장음표시 사용
201쪽
ut paulo post dicemus est conditio, sine qua A
sinis suam causalitatem exercere non potuit. Solucri. Secundum refellitur inficiatrone minoris. LI cet enim finis si pro extremo sumatur,principio repus; et non a mei si acci pratur, prout de si at causam finalem, quae princapram elI, quassenus ab eo sua principiat dependent. ATI stoteles tamen loco citato cum finem prm cI. Io Opponi dixit, principium sumpsit pro eo, unde motus oritur , id est, pro eiu ciente, cui risnis relative opponatur cum non ad me uia tantum sed ad effficiens quoque reseratur. Solvt. - Tertio suis fit concede Iado, motriai em nisi propriam esse in glirere motus negando Mnae esse impropriamin ratione causandi. i an . esto finis metaphorice moueat, ut secluenta ud Brone patebit proprie tamen caulat, ala pro
in metaphorica motisne consistat, an non' ARTICVLVS I.
VI DE R I NON IN EA confistere.
VT quae nam finis causa ita sit scrutymur,
animaduertendum est ex Dino Thoma in I x qua st. 9 aIr. I in coto in I. dist. . quaest . . Dup x mo duplice crassierm tautae nivnam prouLiam,qila: tio, proprina tiaver re Agei manam acitonem vicum G rransia semis acuam cala facit aliam mula rias an
citur id, quodsi amore: δε in Ioedo ari Icit ira Eito ad sese: Ob quem trataim dicitur an innama ris esse ubi amat qua ubi amma quia re C-lice ad rem amatam qilodam mota. tral δε-T D. Ferm fectu rapitur; ut prorare docet D. Dicit lysius . cap. de Diuinis nominabus. Hoc solito, in quaestion m vocamus, num causa ita finis consistat in metaphoraca Ilia
motione , qua S, qu ' finis nancupa ui, ideciderio causi ha sentem ad operandum iumcit Par negari in hisce argumer l: vade tu et o 2 elud, Al ouid allicit, 3 nco in finis aliquias itfin1ς, non ilicit ergo caua alitas finis non cotiso in alliciendo. Prior a Cteceden 27 par Lua latur quia voluntas diuina allacitur a tua ooz
Matersia si intra op- .era insita an Forma fons liuore carens. 'tamen diuinae voluntatis In se sumptae, nee
finis, nee alia ulla causa esse potest cum Dei voluntas ab ipIb Deo nou disti Suatur. Cuem D
aliundo causam non posse luce clarius Est sh cuin a pars eiusdem antecede is probatur quia finisa: bonita eademque Iazi est at conitat. autum, verbi gladia, an se actu bos avni quid piam ess Stamen o semper allicere, curn
Secundo motionem illam, qua finis causam agentem allicit. praecedit actio Intellectus obii cientis appetitat ipsum finem Pergo finis exus litas non debet in ea motione contii tui. A1Tum ptum liquet cum appetitus telles, atro Augusti nos de Trinitare capite M. novicissit terri
in onotum. Consequutio Ostenditur triac ausa lina; is, ut patalo ante d Terraria ius est Omni iure causarui nixama, eratque c. ui Midates preiti: quod eis non potest, si ius ita Eronem anteuerti pia tacta mi lectu operatio. Tertio : Cum finis i icit, eo pacto mouet, iocis'. t conssiliit liquidem uterq Hauitat, rem appet Aa propon e do a m t o, O .aD .entis ade: icirrueli causim spectat, ut ristotele hoe in I: bro, 3. text. 29. hasce verbis edisserit. Pra' tere id , unde mutati otiis aut quieti primum eat principium . qualis c.ius aestis, qui consulit, pater Ilia, Mucio nomine id.quod emcit,eius
quod sit. Ergo illa finis motio tota eri ita
Qt arto aliam ea, qua cognitione carent, ratia fitiis pcrantur, ut in rc testu huius li-tri patebit lanien non allica untur a fine si-q11idem istiusmodi allectio non nisi praeeunteno Latia fit. Igitur al: ecrro appetitus non requi ritur ad cauialitatem finis. Postremo: Finiis e lasert mediis appetibilita GAetuo
tem Liaepe enina niecti a vit': alioqui olei ind;nte ra sunt ira pta reari. Ud ad liuem altequod an conificant reddantur amabilia, aciuta: ana δὲ Tur; par cui sectione venae, portori , absiti ne iitra ac bo, aliasque, fge us. Non si tur finis tantummodo respecti calici agent: qu. an alsiacit; sed etiam respecta mediorum, causalitatem exerceta ,
Imbac disceptatione communis Philosophorum opinio est; Causa ita rem finis eoi es
n o u eristit, id dii causam exscientem.
