장음표시 사용
181쪽
stantia; quia verbest istius substantiae natura, utcunque ad ventitia, eam complet ec contrahit ad speciem, hoc est, con stituit compositum physicum. Compositum enim nihil , liud est, nisi materia per suam additionalem naturam ad spe
ciem contracta, ec cum eadem concrete sumpta ut unum per se. Ommuni- . Sed ut clarius innotestant communitates & disserenis, rates inter inter formas 3c accidentia, de iis pauca advertenda sunt. D mssi e Prima communitas est, Non tantum accidentia, sed & formi, materiales, motu produci, motuque contrario eradicari. Sed de hac re mox dicetur, ubi deventum est ad ortum & interi Smo tum formarum expendendum. Secunda communitas est Tam formas materiales quam accidentia esset per re inesse seu inhaerere. De inhaerentia accidentium nemo dubitat. Sua, rius vero, de causalitate materiae agetns Disp. I S. s. s. n'. y, Io, II, I a. constanter docet, formam mater talem esse per in haerentiam , idemque Dis p. 3 . f. i. n'. a. probat. Et nos
quoque eandem sententiam modo vindicavimus: nimirum ex eo, quod formae motu generentur motuque corrumpantur, &c. Quare inhaerentia et conditio formis materiali Tmla. bus&accidentibus quodammodo communiS. Tertia communitas est, Quod tam forma substantialis quam accidentalis fit ens entis, sive ens alterius, & modus assiciens. Materia enim est materialis causia formae, ut subjectum est accidentis. Quare forma est additionalis natura materiae. Etenim ut subjectum possidet suum accidens, ita materia possidet suam formam, & tota dignitas formae in materiam ( eam ne in nihilum ruat suffulc t entem ) quodammodo transfertur. Operationes quoque formae s quanquam non immediate ) materiae ultimo debentur. Materia enim operatur per suam formam, quam in ipsa operatione sustentat, forrnaeque naturam pro sua agnoscit & quicquid formae favet materiae naturale est. Est ergo forma natura materiae pro tempore, sive est modus materiam naturaliter assiciens. Ut igitur accidendi
eia subjecto amica suam naturam accidentalem ei imperti unt , (ut natura albedinis est accidentalis natura subjecti albi;) ita formae susceptae natura evadit natura materiae,& ejui naturam aliis incompletam complet, ei nimirum additionem propriam nituralem ejusque potentiae conformem susscient,
182쪽
Cap. X. De causa formae materiali.
Sed haec de communit tibus inter formas & accidentia. 8. Essentiales 8c accidentales formae inter se differunt, i. Quod hae uniuntur subject o prius quoad essentiam complet hconstituto, & consequenter non ingrediuntun compositionem essentiae subjecti: illae vero uniuntur subjecto prius incompleto, idemque essentialiter complent. a. Formae non in . troducunt in materiam c nec forma praecedens eradicatur: sed accidentia & proprietates praesupponunt formam introductam priusquam emergunt. Quanquam enim ordine temporis forma & proprietas stimul dicantur , ordine tamen naturae illa hanc praecedit, & haec ab illa dependet. Idem prope dicendum est de accidentibus quibusdam communibus, quae ordine temporis formas praecedunt, sed his supervenientibus,illa ab iis ordine naturae dependent. 3. Formae corpora specificant, & ab omnibus aliis distinguunt: Proprietates quoque species distinguunt,fed non primo O rad ealiter. Quod enim primo distinguit, id etiam constituit. Res enim ab alia non primo distinguitur per aliam entitatem praeter eam per quam ipsa est. Id enim per quod ens est unum Midem sibi, per idem non est aliud a se. Impossibile enim est ut aliquid fit unum & idem sibi, simulque divisium 1 se, aut
non divisium ab aliis. Cum ergo omne ens quI ens sit unum, necesse est per suam propriam entitatem ab aliis primo distinguatur , & consequenter quod distinguit, etiam constituit. Proprietates vero,quod non constituant substantias, eas non bdistinguunt, sed datur aliquid prius, quippe forma, quod constituit. Sed haec de differentiis inter formas materiales de accidentia.
