장음표시 사용
151쪽
. Arcum. ibis docet Aristot .lib. I 2. Metarii. cap. R. text. Ased de Peripe calua quoque item sila detur. Nam 'eripe aluus dem Ouitiat, ea empsi gratia, figu-xam multorum lateium a cis alium, directe vi sui Opi positam rideri circulalem, propterea luc citius anguli visum enu uunt demonstrat,
ii quam ad ex imbecillitate potentiosensi tricis, ex in ira substanta ae . huae a denti subiecte . It acque de ipsa quoque subitantia cognoicit, ac
Tettio:iilcm ex eo confirmatur: quia harum xxtiun subiecta a subicctas eatum, quibus subali a nantur,iro disperunt, nisi ratione acciden iis adiuncti verbi gratia, numeliis sonorus quae est ies Musicae librecta, acidatione Larum sono-x . a mimero disiidet. Quare cum sonorum adl laystc. in spectet, simpliciter dicendum erit, Mus canii iois Naturalem ite, par quem do Perspectivam, instronomiam. Devique ad vult tui censui se Aristot proximo cap. Izat. C. illi veri r s Declarant vero quae ii M. hematicis magis rurales vi et i .est Ilia Musica, lailrologia.
cin, quam Natuyales. AM plectenda tamen est opinio D. Thomae
hoc loco ad t xl. o. orusc. I. Ferra iientis q. . Luius libri, Soncam. 6. Metaph. q. II. liorumque iterentium, Perspectivam Musi Dcam in 1s ronomiam mag1 ello Mathematicas quam NMurales Primum qiria in vulgata Malliena alica. Ium artium partititione conn sirexantur Dem de quia ab iis, qui se Mathematicos protiremur, tractari consueueituit. Item se: aifeeii O;res . que de earu subiectis demon- Κεφάλωαν,,
strantur sex media Ceometriae Hrit limetie eostendi solent item Ozi Ἀ-tiones vero sc en tiae eo pertinent, Unde media Accipὶunt: cuine . . tum veluti formale quidpiam sit in scientu, Aduersariolum autem rationes hunc in o dum explicadae erunt. 1ima, dicendo licet horum disciplinarum subieci quadam ex parte sub sensum eadant secundum ad tam et Quod i sub alternantibus delum unt, quDdque in iis . quod ad rem propositam atri nec potioris in menti habetur, nec sensum, nec seΠtilem mate viam artingere. Ad secundam dicendum MathematicM-mne circa quot latcio versari ted enim si ceras hoc d1stcrre a mei iras, Ouod Illa quantita tem ab omni subiecto auCcent; hae vero eandem in subiecto certo ac definito meditentur, ut Astronomia 11 Iubstantia coeles ri Eaq, causa est, cur Mailiematica mediae aliquo modo sub stantiam spectent videlicet nou quod eius Lia stantiam crutentur; sed citara eam sub consides Tatione quantitatis ad certus ii subiectu naues. Πitae utcunque inuoluui t. ii considerario subR ntiae pia fiet accidente e habet, nota per se omnino, vi in Physica. Ad torti.im Et si flathematicae mediae differant a luis alterii araribus ob acci letariam cos ditionem , qua eatum subiecta contrahunt, id tamen non obstate quo mu ad iIum natu ram magis appIOp Πquer,p1OptCLia Iaciones, quas ante an ignauimus.