202쪽
LIB. II CAP. VII QUAEST. XXI. 3
esse; non ita eam, cuius gratia cetera fiunt,
fio leni qu. e non est a tua nisi per traii V hi tamen hac in re non parua est diruacul-
, aliquot assertiones ad ea ui liti trandam, sebii elemus. Uma sit Metaphorica motio, res coon ita appetatam allicit, ei ratio cau- ii finali cauta non tam es rei pectu cuius- . bes . eniti sed creari tantum. Hanc assertionem vitote: M pMic' accipe ex quae in fine,
duod ad prΣὶ Item Ucum spectari coniruerandioc rha. I. Primum igItur in antrate exem- acia cernio jeculiaris quaei tamen raras, nimiae animalis contentanea Maccommoda-
uae nihil aliud est,quam primarum quatuor ,:itatum perna st O temperies. Hanc con-2 stitur relatio conuenientit seu bonitatis tor- malis. Post hanc suboritur relatio appetiti bilis: ideo enim vn .m tu C ictu appetatur, quia bonum seu co Ialleniens est. Tande accedit relatio Dis. quas M ita ad meti: a, ad ea que aptius acta fiunt rcteatur. quod ii quis obsaciat, A-r stotelem hoc libro capite citro,texi trigesimo prmao, primo Erhicorum , capite primo, suppono bora unal sinem idem esse:quare noni et a nobis relatio rem finis a bonitatas relatiouem finis a bonitatis relatione distingui. Oc- cui remitam erit Ex sententiat illi ophi bonum omnem idem e te, non quomi relationes, sed
quoad fundament m cui inituntur . nod cum idem liai ut a fauitate viii relicet, quae per eandemnierenti ate ' ,qila vitam ammatis seruat appetitar ut boni, monetque vicinis: vero tro aspecie Socrates relatio iem boni ratas seu coli uenientia , quam telpectu illius lanitas, ibet sed binit eum ipsam, quae tamen no , nisi pro re Lationi conuenientIs tibiacet, appetitio rem termina n. cenam res voluntat1 pro ponatur, ut collumlens nequaquam in ea sui amorem aut desideri uni excitabit Ratio autem curinem Om em, bonum quidpiam, seu verum seu adambratum, ite polleat, ea est:
quia teste Dui Dionysio, libro quarto, cap. de Diuinis nominibus J nemo ac malum pectata Soperatur; ut Seneca libro quarto de Oriens, capite decimo septimo ait Nemo est a naturae lege a leo alienus ut malum, n1i lub ala-
a specie boni possit appetere. His ita explicatis, quod motio, qua res sub
IaziC. te conuenientis appetivitii cibi octa ipsum allicit ratio causandi finalis causae si .ex eo co-Cluditur: ita talis ot Io non pertinet ad causam etaieiel rem,curus est, proprio ion trans latitio rota mouere mec ad caeteras causas; vicarum cara inii modos intuenti planum erit.
A cerni suis actionibus operetur propter finem testante Sacra pagina Prouerbrorum, capite de cimo sexto . illi; ery,is: Uni aesta propter emetipsam opera tuo I Don.ὶinus tamen nullus nis, dirimato voliaritatem alliciando, causalita tem erga illa ri exercet: mn internae De acta Des nullam cautio habere polim , utpoterit sint ipse Deus. Ita crae cum ii auctores, quos aureretu)imus , causalitatem finis in metaphorica moticiae cun 1 fluunt, non loqituntur si modo
recto sentiant de eiusmodi causalitate , ni i in
ordine ad agendi a creata. Elii ex myum ilio ro Soracinas patum considerate, non qualem clinoue sed veram causalitatem ii as, attribuerit i initati diuinae, respectu suae voliti Oms. Secunda assertio Causalitas finalis causa: si uniuerse loquamur, colas isti in eo , quoi res, quae causa. Unominatur, sit ad euius gratia ita liquid Debet autem verbum, Fieri, quod obseruat loco citato Hervaeus laΣroie significata sumi, ita ut 1 dem vale it atque accipere est adtiue ab alio in ultirpatione non solum res E Acari naturales, Marte tactie, aliaeque evis modi sed ipsae quoque actiones fieri dicuntur. Probatur autem hujusce a stertionis veritas ex ipsa finis notione Nam cum finis fit id, cuius gratia caetera fiu ita ut docti it Aristoteles hoc in libro, ca
causae an eo cernatur, ut ab ipsa iiqiud dependeat,quatenus eiu gratia fit, qui l quid illud it: quod sequenti quael: ione declarandum crit.