CAp. X. De Ca formae: O primo de Materiali.
1. DRoxime accedendum est ad formarum causas, Mat I riam, & Efficientem : sinam de Finali hic non magno pete sumus soliciti. I Materialis causa formae est materia ab efficiente stibacta, hoc est, praeviis dispositionibus seu affecti-S 2 onibus
cidentia. Prima Secunda.Tertia. Forma causa materialis.
183쪽
De causa forniae materiali. Cap. X.
onibus ultimh praeparata. Verum ipsa causatio materiai du plex est, activa, & passiva. Et activa quidem aliquo modo ad
effetentem revocari potest: sed tunc essiciens causa in intei nam & externam distinguenda est. Externa nomen effet entis retineat, interna sit causa materialis activa. Hoc ex eo monstratur, quod materia non tantum passive, sed & acti,hs ut infra patebito formae eductionem concurrat. Etenim in ultimo actu praeparationis non tanthm apta est sermini quasi ab exit, venientem suscipere, velum etiam eam ultro ab intus e suo penu & potentia educere. Hae duae causationes suis nominibus donantur. Activa, eductio formae, necnon generatio interna , passiva, sustentatio& suffulsio ejusdem audit. Sed & alterutra causatio dupliciter exprimitur, vel direct , quatenus respicit materiam , vel per connotationem, quatenus intuetur formam. Priore modo appellatur eductio, sustentatio & suffulsio formae. Causa enim materialis non
tantum formam educit, sed & sua fundamentali subsistentii eductam sustentat & suffulcit. Posteriore, insinuatur nomine dependentiae & inhaerentiae formae. Nam, ut inquit Marius Disp. I 3. s. p. n'. s. causatio ipsa ut se duplicem illam habitu in m essentialiter includit, adeausam ui ad principium, di ad effectum
ut ad terminum: ideoque utrumque denominat, alterum causans, alterum eausatum. Quare eductio & sustentatio formae dicunt causationem ejus quatenus provenit . materia causante , sed dependentia & inhaerentia eandem connotant quatenus terminatur in formam causatam. Hinc materia dicitur educere
sustentare forma, dependere seu educi, de inhaerere. Etenim ut educere & suffulcire formam est causare entitatem ejus , ita dependere ab, & inhaerere in, materia, est mutuari suam entitatem a materia. Quare perinde prope est respectu rei intentae, sive dixeris formam dependere ei materia, sive causari ab eadem , & similiter, sive inhaerere in, sive suffulciri ia, materia: utrobique enim respecti vh intenditur materiam esse internam causam , sive activam sive passivam, formet, Tantum eductio & sustentatio magis directe, illa activam, haec passivam, materiae causationem exprimunt: dependeritia autem & inhaerentia quasi oblique,& per quandam conso
lationem, eandem denotant. Perpetuo autem significatur materiam esse continentem seu materialem causam entitati formae,
184쪽
Cap. X. De causa formae materiali. I 33
seimae. Hic etiam distinguere possumus primam educi ionem fotniae a permancntia ejusdem. Prima enim eductio e potentia materiae generatio materiae dicitur , permanentia ejusdemeausationis (secundum nonnullos,sed improprita inhaerentia ' & sustentatio formae audit. Tandem hia dis linguamus materiae causalitatem, seu virtutem causandi, ab actuali causatione. Illa potentia dicitur , haec, actualis eductio formae, aut continuatio ejusdem : vel aliter, & frequentius, causalitas materiae latius sumitur, & tam actum causandi, sive priamum sive continuatum, qssam virtutem, complectitur.