Ad ultimam: non significam ibi Aristotelem hasce alciplinas impliciter magis esse Nais
152쪽
C A PUTIS TE ET II E P L. TIO. A Ceedit ad disputandum de Caviis: cuius tractationis eam rationem aifert Oaria huiusce discipli-- propolitum est scare, id est,cos noscere propter quid te, ii omne. Qiue auo tonos enuuini tura tum ad uos Ontes S principia circere. Quod nemo per tecte alleuar Oderit , iiii ceneat causa, rei scire ad primam, id est proruinam. ira , Totum hoc caput ex hoc loco transtulit Arist. in lib. s. et estq 1. eius Eb e. in tis
cito omnes caularum modo recen let. Exinditur autem a Materia propterea irodantiquis Prulo -
Dphis magis notuerit. Iam definiens, ait elle id e Quo cum iniit, ait auidit. Fit autem delinitio ham lueti gend i eo modo ri : a nobis superror libro explicata fisit Ira ut soli mater: ae primae eonveni it lubitellecta videlicet particula pii mota verbo 'niit Nec obitant exenipla, uiri arte ficti nim, quae Aristoteles ad rem illustran tam . da buit, a Uu ob proprietatem, e pronteranal gia in seu proportionem utrius ue macer1a b H - ormu J Alterum causis geniis est forma, qua ratio ossentia vocatur quod in ea rei elienta. piaecipue iit potita. Cur autem Artitor formam de exemplar cora iunxerit dilitate iat incerpre si te . . nona arbatratur voluisse comprehpia iere eorum dogma, qui essentias a mater1a abiunctas e emptare, mi pum veritin est voluerunt Alexander putat, forinam dicta melle ab Aristotele exem ar quod na. tura λrmam poti in mum respiciat, eaque adepta eo ir quiescat. lieni istius, Philoponi aiunt forniam appellari exemp. ar lgens natilrale in generan i perficiendaque re ita se haben ut ii, qui in arte tactis arfabre iniciliendis exemplo, quod imitentur, sibi proponunt. Alta quorum explicatio ma 1 arrrdet, aiant volvise Artitotelem ausuri exemplarem tu hoc secundo causarum genere numerare . illa est interpretario Fonsecae lib s. Metaph. loco calato. Praxerea dinde J Te trum genus causae est Esnciens , quod definiti: id, unde mutationi, aut Desinitia quiens primum est principio: id eli, unde primo secundu exequutio: em mutatio aut quies prouenit e c erat . Postremuist finis qui dicitur id, ciniis gr.itia caetera fiunt. Caetera irae. lage, quaeaci apsum reseruia i tur. Nam ct verbi giaria Socroes Ad obtineridam sati ita tein deambulat, a cibo abstinet, potionem p . sentit horum in 'rum causa di itur botia valetudo, quia haecinam eius obtinenda gratia fiunt.
c Cum autem ea ξJproponit tria chradam pro unciata ad persectiorem causarum intelligeti s bH,-tiam viri a P inii m ei. Ei uidem ei rectu D. ure cmisa, ine poste non solum per accidens, ut latis
153쪽
3. Prouuκe Quin fiam J Tertium pronuntiatum Idem alio Mallo modo contra Vorum esse in eius. eis polle. Nam idem aber lator si adsit naui causa est salutas si absit, nauseagii. aegati. . autem nunc Quia numquodoue genti c.vula late fundit i , ne quis piΘpterea existi Lret, pluae esse generales caulandi nodos, docernitatuO OmΠiz esse, ad quo Videlicet reliqui uti
, PC 'ada rier essentiri J Tria refert ad genus causae sormalis ii mirum toriam, compositionem , ain d firma in Voca autem Totum , Alensi explicat id quod coalescit ex partibus ordine inroda duo- ut in ei se timetis: texercitus. Compositionem vero Id. qiuid componitur ex pardibus no solum: Lb. ordinent ii abentibus sed in unam aliquam formam coe in ribus ut domus Denr i Formam peculis' itiomino appellat eam, qua proprie forma dicitur cuiusmodi est fornia homitiis, Ut lapId; -
Semen in rem J Coro emorat spectantia ad causam e scientem , deinde ad causam finalem moletque finem porrere bo ῖum quid se, alioqui nequaquam caetera eius gratia fierent, a n Ira actio non nisi boni in qu rd spectet: nihil tamen referre, crum id Leucra bonum sit, an spe
