장음표시 사용
171쪽
Parisiensis vocae appellatio. Cum igitur talis causa non praehabeat in se tarma liter esse spectri eum offectis oportet cor ineat illa reminenter meliori nota atque adeo, ut nobilioris natura sit, quam eius enectiis. Si octaua conclusio Causam essicientem uni vocam eius i erfectit m tam secundum naturam specrficam, cuana indiuiduam, aequalemanser se, bimere perfectionem. Huiusce coclusion s velitas, quod ad persectionem naturae specificae attinet in cons 1loeli patetq; ex ipsa i
ni uocat causae notione dicitur enim causa viati Cca quae pecie conuenit cuni ei te pro indeq cum naturae pecaticae Ierfecta Oneq; incrementa, Eq, im 1 nutionem ferat, sicuti nec numeri non enim ternarurs pluribus, aut pau-c; Oribus quam tribus nitatibus constare potest iit, elicetus, causa una uoca parem p cta cae Perfectioia is gradum sortiantur At e raria circa citectionem naturarum singularium controuerua non parua est. Verum C MOdria sentiendum sit, ut statuimus , quodsi gularia contenta sub eadem pecae in 1ania, non sint alia aliis perfectioia secundum Dradum suae particular aselle trae amrmat. Diu an dia in . d. 32. q. 3. Argentinacibadem'. I. SOncinas . Metaphys qua 1 26. de M. Quo etiam in c. ala at Hezaicus Canda uel 1is quodHb. . . s. etsi neutram partem aserat veritas, ut d etorso, ni aucto luaten Patis ensis articuli in quo ut ipse Ieteit erroris nomine aequalitas a Dnimarum dant natur. Sed quom an hac quas .o non est huius loca, ubili trimus in ipsa simplici alle trone, quam et rami. t ultri detendation-1eca lib. I. Metaph. cap. as. q. si
estes ecundam Mineritamque belli a Pirasophiae amantem' sciim tibi l ,
sententiam, si placet, .ilenum io Adi
deplacitis, cap. 3o 'Diabitario. Vrat tamen a i iis, ilio ma eiusdem spe
mtoribus solirim tribui, sed ab aliarum causa rum ut a proprietate patrii se i Manatandras ydei bus atq; potet maris. Initio sensu ad D. Thomas . contra sera et cap. everum ei epoli a iud Ptolemaei in Centito 1 o, C fuerit arcuitus a natiuitate at clinil do- Murritan Satiarna, apse s ,rtis in est suo dat
relationem causae, neque rem quae deno-mmati ria ι, absolute sumptam. IJ T controuersia aliquot pronuntiatis eripiacanda est Pri inuni iii Causalitas non est relatio cause Probatur. Da ira conferre sie e tectur, estqvid ei se dii plo prius. Π igitur re latro tectus sit pollea se effectu, eademque si mutnallax i. cuIL 1 Matrone a. 1a , plane se quitur relatii, em causis ii quid posterius, quam confer 1 piles, seu qu. ci eo tem recust 'Iam causa tale ei Oim natur causa. Item causa luas et tua , Cese sic, perquam res causat est proximuit fiat a. lamentum relata usca 3 E sicut causa ista sim tua , id est, Territiam Te Scausatur priue illa lita est fundamentum re latronas erre Lis . t relatio eiusq; an mei; tum uoxii Dum non item sunt. Secundum pica nuntiatum Caiusilitas non os te ipsa, ou e caula circa ur , ccci I dum si naruram praecis spcctura sed est quidp iam ei
Huiu ceci ic ciati pri Ara pistat 'Li ii tendi tur, quia causa, ir: sese postea Oi 'Plan. d, quod denominatiar caul .i i imbri .is c urituanti m sterior, inquam , vel tela. pore, ut patet in casa salitate qua Socrates g natu, et a Si phrona Ico;
cem risit Secunda Pari ex eo si iaciet ir; i Mista primum c. bis a. lira ei hcta pia standa actu cora currunt coras stim lic Antur pii potitu
aliud erit talis .ilri .:., qua in hic CG c usus, de nouo a .i: nioris rei q tae caeΔω- minatur causa
172쪽
e grSS LITATIM IN AE ET Gii caussis, excepta e ciente esse modum
quendam rei, quae denominatur calisse.
TErtitam pronunciatum:quod si aperioris explicationem contanet hoc elio Caussalitas in omnibus caussis, praeterqua inane inciente,ni, ei aliqua entitas me cira inter causiam effectu .vi , ab utroque discincta, sed est modus o udam eius quod denominatur caussa, idem te cum ipso Veritas huiusce pronunciati, quod attinet ad nateriam forma in de patet, quia, t superiori libro ostendrinus, materia 'ornra se ipsi immediate uniuntur, totum condunt: atque acleo nec aci mutuam coistalitatem, nec ad eam, quasi Figa compositum habent, ex T- .endam ulla media entitate absoluta indigent; lic Liti nec eam indu rim genus Mi ferentia, constit tendam speciem. Deinde in omnibus carisiis, essiciente excepta , uniuertim id ipsum cstend1tur ea ratione,
diit in iam inu heres, cum sine illa singularum cauuisium visa defendi, explicari facile porusit ut uς.q rae in serius dicemus planum erit: ubi etiam cur In tentem excepermaus constabit. Verum quod non sit negandum augalitatem differre ab eo quod caussa ni cupa trix sabiem , ut modum rei a re liliac patet. Nam cum aliqua ita cona parata sunt ut unum sine altero
non solum antelligi, sed existere etiam posit; nece aiio aliquid illa discriminis intercedit: at perspicuum est posse rem quat cauila appellatur, ii ne caullatitare appreliendi ut si qui naturam Oritatae, verbi gratia, secundum se concipiat Colisti etiam pol e eande vi sine caussalitate sua consistere quandoeuisem aut alitas non inest rei si cum aetii ad Tectum concurrit imo is modus se , ibendi 1i l 1 aliud, quam ipsa res,quae cauila de nona inatur, ut actu concurrit ad enec iam' forma autem potest existere.quin aetii mater: am informet. conseruet ut patet in antrua rationis participes quae per se extra materram cohaeret. Item materia potet aluina virtute consi ruari etsi nullam inti habeat soritiam, te speetu cuius propriam causalitatem administret. Quod similite iis aliis vadere est.