a. Quaeri illa potest,in qua materiae entitate causalitas ejusdem consistat. Duunis inquit Suarius,Disp. 13. et et iae, alitatemimateriae nihil aliud esse quam ipsammet materiam, ebit sinqua seipsam exhibet cumpstp,P per seipsam subtentat Armam: quia ejus eausalitas non consitit in productione alicujus rei a se distinctae, cui ea alitas lycientii , sed in hpes Em, quod seipsam praebet
sub Oectui. Sed hac sententia vera esse non potest. Nam lieei tierum fit, materiam non aliter causare quam sustentando aut eompo-ueudo id quod causat et nihilominus hoc quod est sustentare, aut eomponere, aliquid est in re ipsa distinctum ab ipsa materia. Nam
potest materia esse in rerum natura, ct non ea are hane formam, set hoc eampositum S successive tiariare causa Titatem suam eirea
tiarios essectus, maκente invariata entitate ejus. Emgo eausatio
ipsa aliud est ab ejus entitate. Revera evidentissimum est , eam ca sit i- materiae causationem qua ad hanc vel illam specificam & nu. tem aliquid mericam formam educendam determinatur, non spectare ad auere Lod conceptum materiae primae siquidem hic conceptus praecidit ab omni re caduca, he nihil sibi retinet nisi quod perpetuum ma. est 3c immutabile. Cum ergo determinata hujus vel illius formae causiatio sit mutabilis, certissimum est non spectare ad conceptum materiae primae, & consequenter pertinere ad materiam secundam, vel formatam : & quidem in ipsa eductione formae, ad materiam secundam , sed illa facta, ad materiam formatam. Hinc etiam manifes h evincitur, idem quod probat Suarius, actualem materiae causalitatem aliquid addere conceptui materiae primae , quod quid sit, intelligi nequit,aliter quam ut eliprimitur per praeviam dispositionem ad certam formam, aut aliquid indo ortum ad partes materiae sp ctans. Omnes prope consentiunt ad formarum eductionem 3 3. praevias;
185쪽
. De causa formae materiali. Cap. x.
praevias dispositiones requiri , sed nullam cuiusvis rei ad pii
tes materiae spectantis mentionem faciunt. Ego fateor me non tantum praevias dispositiones, sed dc concursium trium primarum facultatum, materiae ad eductionem formae neces Laria putare. Vertim fortasse non opus fuerit de his distinia agamus , siquidem conjunctim satis apposite eXplicentur. Supponatur materia prima omnium formarum indiscrimini. tim capax esse , materia secunda determinari ad certavi formam potentialiter , formata, ad certam actu. Haec de.
terminatio potentialis & actualis vel aliquid addit conceptui materiae primae, vel nihil . Si nihil, ratio reddi nequit quot
sum materia dicatur determinari. Qain manet indetermi nata, quia nihil innovatur. Nam certe determinatum de iii determinatum in aliqua entitate, sive reali sive modali, disse runt , & consequenter quod ex indeterminato fit determina tum, per aliquid additum determinatur. Exempli causa, Materia prima est indifferens ad omnes formas: ut ergo de terminetur ad formam equi aut leonis, requirit praeparationes alterutri competentes. Materia quas coaptatur ad formam asini nequit, durante eadem praeparatione, formam leonis educere, aut contra . Certissimum ergo est, materiae causalitatem indifferentem, ut ad certam formam in specie determinetur, praeviis dispositionibus opus habere. -i-- 3. Verum hae praeviae dispositiones non videntur ipsa enti- praeviae las quam actualis materiae causalitas potentiali addit. Nam, .il se ist' i. dispositiones spectant ad causiam efficientem, & consequenter non sunt ipsa causalitas materiae. a. Non sunt materiae naturales, sed praeter naturam , at causalitas materiae ab intima ejus natura provenit. Cum enim sit ipsa productio naturae cujusdam se complentis, a natura sua intima profluat
necessum est. Videtur ergo actum materiae vitalem, nempe concursum trium ejus primarum facultatum, in hoc opere re
quirere. Vix enim aliter fingi potest quo modo ejus indisse
rentia coerceatur. 3. Praeviae dispositiones accidentales sunt, Quanquam igitur materiam excitare queunt ; absque tamen actibus percipiendi, appetendi, & eliciendi formam, inter mediis, ejus productionem attingere nequeunt. Ideoqsse, praeter praevias dispositiones, ultima causalitas materiae vita
leni hujus concursum, quatenus est substantia viva & sui pei sectiva,
186쪽
Cap. X. De causas ae materiali. Igs
involvit. l. Forma producta reddit praevias dispositiones materiae,quae prius ei praeternaturales fuerant, naturales. Illa ergo his materiae intimior est, de mediante illa, lae,qua naturales materiae,primo uniuntur. Non igitur mediantibus dispositionibus forma a materia dependet. Denique, i. dispositiones graduales sunt, sed forma absoluta est,& intime pendet ab
absoluto Ac se determinante actu materiae. Modus infra declarabitur. Interea loci,quod praeviae dispositiones sint saltem causae occasionales quibus materia ad suam causalitatem complendam excitatur, utriusque necessitatem simul declaravero. Nam praeviae dispositiones sunt solae causae quae materiam ad se determinandam,& nova forma se perficiendam,occasionem ministrant, ut mox probabitur.
