장음표시 사용
61쪽
colligi ex Commentatore 3. de C lo com . 3 I.Vel visunt partes Mundi: &sic in libris de Coelo, velut causae composito, i rum: &sic in libris de Generatione ut Auer. 3. de Cslocom.
Naturalis i- 1. & vltimo. Et naturalis ignorans ultim*s. differentias circuloquitur formas. Secundo modo per grgue, & leue, quod etias circumlo- accipitur eX Auer.com. 2 6. . de Coelo. Tertio modo per ca. Eis obiuri frigidum, hi imidum, & siccum. In libris etiam M
modo per gra teor: eodem modo, sub ratione tamen magis speciali. Idem ab ε liti, Tmara contradictione a. 7. Physic. de grauitate,&leuitate qualitates. disputans , ait; differentias ultimas corporum simplicium
theta ob a esse nobis ignotas , & hoc colligi ex sententia Philosophi
simplicium , 8. Physic. teX. 3 a. ubi habet, quod essentia grauis est collo- βάό cari inferius, essentia leuis collocari superius . cum tamen tex. 2 8. dixisset moueri sursum, & deorsum esse actiones grauium, &leuium naturales, non autem essentias. Ait Zim
ra, hoc non fuisse dicturum Arist. nisi esset verum, quod ipsi diximus; differentias ultimas corporum simplicium eise incognitas, & Philosophum illas circumloqui per suas proprietates. quod etiam ait esse de intentione Averr. 8. Met physic. cona. . & 7. Metaphysic. com. I. Dicit igitur Zim ra, quod Aueri . cum dicit graue, & leue esse formas elemeni.usii 'suta loquitur circumloquutive. Et ad dictum et .de Antia substantiae. ma com. 1 o8. quod grauitas, & leuitas sunt substantiae, respondet contradictione 3 . eiusdem 7. de dici quod sunt sub stantiae, imitatione, & similitudine; quantum scilicet ad modum immutandi sensum . nam sicut substantia non immutat sensum, nisi mediantibus accidentibus, sic grauitas, &leuitas non immutant sensum, nisi mediante motu, & sic a similantur substantiae. Vnde non sunt substantiae, sed sicut Achillinii substantiae. Est Achillitatis 3 .de elementis dubio q. qui rem si iunii f., disputat ex professo. Et ad id, quod dicituri elementa con qualitates. stitui per qualitates, dicit: dicuntur per illas constitui, tan-Qu lit xς quam per differentias circumlocutivas. Ad id, quod dici- elemetarum. tur i qualitates este principsa elementorum, dici quod sunt
principia non intrinseca, sed extrinseca; quia sunt pi incipia illorum
62쪽
illorum esse stiua,aut conseruando, aut producoado; instru mentalitet tamen, quod videtur velle accipes e ex com. Q. q. de Coelo, &Cc coni. 67. 3.de Coelo . Quod enim dicitur, qualitate esse causas elementorum , ita exponit causas scilicet ei stivas instrumentaliter, ut dixit. Alij aliqui partim ex Limara, partim eae Achillino accipienteS leuiUS, &Vt VH cant, facilius, idem proponunt alijs: verbis, didentes, quod haec corpora, vel considerantur, ut simplicia corpora : &sic habent formas suas, vel Vt elementa in ordine ad mixtum:&lic dicuntur qualitatibus formari. Hoc vero diai ad Auer, mis mentem, quod scilicet hae qualitates sint formae eorum corporum, prout elementa sunt, possunt habere exit . cap. a. de Generatione, ubi habet Averr. Sum forniae elementorum, visunt elementa. Clim dicit Averr. formas cotrarias: Atinat aliqui, eum loqui ad mentem Alexandri, ut Zimara contradictione supertex. 3 a. 1. Physicor. Aiunt alij eumdoquide contrarietate priuatiua . Alij de contrarietate viri; ali , vel dicere contrarias formas elementorum ratione qualitatum, quae formas consequuntur, & sic de formis eleuientorum fuisse locutum; quia verae sormae sint incognim Chin etiam dicit Aueri oes ; formas elementorum esse medias inter sub stantiam, & accidens, aiunt G q. de Coelo con L 2 6.medium esse duplex, secundum comparationem, & secundum compositionem ex eYtremis. primo modo aer, & aqua media sunt inter ignem & terram quantum ad sauitatem&leuitatem; quia aer comparatus igni est grauis, comparatus te rae est leuis : aqua comparata terrae est leuis, comparata igni est grauis. Secundo modo colores, ut viridis, & fi uus , dicuntur esse medij ue quia ex eYtremis coloribus com ponuntur , albo scilicet, & nigro quoquo modo per illorum participationem. Dicunt itaque formas elementares dici medias secundum comparationem, non secundum conlpo
sitioneni ; quia in aliquo sunt similes substantijs, in alio a cidentibus. Ista autem omnia quantum ad id, quod ad Aristotelam pertinet in prasenti proposito, quid valeant
Qualitates er se causas elementoru, quo modo expilis Achilia lino. Corpora simplicia dupli
iantur; velut talia corpora, verutelamenta
trarias loques ad mentem γAlex. Formς elemetorum mediae inter substantiam,& acci
63쪽
Qiralitatessui instrumenta, fiue proprietates formarum;nnominata
Caliditas quomodo ignis pxurietas.