SIT AEATI CAPSSANDIescientis caussae.
a Pionem. PEculiaris extitit dissicultas circa ausi alita tem effectricis causiar sit ne etiam modus uuidam idem re cum placatista, quem O' Eam nonnulli a Buxani appellant an potius actio, qua effectus producitur, quaeque re ipsa a caulla distinguitur. Jeruarias quod lib. 2. qu. z. Soncmas, Iauellus s. Metaphys qu. . aliaque aetatis nostrae magni nomina Philosopha H Dorum.
priorem uere sententiam, uaela ce argumen es videtur comprobari. Primum, qu cum in 1. Fatio caeteras cauliis inuentatur ille morius, qua sit proprie cauti alitas, non eli cur etiam ii caussa Ciaciente non detur, cum in Omnibus aequa ratio eliri detur.
Secundo, quia amo noti est aliud, quam e sectus prout sit,siae, ut vulgo loquuntur, ni
rie de Spiritu sancto docet actionem magis agi quam agere, quod ten approbat D. Damalce T ra si nus lib. 3. fidei orthod. Quare ut effectus, ita actio aliquam caui salitatem priorent se requirit: haec vero cau1ialitas non potest esse alia actio, ne in infinitum fiat additro; erit igitur m dus caussa eiiicientis idem re cum apia. Ter Uo, quia causalitas debet antecederes nane id, iii od a caussa oritur, cu id omne auia fari dicatur; at manifestum est non ei se tum duntaxat, qui ex actione relinquitur, sed ipsam quoque actionem a cauila proficisci. Neque obest quod aet1omo proprie produci, cd com- produci dicitur. Enimuero ii ora id tantum in quod productionis sed id etiam an quod com- produ cinis nomen cadat, ab et i caente, ut a causta pendet, atque adeo efficiens, etiam rospectu illius caussalitatem Obtinet. Quario, idem confirmatur lautae in modum:
Deus non creat sine vera ac propria caussa itate, cum vere ac proprie caussa irrei creatae; de tamen non creat per aliquam actionem : ergo
Fi saltem e specti Dei fatendum est actionem
non esse caussalitatem. Probatur minor , quia nullum datur lubiectum, im quo talis actio recipiatur. Nam si duas dicat recrpi in ipsam reriri creatam facile refellitur; quia cum res pIoducta sit posterior actioine, qua producitur , Ἀ-mue subiectum sit prius actione quam recipir
idein siet si 1pso prius, post xius , quod fieri non potest.
173쪽
Cbis tamen amplectenda videtur ira
tu fluxum vel edere, vel continere atque lora cio bonitatis haliciae, Graiis noeti et prinu,
s aliud . quam etfectum actu pendere ab ipso
efficiente quod est C dpiam eiiic Iezi extimi cum negaricidior post C. H. Vllam iii commo dum inde sequi siue In Deo, livem nosica ν luntates ut qui animuin ictet dexit, facile per spiciet. Verum neci tacit, Udus recte appellatur mi uacus nictor.ὶrr caulaiadi, iue caiulatiatas erficientis cense i poteit illiandoaui deni enlectunt pendere acti ab erticient supponiti mnaxum ipsum, tu actio: te in eicientis In e: iscium, qua illi esse contermo, laquam propriarati Oiae agendi, viii an ex. I. anus dIcemus. Secunctum pronunciatum iit Causialitas es C ficientis est eius actio. tach Ulisce prosa unia cratI quo Leit de mente M. si ' Altae ii hoc in
sat et fecit ina. Praeterea G. .l1Lilit.Is tricietis vel si an fluxus de quo paulo atri . vel cito nec
Codum assum realcm ab lolutum, item antea D nam aliud ciccturiit. In quia cauccaui an dim xon habebat. cc a s lacre qui ac fronde tririi, dic indum C id mutari Deum proprei ea uocii an ce Licturi. utar nisi id quCd eal mentitatem de Quo accrpata cuiusmodi non estis furias ille diuua voluntatis cum aluum sit aluc dus qua clam habendi se ad citectum. Non
seipso adna: ti)t, subii revexa ali uam mutatione 1ii, saltem minas presse accepto mutati nis vocabulo, videlicet pro qua cuncti e varaetate sua tibi cium aliter habeat quam prius
174쪽
LIB. II CAP. II. QV EST. VIII.
tur sed eandem spectata ni prout age illius interuenta ei sectum 'tringat, habere se ex parte uti l ac tametsi ab illa dependeat, non proinde inter eas danda D elle aliam inte media mea iussallitatem, qua id, quod ita a caussa dependet ut it p. causalitas, neqlla quam alia cause sit te in alget liciat nec existeriti: asiam exi- sentiam qua C istat, nec actio aliam poscit a-tiionem, qua ciat. Sane quod haec olutio probanda iit etiam iis , qui nobiscum a1 bitrantur,eaussalitates aliarum causarum esse modos se habendi rerum, d tamen circa etficientis causisditatem a nobis distentaui; ex eo potest siti aderi quia talos modi licet non sint realiter distan- i sint tamen aduentitati rebus quae caussae licuntur,oc in iis sustentantur atque adeo non
postili tu non utcunque ab iis ipsis rebus pendc- re tarne non iccirco alias exigunt causialitates quarum vi in actum prodeant, alioqui oporteret in infinitum abare. Ad tertiunt dicito caussa litatem debere anteire id, quod a causia Oritui, vel quo iii modo pendet cum modo id lao it ipsa caussalitas nec sat elle ut proxime ostendimus, adllonem pendet ab elfici errae, ut propterea inter ipsa alia
media caussalitas interponenda fit. Ad ilaritim concesta maiori propositione, nefanda est minor Mad eius cQnfirmationerrire pondendum , actionem creandi recipi in id, quod creatur, neque elle ab stirdum, ullam eandemque rem diu exsa consider atione priorem polleriorem esse. Itaque res creata in genere
que in se recipit; in genere caussae essici eluis
eandem si bsequitur, ac per eam Q.