. Recte quidem Suarius, Disp. 13 i. 8. inquirens per quid Per quid Imateria causet, statuit ejus causalitatem in genere nihil aliud si teria . esse nisi ejus potentiam, & hanc non differre ab ipsa entitate substantiali ejusdem. Nam potentia materiae, etiamsi relative sumpta dicit aptitudinem materiae ad suscipiendam formam, concrete tamen cum suo fundamento nihil aliud significat nisi materiam ipsam in qua ista aptitudo immediate fundatur. Atque hactenus mihi cum Suario convenit. Sed distinguo causalitatem hanc in potentialem, & actualem. Illa, potentia est materiae , haec, exercitium ejusdem : neque hactenus Suario displiceo. Caeterum duo adhuc circa hanc causalitatem quaeri possunt. Primum, an, & quo modo, prae- viae dispositiones indifferentiam materiae determinent. Secundum, an actualis causatio materiae sit aliquid ab entitate seu potentia ejusdem ex natura rei distinctum, & quid iblud sit. s. De priore Clariss Suarius videtur dubius, ut ex diversis
ejus locis inter se collatis videre est. Disp. I .. f. 3.12'. 3 . tribui prprobabile fit, natdraliter non manere eadem accidentia numero in re genita quae erant in eorrupta et probabilius
tamen didetur oppositum quoad quantitatem ' dispositiones, quatie Iordinantur ad formam geniti, vel illi non repugnant, praesertim quando in sola materia prii s id serebant. Eadem Disp. 8c L. n'. 36. Concedimus, inquit, materiam primario respicere substan-iralem formam, O ideo ordine intensiovis seu Fnis prilis illi con- non tamen ordine e secutionis : nam potilis sub hae ratione pri 1 h
187쪽
De eausa formae materiali. Cap. X.
oralis natura conjungitur accidentali form , ut medio seu dis s .ibui ad formam substantialem, Velum Disp. 13. L. 8. iiD. s.
duritis hanc rem exprimit: Materiam primam non habere duis, rationes causandi, alteram principalem, alteram proximam, si dper seipsam ct per entitatem siuam di principaliter o proxime edu sate effectum sinum in suo genere, Attamen ut materia ipsa, ex communi sententia, in primam & secundam, ita ejus potentii in principalem & proximam, distinguitur, Fateor interponi sosse duas alias differentias, & quatuor numerari, principa Iem, remotam, propinquam, & proXimam : sed intermedii, hic omittere possumus, quia posita gradu li principalis poten tiae modificatione dum ad proXimam deventum sit, ultro se quuntur. Etenim praeviae dispositiones graduales sunt, aegradatim, non subsultim, introducuntur. Si ergo eae omnino materiae potentiam modificent aut determinent, de graduali earum processu dubitari nequit. Perpendamus itaque an praeviae dispositiones quoquo modo materiam praeparent aedeterminent. Puto determinare, dc modum paucis aperue- MD, u. ro. Praeviae dispositiones in materiam agunt , ejus tres primas pravia dip facultates, perceptivam, appetitivam & motivam, ad dese psitiqRei tendam formam veterem seu praesentem, & ad novam ambi-
et excitant, simulque, quantum possunt, illam demoliri,