REspondeamus nunc ad argumenta, qNibus
oste tuli videbatur, .era pthoricam Ollo
nem, qua finis appetitum a uicit,nullo modo ad
causilitatem finis, etiam respectu agentas crea
ti, pertineIe polle. Ad priorei artem eius quod r. I. aer. 1 natio obrectum fuit, clicendum est: quicquid allicita trahit l volantatem, ita ut in e a tractim Illam vere causet, vere finalem catlsam esse V D, is Da , luntatem autem diuinam non sic Trali scabo D,Zi ByὰI nitate ieci per implicem quandam alle tron C, AEDab omni dependentia S ait salitate prorsu li λὰ ψι is beram, atque adeo longe diueritam ab ea , qua , . . volumias creata in bonum a pirur. Nam prae nais. terquam quCdia ruinam naturam causalitas passiua auiso modo cadere potest, amor erram, quo Decas Quam boni eatem sertur, totaitas ipsa tr. ino idem sano ac proinde uortiri sa-- in no postulat rati Cnem cauta , aulati.
Ad posteriorem argumenti partem respon deo dum etsi, quidquid est actu finis bonum 1 quid-
203쪽
quidpiam, seu verum seu adris 'bratum sit: non Atanae retro commeare, viqvidquid est bonum, fit actu finis. Non enim boni iuni , quoad re C pzocationem, eadem ratio existit, licet cum simul reperiuntur eadem possit dici merito fundamenti, in quo conueniunt sicuti quaelibet duo accidentia unum dicuntur rationes: brecti, in quo inli aerent. Non obstat autem
his, quod quicquid appetatur ut bonum 1it finis,praesertim aliquo modo respectu appetitionis creatae conuerso , quidquid ut finis
appetitur, boni ira sit. A. lecundum Concedendum est prius pro
'ul atra LL in II Eandu II posterius, ad eius confirmatronomia: celadum, actiona intellectus,obiicientis voluntati finem, praeire aliam quasidam fini causalitatem . Jd ex eo patet, quia fieri nequit ut intellectiis filii cqua in percipiat, quiu eiusmodi pzrceptione contendat in Oblectum ibi proprium' conueniens ac proinde
in aliquem finem , ad quem impellatur , vela
volunt ue, cum ab ea mouetur Duel albundo,uti accidit ita subitis tepentini motibus, qui voluntatis concarsum ain reuertunt Inis enim, γ i intellectus nullus praelii tu Marinis a voluntate creatara pra 'stituitis tanter ex directione causae prianae, hoc est a Deo, naturarum Pt
pei sic numque omnium auctore. Quoci similiter definibus aliorum agentium, quae natura necessitate operantur in progressu drcemus. Itaque adhuc ratum manet, nacationem finis lina Dpliciter priorem esse motione emcientis causae: quia licet una motio e meientis possit esse prior aliqua motione rivis, omnis tamen evncient Smotio in aliquam motione minis, in qua tandem status sit , resolvitur. Tertium argumentum falsum asi imit. Qui enim coti sutri, aruerendo proponi ea , Cuibus rei,de qua agitur, prosequutiorem velligant
suadeat proinde tractive mouet: non ira ero
finis, qui sitae boni cis praesentiam obretatueri
tantum extabet opera tui. Ad quartu i Fatendum est agentia naturalia, citiae cognoscendi, appetendi vicarent.
non allicii r se a fine. sicuti nec in ipsum per se contendi rudi sed t3atenus diraguntur a prima causa in qua eorum finis . cognitio, amo praeexistit. Vnde intelliges, nubtionem illam
meraphoricam, qua finis appetit vi excatat, eiusque actionem causat ita conuenire soli a- geneti creat , et non cor leniat omni Vltimi argumenti solutio ex iis, quae in sequenti a serenda lint, petenda Tir
PTRUM OMNNS OPERATIO cause agentis fit essectas sinis,
V Τ proposita quaestioni satisnat, ad terrendum est, in eo, qui ex de seu abere
operatar uinem aliqtaem obtinere studet, varias operationes ordineIM' Cnda. a inter se La betates spectari quarum praecipuae hae sunt. Priama; implex anaci filias Secunda altequendi finis desiderium Tertia Harentio, qua voluntas finem ac pasci optat non iam si inplici appetitione, ut antea sed per media idonea,nondam tamen patriculatim explica a sed c6flue.Quasta; naediorun ad compa 1 andum finem niueli gaero. Qui ita indicium de mediis Sexta mediorum erectio. Septima eorundem mediorum executio, applicatiove octava adeptio finis.