silo loco erit dicendum, & dicetur sortassis ita distincti, ut ficile pateat, quid sentiendum sit. Sic se excruciant Auem
roists, & omnes in idem recurrunt paucis mutatis: scribunt,& transcribunt: mutant verba non res ; aut si res mutant, parum mutant. Hinc autem apparet, quanti sit haec quaestio,
quoiprincipia oporteat declarare pro ipsa determinanda. Propositis illis sormisi innominatis , cum petitur ab ipsis quomodo ad illas se habeant qualitates: alij dicunt, quod sunt illarum instrumenta: alij, quod sunt proprietates, &cumisi is obisicitur, quod proprietates conueniunt uni soli; modo , caliditas est in igne; & in aere; habent responsionem Averrois 8. Metaphysic. coni. s. ubi sic distinguit. Cali tas duobus modis potest considerari, vel ut caliditas, vel vitalis caliditas. Si consideretur ut caliditas, non est proprietas ignis ; sed est illius proprietas, si consideretur ut talis ca-.liditas: quae est Graecorum distinctio. Qui post scripserunt, omnes pro defensione Qrmarum iunominatarum, istis.Vsi, sunt: varie, prout quisque rem siue intellexit, siue non ii tellexit. Et ad locos Arist. non adhibent alias glosas, praeter quam istas. quod suo tempore considerabitur.
quam fecit sub Auerroe, licet in Averroe non penitus steterit: In rivulis haec opinio multa ' est,& Vagans,& Varia: In fonte magiSconstat. Et hoc accidit; quia huius Scholae est consuetudo, non multum reuerti ad principia, sed post riores prioribus subscribunt, paucis additis, sublatis, aut immutatis, siue in melius, siue in peius. Creditur cum La itinis esse Avicennas, qui tamen in suo libro de Coelo,ita ge inexat elementa, ut videatur ipsa substantialiter per qualit
64쪽
tes constituere. Putatur etiam posse esse cum eisdem D xippus, & Simplicius, de quibus iam diximus. Ego, non viseci cum Graecis,& Averroe, afferam hic locos transcriptos . sunt enim horum libri in omnium manibus , & recen tiores omneS haec ponunt , ut fere qui unum vidit, alterum viderit . Adduc in sollim aliqua dicta Alberti principis ilia 'lorum Scholae. Conueniunt igitur omnes, quod hae qualia tales sint accidentia ; formas substantiales dicunt antecede re has qualitates, & esse innominatas. Quam sententiam student tueri ijs fundamentis , quae a nobis pro obiectionubiis ad sententiam Arist. sunt proponenda, & remouenda. Inter Latinos praecipuus es Libertus, qui &ipse hanc habuit sententiam. Verumtamen Vbrfuit coactus paulo acrius philosophari, paululum videtur deflexisse. Vnum enim eX Fundamentu Latinorum fundametis, quod hae qualitates sunt accidentia elementorum, in hoc est positum, quod substantia non hobet contrarium'; Albertus Vero cap. et . 1 .de Generatione Alberius I.de haec habet: intendendum es iterum, quod cum dicitur, generationem esse inter contraria λ Philosophis, se ab eisdem dicitur , substantia nihilesse contrarium, se ideo in subctantia none egenerationem, e ophictica aequivocationis sub antiae; quia cum Logicus non loquatur de re, nis secundam 'odes designabilisper ea, quae sunt in ipsa praedicatione accidentali, vel sub tantiali; non autem es des)gnabilis nisi composita sub antraproprie loquendo, ideo ponit genus unam Logicus, quod est composita sub tantia. Stubium Erideo quia substantia non es contra rium, ideo hoc proprie ponit Logicus te ubJantiam in se, se in suis principys, considerat Philosophus: O primum sunt mat ria, o forma, ct considerando materiam, prout ect subnantia principium, circumstat ipsium contrariae disserentiae, se formae . Contraris dis Subdit: Naiae senseri circa idem, se habere operationes con- ' Ini trarias, ideo subctantia, quae est principium seu antiae , potes teri m.