omnem causi per modos rationesve sandi tanquam per proprios actus, a ter se dine rati tmemini dubium esse potest,quin
t quaeque cauis ab alia distinguariar ita diuersant caussalitatem sortiatur. Id quod etiam iit gala caularum genera percurvont mamfestum erat. Ut igitur a materia Ordiamur,Avicennas. suae Metapi 3 sicae tractatu 2. c. q. Magnus Albertus hoc in libtractatu 2. c. i. IoaΠne Marox
*- sentent distin .ra arbitrantur, materiam re
spectit Olius compositi caussalitatem obtinere. iii comparatione forma dutaxat. Nam quia d materia simul ei ga formam Sc compositum, caussalitatem habere nequeat si radet ea ratio; quia sortiretur duplicem causiandi modiim; nec ram una, sed muItaplex caussa esset Pitua-Ulm vero pro priori sententia facit, quoddam
caussalitate materia circa formam, a mitteri dum ei sor, animana quoque rationalem pendere a corpore,ut a caussa tui esse uir Od tame eius inani ortalitati repugnat, cum naturari
fieri non possiti ut id, quod a materia habet esse,
extra ipsam cohaereat. Posteriori 1- adstipui tur, quia sicuti materia est pura potentia ita omnis eius caussalitas spectanda videtur circa actum, id est , circa formam, iram gremio suo excipit, Ouetque. Neutra tamen harum opinionum vera est: sed ea, quae materia duplacem attribuit caussalitate nil nam erga forma, alteram erga con positum. Nam cum forma per se Udeat ama Is emaj, terra vel absolute, ut a clausa sui csse quod cete uente,/ὸis Cois formis commune est vel quoad inrormatio rum ref nem: quia scilicet ita formandi ossicium citra raro materiam obire nequit:quod unum anima rat naucouenim planum et materia in caullatitatem habere respectu format. Rursus, cum es Materνα sentia compositi naturalis ex materia Forma uerr/rur constet, perspicue patet, compositum naturale uticem pendere per se a materia, atque adeo materiae μυ Di causialitatem circa ipsit mri triaque vertari. Iam qii desiae ratio catastandi materiar diaer: a it ab illa , quam eadem matella ad forma habet. perspicuum videtur: aliter ea impetrii et forma, aliter compotitum, materia: cum illa eudeat
ut a recipierire, hoc ut a componentP.
Porro , qtio I diximus de materia aequiori si s ire
iure de forma asserendum Lit,vidclicet eam diu forma, plici praeditana esse cauisalitate: altera in mat Iaam quam informati do actuat: altera in compositum, quod una cum materia partiatim cc-dit. Est vero inter has caussa litates discrimen:
nam illa, quam materra&forma te se mutuo exerceiit, antecellit origine ram . iram erga
compositum habent : quandoqvidem Osiris inteliraendi modo prius est uniri inter se mu
tuis opiciis materiam e forni .im quam to mconstituere. Sed enam , ut compositum natura
dignitate partibus suis excellit ita praestanti Ox est materiar sormae caussalitas erga ipsum,
Quam mutua earundem inter sese.
Igitur argumetua, quae matellae duplicem Re υς ista
caustalitatem nullo pacto conuenire posse V AE e suadebarit, non persuadent. Nec etiam illa pro Drrαγι-.pterea unius Sua ratii,nesti haber detinericum eius caul salitas comparatiosae forma: Qquasi via ad eam, quam exequitur reipectu
composiar, cumque vrraque materiae causi ali
tas possit aliquo modo dici na, ni Tuirum ordi- Me, qua e u prior ad posteriore ordinanir Similiter dicito de eausi alitatibus formae. Qu9aver de anima humana obiiciebatur, solutuara
175쪽
iam est. Sicut en rn illa extra aliarum formarum sorten eminet potestque separatim subsisteres, Ita nou pendet a macerra , ut i caulla sui ei te; sed quatenus fine erus consortio nec informandi munus administrat, nec etiam ad complendam absoluendamque speciem perting:t, ut annotauit . Thoma, in quaestionibus at, putatis quaest unica de Anima art. I. insolatio ne duciaecimi argumenti tig qtioque Henricum Ganclauen em quodlib. . l. I . Ad aliud de potentia materia dicensum, licet materias pura potentia, non debet e ccii co elpe tu etiam illitas, ouod ex potent a cicactu coalescit,id 1t, compotiri. His in hunc modum constitutis cauli alitates onine.1 immatim singulatimque sub unum veluti aspectum aemus. Materia ex Cima, tipioxime dictam fuit, ominam obeus, caus-
positum Castalitas materiae ad formam coniistit in recapienda fouenda,&L b ectiire conseruada foraria, modo superius explicato. Caus latitas formae erga materiam lita c1 in acetuanda S to Inaataue excolenda tueo daque materia. Utri utque vero causialitas e .pecat totius, ocompone mi versatur materiae quide in componendo more potentiae, inchoatum S imper- tectum esse conteientis: tor in componendo more actus rem perficientis, hoc eli, In certo gradu ac specie collocaratis. Exemplaris autem cauilalitas ceriartiit in arte facto secundum passiuas in imitationem efformando Efficientis ita actiones, qua Cilicium producat rinis denique in eo quod eius gratia aliquid fiat. Sed haec duo catilla altatum Genera iis quae iri progi ei Iu di putanda 1 unt, alitustriora tient. Ex actis patet Iolutio quaestionis initio propoliatae, siquidem ostendimus nullum est cui sta gemis, quod propriam ac peculiarem cauit uitatem. Non
dari in eo actu, qtio mir imuit , tae naci .loureale absolutos, vute licet unum II Ordine ad materram , alterum ad uilem territrii adesti B ciens, a quibus neces iar a. ii H .ibet depeu dei tuam. Tertium. An quemad. Nodi in efficiens iustinguitur realiter c .L Ili . . t ite acti Ua, ita
ei uiciem errectus a sua p. a E ia r 'a ire: differ
Ad timuin horun dicendam US IN Odos virtute stu potetiate continer ij bus, i et de
Γ X iis, tiae iactenus dissi ruimus , dubia
crit dant emer mi Primum est, euilibu D
in lucom modii)li, inquet bussitas esse dia inius caidinalitates omnium carissarum, exceptae: hi ciente. Nam quod ii in suis causis non si Dulactu in sint hoc est in materia omnes eius cair L salitates, ita ut iterq; in caeteras peripa cuum videtur Ala O qu ex: si en actu ira quavis materia Ion Pot, quin plures modi entitat ut reales; cum non tot qua plures Ormae decursa temporis ex ea edΗci possint. Q Te tamen infinitudo, esto non sitent ita, ira Iea Iter uisierentium, aciniattenda non est.