ciem tantum boni obtineat. . . .: Di , r mourem J Diuinxit causarum genera, ex quatuor modis causandi per se' essent an bias iunce Osdein ii. Oaos variis diuisio busi irritur, secundum diuersa habitudines caular in ad escria. ut annorarunt D. h laciniensis Prima diuisio ita habEt Causarum, quar eiusdem S sint, id est, quae vel omnes, exempli gratia materiales sunt, vel omnes effectrices . ait Pstpri
eli communior 3 alia post alior, id est minus communis. Ut in genere cani e materialis, marmorcat iam inlis communi statuae lapis vero communior In genero ire me ectricis cause sta uJ Iu causa est minus uniuersalis sta irae, artit x niuersalior ii militerque res habet in caeperi ρ
ἰ1e eccidensi Se Ida diuisio duas sebdiuisiones continens haec eli Causarii QT
154쪽
h, LIB. II CAP. III. EXPLANATII , ,
aint per se quaedam e accidente. Et iterum Causarum ex accidente alie magis,atre retinuo vni te, aliae propinquar aliae r motae . Causa ne se ea dicitur, a qua per se, ut talis est,enectus emi civista tua: au coaliparat .cine statua . Causa ex accidente est, a quam O n per se pende senectus, est ii in eaeonio incla causa per te. Qu9modo ait Arastoteles, Polycletum elle caulam per accidens statis ae quia Deidit statuario esse Polycletum . Causa ex accidente ruus uniuersalis est idem Polycletus rei pectapatuae viliuersalior vero homo,animal. Hic aduerte duplicate rem aliqua polle dici causaru ex ac. vidente:vno modo,qaia accidit cau12 per te; sicut Polycletus Malbu accadunt statuario, bi est eau si per se ita tuae. Altero, quia licet sit causa per se. comparatur tamen cum eo, quod accidit infe tui per se ut ii tatuae accidat candor,statuarius,qui est catas per se statuae, causa est ex accidente com p .r uotiescanda di. Porro Arastoteles hoc in loco solain causam ex accidenti priora modo explicaui cin Siant vero accidentium Hic tradit subdiuisionem causae ex accidente, in propinquiorem Non remotiorem Causis propinquior est accidens, quod a causa per se mittiis di: tat. Remotior, ro item exa acciden S, quod a causa per se lor gius abcst. Veluti candidum is uticum, quia statuarii sui tacei te. dentia sunt caris per accidens statuaeci verum quia Musica minus ab arte iatuarrid ita qllam candor. liquidem Musica ars est, sicut utatumia candor vero non est ars hic circo Musica propinauior statua causa est, quam candidum. . . o Praeter aureis omnes quae uertia diuitio est, qua causa viai uersim diu 1 ditar, in eam quae pote I U state, in eamqliae actu causalitatem exercet Potestate, ut statuarius clim nihil operis molitar. Actu, ut talem cum Operi manum admota Ct. ptatem vero J Docet eas , quas tradidi: caluario partes riones pos Te etiam effectis suo modo accommodari Et rectorum enim quaedam coci animi stant, quaedam minus communia alia per se, alia ex accideiates alia actu, alia potet late.
Sed 2 coniunctis PQuarta diuisio est Causarum alia coniuncta sunt, alia simplices Coni an N diae, de quabus hoc loco agit Aristoteles . iam aliis etiam mi dis innecti possiunto sunt complexio
Porro haec. - Omnes ausarirna inodos,de quibus hac tenus differuit, ad duodecim redii in molcit. Nam si minantur tres coniugatio ires, en pe causa uniuersalis particularis per se, per acci- rumdens connexi sir lex &'tulabet licium nodorum cum potentia Mactu complicetur, i iociecimna odi euadesit nempe nitierialis actu, niveis alis potentia particularis actu, particulari potentia perae actu, per se potetitia per accidens Assii, per accidens potentia; implex actu, siunplex potentia connexa actu, connexa pilai Cesa.