ad i. hanc substituere, satagunt: in ultimo autem praeparationis actu illam expugnant, & materiam ad hanc educendam de terminant. Continent enim ideam formae educendae, quae facultati perceptivae materiae objicitur, & perfectionem, pulchritudinem atque congruentiam formae oblatae cum materia, quatenus sic disposita, repraesentat. Perceptiva, hoc modo excitata, appetitivam, haec motivam, ad formam educendam actu excitat. Atque hoc modo indifferentem materiae primae causalitatem determinari existimo, nec alium materiae modum, sive substantialem sive accidentalem, ad actualem materiae causalitatem complendam pollulari. Hic enim mo-Ei m ne- dus iussicit, & vitali modo materiam ad suam generandi ope reis tur. nunc determinat. i. cisus c. s. Necessit i hujus determinationis multis modis elucetas inter- scit. Primo, Nulla causalitas ipso causationis eli inde' mirata ni- terminata. Impossibile enim est ut indeterminata causatio m vera' determinatum effectum edat. Omne autem causatum est
188쪽
Cap. De causa formae materiali. is p
effectus determinatus. Nemo enim concipere potest effectum hic & nunc productum, cujus causa in ejusdem productione manserat indifferens. Causia enim indifferens nihil operatur. Dices materialem causam pure passivam eta & indisserenatem ; effectum autem determinatum edi , quia generans eun- dem determinat, & in materia recipiente determinatum producit. Verum hoc si foret, materia non esset causa. Ejus enim generatio activa nominalis tantum esset, nil nisi praesentiam causati in se solo essiciente producti significaret. Materia enim ad ejus productionem nullum conferret influxum. Vethm certissimum est, materiam tam in formis accidentalibus, s etiam iis quas invita sustinet, quam in essentialibus,
ad earum productionem ae determinationem specificam concurrere. Ad illas quidem, quae ab eXtra tantum veniunt, espraeternaturales sunt, coactam, & ab essiciente violenter determinatam , ad has vero sponte suam causalitatem praebere,& earum entitatem per quandam e se dimanationem largiri. Jam vero materia absque praeviis dispositionibus indifferens est ad omnes formas, dc consequenter ut determinetur eae necessiario requiruntur. Suffciunt autem ad suscitandam vitalem determinationem causalitatis ejusdem, ut tertio argumento mox clarilis patebit.
. Secundo, Disponere ad aliquid & ad idem determinare in ultimo actu dispositionis coincidunt. Etenim dispositio
est via & motus ad determinationem tendens. In ultimo ergo ejus actu metam attingit, hoc est, determinat. Certissimum est praevias dispositiones ascere materiam, & consequenter assicere potentiam ejusdem, a qua materia non re liter differt. Assiciunt autem potentiam, eam asini lando naturae generantis, hoc est, restringendo ejus indisserentiam ad omnes formas, dc ad hanc unam coaptando. Objicies, has dispositiones accidentales esse, nec immediate formarum eductionem attingere. Esto : sed causam substantialem ci cumstantiis limitant, Ac ad certam formam expetendam conmcitant f quae causa, ab accidentibus lices excitata, per substantialem suam causalitatem operatur, formamque qualem
exigunt dispositiones educit. Sed instabis, dispositiones esse accidentales. Si ergo eae prius ipsa forma materiae insint, haec illi mediantibus accidentibus unitur. Verum non sequitur. T Natura
189쪽
De causa formae mater tuli. Cap. X.