Est ergo inter Phil sophos disceptatio, num haeolrin s actiones inter effecta causa finalis numeranda sint 3 Quidam eas tantum inerandas pia ant, quae carca media versantur. Quod in de videtuae concludi quae eae tantum actio aesetfecta finis center debet,' tae finis gratia sunt: cuminis defutatur id , cui as gratia fit aliquid: at illa tantum vadentur elle gratia finas, quae ad ipsum consequendum ordinantur cuiusmodi
sunt, quae duntaxat circa media insistan pra sertim cum finis . qua finis, importet habitudinem ad media. Alii etiam Intentionem reponunt intere recta finis, non tam ela eiu amorema propterea quod fieri gratia ala cuius, Dahal aliud esse videa tur , quam fieri propter aliquid a rum , quod conuenit intention 1 quae amore finis eli tur, non autem psi amori, quem in eodem agente alius amor no 1 antecedit. Gregorius in et distinc 38 quaestione unica, arti c. I. 1brdem qite Gabriel notabrii secundo. Finem trifariam usurpari volunt communiter, proprie, magis propane. Cona muniter, cum pro quolibet appeditus biecto silmitur. 'roprie, cuin accipitur pro illo, cuius gratia aliquid aliud elivolitum Maoas proprie. cum da-citur de eo , ad quod i t. quid 'aam dirigitur, riplum ad aliud non teleratur: sicque prima dan t at rerum oniatium causa hoc eis, Deus, Inriappellatur, quia sicuti ab illo ut a causa ruu sali, ac sonte totius esse manarunt omnia; ita ad eundem, ut ad ultimuiri finem, peracto circulo recurrunt. Cui ergo deuenientia horum auci in aum tot modis sinas dicatur totidem etiam arcentur finis etfecta videlicet communia, prinprii, magis propria Commulara erunt actiones tendentes in quodvis obiectunt. Propria quae
in id, cuius gratia, c. Magis propria, quae in
Haec a irae Controuerssi ita nobis expli cauda videtur, ut dicamus duplicia essecti e crare se u
204쪽
cta finis alia 'ii vere S proprie; alia, quae non solum Vere proprie, sed perfecti limo no locissecta illius sunt de in poste cior quidem genere eas tantum actiones numerari que i, media explicite feruntur, in priori caeteraseontineri. Porro haec aisertio hune in modulti hyobui potest. Finis vere ac proprie iram cau-
litatem exercet, re spe u illius primi actiis, . elicet amoris erga psum: igitur eiusmodi acti H est vere ac proprie effectus inisci ii od si-iniliter de reliquis actibus prima generis, per
duo media non attinguntur,probatum manebit. An recedens quod praeter alios asserit Heatieus Gandauensi. . part Summae arti c. 6. si aest 60 ostenditur. Nam res, quae finis deri minatur. In OLIC oblective, in taphorico motu alliciendo voluntarem ad predictum arnorem,so uidem Heste bonitas , conuenientia, qua vo' tua tuis affectum eo modo ad se trahat, ut dilanum ei tu haec autem motio vere ac proprie spectat ad aliquod causa genus, cum secundum in m amanda actus simpliciter a re ita Oue te dependeat atem vero nulla datur causa, ad quem ea motio pertineat, praeter finalem, cui ut saperioribus liquet proprium ac peculiare est. p r translatitiam notionem caulare. Ergo talis amor vere ac proprae est effectus finis, ut sinis. Iam quod illae tantum actione ς qua prae- habita intentione finis, circa ira ilia insist int, finis effecta perfecti simo modo ex 1ltimari de beat tua det tum insignis habit do sinis ad media, tum ouod ea tot una actiones exercentur,
obtinendi fi is gratia: in qua re praecipua vis ocratio causandi uir alis causae sita videtur. Itaq, generalis ratio et sectorum cause finalis in eo consistit, quod illius gratia id est, propter ilia bonitatem quomodocunque ant. Q iod, Aracto te es non obscure indicauit, cuin in definitione finis generalit, illis verbis usus est Cunus gratia fit aliqvid. Nee sane inusitatum est, appellationem finis tribuere obiecio sinipli cr amoris, aliorUmqI actuum limilium , in quibus nulla mediorum ratio interuentit: cum D. Thomas m prema secundae quaest. 1.art. I. Aocu rit, omne obiectum voluntatas esse inem ac bonum.
Circa ipsam tamen posses Ionem fini aduer re earna interdum Esse operationem; ut patet in ultimo fine creatura intelle caualis qui per intiliti am diuina natura cotemplationem posisidetur: nonnunquam est quietem, e sationemve ab per .rt videre est in corporib grauibus4 eu: buc quae ad naturalem locum , t ad finen coti tendunt, io, per quietem omni mota in lirbito potiuntur. Prior ergo possessio proprie est effectu sinis posterior scuta non et,Ita non nroprie dicitur illius ei fectus, etsi ad
eum, ut complem eiuram omnium anteceden
tium operationum, reuocari lebeat nisi cui i-x late verbum, fieri, surrate velit vescius vim
Dad ipsam quoque operis cessati ne extendat: sic enim eiusmodi cessatio non reductitie, scd proprie ad finis offectiva pertinebit. Iure hic etiam quaesierit ala irras; num appezi Quae bilitas quam finis ut ultimo superioris cotrouersiae argumento ostensum ille rirro me cli Sconfert inter finis effecta recensenda sit 3 Quo
dam artiI In anteiri partem equitiatur. Sed ex plicatione res indiget. Si n. eant finem coierre mediis appetro1iitate nihil aliud est e, quam media appeti, quia conducunt ad finem ι recte sentiunt, nec huiusmodi effectus distinguiture ab iis quos hactenus fini attrjbuimus si autem Ex Gratino significent, media mutuari a sine aliquami cio a P.