habere contrarium. Secundo de Generatione teX. 6. Non mia Substantia po
nus etiam habemus dicere principium formale ipsorum, hoc ed qualitates dictinguentes materiam . Habebunt Latini suas. F glosas.
65쪽
glosas. Haberem, & ego alios Iocos Alberti , sed hic nolol immorari. Communis tamen Schola tenet elementa ha a bere formas substantiales , vltra istas' qualitates, quae sintit innominatae: & in hoc conuenit cum Averroe, prout illius
sententia passim accipitur. Tenet postea contra Averroem QR niaxo ux has formas non esse contrarias, & dicit, qualitates esse acci-
mentorum. dentia ipsis elementis , quaese habeant ad Iormas , aut tan- quam instrumenta, per quas formae operentur, aut tam
quam proprietates. Pro quo dicto seruando utuntur dia stinctione quam proposuimus eX Averr. 8. Metaphysico. com. s. quod scilicet istae qualitates duobus modis possunti considerari,vel ut qualitates simpliciter,uel ut tales. Si con l siderentur ut qualitates simpliciter non sunt propriae; sed
. Quali tires sunt propriae, si considerentur, ut tales. Dicunt praetereal , 'Eb iu qualitates, quae accidentia sunt, pro generatione, &ne elemento- corruptione elementorum habere rationem dispositionum, ii A..hieti & seruant illud, quod dicitur, generationem, & corri spositionum. ptionem esse ratione contrarietatis. Dicunt enim, quod licet inter elementa non sit contrarietas ratione sormae, est Conxr xiςxδ tamen contrarietas ratione dispositionum ad formam, quae ta. Omnia suo tempore sunt consideranda.
66쪽
N Aristotelis sententia proponenda id s ciemus, quod & supra fecimus in proponenda Graecorum, & Averrois opinione ; locos scilicet ad verbum transcribemus: sed pra . ter hoc rationes ex ipso deductas adduc mus : & tertio glosas ad Philosophi dicta af ferri solitas, nullius momenti esse demonstrabimus, Inci- q. silepiemus autem a locis Philosophi, veluti elitra petitis: dein- tur qualitates de ad magis proprios deueniemus, ut appareat, ipsum nul- libi unquam ,& nullo unquam modo, aliud dixisse, quam stantiales ele- quod hae qualitates sint elei nentorum formae substantiales. Secundo igitur de Partibus Animalium capite primo habet Locus . . de Philosophus: Cum igitur triplexst compositio rima Batui potes ea, V ex primordys ijs, quae nonnulli elementa appellant, tartieitui '' P a terram
67쪽
Cur elementa dicuntur vocata elementa
terram dico, aquam, aerem, se ignem , sedmelius fortasse dici potes , ex virtuti,us confici elementorum, im ue non omnibus, sed ut antea expostum ene humiditas enim, se siccitas, o caliditas, o rigiditas materia corporum sunt compositorum. Continuat Philosophus serm0ne cum . lib. Meteororum,quem conclusit in generatione similiarium, & ponit tres compositiones. Prima compositio est mistorum simpliciter , ut mi sta sunt; idest similarium simpliciter . Secunda est mistorum in Animalibus', idest similarium ordinatorum ad dissimilaria. Tertia dissimilarium ex similaribus. Habet litera circa primam compositionem primordisiijs, quae nonnulli elementa appellant. Idest ex quatuor elementis. Vtitur au tem hoc modo loquendi ; quae nonnulli elementa appellant, respiciens Antiquos, & praecipue Empedoclem, qui haec compora statuebat prima rerum principia, cum Vere non sint, alioquin vero etiam