immatitem Esserunsa Constituit discrimen inter causas singulares actu singulares potentia, idem anteli ge de uniuersialibus 'uba tempe causas actii, Metrecta actu . simul elle vel non esse
Dporteat ata tem stat id, qimd actu caul , necessario existat a quod actu caasatur, , contra Cau
155쪽
cium attingit igne immediatan crualis es Aiclitate iura re pectu opthcH Alterum, Redde fida Mi
Raditis causarum: neribus. ad perfectana carum notionem desiderari censuit Arist. Nactatio no sit ii rtuna qu1bils nonnuli rerum naturalium, ut Democritus is Farpedo es . alii
humanarum, Vin .ulti praeterirna de Vitigo, Cincientiam attribuebant. Propiora 1 1ertur exPl can
- Tatio, dum, utrum Casias tortuna sivat, an non ' si sint, utiluam sint, iam rationem causa obcineas tri aura quo paeto inter se distinguantur e , - , a Cum enim bouo opiniones veterum recenset, in primis porum, qui casum Tor unanio . . , nihil omnino es locoDtendebant cluOdd lytici ratione probare ci tur. Primum ita Nillius
P e. te: Sectus cui certa S definita caui noui siponiteat ergo nihil alii aut fortuito euen1t sequuti
156쪽
hor LIB. II CAP. III. EXPLANATIO. io
ibouutio videt .atur perspicua sic uidem ea duntaxat in casum formam honi ines conserunt cui, tuiti incertam ac desiliata in Mugam esse putant. Tumptum vero inductic ire ostendeba: 3L. Cur ieri uis itispiam, ea b gratia , forum petens in eum, quem non qua rebat, incidit, huius rer .iulta fuit itio illla seu voluntas dolum eundi, ibi que es venales eniendi. Atque ita facile erit caeteras
I, V m etiams AliquidJ Secunda ratio, quae est ab auctoritate, in hunc modum conclusa erat: r. Ratio voteris Phyliologiae inuentores, in ex placancio reruin naturalium Ortu interitu, ea minaci causis irentias, nullo numero habere fortunam , nullamque elu mentionem feceres Igitur fortuna nihil omnino est. Euanquam hoc quoque Domista priori ratione posterio tem diluit, asserens potius veteres Te ponsio repreh2ndendos esse quoa de casu fortuna nihil disseruerint, quam ex ipsorum hac in re silentio ad .colligendum,casum S fortunam non dari praesertim cum interdum fortuna nonae surparint, imo&nc, nulla fortuit euenire concessierint Pitor autem ratio ex iis, qua inferius dicenda sunt, acale Ad i. dii oluetur. Nempe olfectus , qui casu fortuito contingunt, raro cum etfectis per se in te iis un-m, ut inuentionem thesauro cum fossione agri im indeque huiusmodi effectus certa ac praefinitar iusta rationem, ad quam referantur, non habere, .l r.eferrim iam inter fum J tu, d Empedocle fortunam posuerit, probat ex iis, quae in eius Empedoe DyCosmopoeia, hoc est, in libro de Munia fabrica leguntur: vadolacet aerem casu in super locum ei lo-lasse, ct sepi alio imodo furit et agi ratustatemq partes animantiu fortuito cocursu inter se coaluis '.
e Sunt et am 'u J Democritus, cum animantium, stirpium, aliorum 'l minorem mundi partium Democri-σenerationem, In mentem, aut naturam, alia Sue caustas rettulisi et tam Cn ipsam ni alition Em com ein.