Ad tertium modum si halbendi risi effectis
QVAESTIO IMVTRVM CAUSSAE SIBI UT V cauisse sui an non ZARTICVLVS NEGATI UI PARTIS
debitur alicui, ae ii aquam fieri posse V caussae sint ibi mutuo casistit. Nam cum
ti iriri ci causta caullae sit etiam catillicitas, Cliod i eo cauila I dicitur, ut const tex lib.
176쪽
o l bro deCausis propositione prima: sie exempli Vatia, materia esset causa ioImae, di forma materiae uti lae materia ellet causa si ii ipsius quod longe a vero ab at Deinde, quia cyomnis caussa sit prior causato idem respectu eiusdem esset prius de posterius: prius, ut causat aliud p
ite itis, ut ab eod in caula ur. Item, quia serti-
elaus esset causa finis, non esset in is simplicitet omnium causarum prima esset enim quodam in sensu prior nimiiuit ab eo pendeterficiens; in alio pialterior, quatenus pleiae ad et ab efficieme. Praeterea, cum causae dicuntur sibi mutilo causae, vel appellatione causae in t iligitur ipsa relatio causae ad effectum, vel res, quae denominatur causa, Vel catas Idas, modus vescausand utriusq;. Non primum quia relatio causae eriecta sunt simul natara, sicq una non
est causa alterius. Non sc eundum 'uia sanitas i est finis Medici, non causa Medicum. Nec
tertium quia forma non habet a materia perferre lactuale , in otio formae causalitas consistit nec finis habet a causa efficiente, ut erus stati aliquid it vel fiat qui in modus proprias c li . diuinis. Nulla agatur pacto drcendum videtur causas sibi muta causas esse. ARTICULUS II.
c. Fdit ilominus causas esse sibi mutuo causas,
docuit Arutotele, hoc in libro, capite . μία ext so idemque, peti P . Meraphysicae, a P. οῦ. text. i. Quod ii probe in re: at tir, veris litium est. Moriae automi ius Aciditas ibi de ri Masmis Albertus hoc a libio tractatu 2 capi te s. huiusmodi effatur no: uni abrsam accipideb re, quasi ita laber causi i spectu uniuersarum, uniueI se re hoc tu cuiuslibet causet sint sedit tale finite, cernique eicis veritatem comparat sint per se cum ci iaciente, m. teria per iecimas unia sic Vt inter sineri Mos cient a recrprocat o causis iit it cm i sei bina in rc sormam materiam Praeterra ipsum et Aristot locis coratis palam cocuit, non comparare se in eo pronuntiato caustas eicismo. li sene is , se luilios , Tum inae lana, inquit, ;cili. ii sibi sim catalae, ut ea citatio bona habituς, Ilic exerci 2 Onis; non tarhen eodem modo, sed ille ut finis, haec ut pri iaci Dumaariotio is Deinde ad rei tendum est ex Alensi, in commentariis ad idem caput libri in inti Metaphy-klsertio. sic e causani nam dici pose causam alterios,
Vel quoad causalit em vel quia ad ef e. blbus Vaconstitutis, sit prima asibrii, Finis est se efficieritis, quoa seni causa it. zem, non tarmezi quoad esse Haius prior pals tr litur adi gno Alberto, Diuo Thoma, lucis citatis. Probaturque ex eo, quia causalitas efficientis ut supra a nobis decretum Erit est eius operatio,&hae inter finis ecfecta censertar cum si
ciens non nisi fini alicurus grat a peretur, ut in progressu planum fiet Pollerior vero pars iaquet natu, verbi Patia, Medi cui nota acci paces le a sanita e .
