare habetur , corporum simpli cium, quae sunt elementa, ad disserentiam corporis crete stis, formas esse contrarias. Idem habet uniuersaliter a. Physico . com s et: Et iliter nihil prohibet visubsantiae t con- Muriae secundam formas ymn contrariae secundum sabiectum. In Paraphrasi primi de Coelo declarans, quomodo sequatur eY motu carente contrarietate, Coeli naturam carere si militer contrarietate scribit: Attribuitur enim corporibus contrarietas ratione forma ipseram ; quae, cum principium Armo, tus, contrariorum contrarios motus esse oportet. Certum es ,
quod loquitur de forina substahtiali l quia loquitur de fom ima, quae est: principium in simplicibus contrarij motus, e go contrariae Erms substantiales. Ex his itaque habemus,
qu/d dicat formas elementorum esse contrarias. Quod autem dicat eas esse qualitates 2. Physic. coim. 13. Vbi quaerit. Vtrumcu priuatione substantiali coniungatur contrarium, explicat, quid velit dicere: Vtrum cum priuatione in generarione simplici inueniatur coniunctum aliquod contrarium, ita quod hoc nomen forma etiam dicitur de illo contrario. Loqui
tur certe de forma substantiali, quia loquitur de forma,qus est natura, & subiungit: Ista enim in libro de Generatione)
declarabitur, quodpriuatio, quae ea o prima materia non δε- nudatur a primis contrariys,quaesunt quatuor qualitates, es quod a sunt prima omnium, quae generantur, se corrumpuntar. Ergo sormae substantiales contrariae ; quia priuatio in materia non denudatur a contrario, ut ibi dicitur, & priuatio semper dicit aliquem habitum, ut dicit idem Averr. 3. Metaphysic. com. 17. quare priuatio substatialis dicit habitum substantialem, ergo formae substantiales, in clementis praesertim, sunt contrariae. Et simul patet ex eius dictis, quod hae sormae in elementis sunt quatuor qualitates dictς. In P raphrasi a.de Generatione in principio: Corpora verbsimplicia, materia. proxima eorum, ect materia prima, ut declaratum
Ex Auerri I .Phys. comissΣ. substantiet sunt contrariet secundum foeEt cotrarietas attribui e corporibus ratione formae ex eodem in Ρ1raphrasi a.d Ccolo.
sunt quatuo vqualitates ex eodem 2. Playsico. coin. Isis Privatio sub- statitialis dicit habitum substantiale.
Ex Averr. in Paraphrasi 1. de Generat.
57쪽
litates sui sermae primoru corporum. Idem Averr.
de substantia Cibis cap. I. Idem in Parapthrasi r. de
Coel O. Quatuor qualitates sui causae generationis , & corruptionis .
Idem in pa-xaphrasi de coelo. Grauitas,& leuitas sunt essentiales po
tentiae elemetorum secundum Averr.
Idem in Paraphrasi 1. de Coelo. Idem . de Ce
est, forma amem eorumsunt primis posita, quaesunt in eis, silicet graue, leue, calidum igidum, humidum ccum. 40d
autem hae qualitates sint formae expresse infra: Dicamus igitur, quod necesse, ut ine mormae corporum primorum, ex quibus sunt omnes secies corruptibilianis in omnibus corporibus. Et ibi, cum loquitur de numero elementorum: Declaratum ect igitur, quod corpora simplicia, quae sunt istae virtutes, sunt formae eorum . Et ibidem succedens': Sequitur ex hoc, quodistaequatuor Aint formae elemretorum, se tot nt. Cap. 1. de Sub stantia Orbis , licet videatur nescio quis modus loquendi: Videtur enim, bd forma caliditatis agente in aquam, tunc βου-biectum eius denudatura forma aquae se militer facit coirarium s mastigiditatis. In Paraphrasi primi de Coelo: . Praesertim tin qualitatibus quatuor, caliditate, stigiditate, humiditate, O citate; quae generationis, se corruptionis causae sunt. Ergo substantiae. Notii quid Limara,&alij de quare suo loco . In Paraphrasi 3. de Coelo summa 8. cap. a. in fine: Ex hoc