positionemque niuerlitati attribur fortuito concursui atomorum, in inlinito spatio temere drsia currenti una ut testatur Aristoteles i. de Gelo e I de Partabit animal cap. I. Ethse ne J Superioris entcntiae falsitatem ex eo conuincit, quod perabsirdu sati corpus ccoe Gaetul-leste ea quae inter aspectabilia excelli int, viatilliora ac diviniora sunt, cactu effecta suisse cetera ruri ero in quibus fortuit euentus tape viliantur, causas corto Orduae conititutas vindicasse. Hac ipsa ratione utitur Rr incit. I. de Partii, anim. cap. 1. Amobrem, inquat, veri imit zus dixerim, C aesturict factum esse ab eiusmodi caula, si factum et t. magis elle ob eam causam, quam animalia caduca
157쪽
DI imum a r. titiainde Casu&Fortuna sententiam explicet dii plicem praemittit diuisio neni. Prima cit: Effectriam quidam emper eodem modo pro uel iuia nullamque haberit varieta tem ut Ortu. Occatus lyderum qui iam plerianque nota tamen ea aper ut pluuῖa pex'veniem. canitates in senectute:alii nec seniper, nec plerunque ut nasci holriinem bicipiter vel Sole in Cancro existente, frigere apud nos. Illitas ergo pro certo habendum esse ait ea quae in prioribus duobui
membris continentur non re tiarere ad fortunam quae vexo an alia S, potie OILLUC CUD tangere, ut coani uiris hominum consensus testatur. z. -rt/t o. bEorum auremJAltera diuisio est Eorum qii a filial,qturdam sunt orni alicurus, id est, ob aliquem finem quaedam minime. 8 Ursus qua gratia Iicuita litant bipata zo i s. ri tata cur. Alia namque anima detri exationes consilio peraguntur, ut rei familiam adnim ni ad O atra natura, viger-
ii atro arboris Additque in iis, qLia, cuius gratia hunt, uitellige vel actu, et potestate b.
qui bi uae γε turi Particulatim declarat, quaenam ea lint, in quibus fortuna aut casus Interuenian . re usior docetque, ut implicius ahemitritas interpretantaries le ilia, quae gratia alia his seu me te, seu na-I AG a tura hianti si sint caussa per accidens, hoc est, cuni ex his sequitur aliquid diu ei limi eo civius gra i tunc enuncio,cuod equitur,fortuiturn dicitur.Quod ut planu sit. prae oculis habeaum est, Mariani, quam euectorum quadidam cise per se, quaedam per acciden S. Ac quemadmoduni Quae per se dicimitur, certam definitamque rationem habent ita quae per accidens ancipitem si cerermaratam obtinere Verbi causa, fostar,quia per se est caussa ossionis. piae linitum liabet ordianem, Odumque ad eiusmodi effectum: at ex accadente iamlta tam ipsi si alam et is ite caui iungi queunt siquidem potest fossi Heste musicus, albus, senex, aut iuvenis. Item potet fossion 1 adiungi inuenti O vipeiae thes iuri aut carbonum Ea igitur eueniunt casu Tortuito, quae prae licio modo Cee Ui, in Queni causa perlemcendat, ex accidente iunguncur; dua et ait inuenta fossi telo.
158쪽
bi LIB. II CAR V. EXPLANATIO. 36,
a Causa giruryQapniam ea. quae casu eueniunt, multa farram acclitere possunti colligit fornu Auentus rem euentum non habere causas definitas, sed varias cincertas. Vnde etiam intelligi posse in fortuitu on multum iti his dat erre, quae alii de fortuna docuerit uti adelicet formam esse caussam non non Ueπαι--il e uti in este cau1am ex accidenti, ut est architectus tibicen respectu domus: mon elle causam cat aes πη- diei se ae dehinitam, ut est profectio in forum collata cum mu nriian eius, qualecumam dedit quae a ' μθ s. oro fellio ob multac varias causas est potuit. y I dei amytilud quoque non ab aliis non inscite prolatum, inquat, fortuna in eue quid praeter Formn tritioneni cum ratio In iis, qua raro eueniunt, ulla appaxeat. Idem repetit labr.I. Rhetor ad Theo prarer ra-ae hisce verbis: Verum eorum quoqkiem Oir Lum, quae praeter rationem accidunt, fortuna nem. eaula est tui cum caeteri aratres deforme sint, solus ut her sit Vel si cum caeteri thesaurum non ide in t solus aspexerit vel si, cum proximus sagὶ tamterrerit, Is ne tactus'iridem sit, c. Nam haec Omnia fortunamium eme videntur. o iis, ἡμιενανm, ου - σων, Sed tamen de quibus a liquis absentierie. ανωέm ,ειον - στ εα κ .i num fortuna r auis sine esse s r,vesani MMn- bis, αλ α αλα ιγ. ν' raris, a Me 'irerin, aut aestus sed non deton o s-
fSed tamen de quiί tamJ Cum idem e lectus fortuatus muIras causas ex accidero hanere posiast, atras remotiores, at Spropinquiores,i: controueat ima aducit quamain ex is cacisis tortunae existinianda sit. Ves quae capi tum totonderat, deinde aestus, aut venti per facias accesserint, Tanitatem 1 aeter opinionem recuperet in quod horum, ut m Urdui Lani caussiam cora: etenda a eri 4 iit denti vero ut in t rpretatur Philoponus viciniorem causam magis dicendam fortunam. Secunda aurex. J Solet ioitutia aetas astici epithetis ratione effectiacim, quos ducit. Hori ponnulla pei stringit Aristoteles hoc loco. KLπαλωεν . CAP v VI. AI ι φέρε θοῦ τι τε, τοι μνι - πλεῖον IDIfktin xistitem. .cn .rea re latius patri.