Secunda Assertio: Est ciens est causa sinis, quoad esse, non tame quoad eius causalitatem. Hanc statuit ibidem leniis eiusq; prior pars inde suadetur,' uia cuin Medicus gratia acquirendae sanitatis aegroto medIcamenta adiit et, eumque fanat, haud dubie sanitatem ipsam in rerum natura constituit. Uod intellige de iis
finibus, qui ante agentis Operationem non dana sint. Qui enim iam preex stulat; ut aurum,quod auarus iba finem proponit; et non quoad esse ab efficiente causantur, ut nemo no vadet, sed quoad ipsam posse ilionem , adoptio inemve Pi sterior autem par ex eo conlpicua est, quia causa
litat scini praeuenit omnino causalitatem et fi cientis ut ex prima a stertione constat. Tertia Alteria, Nec fis a est causa materiae, nec materia formae , quoad causal ratem: Vtraq; tamen alterius causa est , quoad eile, vel simpliciter, vel aliquo modo. Hanc assigna loco notato Sanctus Thomas. Eius vero prior pars ea ratione concluditur quia snrmari natabuit materiae sustentandi Mncturn nec materra
formae munus informandi Posterior par ctis quandoquidem a ' materia, pana forma materialis, simpliciter a se mutuo pelident cum nec illa naturaliter po Stexistere, in fiat, naa et ir; neq; haec, 1 si a materia fouea ruri
inod i fornia immaterialis sicilio est, ar
citer, sed aliquo mocloci videlicet quoad actum in fortitandi, ut saepe diximus. Non quod sorma huiusmodi actum a materia accipiat, sed quia ipsum non nisi in materia exercet. Haud ignorabis etiam prae sic tum Aristote. lis axioma in alii, quo i sensu verum ei Ieci nimirum si caulae sibi caus e se dicantur, quatentiis nexu quoda iri atrae ab allis modum, ac veluti mensuram accipiunt, vim Thomas l. PO- steriolum, cap. I. adius Romanus eodem Ebria, cap. . explicant Materia namq; sumatur a forma, cum materia sic affecta ei Ied beat, ut excipiendae formae idonea sit forma ex est icientes, cum effic1ens produc a formam si
nil em suae, Vel secundum: Certi si efficiens uni vocum sit vel secundia analogiam , si aequi-uocum Lefficie ins ex rine, cum i lud ab hoc ad o
At enim istiusmodi causarum connexio non ira perper est, ut ubicunque repor 1tur 1inio efficiens. reperiatur etiam materia Mirma siquidem 1aec duo posteriora non . tur in iubitantiis, corporea concretione liberis; esto duo priora delatur. Illud tamen ratum
177쪽
firmumque est, ubi eunque cern tur finis, cerni efficiens, e conuerso, Nam quid lii id est pio pter finem pondet a ii iaciat 1 o. in finis non vere causa diceretur 'nidquid vero pendet ab alio, ex se non habet e. te, ac si hi elictum in nihilumabat omne autem , quod tale pit, requirit causam a qua in esse educatur, conseruetur haec autem causa est efficiens ergo omine quod ba-het finem habet etiam causam etficientei 1. Rursus, quod nulli rei catis aesticiens conueniat ciuior etiam fini comperat, pr batur. Nam quidquid ab et ficiente caiisa fit, per aliquam actionem sit: omnis actio spectat bonum, finem ergo quidquid a causa efficiente fit, propter Dei; aliquem fit; , quod inde cosequens cst necetiario ibi in mi dicat. Item; quod non haber causam em cientem , nota habet elleio alio ed a se quod habet est a se est propter D. non propter aliat: non igitur finem, cuius gratia sic habet. Illud quoque certum est: quae Inque ex materia forma constarit eisdem causam finalem S effici ntem competere .cum talia nonio sint haberescite ab e, atq; adeo nec elle sit ea ab alio alicuius gratia fieri ob eamque rem Pitysio-
Iogus p roria uia cauti rum4 era demo ultrare dicitur quia Idelicet ad quodlibet Daturale compositu in quadra partita cautariun arietas concir I ita
mbu modis prior sit quasi ipsam nulla eausa
secundum aliquam consideratione n antecedat: sed qui ii iis intelatio etiam ipsius et icien-t1ς execurronciri praear dam illud translatit in motione ad agendum excitat, sic omminis causalitatam primordia sibi veniat cat i id non impedit, quominus idem finis ΣCqilucio. epollerior iit ut suo loco planius dicetur
Ad quaatum quid Spondendum iit, constat Gia . . dictis non enim causae tibi vici usi 11 cauta es C Ua
ta scilia ...1 us. Ad primum responcienda ii cum Scot , in a. dist. 9 qtraest et Scin T iec rematis, conclu1isnae a Mali 1c tunc id , quod est causa ala cuius causam esse eius quod ab eo cuiliatur . cum mundem generi causta attexunt T ita tom. DES, EI gratia , formales sint cuiusmodi censentur on. lam praeditata iii periora collarione parituri sebi Vc aruis an ea deira categoria, vel on ines ficier: et esse ut se habet sol ad tace. o. in ad calorem; itent e pare ut s ad hi Ios, ct ad naros natorium. q.11 Descci tui ab illis. Ac cum materia, vir a Igummato sunt iti Ir, t Trara causa d citur, vel E contrario, variarur causae e Mus , t plancina est.
Ad secundum: Non debere abs r dum inlic 1i si Quid re: pecti tui lem , non eodem tarnen modo sumpti ini, pinis posterius dicat: r:
quo pacto se habent ea ter quae causa Meliectus reciprocatio Inrerceari ut ex Iis quae paulo ante diximus . int iligi potest, annotauitq D. Thomas hoc in Iri, cap. . te X t. JO Ad te iti una Causam finalem stoli dici sim-pi: citer primam Cannium caul iuria, quouit 11-
G Iur1 3. se acula tur secundum relatione causa Messe on si ictus, ut argumentum coracliadir scd in quibus mutuo, ita dam cauisis res ipsae, quae cati e denonam, utar, ae σωοac sii, mutuo catila sunt, quoad 1le, ut in ateriain retari is, forma seruato tamen discrimine 1llo q rod inter animai a rationalem, a teras l. formas statuimus in alus cau1 una est causa therius, quo adesse ni nauum efficiens respectu sinis altera causa it altei ius, quoad causalitatem , nempe finis, comparatione et ficienti S.
o uti ii, i, os refot coni tatque D. Augustianus 1 b. . de Genesi ad iteraria, cap. 2O.aIbi crati sunt Deum rantummodo labricasse mundam, nihil l lain carca ipsa D moliri seu effici a mu- do omnia, sicut ri e ordi avat, citi Ait Nec ci
sunt in eam sent traia argumenta. I rina cin I.