itaque sermone reuincitur, elementorum disserentias non esse ratione gurae, nec haec ipsa Agura sibi prorsus vindicare propriam; sed illorum disserentias loquitur de substantialibus,quia qui figuras dicunt eas ponunt essentiales ) exproprise qVide fani passonibas, ut humiditas, est Acitas, caliditas, o fligiditas
se per eorum actiones, sicut calefactio, combustis,stigidatio,hm mectatior es per essentia es eorum potentias, quaesent grauitas, ct lenitas. a. de Coelo in Paraphras , summa . cap. 6. de grauitate, & leuitate, particulariter: Causa igitur motus terrae ad medium, es eius in eo quietisper naturam, esi forma eius naturalis, videlicet grauitas; quemadmodum causa motus ignissemum, se eius quietis in concavo nihil aliuden, quam subdantialis eius forma, quae quidem eis stria leuitas. Quarto de C o com. I. Et is manismum, quod formae eorum sunt grauitas, se leuitas. Infra de ijsdem: Cum ipsas esse formas horum corpo- rum t manifestum per se. Ita varius est Averr. Nec desunt sane alij loci; sed: Ne quid nimis . In hoc nihil constantis: Formas primo non esse contrarias , deinde esse: Qualitates
58쪽
esse accidentia,deinde formas: Inter harimo id omnes,modo primas, modo grauitatem, & leuitatem : Modo formas elementorum vocat simpliciter substantias: Modo medias inter substantiam, & accidens. Labor ingens Sectatoribus. Non est autem 'stermittendum quod habet Levi Gherso- Levi Ghersio. nides, qui profitetur se Averrois esse explanatorem n prin- 'ihil. i. cipio introductionis. Iste quidem in Logicis annotation bus in eundem Averr. in Praedicamentis cap.de Substantia; clim explicaret illam proprietatem,qudd substantia non habet contrarium , haec scribit: Quidam autem perceperunt hoc dabium, ob quod coacti erunt dicere elementa habere alias for Elementa iis mas praeter caliditatem, stigiditatem, es iccitatem, quae sunt inter se coBtrariae ; sedilias formas non dicunt esse contrarias in- ter qualitatester se. Et subiungit: Et nos iam declarauimus in nomis expositionibus in libros Philosophiae Arictoteli aptatemhuimpositionis. Et in explicatione proprietatis,quod substantia non suscipit magis, & minus bait: Nam licet aliquis ignis sit cal dior aliquo alio igne, o sic de qualitatibus reliquorum elementorum, quae sunt formae eorum. Et subiungit: Quoniam illa calor, quo ignis es ignis, habet aliquam latitudinem, se quicquidrepe- Calor qu, itur in illa latitudine, est quidem ignis eodem tenore. EX his, si1' ii praeter viri auctoritatem propriam, mihi significatur, Auem uitiuei T roem ab hac sententia non abhorruisse ι cum hic sit ei addi ctus, qui haec dicit ; & nominet alios oppositae sententiae,
Averroem minime. Conciliatores Averrois hic ingenium C5ciliatores eXercent. Iandunus q. q. F. Physic. ait, formas elementorum esse contrarias, accipi posse duobuS modis, aut Vere,& Fotingetemgproprie, secundum perfectum esse contrarieta tis: & hoc est quod negat Auer. aut secundum esse aliquod imperfectum: modis.& sic dicitur ab Auerroe, quod sunt contrariae. Perfectum Perfectis en esse contrarietatis secundum Iandunum consistit in hoc, Vt 8 4hὸ iidquae debent esse contraria contrarietate persecta, habeant duo u in quo
subiectum proprie unum & idem, & ut sint immediate acti
ua, quorum utroque carent secudum ipsum sormae elementatorum . Non habent quidem subiectum proprie unum, &E 2 idem,
59쪽
Pindunus demostratione, quod formae non sint contrariae.
seniosa, non demonstratitia secundum Iandunum.
secundu Suessanu qualitates sint quid-
qualitates no sint ' essentiae elenaentoru.