159쪽
tem coς sistere in actione rationi consentanea, quaelio inlinis est proprra et O in ta perfecta contu .git. Qia: felicitas non idem in quod prospeIitas, sex et aliquantulum at Πὶ S, qtratenus plana Ornat, cumulatiorem 1eddit, licet non de tuerint, cur in ea chcrtaron ab lilia cciij cailsu ad c UUrrem dogma, et: falsum, allusitatistote es, cum ituri, ra . uer .am ficiet n. m. at i felicitateni cis , c. cυ eam et ca usam 2 Licet iis, it .rcle cctu carent ibit tina' at id non coir irat. si sic prie loque
160쪽
a senuis aurem J Argumento a Graeci voeabulat oratione ostendit, causam reperiri in iis, oua , lietitu gratia fiunt, sine consilio, si e natura impulsu, siue ab ammatita siue ab animae einei tib ε; esuritar. Nam eas sin iusti suis sibi admodum vicina; siqvide - Η γν, Lod Latini esteiluc deducitur H T υἰτίαν quod ei frustra . at frustra dicimus, Quicca u.d aucuius raua compa
r tin qua a inelitesve natura fiunt nihil a ras prosiclici potest quin ali uid i dpram a mei te v ln arulas IlIS UT AIuret X l loci cinde to tu tu castra equi possit mirar si coetu ira ea si s rocreatum LIec, pOI IC ali laiciat iacula per se eius molitionem antegre si .imiaille ouod absia dum dictu est.
tentra explicatio I: Thnici, ut erant ita finitis superst tionibusi inplicati, Octunae Dorneti cedete, Deciolam Portae, qui multa tirentiuntur, seu et ramnonia uili Philosophi Tati. etsi horum quidam,dui on rest illa volunt elle .ipiente , tortuna: ' L ό, um caiunt, non ea iai, ut Poetae, sede istari Jςψ Π appet antes Fueiunt autem in hunc er- aera eseia Diaucti, ci Ud viderent latet tes quos iam, triari inopinatos uentus, quorum causem uiri
i dotalent nec tamen nullam esse sibi persua
Porro Cebe Philosophus, Ilioue veteres
fortuvolubili saxo petritentem. Quo pictura artifi- cIo si Enificare volebatu, eam iuhil ratioDe aut rudicro omitia ten ere dc caeco inirpe tu ad nid-nistrare aerum humanarum aleam susque deque ea tere in I qtram vexatricem esie nialis propatiam, bon1 aduersam , vagam ac versatilem S in sola leuata te constantem. Quo pertinet illud Boetis lib. 1. de Consol pios. 2. Hunc continuum ludum lituimus totam voltabili OI-i,e versamus infima summis, summa infimis in i mutaTe gaudem iis Sed aliis etiam modi Et lorici fGrtunam i DgCbant, ad esus poreΠ-tiam glaifandam. Nam Bupalus, ut Pausanias lib. . art prinuis apud S. Ayrnaeos statuarra Foituna fecit capite spelum ait rat anu cornucopiae quasi dominam gerentem Pi irro hanc tam absurdam de ridiculam de fortuna