quia si peia creati ai .incis , ut domus aut pictura, post absol titio: iena si e arta 1ice cohaerent, noc illus opem deposcunt mulco magis poterit Deil, cuius elicii tinita viri is emce-I , ut creaturae, quae sin opeia quaenam ruinae artis cesi. re ipsi is cor. . rva Ione poma Diea t. Deinde 'ciani esurat, non . MI pollunt non esse a tuta saltem hae non egent conseruatione non iratur creaturae mmes
Deo conseruandur Maior probatur qui quod per se an est alicui , sempc e conuenat, nec prpositum conuenue potest ut ibi rario competat per se osse parem . impo stibile ii ei te am- parem atqui biisdam tormis per se con erit esse niuitii. n.aias, quae dicuntur se se Lbii-
178쪽
stentes, et Angeli: ergo hae saltem ita necessario
sunt, ut non pi 11 at non est e.
Rursus taec, i Italia creatura videntur tali beneficio egere, quia ex e tendant an non elier sed non tetulant: eruo, Sc Probat i allumptio: Tendere monitie est contra rei naturam; cum unicuiqae inlitum iit perpetuitatis desiderium: igitur nulla c1eat ira ex se tendit in non esse: pro adeq: non terabit , nisi alaunde in lateritum compellaturi: arqiu multa lint ita sun a stabilia, in neilueant a laude in interitum compelli veluti materia Lana anima rationalIS, aliae t res eorruprionis eΣpertes ergo qua huiusmodi suiu, comet uataonas benenciam non
I'raeterea Nel Deus conseruat calorem iii qua eadem me actione, ria ipsum una cum igni produxa vel liuersa. Non eade, C in prior adi Ore ipsa una eadem re fuerit cum actione ignis , quae iam evanuit non diti eas a liquidem utraq; in eande it terni iam iertur videt: cet in calorem Non ergo ei lis nodi actio datur, atque adeo nec conteruatio, cum Deus per se non nisi agendo cons ruare es postit. P strem, Deus continet ira suo esse mate
situ Ira per .artes . e ciuibus coalescit omnia Cors ira C Iruptibi a ope tuorum accidentium pro Drietatam ergo saltem Hon omnia immediate conserua '
ASTRUI PUR AFFIRMATII quaestionis.
SI tamen conclusi omnino certaDeum creat Ira omnes in se esse continere, ita ut citra ipsius Ope nec O ineri 2 P in consistere. Lia: co rc isti est patium omnium firmata consentia, elici b. IS . t iis, ut InserIUS patebit eandem ir c iolasticae Theolo a pro reuoles, parta ra . ita Sen . l. 27 ParrIm in s r. n. D. Ti, oro I. p. c. q. s. ait. I.
C d. ' di. 7.cl. . datricus Simmae. Probatui pro in hunc modu PQ c.is dicitur este brq per potentiam ira: entiam. isen-ziam: Obis 'ot 1xi lium,qtua omnia tibi subdat. quia Hiiuersa intit et a quia per Ona Dia commeat. Dii ,gulorum liuentus time beneficeq illabit tu ued hoc lapsus potitiis, iam coiit stit in consei uanilo esse, quod rebus ornarbas Pro indius inult, o si1ndam elatun aliarum flecti num. Hae rebus creatis aduentu uis semper igi- tu D us sultentat res inacio est e. Secu indoci : cui opus artis Lurnali supponit naturam ita opus natillae diuinam ardem; terra nani Que arte uictorum it a natiua i naturalitim vero a Deo per creationern sed arte tacta sit 1 iletiantur a suo beaeficio nam a lium idolatiis en mi o a litate apidi iii, iri: i teli orum, coaginentat One calcis, diu ita Ἀ- ratem obtInet ergo laturalia virtute Dei in
Tertio : Si res creat Haba i in laeta Dei con 3. Rari'. si iterent, sequeretii polle aliquid repui nante Grrr Dei volutat ad manerea hoc autem colu e 2L anz. d. n. f. incias eit, cnm de diuina. Pore Atiaci dignit te . . rcf. palam detrahat ergo. c. Mor propolitio ex eo ostenuitur qua nulla apparet ratio, qua Deus, si velit, po iit angelian Hi nil illum redigere, qtiam iubtraliendo influxu in quo ere e tribuit, ac sine quo nec punctum tem Ii :3. nere queat Guare lata eius absq; eiusmodi infibi xu existat, etiam Deo nolente permanebit. Drto magis dependent cieatura a Deo, an quam iam En corpore luminos , cum prima c. ausa ut et in obro de Causis, propositio ne prima plus inteparabiliusq; infriatis effecta, Cittam causa fecimilae sed lux , nisi conseruetur a lunam Oso, illico interit ergo crea turicessanteDe concursu in nihilum vecident inare recte D. Bona uentura in I. disturci 3'. in primo prancipali, Qua silone Iima, compa xa arcesse ereat irata n ordine ad primam causam cum figur: impressa in aquam a sigillo in
cum pondere quiad in aere manu tenetur ut enim sublato sigillo contestim figura in aqua e-
u. nescit, an Ota manu potadiis ririt; ita livet momento conseruantis Dei concursus abesset a rebus creatis, conse tiari omnes ad hilum abireT
Iam diuina Sacrae pagina auctoritas eandem conclusiotaean multis cicis plane confirmat. In Eoistola ad Rom. cap. II. Ex ipso, ier plum, de in ipso sunt omma. Ad Heb. cap. rL Portans omnia verbo virtuttas tuae Actor. II. Non longe est ab unoquoque nostrum in ipso enim vivi mus, movemur, si imaS. Sapientiae , Omni bus mobil1biis mobilior est Sapientiaci attingit autem ubiq; propter suam munditiam. Et cap. II. Quoioocio aut a poste aliquid permanere, initu voluisse , aut quomodo quod a te voca
Has concinnat Patrum Icta. Ac prim lini Parrum aer D. Dio visit, lib. C. de Diuinis no inlinibus, ubi Pa. ait Deum esse Onan Ipoterirem sedem, Omnia tenentem. Id est conseruantem , ne in nihilum