nitatem ratione cuius amabilia reddantur: aduertendum erit, cum bonat acco uenientia qua dam it S. exempli gratia, medicamelum deoaee ot coueniar, quia ad sanitatem acquir i dam idoneum est; irogari non poste, talem cΟΠ- uenientiam, qua hanc consequattir, amabilitatem, alaqlio modo a finitate derivati. Verum, quia sanatas iacira habet aeta rationem finis illicum agentem causam actu moti r X nihil censetur actu medium iiii cum sit, vel adhibetur, aliovo modo simili reipsa trietinui propter aliud utiq; non dicetur ea bonitas, a sanitate, ut a re causaIitate finis exercent ita medicamentum, tu quam ii mediunt, deduci,nisi cum me .licamentum ab agente, verbi causa, quaeritur, conficitur, aut apponitur,ad recuperandam e ius interue tu sanitatem. At enim, quemadmodum ante operationes causae agetis, sanitas est finis potestate; ita praedict. bonita in appetibilitas, ante eiusmodi operationes inter effecta finis non actu, sed potestate, utcumq; numerari poterit. Itaque fatemur, media e fine praedicto modo aliquani accipere bonitatem quae ad illius et feci a lino proprie, saltem reductitie pertineat. Ait erimus item, omnes operationes agentis creat rotam externas quam interna , remque omnes ex te as agentis increati esseerfeci finium , quia nauersa seruntur m ali- quoci bonum , quod finas rata onem habet
OBIECTA AE ONTRA superius dicta.
Duersus ea, quae proximo articulo con L Οὐ ectio. elusa sunt , Oppos et aliquas meus aoit propter finem, i supra oliEglimas ergo omnes actiones impliciter propter sinem iant alclue
adeo non recte excepimus actIones anternas agentis increata. Secundo radepto fine cessat 1. Obiecti . . actio, ut docet Aristoteles I de Cenerat cap. 7. text. ergo nulla asticientis causa ope atrotendit in finem adeptum seu possellum cuius oppositum ante docuimuS. B Horum
205쪽
i uni dice dum sicuti motio metas horica noneia ratio causandi, nil re pectu a Seras creati ldari cinare, acti Oiae in te: nas ei e flecta finis: scit ea tantummodo quae ab illo pendere causari vo Ilunt ouales surri omnes , quae ab a- gente ciearo exerce Iur, c Ola exter Πα1ncrcati agentis. Hoc ramen DCi ita apociri, qUGmmus
De is propter sinenn agere dicatur mon quidem propic finem operandis, quasi ipse tine perticiariar aut ad abutiem finem id inetur, ut res creatae; nec quali eliderio finis agat, cuna einstiliaci t, proindeque dei derare nihil l O ,: , sed qui . externas luas actione. opera ad se lacna destinat amore sua bomtatis communica Rear. Unde ei illud Diui Dionysiai . cap. de Diuinis nominibus Diuanis amoruior dimisit Deum cile sine crimine Consulem. Thom iaz..d it. I. quaest.2 art. I. 2. Alensem i. p. q. membr. 3. Hznricum' odlib. qua it. F. Adri dicito Pronuntiatum illud A: stotelisi intellis endum et e de aci: Onibus, quibus una quaeritur, aut quoquo Cdo procuratur, Caerramque si adeptionem sinas superuacaneae fore iri Atidit erran D Tliomas in .d Ist. S. q.
TIII: a. io est e Ctus,qtros sequitur inas equo-xum numer est dean bii latro 'iram bona valetudo sequitur alios,quos finis ipse comitatur: quo pacto coelestrum corporum motus comiratur imitatio diuina natura: In causaniaca, tanquam corum sinas. Ait ergo D Thomas, motus pracris generis cessare praetente fine posteri
CA SSET NE FINIS SECUN- dum esse inteygibile, an secundum
existenIIam, quam in rebus habet. ARTICVLVS I.
v N udi finis denomisatur ut sanitas, dum eri Iob: cile seu existentiam cibtinet alteram fe , o rμm inroji tibilem Lobiectivam iI mente aegroti, aut inedici alter ina realem in rebus pias , ductimna Odolibet caetra causas Solet satiar a I h: - ita lis in controue ii iam vocati . se cui lumquom Ialtentiam finis causet Scicinas i bros Metapb.qua st . . Inq; nonnulli Dur Ura causare si cundum existentiam irret Ioibile in lut-Lil videtua si stragari Au cenna loco Merarii Ga p. . o. t quidam e recentioribus Theolo zrs
volunt, D. Homas in prima secundae quaest.