omodo qualitates sint Principia essedi ipsis eleme
idem, quia alia est materia ignis, alia aquae,quantum ad son dum essendi ; ut dicitur primo de Generatione teX. a 2 . Non sunt etiam immediate activae, quia non agunt, nisi i nece dentibus actionibus suarum qualitatum, quare non sunt ita lVere contrariae, Ut primae qualitates tangibiles. Quod autem nullo modo sint contrariae non potest dici; maxime ab illis, qui dicunt eas commisceri ad inuicem refractas,&r missas; ut dicit Averr. com.illo. 67. 3. de Coelo. Et ait Iai dunus, se non habere demonstrationem, quod Grais non sint contrariae . Ad rationem vero Aristotelis assumentis s. Physic. tex. 1 o. in substantia non esse contrarium, ait, illam esse famosarii sollim, non demonstrativa. cuius signum adducit; quia non est uniuersaliter verum, quod motusnu lo modo sit ad id, quod non habet contrarium ; quia motus circularis est verissime motus, & tamen non est ad contra rium. Suessanus in suis commentationibus super libro Destri linionum pro omnimoda conciliatione sic distinguit elementa dupliciter accipiunturivno modo Physice,alio modo
Metaphysice. Si Physice accipiatur,possunt cosiderari duobus modis, uno modo in se, alio modo quantum ad nos; prout scilicet sunt corpora sensibilia, & a nobis cognoscuntur. Si considerentur hoc secundo modo,qualitates sunt eo rum quidditates ; quia per has elementa sunt corpora sensi bilia. Si considerentur primo modo, triplex adhuc potest de illis esse consideratio. Vel enim considerantur quantum ad esse quid litatiuum, & sic qualitates non sunt illorum es.sentite : Et hoc est quod dixit Averr. 7. Physic. com. 1 o. Vel considerantur quantum ad esse. naturale: & sic qualitates sunt principia essendi ipsis elementis. & hoc est, quod dicit Averr. in libro Destructionum. Vel tandem consideratur quantum ad esse operativum: & sic qualitates sunt naturae,& sormae naturales elementorum . quod Aristoteles dixit in libris de Generatione, & Averr. etiam dixerit, quando pontiformas elementorum graue, &leue. Si autem conside-
r entur secundum csse Actaphysicum, tunc qualitates nihil
60쪽
sunt essentiale, sola forma est quid ditas; deserens quiddit tem est materia. Quibus quidem dictis similia dicta habet
Zimara Contradictione et . . de Coelo , ubi scribit, quod clementa dupliciter possunt considerari; vel ut tales substantiae, vel ut sunt corpora activa, & passiva. Si considerentur ut sunt tales substantiae, tunc non habent qualitates pro somniis ilic& ipis formae, cum sint formae imperfectissimae, dici debeant causatae a qualitatibus, ut est apud Auerr. com .-C. . de Coelo, quod tamen Achillinus aliter exponit, ac facit Zimarad Matiime autem hoc dicere oportet, quod formae clementorum sint causats ab ipsis qualitatibus, ob suum es se diminutum, ut ibidem dicitur ab Auerr . si volumus bene esse a Philosopho definitum numerum quaternarium elementorum . sunt vero carisais ab his qualitatibus dispositiue, & in genere cauis materialis ; quia dispositio reducitur ad causam materialem. Si vero considerentur elementa visunt activa, &passiua inuicem : sic sunt causata a suis quali talibus ; etiam in genere causis formalis: & qualitates sunt formo ipsorum, pro quanto a forma prouenit actio, dc motus 3. Physic. teX. 17. & ad lisc reducit dictum . Meteor. quod ipsis qualitates sunt virtutes elementorum, per quas clementa sunt elementa, & idem voluisse Philosophum et . de Generatione: & forte etiam hoc voluisse Alex.Vidam netur ab Averr. sollim in verbis. Resumit autem insuper dustinctionem hoc pacto. Duplex potest esse elementorum considetatio. Vna est, qua considerantur,ut substantiae sim pliciter,ac si dicat Metaphysice: & tunc qualitates nullo modo sunt illorum cause in aliquo genere causae. Et sic arguit
Averr. communiter cotra AleX. 3. Physic. com. 1 o.& 8. Me taphysic.com. 1 . quod qualitates elementorum non sunt fornas elementorum. Alia est consideratio naturalis elemen torum, quae est infra considerationem Metaphysicam, coam
stata ad principia sensibilia,&tunc multipliciter consid rantur,vel prout substantiae composite ex materia,& sorma:
μlis consideratio habutur in libris Physicorum , ut potest
sententia ὐQuxlitates nosui formet elehientonii, Fornie elemg orum dicula tur causatae aqualitatibuβ . Forniae sunt '
litatib. dispositive. Dispositio re
ducitur ad cata sana materi lem. Formae sunt causatae a qualitatibus ingenere causi formali S. Alexander ab Averr. damnatur solu iniverbii. ii sideratio