t latura enim lateriae saccidentibus lices monita) formi in sibi accidentibus intimiorem asciscit, Hoc a P rte Suarius
Dii p. il. 3. n'. o. explicat , quo lectorem refero. t. Fcrma 8. Tertio. Forma non esset natura additionalis materia, non essetna re ab intus e fundamentali natura ejus d cui dimanaret. s indtura, nisi venit, etiamsi in matcria ab e terno cῶ-mis et ciente fiat, non tamen est natura ejus; ut praevide dispoiuio nes, antequam educitur forma, tu materia inli rent, non ta men sunt naturales. Quare esse causam materialem non sia
tis est ut id quod inhaeret iit naturale. Dices, accidentia qui dem suffulciri posse , materia, etiam ii non sint naturalia :sed aliter multo rem se habere de formis physicis. Acciden ita enim ista inhaerent in subjecto grala a matellae ; sed non
sunt naturalia, quia repugnant formae intimius in eadem materia inhaerenti. At omnis forma est ex aequo materiae pri mae naturalis, saltem si nulla alia intus e X sistens obstiterit. Cum ergo in generationis momento forma praesens eradiceatur, & nulla alia obstet, oblata a generante fit naturalis. Respondeo, revera formas accidentales esse praeternaturales qui formae phyilicae, quae partialis natura subjecti est, repugnant. In quantum igitur eam formam impugnant, impugnant naturam subjecti. Veruntamen multa accidentia praeternaturali ii non immediate inhaerent materiae, M subjecto proximo, sed composito , ita ut compositum eorum causa materialis proxima recte dicatur. Cum igitur compositum sit causa eorum miterialis, ita terimque non sint ei naturalia ; recte inferimus, esse c usam materialem non esse sufficientem rationem cur vocentur naturalia : cumque, ut in objectruone suggeritur, forma intimior sit naturae sundamentali quovis accidenter, a fortiore urgeamus, si accidens, ut fit natu Tale, requirat ut ab intus veniat, multo magis forma.is enthia s. Neque disparitas inter formas accidentales & substannamode' tiales allegata obstat: illas non esse naturales, quia ibriliae
cita . opponuntur , hai nulli formae opponi, & coi: sequenter esse
perpetuo naturales. Ideo enim illae praeternaturales sunt, quia, ut dictum, forma cui opponuntur est pars naturae. Ra tio 'taque cur praeternaturales sunt, est, quod Opponantur
naturae. At vero quanquam materia prima forma careat,
cui nyyii forma opponatur, habet tamen naturam substas tia lata,
190쪽
Cap. X. De causaformae materiali.
t ulem, cui ea forma aliquo modo naturalis vel non naturalis esse potest. Q iicquid enim natura praeditum est, si quid ab extra patiatur,id quod sic patitur, fieri potest naturae suae inter, ne sit ingratum. Cum ergo materia suam habeat naturam,& ab extra patiatur, fieri potest ut quod patitur naturae suae displiceat. Dices, naturam materiae indisterentem esse ad omnes formas, & consequenter nullam ei praeternaturalem esse. Respondeo, in actu eductionis formae materiam non esse indifferentem, sed praeparatam seu disipositam, nempe ad unam certam formam determinatam,ita ut Poetae verbis formam sibi desponsatam alloquatur, Tu mihi Iaplaees. Si autem ante plenariam materiae praeparationem forma nova se obtrudat, displicet, nec in additionalem materiae naturam evadit. Etenim in ultimo actu praeparationis materia novam naturam ultro eligit atque induit. Siquidem externum efficiens seu generans, quamvis assimilat sibi materiam non tamen intrinsece attingit eam formae rationem qui est materiae natura . Quatenus enim ab extra offertur,non est natura , sed quid extraneum : fit autem natura quatenus ab intus appetitur & assumitur. Imo impossibile est ut sit na- tura, quod ab intus non radicaliter manat. Repugnat enim esse naturam, & esse tantum ab extra. Verhm chm diversimode aliquid dicatur naturale, hic perpendamus quo sensu forma supposito quod ab extr1 tantum veniat sit, vel non sit, naturalis. Tripliciter itaque dicitur aliquid naturale. Pximo, 'uraliquod pure ab intus venit, seu sponth e natura rei enascitur. ipfra iter Secundo, quod ab extr1 quidem venit, sed naturam internam conservat, nutrit aut refocillat. Tertio, quod naturae eatenus conforme dicitur, quod vim ei non inferat. Non dubium esse i potest quin quod primo ex his modis dicitur naturale maxime proprie sic dicatur. Sua enim proles naturae perpetuo complacet. Secundo modo naturale naturae benignum &utile est : ut silmilia, alimenta, dc cordialia. Tertio autem modo naturale aereiopest, tantum non nocens: ut insipidum palato non est penitus ingratum, nec tamen positive complacens. Forma physica proculdubio perfectissimo modo naturari materiae naturalis est. Etenim est ipsa natura additionalisti epiphysis, naturam ejus fundamentalem complens. Est ergo maximo proprio sensu naturale, & ab intus e natura T a materiae