Arist. loqueras de istis corporibus dicere consueuit, vocata elementa,quod dicitur ad differentiam materiae,& formae,quae sunt Verius elementa; quatenus non habent ante se omnino aliud, in quod resoluantur; cum haec simplicia corpora in materiam, & formam, eX quibuS constant, possint resolui. Explicat deinde, quae sint ista ex qui bus fit huiusmodi prima compositio, cum inquit: dico, aquam, aerem, se ignem. Et quoniam in horum comstitutione est etiam materia, quae ipsa non miscetur: si quidem mistio, est per actionem contrarietatum, a contrariet te vero libera est materia: & tantummodo dum miscentur illae formae elementorum contrariae, & Vnum esse accipiunt,
ipsa etiam sub illis sic unitis, acquirit unicam eXistentiam, cum quatuor existentias, sub illis quatuor formis, antea haberet . Ideo Philosophus respiciens formalem, & veram rationem mistionis subiungit, melius dici ex virtutibus elementorum, ut antea euositum est in libris de Generatione,& in quarto Meteororum, quado mistio, & generatio misti fuit considerata. ibi enim omne ad illas mutationes pertianens, ad has virtutes resertur. Et probat hoc melius dici,
68쪽
nempe ex Virtutibus elementorum, potiusquam ex elementis, oriri hanc primam missorum compositionem: probat autem hoc pacto ; quia hae virtutes sunt materia in compositis. sunt enim misti materia proxima, necmateria prima ad hoc constituendum se habet, visi quatenus his virtutibus est informata . quare optime dicitur, quod ex illis sit compositio misti, quia unumquodque est ex materia sibi conuenienti, quatenus formam sibi adiungit. Hoc autem sic esse intelligendum, clare patet ex eo, quod consequitur, habet
enim litera: cyruuitas, leuitas, raritas, densitas, asperitas, lenitas, se reliquae id genus. Omnes istae affectiones non sunt pro- sedld affectiones elementorum , sed aliquae sunt mistorum. Qirare si oportet, Philosophum de ea compositione loqui, in qua qualitates elementorum sunt materia, &ad quam si quuntur hae affectiones, oportet sane illi esse sermonem de compositione misti. Qiapropter ut dicebam haec prima compositio attinet ad mistum ; ad mistum ver3 simpliciter acceptum, quatenus constat ex elementis sine ulla adiunctione, & prout illud nihil consequitur praeter corporeas qualitates . Quod quidem illud etiam potest ostendere, quod a principio fuit adductum; continuatio scilicet sermo nis ad . Meteororum,ubi no de elementorum, sed de simularium compositione fuit sermo. Et praeterea in litera habemus semper vocabulum compositi, quod quidem ad differentiam simplicium corporum solet Philosophus semper
tribuere mistis, & corporibus, qus ex alijs corporibus componuntur . Sic I. de Coelo teX. 7. motuS mistorum appellatur motus compositorum. Secunda postea compositio, est de misso eodem similari ad esse animatum se habente, ut clare apparet ex teX. habet enim litera: Secunda constitutio exprimis ussis ; idest eisdem virtutibus, natur milariumpam itum in animalibus es, ut fis, ut carnis, est reliquorum gen ris eius m. Aperte profecta ad an1malia Philosophus o dinat compositionem, atque sola illa se determinat exem
plis, ut prima compositio a secunda nihil differat, nisi hac
69쪽
cus lib. 1. dei Aia tex. 28. Ponderatur locus in tex. o. lib. a. de Anima.