Sunt vero pro hac parte huiusmodi arg imen Q. tauri 1iris 1 rc Ituri iam causa ruri prima, Vt supra ex Aristotele docuimu . Atqui si potest dici prima executione; ic Dina postrema est quam res ritia de Aommatur senis eo modo spectata, non obtinet rationem causae, sed effectus, qui executione agentis causae, in actu po nitur De 1 rgitur prima ecundum apprelaensio B neni: sed eo modo,quia prima cauIa est eo causalitatem exercet. Igitur finis exercet causata talem secundum apprchet aionem, seu, quod codem recidiet, mouet iecundum cite ita telligi
Secundo: Finis mouet ineta plicit Ice sed lia cmotio no procedit ab esse reali sed ab ili ob ieetiuo finis, quod appetitus. allic ic suam ei praesentiam extii benia, ergo i I J S Ou causat, niti secundum esse Obrectivum. Tertio: Fim requirit sui Uiltiam ut m Queat sed non eam requirit tantummodo ut conditionem et igitur ut Iatrone .a formalem mouendi. Probatur mino I: qu Ia Id, quod variua tu peciem, non se habet ut conditio, sed ut ratio formalis at appro laensio abiecti variat spe
tavus, ct iuellectivuS, eo inter se specae diffsrunt, Cuod prinius tendit in reaia ignotam ipsi agenti cogia tam tamen a Lia cellecta separa to, a quo a Irgitur secundiis fertii in rem se su cogit iram terti Sin rei cognitam intellectu ipsius age tis. Praeterea hil causa secundum esse reale in ' nisi habeat realem cxlii estiari L sed pleraque fines non ita bent exastentiam TCalem DTUC,Sc Probati ix minor quia sines it uni in tenauntur, maiori ex parte nondum e X astant multi neque postea exutant, ut cum qui sis titur obtinere magistratum quem non btinebit: quidam notula sua non labent ira rebus ex3iIeio tram , t cum quas appetit ab aliis magni aestimari nou- nulli potiationes aut negationcs luat, ut cum quas vita priua 11 aut aliis i ta subiici desiderat, Quare multi limi fines,quibus existentia realis
Pol tremo Relatio caussi ad et istatim est 1 -- L mxealis cuia on is cauta, sicuti realiter esse co- fert, ita realiter cflectum respiciat sed relat, inter finem S eius effectumalue prout in ista i et est is rebus siue ut intellectui obiicitur, non est realasci Uitur finis ii eutro modo tam . plus est vere causa Minor suadetur; quia relatro realis pol cit extrema actu realiter xistentia: at nota dum fine in eis reali cos. ituro. extitit Operata a Gentis quae este: i
206쪽
N qualibet causa, quod ad rem praeientem ttinet, ita spectar pollunt nenipe Id.quoder se a simpliciter causat, ratro formatis cau- ait ili e conditio sine qua causare non potest, ut in crus eneratione, id quod per se ac simpliciter ignem producit, ut quod est ipse gnis;
iacio fo1 malis calefacienda, est calor concirtio, sine qua non calefaceret, est mutuus gener Spatieritis containis.
Hoc posito sit prima conclusi, In caris s-nali, id quod caulat impliciter ut quod estres quae den Ommatur 4 Is. Dedi ac conclusione nulla videtur esie disceptatio, aut disiensi inter philosophos: cuia planum fit id quod principaliter mouet appetitum . esse , verbi gratia, sanatatem , quae appellationem lini vendIcat, seu potu StaΠunI. Secunda conclusio: Ratio formalis, secunduc ram es quae de non Unatur finis , mouet eau fatque es Iercalcipitus non autem esse cibiectivum iuue approbeias .m ab intendente sinena Vitale est. Haec cit Thoma I. cotra Gentes, cap. S. Au 1 IOIS 12. Met com 36. Ochania in a. q. . ait. 2. Gaba telis in . q. i. . 3. dist. I. aliorum complurium. Sed aditeris adiim asse reale bifaria accipi: uno iv odo pro eo, quod est verum, ac politavum ens non dependens ab intellemis no tione Altero, ita fuse, ut complediatur omne
ei e quod quoquo modo est possibile obtineri, vel saliena tanqtiam possibile, aut non impossibile offertur appetatues sitie positiuu aliquid sit, siue labeat esto 11 rebus, si uern sola me de prout tamen praedictam possibilitatem v Pn Olmpoisibilitate, in ordine ad possiessionem induit. Igitur in nostra conclusione accipiendum est. si se ea te secliduni cisteriorem hunc sentiam:
nam Quod libet hori potest merapnorico momtu appetitii mouere. Addimus verba ill .i .aut non a possibile quia terdum ambagitu an res adipasci queat, , valetudo in Ieciali morbo Sc nihilominus Menditur, modusque adhibitis procurati tr. Sciendum qiroque, rem, tiam apprebensam ut impossibilem, simplici cin-m CCI am amore, Imperfecto tame in etficaci appetii visentit Arist. 3. Ethic. c. 2. non veIO in 'tendi, aut per media procurari ut hic intelligi
Ad dubitari hoc loco solet, utrum Non esse
reuera appeta duri Qua in controuersiam pC stringit D. Tho. I. p. q. s. art. 2. ac late persequi tur errar ad c I9. lib. 3. Contra Gent. Durand.