ruant. Item Diui Augustini qui tum aliis locis , tum irari luper Genelim ad literam capite duodeci in G, hac decie luculente disierit: Creatoris , inquit, potentia, om: ipotentis, atque omni tenentis litus , caulsi sub isterili
itinc, rege addis, ii aliquando ces uet, simul illorum cellaret species , Omni Sque naturλconcideret. Neque enim licui cum it tuitu Talna drum fab Icauera qtriS abscedit, atque
179쪽
Esίκillo cesssante atque abscedente stat opus eius Sita mundus, vel ictu oculi stare poterit, si ei Deus regimeni subtraxerit. Eodem pertinet illud Diui Gregorii, Omalia decima septima Tete-haelem: Sic est intus, ut extra sit; sic circundat, ut penetret; sic praesidet ut portet, sic portat, ut praesideat. Et liuidi ut Anselmi in Monolog. Cap. . Necesse est ut sicut inihil factum et ni
per creatricem pra lentem se tu iam, itanahil vigea uti per eiusdem servatricem potentiam. Illem alterit D. Damalcenus, in Dialogo aduer Bsse Mil lichaeos ID Gregma Elam enn Orair ne secunda de Theologa a Philo Iudaeus in libro de Confusio ire Iaraguarum, in libro de constetit quaerendae eruditionis gratia. N quentatas asse ition Is veritas Ethnicos Philalophos latuit, ut auctor libri de Mundo ad Alexa, diiun , diserte docet Vetus, inquit, sermmo est, a maioribusque proditus ter omnes hcammes, via mersatim ex Deo, tum per Deum confluuta fit ille, atque coagmentata , nullam Cque naturam saris instrvictam ad salutem es lepossie, qua: citra Dei praesidium sua ipsa demum tutela permissia sit. Idem docuit Trita existus, tum alibi, tum in Asclepio Lens 'mentem , id est Deum, seipia stare conservatricem rex Mali omnium , in eaq; nauersa vivere iubi istere: Item. Scriptor operis de Secretior sapientia, se cundum AEgyptios, librora cap. q. histe verbis: Sicut centrum circuli in seipso est, lineae autem ab eo ducta ad ambitula . pQq ambi Diu cum punetis, in eodem centro existunt sic quoq; natura omnes in agente primo consistunt, Mab eo conseruantur , ab eo pendent, id appetunt, ad idq reuocantur. Denisi . em sentit Plato in T. maeo , i iusq: lectatores Plotinus Iamblichas, 'ioclus , item Seneca in libro de Consolation fratriς ubi definit Deum rationem incorpoream causarum causam AEusto dientem i gente in omni alis, quor timm minit Iuli in iis Phrlosophus S martvr in si a Para non ad Gentes in Eugubinus lib. I. de Petenm Philosi phia, a cap. 28. r. Conec Secunda conclusio Licet Deus res omnes conseruet immediate id est, suamet actionecas attingendo; qaasdam tamen per se dunta at ali. s C. ncurrentibus tiam a ilis secundis, in suo esse tuetur. Porro explicatione hiriusce concla ronis scien d 1m est , dupliciter causas ci consentare et Dera nimirum vel imine ola 2 ct per propriam actionemri quo pacto luminosum conseruat lumen , riod producat: vel mediate, tria tantummodo per vii tuteria a se ampresiam, S in dii rectis relictam ea sustentat; sicque conseruatur ignis a suo pro eni-LCre a quo calorem, siccata tem aliast ei ac modra ectiones, quibus consistit, in ortu accepit. Pressis rerr. Hoc postro assieria in us in prima conclusio- κι cnc ni Sparte, Deum creaturas laures immediate
conseruare' aut lice rebus a sui ortus primor dio ea cotuli erit olli ipsarum incolumitas θ quirebat easdem nihi. Umi Uu per se. lnt m et illa pia coni eruat in suo e se. Q d x ea latis conclua Or qua a verbi gratia , lupe stilo calo re carceris ii eiu in d: giari conseruantibu ς. eorum con tritu non Npedit , potest Deuet
ignem ipsam in nihilum deducere quodno
alia ratione praest abit, itan suo trahendo pro priam suam aci:onem, qua et elle tribuit Sinii- sit rq potest coniseruaro gra calorem in nihilum redigere , Oiarii l. d. f. a actioni sanctu i
causis 1 candis ad earum Onsem attonem institit. il l Priam labii cci Iar i u. mlibet rem
in suo esse detinet, sustentat, i res cessante actione suae causa secundae adhuc maneat.
Secu da parac iclutionis inde patet; quia '
multa sunt, Fae nullam in natura creata cair 8ἀri
sam haben , cuius ope fulcia Hur in suo esse, sed
a Deo tantum pendent, ut Angeli alia vero habent, ut conita CX ultimo superioris articuli a gumento. Qil igitur in priori censet it genere. ea tantummodo a Deo immediate consentan- tu quae is posteriora, tum a Deo, tum ab aliis etiani causis
negati a parte ad Acta sunt,mhil consci.
A, gumenta initio quaritionis proposita. ni'
Ad ramum respondendum est Creaturas, ut ox da Ll patet, multo magis a Deo peiicere, Dea αυCIam Ne facta creato artitice. Quare ni
mirum, ii haec, ba emel absoluta nerui t i se j entiatim artifice con illant creaturar autem nec per Ddi . Ad opotentiam ii ne diurna ne to a diuina e leant. Ne hoc citui irae citentia. dignatari Palent.
derogat , quan ea in porrus C Irim Dua , In qua . Vt a perenn ici ite portis Pile, tanta reccisi-
rate uniuerta pendeant timi iq; piserum crea turarum imbecillitatem S Dropiam testatu qu. Si iri S PLI ma causa perenn1ter esse hauriana, in hil mi decident.