una magis particulari relatione. Hac itaque recepta explicatione; sic arguo eX hoc textu duobus argumentis. Primo:
Id, quod est ratio ,& principium mistionis, qua constitu tur substantia misti, est substantiale, virtutes elementorum sunt talis ratio& tale principium, ergo non fiunt accidentia , sed sunt substantiales qualitates Secundo: Materia compositi substantialis est aliquid substantiale , hae qualitates sunt materia compositi substantialis, ergo sunt substantiales. Tertio: Compositio,qua ponit Philosophus est: cor stitutio dissimilarium , siue in toto, siue in partibus; hoc enim non Variat ulla ratione compositionem, sed haec nihil ad praesentem sermonem. quare in ea non immorandum Est praeterea locus alter Philosophi idem significans de his qualitatibus a.de Anima teX. 28. Vbi habetur: Adhuc autem alimenti sensium habent, tactus enim alimenti sensis eis . ccis enim, se calidis, o rigidis, se humidis aluntur omnia viventia: horum autem sensus est tactus. Accipio primo ex hoc loco, quod non dicitur sensus alimenti ille sensus, qui sentiat ea, qus se habent ad nutriendum per accidens. hac enim ratione gustus non dicitur sensus alimenti, qui sentit sapo rem; quia sapores condimentum nutrimenti, & non est quid essentiale nutrimento. Tunc arguo hunc in modum. Si tactus est sensus nutrimenti, ergo quae sentit tactus,se habent per se ,& promte ad nutriendum; tactus autem sentit has qualitates, ergo hae qualitates se habent per se ad nutriendum: Quod se habet per se ad nutriendum,est substantia, quia nutrimentum est substantia, uti quod nutritur est substantia eX primo de Generatione, ergo istae qualitatates non sunt accidentia,sed sunt substantiales. 3 .insuper de Anima teX. 1 o. Arist. ita loquitur. Sensitivo igitur calidum, sestigidam, se quorum ratio quaedam caro est. Arguo eae hoc textu sic. Id,in cuius temperarnento consistit es entia carnis, est substantiale, quia caro est substantia,& es entia substantis non potest esse posita in accidentalibus: in temperantemto harum qualitatum consistit es entia carnis ex illo textu, ergo
70쪽
ergo istae qualitates non possunt esse accides a tales,sed neces sariusia est, ut sint substantiales. Alios etiam iocos in his libris habere 6ssem,praecipue clim Philosophi is loquitur de tactu , sed hi sufficiunt. Sunt in alijs libris alia Arist. dicta in idem nihil minus tendentia A. Meteos .in principio: Quoniam autem quatuor determinatae sunt causae elementorum, harum autemsecundum coniugatione inelementa quatuor. De bent sane istae cauis esse tales cauis, quales requiruntur ad hoc, ut ex illarum numero constituatur numeruS elementorum, iste numerus non est numerus indiuidualis . elementa enim non solo numero, sed specie distinguntur ; quae specie distinguntur, per differentias specificas distinguntur, ergo istae qualitates sunt tales cause, quae sint specifics differen tiae elementorum. Sic in a. cap. 1. libri dicebat, alia simplicia, praeter Coelum, esse quatuor ob quatuor principia, qu*sunt quatuor qualitates; quae si sunt principia elementorum non possunt certe esse accidentia. Has similiter cap. 2.2. de Partibus Animalium vocabat causas vitae, & mortis, & et mentorum principia, quod non puto unquam fuisse Arist. dicturu,si eas credidisset esse accidentia. 8. Metaphys . teX. F. habet. Id quod est causa uni, ut sit, est eius forma: addi potest ex hoc loco. Caliditas, est causa igni, ut sitiergo est eius forma, ct talis forma,qus sit substatia& natura illius. a. physico. tex. 13. forma est natura ; quia per formam est gener tio . Adiungatur itaque generatio ignis est per caliditatem, ergo caliditas est sorma, & natura ignis. Definitur praeterea generatio misti tex. a. quarti Meteoror. hac definitione: generatio ect transmutatio ab his virtutibus, cum habeant rationem ex sebiecta materia. Arguo sic eX hac definitione. Generatio, quae definitur est substantialis: Generatio sub stantialis non definitur per aliquod accidentale, tanquam per causam sui, ergo contrarietates, per quas definitur, non possunt esse accidentales . Idem sic confirmatur. Generatio est effect iis substantialis, ergo debet definiri,per causas sub-
si ut les ergo quae sonantur ja definitione, Ut causis, d bent
Locus Arist. Σ. de Partibus Animaliu capit. a. diluci