lita: te expetatur, sed sub ratione boni alicus , veri aut fucati sicque damnati vellenti Oelle ut applaci in aeternitatem effugerent &qui de peccatis, ut par est dolent, vellent potius no suis te, quam diuinum numen ro asse. Itaque vr D. Th.loco cit uo explicat, o esJe ex accidetodia taxat est appetabile,quatenus optaturaena tio alicuius mali, quod aufertar per no elle remotio vero mali non desideratur Disi quia pexnialuin quoddam esse adimitur. Qus inir dena fit ut 1oIummodo ipsuci esse per se appetatur.
QuTittar etiam, num rei arrones Interdum rationem sinis habeat Herueus' loca l. 2. q. I G-diculuin putat id affirmare; propterea quod I lationes in Inuiuenerint Is inter accidemia Io tia tur. Nobis contrari uiri videtur Putamus 2-nim,relationes non reales tantum, sed rationis etiam nonnunquam fines esse humanarum
Ctionum ut cum quis relatiotiem alicuius diaonitatis ab homi tui conccptu depende iis, a C ab aliis magni aestimari optat Non enim ad filiis ausalitatem ob eudam plus entitat: requiritur. Pro qua lege FOnsecam ii. Metaph. cap. 2. q.T. feci. s. lib. S. cap. d. q. II. sect. I . His ita explicatis, sua cietur iam secuda cou- clusio ex eo quia es, quae finis dicituraec Pinduid tanqua secundiam rationem Ornaaleni cau- fandi, nouet, quod cui brin tu , desideri u satiatinum non obtanetur, frusta aria gens dicitur. Hoc autem non ci conuenit secundit eis quod
habet in mente sic enim appetitum no expleT, sed acuit. Conueniet Igitur secudum aliud esse,ncia pereat quo adepto quiescit ages. non adepto frustra laborasse perhibetur. Ecudo: Esso
obiectivum senis tro expetitur , nec procuratur ab agente. Nec nim aegrotus desiderm esse intentionale valetudinas , quod iam pridem et is, animo obuersatur, nec ilius gratia deambulat a cibo absiliret; sed propter esse reale valetudinus 'tra humoribus ac tempe taena reda- ctis, reipsa assequi optat Igacia ignis no secundana esse biectivum sed secundum esse reale
per se ae simpliciter caulam agentem moueri Tertia conclusi, Este bioctiunm est con 3 Coc δε,-ditio, sine qua senis non mouet. Haeci e per- pacue patet, quia in is moliet allicrendo causam agenteni: quae allectio in ei litis finis prς- cognatione, ad modum superius explicatum, data non potest.
ARTICVLVS III. RE FI LLTNTUR PRIMI ARTI-
ctili argumenta. Ationes, quibus 1leiadi videbatur id, δ' quo sinis per se, ac simplicite catilhr, esse exiliendi an Obiecticam sic diluit O. At I. inc, casissim finalem dici prin am , quia primo moriri Issicientem, primo intendrtur Ad aT, intentionena, licet apprehentio requira
207쪽
rur:non proinde equitur causam finalem dici
ymmamsrcumium apprelientionem, tanquam locu aum rationem tormale mouendi, sed tantum imodo ut secunduna conditronem adii
uredum ncce sariam. Neque lus repugnati Tliona in prima secundae, quae trone prima artaculo pr1mo ubi ait, linem elle ramum cau-iana victi incintentione agentis, non ut est executionei stremus: tali tum enim significat, si Tem esse causam, 'ita tenus prini intenditur; criti tron intendam , nisi propter elle reale Ἀ-tenique si spectetur, prout enicietis executione proaucitur, ea praecine cola sideratione iaci causam, sed flectum est e. ii in annotauit eciam Heruariis quodlibet sectato, quariti orae prima. Ad 2 concessa maiore propositione neganda est minor procedit enim motio a fine se cuduni esse real , cognitum tamen. Nam ipsa entitas valetudinis, ei bi gratia, ab intellectu cognita obiicitur appeti dur, eumque secundam suu et lereale futurum, aut possit bile modo superius explicato allicit Tertia ratio diluitur, inficiatro ne minoris propositionis Nam res clita appetitur, prout exercet causal a ratem finis respectu
appetitus, recturrit notitiam tanquam oditio nem dii taxat esto prout subit rationem in sar formalis excessinae appeti una invarias socies distinguentis,non se habeat ad notit adiri ad conditionem ii ne qua non sed ut ad quidpiam, ingrediens per se rationem sorrnale recti an et itus. Quod enucleat rus per equino est huius loci. Ad . Explacanda itinator pro 'positio. Si enam intelligati ir deesse real iuxta