Ad secunduna res quasdam ibi semel pro uin L.
ductae fuere non posse non esse si create natu aevires spectentur quia se licet 2 nulla creatura deliri: uel int: uua in tamen daar. quae ad di nam potontiam coliata , non possit desinere
feci itur enim forma per se subsistentes sine, sic
180쪽
s contra naturam creaturarum cum
se . uoad fieri ponit, perpetuand I territ re 2-io in nori et id est non ubi futticere; sed egere auxillo Dei sustentatriis, et sint idio esse con-- earum Dat iram , sed eam potius conseqiii,3 comitari, licet hoc pecula De habeat res o ruptioni obnoxiae quod ab ians etiam an in t
Ad quartum respondemus eodem instanti, quo totari desinat aquam calefacere, cessare totam illam actionem quae a Deo tab igni Oriebatur. Nam cum tota ab iis causis coniuna. In dependeat, cessante alterius influxu, oportet eam evanescere. Itaque actio, qua Deus calo-1em in aqua conseruat, est alia noua actio, non sue celsiua ut antea ded fixa , utpote in qua nec eneratio noui caloris, nec intercurrentium. partium Pixus inueniatur. Vnde etiam costat, hanc actionem non posse eandem cile cum p ti m. Ni,n enim stabilis successiua actio Invmalia conuenire quelint. Imonresper diuinam potentiam ambae ter se continuam poterunt; oixia actio perarianens totaque sima existens, a tio sacccssiua, sunt astinctae pecie ac proinde in unum continuum copulpeti no postant. Poterit tamen Deus se solo concurtum ignas calefac rentis , maiorem concursum ad bioendo, supulere atque ita eandem calcia zione intoninus protondere. continuare: ilia dependentia huius singularis calcficta cinis ab hoc linoulari igni, non sientis las est, sed physica
duntaxat Verum hoc nihil ad propcisi tam 1 h- ficultatem 'hiae tota erat de actione conseruatrici caloris ram producti turtur ad argumentum danda est posterior pars antecedet tis in ad ejus tinpugnationcm dicendum actionem qua Deus calorem in acu conseruat, diuertam esse ab ea, qua pariter cum igni eundem calorem produxit pos se a
me aliquo modo vocari eandem raerone te mina, in quo conaei iurat 1icut enim m eundem numero calorem feriantur 't. ead in re Iit. Rem non tamen eandem formalem rati nem obtineUt. Porro artrem, cur Guaedam qualitates ita se
habeant, ut pilante actione agentis naturalis, eodem momento pereant sicut lux aliaretiam in alieno subiecto aliquandiu perseuerent:
tradat Sanctus Thomas I part qll aest. IC . arti
culo primo edet Ileritque Caret anus ad eandem
Ad qum tum , pater ex ictis , quid responden utim iit Ircet enim D tu quaedam entia concurrentibus etiam carissis secundis conser-Cet, ni halc minus uniuersa perluani ctionem attangendo su
reuera liquid agant, an, n λ; ARTICVLVS 1.
Phili, sibi horum auctorem deierato emolir iis i De. quando habuerat. Ecce enim an propoli zari nio exi stione non defuerunt, qui aste iterarint Te alias GH γυ- insit Deum rhil prorsus moliri, nullam V erea ae ctionem ad minastrares sed ad ea in x est h lis 'ere.
tiam effecta omnia quae ab eis Orrri viden ELIT, a Deo citici Q lod commemorat praeter alios Albertus Q hoc in lib. tract. 2. cap. 3. D. Tho- mas I .par. quaest. I S. II. s. 3 contra G2ntes, cap.6 Averro es lib. 9. M tapla comm. 7. lib. I 2. Om. I 8. Quin vero hanc senteritiam iam-pxadem e scholis eiectam. sepultam, ab itis
ris revoca Io,ac mori velle, aut certe ad eam inclinare vide intili AtracensiSin . Sent dist.I. q. I. cabraelia st 2 quaest. I. s. Ae quod istiusmodi a itertio a veritate nota Arrume Ptabhorreat, hunc in modum videtur ostendi quib- Deo conuenit perfectissimus Se . 1 modiis med detur compei feci: us est ede e et ectum e solo. quam ad probar, miniculo alteritiς illud enim testat ir, inde pen- dei te in via tutem caussi agentis: hoc vero in pranain imbecillitatem si itur Deus hil aliarum caussarum interueluti ercti ad proindequa caulla secunda: nahil reuera sunt. Secundo
idem stabititur Sacra paginae est inomis . in mi illo ex cap. . epiit. I. ad Corinth. Qui
Prioperatur omnia in omni brus:tum illo ex et ad Ccimth. . Non ouod iri iciei es imus cogitare aliquid a nobis, tias ex nobis. Altriam nitie cognatam opinionem secutus 2.OZ NLoest Auicebron M ailrorum Princeps. in tractata de Materia, forma , Quem librum Fontana prpellauit quod in eo quasi in aliquo fonte sci entia vitam contineri xistimaret Hl aliique
et Arabu disciplina Philosophi a itrati sunt, nullam penitus a corporibus oriri adficili in
sed a sabitantia quadam mar mae experre, per omnia corpora commeante. Sulpicatur aute ior . Thomas I part quatit IV. arti c. I hoc placitam ex Acadenua fluxa te quia Platonis deer tum fuit materialium erit m formas a ut tal)tras eparatas quas Ideas vocabat, derivari es in materiae sinum transfundi. Q Ἀγd vero corpora non geniti, sed patiendi vana tantum a beant, non aliunde, quam ex pla corpo leae cilis , quam carchimierunt,
imper Maone, inertia Merassitudine ostendo re nitebantur. Constat en 1m in primis. liran s litatem