priorem usurpationem , de qua pro Imo articulo nefanda est si a Xta polieri Orent, concedenda, sed neganda 1ΠOIicura probat1 m numentum non habet quia solum concludit non omnes fines habere existentiam realem priori modo Ado dicendit iniex eo, lxlod cau GL sar realliter causent, non colligi omnes relatici ne realiter effccta sua respicere deposcit et urniciatio realis ut Aunc atra, conditrones omi tamus extrema utrinque realiter exilientia. Diaque realiter causa1e, non es habere relatio nem realem sed praeliare verum concursum, queri tamen non semper relatro realis comutatur, ob defectum condita Cnum, quae adeant
208쪽
o LIB. II CAP. VIII. EXPLANATIO. 61
cen tam a a tem PDupliceii a controi .ersiam discutiendam proponit. v tranao claria iis, qua B- et lucci 11lerueitati cohae te ten . Una est, utrum natura IIa s rebus , quacmo ictar, propter hi ei in an non 'ra, quarnam in l)i. l. cis rebu necessitatis it ratio ξ Veteres nanrq ut constat ex iis, quae ab Aristotele lib. et de ortu Ita es tu. I de partibus An in latrum, itemque a Pl.itone in Phadone Ici pta tu es latretani un m nec ili date politor , ut in eam causa, onanes οἱ tulerint. Ac licet eo ira nonnisi ii illas a. lsas actis erant nempe Anaxagoras mentem impedocles lite in Q ce farram cItiarii ea cainea n. Oxatin's eiuria entes res nec ea lati Iuc est e eonstitutas, quoi caliduin see-kigidani,&qua sunt ei as .eueris, quibus caetera oriuritur, Ita arrecta sint rere trς-o Dubtrist/o a tem A . te quam naturam pri prer finem agere ostentiat, subiicit rationem , qua 'ς π a aliq . Philo plo in contrariam sententiam addiacta sunt qua ratio 1 hunc fere modum conci 1 aerat. 11, pio hi et allere te natiaram, nec quod ita melius iit, nec alicuius gratia operari cum ex Ratio e- sola IIecessiit .ire matellae reddi possit causa , cur nati ira eti clatras eh. beant: a ora it Igo putari gantiAm, diam . .iit Iam a Lebe gratia licinas. Aliumptum probabant: q.Hari quispiana pluuia causam calci naturant rite r apte te spo ieri potest non ideo pluere, ut foecunden tu agri, iata augelcant sed ex male geres rα-riae nec Jore 'ia scilicet tenue in v forent , e terra excitatium δε ad mediam aer1s regi Oiarm te prerpne ini, cfim . necelle est o nubes cogi, dissolvi in pluuiam 'ita clim grauis sit tuopte pc, iidere deorsum fertur, atque Ga accidit c sturnenti ubertas conse litatur, ii rinbe opportamis sit aut sterilitas, ii in a dun is e si ., de . I. quod de pluuia dictum eae iudicabant parti s rerum naturalium . Vt animanti uita ac ccii ini Odarii ire verbi gratia, dentcs non ei te ad ali illo missu is conaparatos a natura, nec priores ac uos L sed, ut dividant, ne callos adeo molares em I, ut cibum ni olant; sed accidere a temere coni sciente materia, Mad eun modum fortuito cadentibus partibus. LI. qu/ σι ι λ Aiebant iidem auctores , etiam in caeteris rebus causam dominari. licet quae aliculas . at a lucra vadentur, cum tamen non fiant, apte cadunt diuturna sint alia vero nullam h ibentia ei mi DC ditatena, pinilo poli Intereant Micuti accidit bouigenis Mandroproris id est . mon-st oti anima tibiis, Uae uperioribas anteriori bas partibus hominen referebant, caeteris bouem, ut finxi Eini edoctos e Ar Θ, et cium sententiam coarguit multisque rationiblis naturam finis gratia operarii Himis His stendit Pi mutiri ita cuia fit in t aut casu fiunt, aut alIcuius Latia sed quae fiunt a natura, non ,, ρυο Dafiant casu Dei gratia a. a cuius Assuinptionem priabat quia quae fiunt a natara , ai t emper , aut is a is eple an que ita si s r quae vero a. . nec sempC nec plerunque. Quis enim dicat ortu id acciderC, , ,, ὸ, i ut livberno te iis Oieci bri Ara dantur imbres, i a state a sit Is vigeat his f ater eis quorumcun J Hur c locum aliter Plii toponus, aliter Simpliciu T rem illius, alii L ne interproxe, pia a it ted ono uri Colatro et lici dicen ium . probari iecundo ab Atali idem ait iturum ii 4 1HO.. In Physicis rebus ut nummidq; agitur , sic agi aptum eii Me contrara , ut est aptiuiti si ii Hag vir, ii a uid . biit seii quod a natura fit, ita se Libet ut huic aut illi rei deser